فهرست نخستوزیران ایران پس از مشروطه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
فهرست زیر نام کسانی است که پس از صدور فرمان مشروطیت در ایران به نخستوزیری (رئیسالوزرایی) رسیدهاند و بنابراین شامل نخستوزیران دورههای فترت نیز هستند.
کلید رنگ (برای احزاب سیاسی) |
---|
نام | نگاره | زایش-مرگ | آغاز وزارت | پایان وزارت | حزب سیاسی | رئیس حکومت | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
• دولت عِلّیه ایران (۱۹۰۷–۱۹۲۵) | ||||||||
۱ | نصرالله مشیرالدوله | ۱۸۴۰–۱۹۰۷ | ۹ مرداد ۱۲۸۵ | ۱۸ اسفند ۱۲۸۵ | مستقل | محمدعلیشاه |
||
۲ | سلطانعلی وزیر افخم | ؟ -؟ | ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۳ | علیاصغر اتابک | ۱۸۴۳–۱۹۰۷ | ۱۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ۸ شهریور ۱۲۸۶[پانویس ۱] | مستقل | |||
۴ | احمد مشیرالسلطنه | ؟ -؟ | ۲۴ شهریور ۱۲۸۶ | ۴ آبان ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۵ | ابوالقاسم ناصرالملک | ؟ -؟ | ۴ آبان ۱۲۸۶ | ۲۹ آذر ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۶ | حسینقلی نظامالسلطنه | ۱۸۵۷–۱۹۳۴ | ۲۹ آذر ۱۲۸۶ (۱۹۰۷ بیست و یکم دسامبر) | ۳۱ اردیبهشت ۱۲۸۷ (بیست و یکم مه ۱۹۰۸) | مستقل | |||
۷ | احمد مشیرالسلطنه[پانویس ۲] | ؟ -؟ | ۱۷ خرداد ۱۲۸۷ | ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ | مستقل | |||
۸ | کامران میرزا | ؟ -؟ | ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ | ۱۲ اردیبهشت ۱۲۸۸ | مستقل | |||
۹ | جواد سعدالدوله[پانویس ۳] | ؟ -؟ | ۱۸ اردیبهشت ۱۲۸۸ | ۲۲ تیر ۱۲۸۸[پانویس ۴] | مستقل | |||
۱۰ | محمدولی سپهدار اعظم | ۱۸۶۷–۱۹۴۸ | ۸ مهر ۱۲۸۸[پانویس ۵] | ۲ مرداد ۱۲۸۹ | مستقل | احمدشاه |
||
۱۱ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵–۱۹۳۲ | ۲ مرداد ۱۲۸۹ | ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ | مستقل | |||
۱۲ | محمدولی سپهدار اعظم | ۱۸۶۷–۱۹۴۸ | ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ | ۳ امرداد ۱۲۹۰ | اعتدالیون | |||
۱۳ | نجفقلی صمصامالسلطنه | ۱۸۵۱–۱۹۳۱ | ۱۲۹۰ | ۱۲۹۱ | مستقل | |||
۱۴ | محمدعلی علاءالسلطنه | ۱۸۶۷–۱۹۱۴ | ۲۸ دی ۱۲۹۱ | ۲۵ مرداد ۱۲۹۲ | مستقل | |||
۱۵ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵–۱۹۳۲ | ۲۶ امرداد ۱۲۹۲ | ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ | مستقل | |||
۱۶ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱–۱۹۳۵ | ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۷ | عبدالمجید عینالدوله | ۱۸۴۵–۱۹۲۷ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴ | ۲۶ مرداد ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۸ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵–۱۹۳۲ | ۲۶ مرداد ۱۲۹۴ | ۲ دی ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۹ | عبدالحسین فرمانفرما | ۱۸۵۹–۱۹۳۹ | ۲ دی ۱۲۹۴ | ۱۴ اسفند ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۲۰ | محمدولی سپهسالار اعظم | ۱۸۶۷–۱۹۴۸ | ۱۴ اسفند ۱۲۹۴ | ۷ شهریور ۱۲۹۵ | اعتدالیون | |||
۲۱ | حسن وثوقالدوله | ۱۸۷۳–۱۹۵۰ | ۷ شهریور ۱۲۹۵ | ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۲ | محمدعلی علاءالسلطنه | ۱۸۶۷–۱۹۱۴ | ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ | ۳۰ آبان ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۳ | عبدالمجید عینالدوله | ۱۸۴۵–۱۹۲۷ | ۳۰ آبان ۱۲۹۶ | ۲۶ دی ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۴ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵–۱۹۳۲ | ۱۲۹۶ | ۱۲۹۷ | مستقل | |||
۲۵ | نجفقلی صمصامالسلطنه | ۱۸۵۱–۱۹۳۱ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۷ | ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ | مستقل | |||
۲۶ | حسن وثوقالدوله | ۱۸۷۳–۱۹۵۰ | ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ | ۱۲ تیر ۱۲۹۹ | مستقل | |||
۲۷ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱–۱۹۳۵ | ۱۲ تیر ۱۲۹۹ | ۵ آبان ۱۲۹۹ | مستقل | |||
۲۸ | فتحالله سپهدار اعظم | ۱۸۷۸–۱۹۶۷ | ۵ آبان ۱۲۹۹ | ۳ اسفند ۱۲۹۹[پانویس ۶] | مستقل | |||
۲۹ | سید ضیاءالدین طباطبایی | ۱۸۸۸–۱۹۶۹ | ۵ اسفند ۱۲۹۹ | ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | مستقل | |||
۳۰ | احمد قوامالسلطنه | ۱۸۷۳–۱۹۵۵ | ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | ۱ بهمن ۱۳۰۰ | مستقل | |||
۳۱ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱–۱۹۳۵ | ۱ بهمن ۱۳۰۰ | ۳۱ خرداد ۱۳۰۱ | مستقل | |||
۳۲ | احمد قوامالسلطنه | ۱۸۷۳–۱۹۵۵ | ۳۱ خرداد ۱۳۰۱ | ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ | مستقل | |||
۳۳ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵–۱۹۳۲ | ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ | ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | مستقل | |||
۳۴ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱–۱۹۳۵ | ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | ۳ آبان ۱۳۰۲ | مستقل | |||
۳۵ | رضاخان سردارسپه | ۱۸۷۸–۱۹۴۴ | ۳ آبان ۱۳۰۲ | ۲۱ آذر ۱۳۰۴ | ارتش | |||
• کشور شاهنشاهی ایران (۱۹۲۵–۱۹۷۹) | ||||||||
۳۶ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷–۱۹۴۳ | ۲۱ آذر ۱۳۰۴ | ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ | حزب تجدد | رضا شاه |
||
۳۷ | حسن مستوفی | ۱۸۷۵–۱۹۳۲ | ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ | ۱۱ خرداد ۱۳۰۶ | حزب تجدد | |||
۳۸ | مهدیقلی هدایت | ۱۸۶۴–۱۹۵۵ | ۱۱ خرداد ۱۳۰۶ | ۲۷ تیر ۱۳۱۲ | حزب تجدد | |||
۳۹ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷–۱۹۴۳ | ۲۷ شهریور ۱۳۱۲ | ۱۱ آذر ۱۳۱۴ | حزب تجدد | |||
۴۰ | محمود جم | ۱۸۸۰–۱۹۶۹ | ۱۱ آذر ۱۳۱۴ | ۳ آبان ۱۳۱۸ | مستقل | |||
۴۱ | احمد متیندفتری | ۱۸۹۶–۱۹۷۱ | ۳ آبان ۱۳۱۸ | ۵ تیر ۱۳۱۹ | مستقل | |||
۴۲ | علی منصور | ۱۸۸۶–۱۹۷۴ | ۵ تیر ۱۳۱۹ | ۵ شهریور ۱۳۲۰ | مستقل | |||
۴۳ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷–۱۹۴۳ | ۵ شهریور ۱۳۲۰ | ۱۸ اسفند ۱۳۲۰ | مستقل | |||
۴۴ | علی سهیلی | ۱۸۹۶–۱۹۵۸ | ۱۸ اسفند ۱۳۲۰ | ۱۸ مرداد ۱۳۲۱ | مستقل | محمدرضا شاه |
||
۴۵ | احمد قوام | ۱۸۷۳–۱۹۵۵ | ۱۸ مرداد ۱۳۲۱ | ۲۶ بهمن ۱۳۲۱ | مستقل | |||
۴۶ | علی سهیلی | ۱۸۹۶–۱۹۵۸ | ۲۶ بهمن ۱۳۲۱ | ۱۷ فروردین ۱۳۲۳ | مستقل | |||
۴۷ | محمد ساعد | ۱۸۸۱–۱۹۷۳ | ۱۷ فروردین ۱۳۲۳ | ۴ آذر ۱۳۲۳ | مستقل | |||
۴۸ | مرتضیقلی بیات | ۱۸۹۰–۱۹۵۸ | ۴ آذر ۱۳۲۳ | ۱۰ خرداد ۱۳۲۴ | مستقل | |||
۴۹ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | ۱۰ خرداد ۱۳۲۴ | ۱۶ خرداد ۱۳۲۴ | مستقل | |||
۵۰ | محسن صدر | ۱۸۶۶–۱۹۶۲ | ۱۶ خرداد ۱۳۲۴ | ۸ آبان ۱۳۲۴ | مستقل | |||
۵۱ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | ۸ آبان ۱۳۲۴ | ۷ بهمن ۱۳۲۴ | مستقل | |||
۵۲ | احمد قوام | ۱۸۷۳–۱۹۵۵ | ۷ بهمن ۱۳۲۴ | ۲۶ آذر ۱۳۲۶ | حزب دموکرات ایران | |||
۵۳ | رضا حکمت | ۱۸۹۱–۱۹۷۸ | ۲۶ آذر ۱۳۲۶ | ۶ دی 1326 (استعفا داد) | مستقل | |||
۵۴ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | ۷ دی ۱۳۲۶ | ۲۲ دی ۱۳۲۶ | مستقل | |||
۵۵ | عبدالحسین هژیر | ۱۹۰۲–۱۹۴۹ | ۲۲ دی ۱۳۲۶ | ۱۸ آبان ۲۷ | مستقل | |||
۵۶ | محمد ساعد | ۱۸۸۱–۱۹۷۳ | ۱۸ آبان ۱۳۲۷ | ۳ فروردین ۱۳۲۹ | مستقل | |||
۵۷ | علی منصور | ۱۸۸۶–۱۹۷۴ | ۳ فروردین ۲۹ | ۵ تیر ۱۳۲۹ | مستقل | |||
۵۸ | حاجعلی رزمآرا | ۱۹۰۱–۱۹۵۱ | ۵ تیر ۱۳۲۹ | ۱۶ اسفند 1329(ترور شد) | ارتش | |||
- | خلیل فهیمی (سرپرست) | ۱۸۷۶–۱۹۵۳ | ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ | ۲۱ اسفند ۱۳۲۹ | مستقل | |||
۵۹ | حسین علاء | ۱۸۸۲–۱۹۶۴ | ۲۱ اسفند ۱۳۲۹ | ۹ اردیبهشت ۱۳۳۰ | مستقل | |||
۶۰ | محمد مصدق | ۱۸۸۲–۱۹۶۷ | ۹ اردیبهشت ۱۳۳۰ | ۲۶ تیر ۱۳۳۱ | جبههٔ ملی ایران | |||
۶۱ | احمد قوام | ۱۸۷۳–۱۹۵۵ | ۲۶ تیر ۱۳۳۱ | ۳۰ تیر ۱۳۳۱ | حزب دموکرات ایران | |||
۶۲ | محمد مصدق | ۱۸۸۲–۱۹۶۷ | ۳۰ تیر ۱۳۳۱ | ۲۸ مرداد ١٣٣٢ [پانویس ۷] | جبههٔ ملی ایران | |||
۶۳ | فضلالله زاهدی | ۱۸۹۷–۱۹۶۳ | ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ | ۱۷ فروردین ۱۳۳۴ | ارتش | |||
۶۴ | حسین علاء | ۱۸۸۲–۱۹۶۴ | هفتم آوریل ۱۹۵۵ | سوم آوریل ۱۹۵۷ | مستقل | |||
۶۵ | منوچهر اقبال | ۱۹۰۹–۱۹۷۷ | سوم آوریل ۱۹۵۷ | سی و یکم اوت ۱۹۶۰ | حزب میلیون | |||
۶۶ | جعفر شریفامامی | ۱۹۱۰–۱۹۹۸ | سی و یکم اوت ۱۹۶۰ | پنجم مه ۱۹۶۱ | مستقل | |||
۶۷ | علی امینی | ۱۹۰۵–۱۹۹۲ | پنجم مه ۱۹۶۱ | شانزدهم ژوئیه ۱۹۶۲ | مستقل | |||
۶۸ | اسدالله علم | ۱۹۱۹–۱۹۷۸ | شانزدهم ژوئیه ۱۹۶۲ | هفتم مارس ۱۹۶۴ | حزب مردم | |||
۶۹ | حسنعلی منصور | ۱۹۲۳–۱۹۶۵ | هفتم مارس ۱۹۶۴ | بیست و ششم ژانویه ۱۹۶۵(ترور شد) | حزب ایران نوین | |||
۷۰ | امیرعباس هویدا (در آغاز سرپرست) | ۱۹۱۹–۱۹۷۹ | بیست و ششم ژانویه ۱۹۶۵ | هفتم اوت ۱۹۷۷ | حزب ایران نوین ↓ حزب رستاخیز |
|||
۷۱ | جمشید آموزگار | ۱۹۲۳–۲۰۱۶ | هفتم اوت ۱۹۷۷ | بیست و هفتم اوت ۱۹۷۸ | حزب رستاخیز | |||
۷۲ | جعفر شریفامامی | ۱۹۱۰–۱۹۹۸ | بیست و هفتم اوت ۱۹۷۸ | ششم نوامبر ۱۹۷۸ | مستقل | |||
۷۳ | غلامرضا ازهاری | ۱۹۱۲–۲۰۰۱ | ششم نوامبر ۱۹۷۸ | چهارم ژانویه ۱۹۷۹ | ارتش | |||
۷۴ | شاپور بختیار | ۱۹۱۵–۱۹۹۱ | چهارم ژانویه ۱۹۷۹ | یازدهم فوریه ۱۹۷۹ | مستقل | |||
• جمهوری اسلامی ایران (۱۹۷۹-اکنون) | ||||||||
۷۵ | مهدی بازرگان | ۱۹۰۷–۱۹۹۵ | چهارم فوریه ۱۹۷۹ | ششم نوامبر ۱۹۷۹ | نهضت آزادی | |||
شورای انقلاب اسلامی (به رهبری: ابوالحسن بنیصدر) |
- | ششم نوامبر ۱۹۷۹ | دوازدهم اوت ۱۹۸۰ | - | ||||
۷۶ | محمدعلی رجایی | ۱۹۳۳–۱۹۸۱ | دوازدهم اوت ۱۹۸۰ | چهارم اوت ۱۹۸۱ | حزب جمهوری اسلامی | ابوالحسن بنیصدر |
||
۷۷ | محمدجواد باهنر | ۱۹۳۳–۱۹۸۱ | چهارم اوت ۱۹۸۱ | سی ام اوت ۱۹۸۱(ترور شد) | حزب جمهوری اسلامی | محمدعلی رجایی |
||
- | محمدرضا مهدوی کنی (سرپرست) | ۱۹۳۱–۲۰۱۴ | دوم سپتامبر ۱۹۸۱ | سی و یکم اکتبر ۱۹۸۱ | جامعهٔ روحانیت مبارز | |||
۷۸ | میرحسین موسوی خامنه | ۱۹۴۲- | سی و یکم اکتبر ۱۹۸۱ | سوم اوت ۱۹۸۹ | حزب جمهوری اسلامی ↓ مستقل |
سید علی خامنهای |
||
این منصب حکومتی از ۳ اوت ۱۹۸۹ حذف شد و به گونهای دیگر از این نوع تغییر شکل داد. |
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ترور شد.
- ↑ در دورهٔ رئیسالوزرایی او مجلس به توپ بسته شد و استبداد صغیر آغاز گشت.
- ↑ محمدعلیشاه ابوالقاسم ناصرالملک را که در خارج از کشور بود مأمور تشکیل دولت کرد و تا رسیدن او جواد سعدالدوله موقتاً گردانندهٔ کابینه بود. ناصرالملک قبول کار نکرد و به ایران نیامد.
- ↑ تهران بهدست مشروطهخواهان فتح شد. ۳ روز بعد محمدعلیشاه استعفا داد.
- ↑ پس از فتح تهران، بنا به رأی شورای عالی رجال و روحانیون کابینهای بدون رئیسالوزرا در تاریخ ۲۶ تیر ۱۲۸۸ تشکیل گردید و در تاریخ ۸ مهر ۱۲۸۸ محمدولی سپهدار اعظم رسماً کابینه تشکیل داد.
- ↑ کودتا شد.
- ↑ با کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ برکنار شد.
منابع[ویرایش]
- سفری، محمدعلی، مشروطهسازان، نشر علم چمران
- کتاب «از سید ضیاء تا بختیار»، نوشته: مسعود بهنود، چاپ: تهران، نشر جاویدان، ۱۳۶۹.
- محمودیان، علیاکبر، نگاهی به تهران از آغاز تاکنون، با همکاری: هوشنگ قاسمی، غلامرضا هوشمند فینی، و... ، ناشر: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.