میرحسین موسوی
| میرحسین موسوی | |
|---|---|
 |
|
| میرحسین موسوی | |
| آخرین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران | |
| مشغول به کار ۱۳۶۰ – ۱۳۶۸ |
|
| رئیس جمهور | علی خامنه‌ای |
| رهبر | روح‌الله خمینی |
| پیش از او: | محمدرضا مهدوی کنی |
| وزیران امور خارجه ایران | |
| مشغول به کار ۱۴ تیر ۱۳۶۰ – ۲۴ آذر ۱۳۶۰ |
|
| نخست وزیر | محمدجواد باهنر محمدرضا مهدوی کنی خودش |
| پیش از او: | محمدعلی رجایی (سرپرست) |
| بعد از او: | علی‌اکبر ولایتی |
| قائم مقام دبیرکل حزب جمهوری اسلامی | |
| رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی | |
| مشغول به کار ۱۳ آذر ۱۳۶۰ – ۱۵ شهریور ۱۳۶۸ |
|
| پیش از او: | محمدعلی رجایی |
| بعد از او: | محسن رفیقدوست |
| مشاور سیاسی رئیس جمهور | |
| رئیس جمهور | اکبر هاشمی رفسنجانی |
| مشاور عالی رئیس جمهور | |
| رئیس جمهور | سیدمحمد خاتمی |
| اطلاعات شخصی | |
| تولد | میرحسین موسوی خامنه ۱۱ اسفند ۱۳۲۰ (سن: ۷۴ سال) خامنه، ایران |
| ملیت |  ایران |
| حزب سیاسی | اوایل انقلاب: عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی |
| همسر | زهرا رهنورد |
| خویشاوندان | میراسماعیل موسوی، میرمحمود موسوی |
| فرزندان | کوکب، زهرا و نرگس |
| محل تحصیل | دانشگاه ملی |
| پیشه | سیاستمدار |
| دین | اسلام شیعه |
| سمت‌ها | عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو هیئت مؤسس دانشگاه آزاد
عضو شورای انقلاب اسلامی
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی
عضو شورای بازنگری قانون اساسی
سردبیر و مدیر مسؤول روزنامه جمهوری اسلامی
صاحب امتیاز روزنامه کلمه سبز
رئیس دفتر سیاسی حزب جمهوری اسلامی
رئیس شورای اقتصاد
رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح
رئیس فرهنگستان هنر
رئیس ستاد انقلاب فرهنگی
رئیس شورای هنر |
| امضاء |  |
| وبگاه | |
| کنیه(ها) | میرحسین مهندس موسوی نام هنری: حسین رهجو |
میرحسین موسوی خامنه (۱۱ اسفند ۱۳۲۰ در خامنه)[۱] سیاستمدار، نقاش و معمار اهل ایران است.
او پنجمین و آخرین نخست‌وزیر ایران از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ بود. او پس از درگذشت روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، با تغییر قانون اساسی و حذف پست نخست‌وزیری، از فعالیت‌های اجرایی کناره گرفت. در سال ۱۳۷۷ فرهنگستان هنر را تأسیس کرد و تا دی‌ماه ۱۳۸۸ ریاست آن را بر عهده داشت.[۲]
موسوی در سال ۱۳۴۸ از دانشگاه ملی (شهید بهشتی کنونی) در رشتهٔ مهندسی معماری و شهرسازی، مدرک کارشناسی ارشد دریافت کرد و از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۰ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. از سال ۱۳۶۸، به تدریس در دانشگاه تربیت مدرس پرداخت و همزمان به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد.[۳] دیگر پست‌های او در گذشته وزیر امور خارجه در دولت محمدعلی رجایی، محمدجواد باهنر و محمدرضا مهدوی کنی (سال ۱۳۶۰)، عضویت شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی، سردبیری روزنامه جمهوری اسلامی و ریاست ستاد انقلاب فرهنگی بوده‌است. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی و ترکی آذربایجانی نیز تسلط دارد.[۴]
وی نامزد انتخابات جنجال‌برانگیز ریاست‌جمهوری دهم بود که همراه با دیگر معترضان، نتیجهٔ انتخابات را ناشی از تقلب گسترده در انتخابات دانست.[۵] او هم‌اکنون از رهبران جنبش اعتراضی ایران موسوم به جنبش سبز است و «راه سبز امید» را به عنوان بدنهٔ تشکیلاتی آن تأسیس کرده است.[۶][۷][۸][۹] در نظرخواهی نشریهٔ تایم، میرحسین موسوی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین افراد جهان در بین برگزیدگان تایم ۱۰۰ سال ۲۰۱۰ برگزیده شد.[۱۰]
| جمهوری اسلامی ایران | |
 |
|
|
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران
رهبران
معاونان اول
رئیسان مجلس
رئیسان قوه قضائیه
رئیسان سازمان صدا و سیما
|
محتویات
سالیان آغازین زندگی
میرحسین موسوی در سال ۱۳۲۰ در شهر خامنه در استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد.[۱۱][۱۲] پدرش میر اسماعیل موسوی، از بازرگانان چای از تبریز بود. او در خامنه بزرگ شد و پس از پایان دورهٔ دبیرستان در سال ۱۳۳۷ از خامنه به تهران آمد.[۱۳]
سید علی خامنه‌ای از اقوام دور پدری موسوی است.[۱۴] پدر این دو پسردایی و پسرعمه یکدیگرند.[۱۵] سید علی خامنه‌ای از دیرباز روابط خانوادگی نزدیکی با خانواده میرحسین موسوی داشته‌است، تا آنجا که او و برادرش سید محمد خامنه‌ای در دوران جوانی و زمانی که در مشهد و قم اقامت داشتند، هنگام سفر به تهران در خانهٔ پدری میرحسین موسوی اقامت می‌کردند.[۱۶]
او که مدرک کارشناسی ارشدش را در بهار سال ۱۳۴۸ از دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی) در رشتهٔ معماری و شهرسازی اخذ کرد و پس از تدریس در دانشگاه ملی ایران به عضویت در هیئت علمی این دانشگاه درآمد، طرح ادارهٔ مرکزی آب و فاضلاب اصفهان را در سال ۱۳۴۸ نوشت و تا سال ۱۳۵۰ آن را اجرا کرد و فعالیت‌های هنریش را در گروه نقاشی قندریز آغاز کرد.[۱۷] سپس طرح مجموعهٔ کانون توحید را در سال ۱۳۵۰ اجرایی کرد. کانون توحید چه پیش از انقلاب و چه پس از آن مرکز تجمع سیاسیون منتقد بوده و هست.[۱۸]
موسوی در ابتدای دهه ۴۰ فعالیت‌های هنری به ویژه نقاشی را آغاز کرد و بیش از ۱۸۰ اثر نقاشی را خلق کرد. نقاشی‌های او گرایشهای آبستره، انتزاعی و هنر مفهومی با بهره از تکنیکهای متنوعی چون کولاژ، رنگ روغن، حجم و تجلی یک روح سنتی و نشانه شناسی حکمت، معنا و سنتهای فرهنگی و معرفتی شرقی را در قالبهای مدرن به نمایش می‌گذارد.[۱۹]
میر حسین موسوی هم چنین در دوران تحصیل همراه با دیگر دوستان خود انجمن اسلامی دانشگاه ملی را تأسیس کرد و پس از اتمام دانشگاه با همان دوستان شرکت سمرقند را بوجود آورد. این شرکت جایی جهت تجمع دوستان به منظور مبارزه با حکومت پهلوی بود. در سال ۱۳۵۲ در اثر حمله عوامل ساواک به شرکت، کلیه افراد آن به اتفاق میرحسین موسوی و عبدالعلی بازرگان دستگیر گردیدند.[۲۰]
آغاز فعالیت‌های سیاسی
پیش از انقلاب
او در اواخر دههٔ چهل و اوایل دههٔ پنجاه خورشیدی، با گروه‌های ملی - مذهبی مثل نهضت آزادی و نهضت خداپرستان سوسیالیست نزدیکی داشت و از جمله کسانی بود که در جلسه‌های سخنرانی علی شریعتی در حسینیه ارشاد تهران حاضر می‌شد. میرحسین موسوی، که در آن دوران با نام هنری حسین رهجو فعالیت می‌کرد، از جمله افرادی بود که در تأسیس جنبش مسلمانان مبارز با حبیب‌الله پیمان همکاری کرد.
موسوی در سال ۱۳۴۸ زمانی که فارغ‌التحصیلی‌اش را جشن می‌گرفت، در یک نمایشگاه نقاشی که زهرا رهنورد از دانشجویان رشتهٔ مجسمه‌سازی ترتیب داده بود، بااو آشنا شد و ازدواج کرد.[۲۱] در همان سالها او به دلیل سازمان‌دهی اعتراضات خیابانی علیه حکومت، بازداشت و زندانی شد.[۲۲] میرحسین موسوی در سال ۱۳۵۵ تحت تعقیب ساواک و سازمان‌های امنیتی به همراه همسرش زهرا رهنورد مجبور به ترک ایران شد و به مدت ۱۰ ماه در آمریکا با عضویت در کنفدراسیون دانشجویان ایرانی بر ضد حکومت پهلوی دست به مبارزه زد و در سال ۱۳۵۶ با بازگشت به ایران مبارزات خود را ادامه داد.[۲۳][۲۴]
با نزدیک شدن به انقلاب ایران و پررنگ شدن نقش رهبری روح‌الله خمینی در مبارزات ضد حکومت پهلوی، میرحسین موسوی نیز بیشتر به این جریان گرایش پیدا کرد و به ویژه به محمد حسینی بهشتی، از روحانیان بانفوذ نزدیک به روح‌الله خمینی، نزدیک شد.
پس از انقلاب
با تأسیس حزب جمهوری اسلامی توسط محمد حسینی بهشتی در نخستین روزهای بعد از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، میرحسین موسوی هم به این حزب پیوست و دبیر سیاسی این حزب شد و هم چنین به عضویت شورای انقلاب اسلامی درآمد. او همچنین سردبیر روزنامه جمهوری اسلامی، ارگان حزب نیز بود و در این روزنامه مقالاتی در حمایت از دکتر محمد مصدق و جبهه ملی می‌نوشت که با مخالفت حسن آیت، محمود کاشانی و عبدالحمید دیالمه از اعضای حزب جمهوری اسلامی مواجه شد.[۲۵] این سه نفر با اعطای پست وزارت امور خارجه به میرحسین موسوی در مجلس نیز مخالفت کردند.[۲۶] در سال ۱۳۶۰ و در کابینه‌های محمدعلی رجایی، محمدجواد باهنر و محمدرضا مهدوی کنی موسوی به عنوان وزیر امور خارجه معرفی شد.
نخست‌وزیری
بعد از کشته شدن محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر، رئیس جمهوری و نخست وزیر وقت در انفجار ۸ شهریور ۱۳۶۰، علی خامنه‌ای، رئیس جمهور ایران شد و ابتدا علی‌اکبر ولایتی را به عنوان نخست‌وزیر به مجلس معرفی کرد، اما مجلس به ولایتی رأی اعتماد نداد و خامنه‌ای علی‌رغم اختلافاتی که در داخل حزب جمهوری اسلامی با میرحسین موسوی داشت، او را به عنوان نخست‌وزیر به مجلس معرفی کرد. موسوی از آن زمان تا سال ۱۳۶۸ برای ۸ سال، نخست‌وزیر ایران بود. خامنه‌ای در دورهٔ دوم ریاست جمهوری خود (۱۳۶۴) به شدت مخالف ادامهٔ نخست‌وزیری موسوی بود ولی با اصرار روح‌الله خمینی مجبور به معرفی دوبارهٔ او شد. خمینی، به دلیل گزارش محسن رضایی معتقد بود که کنار گذاشتن موسوی لطمهً جدی به روحیهٔ سربازان ایرانی در جنگ ایران و عراق خواهد زد و در پاسخ به ناطق نوری که تعدادی از روحانیون بلندپایه را برای مذاکره واسطه کرده بود، گفت: «انتخاب غیر از ایشان، خیانت به اسلام است.» و به همین دلیل خامنه‌ای در مذاکرات بعدی با ناطق نوری گفت: «حجت بر من تمام شد.» و موسوی را برای نخست‌وزیری معرفی کرد. در نهایت در جلسهٔ رأی اعتماد به موسوی ۹۹ نماینده (از ۲۷۰ نماینده مجلس) به او رأی عدم اعتماد دادند و پس از آن مخالفان موسوی به ضدیت با ولایت فقیه متهم می‌شدند.[۲۷]
از آنجا که تقریباً تمام دوران نخست وزیری میرحسین موسوی همزمان با جنگ ایران و عراق بود، عموماً از او با عنوان «نخست وزیر جنگ» یاد می‌شود. سیاست‌های انقباضی دولت او در آن دوران، که به عقیدهٔ خیلی‌ها گریزناپذیر بود، و به ویژه توزیع کالاهای اساسی با کوپن از جمله ویژگی‌هایی است که دولت موسوی عموماً با آنها به یاد آورده می‌شود.
اختلاف میان موسوی، که به جناح چپ جمهوری اسلامی تعلق داشت، با علی خامنه‌ای، که نزدیک‌تر به جناح راست جمهوری اسلامی تلقی می‌شد، در طول دوران هشت ساله همکاری این دو ادامه داشت و منجر به استعفای موسوی در سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ از نخست وزیری شد که با استعفای وی موافقت نشد[۲۸]؛ این اختلاف حتی یک بار در شهریور ۱۳۶۷ و کمی بعد از پایان جنگ ایران و عراق، به استعفای موسوی از نخست وزیری انجامید؛ او با نوشتن نامه‌ای خطاب به علی خامنه‌ای به ایجاد اختلال و دخالت‌های او در حوزه وظایف نخست وزیر اعتراض کرد[۲۹] اما این استعفا از سوی علی خامنه‌ای خیانت به نظام نامیده شد؛ هر چند اختلافات زیاد با میرحسین موسوی را تأیید کرد.[۳۰] این استعفا با مخالفت شدید خمینی روبرو و منتفی شد. گرچه موسوی در نامه استعفا، اختلاف با مجلس بر سر وزرای پیشنهادی را عامل استعفا دانسته است،[۳۱] امیرارجمند سخنگوی موسوی بی‌اطلاع گذاشتن او از موضوع اعدام زندانیان سیاسی (تابستان ۱۳۶۷) را عامل استعفا می‌شمارد و می‌گوید موسوی خواهان تشکیل هیئت تحقیق در این مورد شده بود.[۳۲]
هر چه ریاست‌جمهوری علی خامنه‌ای به پایان عمر خود نزدیک می‌شد، اختلافات میان او و میرحسین موسوی، نخست‌وزیرش افزایش می‌یافت. برخی از منابع از جمله خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی از استعفای چندباره آقای موسوی حکایت دارد که هر بار بنا به دلایلی پذیرفته نشد. آقای موسوی در سال ۱۳۶۷ در حالی که به نوشته اکبر هاشمی رفسنجانی «رابطه خود را با بیرون قطع کرده» و هیچ‌کدام از مسئولان به او دسترسی نداشتند، استعفا کرد. بنا به آنچه نشریه انقلاب اسلامی در هجرت منتشر کرد، در نامه میرحسین موسوی خطاب به رئیس جمهوری وقت، علی خامنه‌ای، یکی از دلایل استعفای وی این بود: «عملیات برون مرزی که بدون اطلاع و دستور دولت صورت می‌گیرد. شما بهتر می‌دانید که تاکنون فاجعه آفرینی و اثر نامطلوب آنها برای کشور چقدر بوده است. بعد از آنکه هواپیمایی ربوده می‌شود، از آن باخبر می‌شویم. وقتی مسلسلی در یکی از خیابانهای لبنان گشوده می‌شود و صدای آن در همه جا می‌پیچد، متوجه قضیه می‌شویم. پس از کشف مواد منفجره از حجاج ما در جده، اینجانب از این امر آگاه می‌شوم.» آیت اللّه خمینی با استعفای میرحسین موسوی مخالفت کرد و در پاسخ او نوشت: «نامه استعفای شما باعث تعجب شد. حق این بود که اگر تصمیم بدین کار داشتید، لااقل من و یا مسئولین رده بالای نظام را در جریان می‌گذاشتید. در زمانی که مردم حزب‌الله برای یاری اسلام، فرزندان خود را به قربانگاه می‌برند چه وقت گله و استعفا است.»[۳۳]
بنا بر گزارش‌ها و خاطرات آقای رفسنجانی آقای موسوی چند بار دیگر هم استعفا کرده بود که هیچ‌کدام به نتیجه نرسیده بود. در یکی از این موارد، آقای خامنه‌ای با وجود ابراز اختلافاتش با میرحسین موسوی استعفای او را مخالف مصلحت نظام دانست: «اینجانب با وجود اختلاف نظرهای چندی که با شما در نحوهٔ ادارهٔ کشور و اعتراض به روش‌های شما بویژه در مسائل [اقتصادی]دارم، همان‌طور که می‌دانید همواره در همهٔ مراحل به شما کمک کرده‌ام و اکنون هم استعفای شما را به مصلحت ندانسته و اصرار بر آن را ضربه به نظام و حتی با کمال معذرت خیانت - البته خیانت غیرعمدی- می‌دانم و معتقدم خوب است جنابعالی امروز نظرات حضرت امام در امور اقتصادی را به طور دربست بپذیرید. استعفا را نمی‌پذیرم و خواهش می‌کنم اصرار نکنید.»[۳۳]
با بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ مقام نخست وزیری از ساختار سیاسی ایران حذف شد و با مرگ سید روح‌الله خمینی، میرحسین موسوی، و کل جناح چپ جمهوری اسلامی، حامی اصلی خود را از دست دادند؛ بنابراین میرحسین موسوی هفتاد و نهمین، و آخرین نخست وزیر ایران بود.
میرحسین موسوی همان زمان تا حدودی از دنیای سیاست کناره گرفت، به وادی هنر، که پیش از انقلاب در آن فعال بود، بازگشت. البته از آن هنگام تا سال ۱۳۹۱ به‌طور پیوسته عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود، هرچند معمولاً در جلسات آن شرکت نمی‌کرد.
پس از نخست‌وزیری
میرحسین موسوی در این سالها علی‌رغم کناره‌گیری از دنیای سیاست، مسئولیت‌های سیاسی حاشیه‌ای داشت. از جمله در سال ۱۳۶۸ با حکم خامنه‌ای عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام شد[۳۴][۳۵] که تا سال ۱۳۹۱ ادامه داشت. از سال ۱۳۷۵ نیز عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده‌است. همچنین در دورهٔ ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶) مشاور سیاسی رئیس جمهوری و در دورهٔ محمد خاتمی (۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴) مشاور عالی رئیس جمهوری بوده‌است.
اما عمدهٔ فعالیت‌های میرحسین موسوی در این بیست سال، هنری و دانشگاهی بوده‌است. او از میانهٔ دههٔ پنجاه خورشیدی مدرس دانشگاه شهید بهشتی بود و در دههٔ هفتاد هم به عضویت هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس درآمد. او در طی این سالها مواضعی نظیر اعتراض به ترور سعید حجاریان در سال ۱۳۷۸،[۳۶] اعتراض به توقیف فله‌ای مطبوعات در سال ۱۳۷۹ و اعتراض به عملکرد شورای نگهبان در انتخابات تهران در سال ۱۳۷۹ و همسو با اصلاح طلبان داشته است.[۳۷]
موسوی در سال ۱۳۷۷ و با حکم خاتمی، رئیس فرهنگستان هنر شد و عمدهٔ فعالیت‌هایش را در قالب این نهاد پی گرفت.[۳۸]
انتخابات ریاست جمهوری هفتم و نهم
پس از برگزاری انتخابات مجلس پنجم و از میان رفتن حاکمیت مطلق جناح محافظه‌کار (جامعه روحانیت مبارز و تشکل‌های اسلامی همسو) در مجلس شورای اسلامی، سران گروه‌های خط امام (که بعدها به اصلاح‌طلبان معروف شدند) تلاش خود را برای انتخاب یک کاندیدا برای انتخابات ریاست جمهوری هفتم آغاز کردند. در جلسهٔ ۸ اردیبهشت ۱۳۷۵، شورای هماهنگی گروه‌های خط امام (شش گروه همسو با مجمع روحانیون مبارز و مجمع حزب‌الله ـ فراکسیون اقلیت مجلس پنجم ـ) که با حضور محمد خاتمی، مهدی کروبی و محمد موسوی خوئینی‌ها (سه عضو بنیان‌گذار روحانیون مبارز) برگزار شد، پیشنهاد شد تا تمام تلاش برای متقاعد کردن میرحسین موسوی به حضور در انتخابات انجام گیرد و در صورت نپذیرفتن موسوی یکی از این سه عضو ارشد روحانیون نامزدی را قبول کنند. این درحالی بود که حضور علی‌اکبر ناطق نوری رئیس وقت مجلس شورای اسلامی به عنوان نامزد محافظه‌کاران در انتخابات قطعی به نظر می‌رسید.
انتخاب میرحسین با این استدلال صورت می‌گرفت که او علاوه بر شهرت کافی در میان مردم به واسطهٔ هشت سال ریاست دولت و محبوبیت در میان طبقات پائین و مذهبی احتمالاً مورد حمایت کارگزاران سازندگی و جمعیت دفاع از ارزش‌ها نیز قرار خواهد گرفت و مجمع روحانیون مبارز نیز به احتمال فراوان سکوت سیاسی خود را شکسته و فعالیت خود را مجدداً آغاز خواهد کرد.
موسوی که در ابتدا تأکید داشت به هیچ وجه تمایل و آمادگی برای حضور در انتخابات ندارد، در تیر ماه پس از جلسات و درخواست‌های مکرر پذیرفت تا موضوع را مورد بررسی قرار دهد. روزنامه سلام که به همراه دوهفته‌نامهٔ عصر ما و هفته‌نامه مبین تنها نشریات خط امام (جناح چپ) محسوب می‌شدند، اولین نشریه‌ای بود که این موضوع را در عرصهٔ سیاسی و مطبوعاتی کشور مطرح کرد. در هفتم مرداد با چاپ عکس بزرگی از موسوی در صفحهٔ اول به درخواست‌هایی که برای کاندیداتوری او می‌شود، اشاره کرد. در ۲۴ مرداد مجمع روحانیون مبارز به چهار سال کناره‌گیری خود از عرصهٔ سیاسی کشور خاتمه داد و یک روز بعد از موسوی خواست درخواست کاندیداتوری را بپذیرد. چندی بعد شورای هماهنگی گروه‌های خط امام نیز موسوی را نامزد خود معرفی کرد. در ابتدای آبان ۱۳۷۵ حضور موسوی قطعی شده بود، به گفتهٔ محمد سلامتی دبیرکل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران و عضو ارشد خط امام، در ملاقات روز سوم آبان با موسوی حتی در مورد مسائل جزئی انتخاباتی مانند مهیا کردن دفتر ستاد انتخاباتی هم صحبت شد. انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران هم اعلام کرده بود که در روز هشتم آبان تجمعی را در مقابل خانهٔ میرحسین برگزار می‌کند، اما موسوی در پیامی که در هفتم آبان منتشر شد، امتناع قطعی خود را از حضور در انتخابات اعلام کرد. محمد سلامتی معتقد است که امتناع موسوی قطعاً به ملاقات‌هایی مربوط می‌شود که در سوم و ششم آبان از سوی تعدادی از سران جناح محافظه‌کار با او صورت گرفته بود.[۳۹]
حامیان موسوی پس از آن به سراغ محمد خاتمی رفتند و خاتمی توانست با یک پیروزی غیرمنتظره در انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ کرسی ریاست جمهوری را از آن خود کند.
همین حکایت دعوت گسترده از موسوی در انتخابات ۸۴ هم تکرار شد که باز هم موسوی از نامزدی سر باز زد و از حضور ملت ایران عذر خواست.[۴۰]
انتخابات ریاست جمهوری دهم
موسوی کاندیدای اصلاح طلبان در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود که پس از بیست سال سکوت و کناره‌گیری از ورود به عرصه، در ۲۰ اسفند ۸۷ و پس از مدتها اما و اگر، با انتشار بیانیه‌ای رسماً اعلام نامزدی کرد.[۴۱] محمد خاتمی در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ با انتشار بیانیه‌ای به طور رسمی از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری خرداد هشتاد و هشت به نفع او انصراف داد و عرصه را به میرحسین موسوی سپرد.[۴۲]
جمعیت توحید و تعاون که اعضای آن از نزدیکان موسوی و خاتمی هستند در آستانهٔ انتخابات، ششمین مجمع خود را برگزار کردند. وبگاه کلمه نیز توسط این جمعیت راه‌اندازی شده که وبگاه رسمی موسوی شناخته می‌شود.[۴۳][۴۴] در این انتخابات اکثر احزاب اصلاح‌طلب مانند جبهه مشارکت ایران اسلامی،[۴۵] سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی،[۴۶] مجمع روحانیون مبارز،[۴۷] حزب کارگزاران سازندگی،[۴۸] حزب مردم سالاری،[۴۹] حزب اسلامی کار،[۵۰] حزب همبستگی،[۵۱] مجمع زنان اصلاح‌طلب[۵۲] جمعیت زنان جمهوری اسلامی، انجمن روزنامه‌نگاران زن و احزاب دیگر و همچنین شورای هماهنگی جبهه اصلاحات[۵۳] از او حمایت کردند.
نامهٔ موسوی به سیدعلی خامنه‌ای
میر حسین موسوی در روز انتخابات دهم ریاست جمهوری با نوشتن نامه‌ای اعتراضی به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی اعتراض خود را نسبت به تخلفات انجام شده در انتخابات نشان داد.[۵۴] در بخش‌هایی از این نامه آمده‌است:
«شواهدی از مداخلهٔ تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات واصل گردیده‌است و به نظر می‌رسد این عمل در صورت صحت خبر علاوه بر نقض قوانین، شکاف بین فرماندهان و مسئولان رسمی و بدنهٔ سالم و صادق نیروهای بسیج و سپاه را دامن می‌زند. از آنجا که دامنهٔ اقدامات غیرقانونی فوق مشخص نیست و بخشی از اعضای شعب اخذ رای و ناظران از حامیان نامزد خاص آنان انتخاب شده‌اند احتمال تصرف در آراء مردم اذهان را می‌آزارد.»[۵۵]
نتایج انتخابات دورهٔ دهم ریاست جمهوری
انتخابات دهم با حضور گستردهٔ مردم همراه بود. طرفداران میرحسین موسوی از روزها قبل از انتخابات در خیابان‌ها تجمع می‌کردند و همبستگی خود را نشان می‌دادند. برخلاف انتخابات قبلی که مورد تحریم بسیاری از مردم و گروه‌ها قرار گرفته بود، یک عزم ملی برای انتخابات دهم وجود داشت به‌طوری‌که بیش از ۸۰ درصد مردم در انتخابات شرکت کردند. پس از پایان انتخابات، وزارت کشور اعلام کرد که محمود احمدی‌نژاد با ۶۴٪ آراء پیروز شده‌است. این مسئله بهت و شگفتی بزرگی را برای مردم به همراه داشت. مردم از روز پس از انتخابات شروع به اعتراض‌های خیابانی کردند که با سرکوب نیروهای انتظامی و یگان‌های ضدشورش همراه بود. بسیاری نتیجهٔ انتخابات را تقلب خواندند. میرحسین موسوی، با اشاره به نتیجهٔ انتخابات، مردم را ناظر «شعبده‌بازی دست‌اندرکاران انتخابات و صدا و سیما» خواند.[۵۶] مهدی کروبی نتایج انتخابات را مضحک دانست. اما محمود احمدی‌نژاد در سخنرانی‌اش در ۲۴ خرداد در میدان ولی‌عصر تهران، انتخابات را سالم دانست و معترضین به نتیجهٔ انتخابات را خس و خاشاک نامید. در روز ۲۵ خرداد، تظاهراتی میلیونی طرفداران موسوی از میدان امام حسین تا میدان آزادی در اعتراض به تقلب در انتخابات و اعلام نتایج غلط صورت پذیرفت. در گزارشی که از سوی محمدباقر قالیباف شهردار تهران به مجلس ارائه شده، آمده‌است «براساس متراژها و اندازه‌گیری‌های صورت‌گرفته در تجمع حامیان میرحسین موسوی، در میدان آزادی حداقل سه میلیون معترض حضور داشته‌اند.»[۵۷] در هریک از شهرستان‌ها نیز تظاهرات برپا شد. در تظاهرات تهران چندین تن کشته شدند. ایرانیان خارج از کشور نیز در حمایت مردم در روبه‌روی سفارت‌ها تجمع کردند. در طی روزهای بعدی، تظاهرات و اعتراض‌های گستردهٔ دیگری در تهران و سایر شهرستان‌ها صورت پذیرفت. از جملهٔ این تظاهرات می‌توان به تظاهرات مردم تهران از میدان هفت تیر تا میدان انقلاب در روز ۲۷ خرداد و تجمع بزرگ مردم در میدان امام خمینی در روز ۲۸ خرداد اشاره کرد.
میرحسین موسوی از حامیان اصلی تظاهرات جنبش سبز پس از اعتراضات به نتایج انتخابات بود و در تظاهرات‌هایی نظیر تظاهرات ۲۵ خرداد، تظاهرات ۲۸ خرداد، نماز جمعه ۲۶ تیر ماه، مراسم بزرگداشت کشته شدگان جنبش سبز در ۸ مرداد ماه و تظاهرات روز قدس در حمایت از جنبش سبز حضور پیدا کرد.[۵۸][۵۹]
پس از حمایت سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی از نتایج انتخابات، سرانجام شورای نگهبان در روز ۸ تیر ۱۳۸۸، نتایج انتخابات ریاست جمهوری را تأیید کرد و پروندهٔ انتخابات را مختومه اعلام نمود. احزاب اصلاح‌طلب و مهدی کروبی به این تصمیم شدیداً واکنش نشان دادند. مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم نیز نتیجهٔ انتخابات و دولت دهم را نامشروع دانستند و سرکوب معترضان را محکوم کردند. سرکوب‌ها و حبس‌های پس از انتخابات، انتقاد شدید برخی مراجع تقلید را نیز در پی داشت.
با این حال روحانیون و شخصیت‌های نزدیک به دولت احمدی‌نژاد و فرماندهان سپاه و بسیج از این نتیجه استقبال کردند و اعتراض کاندیداهای دیگر را غیرمستند دانستند و بارها رهبران جنبش سبز از جمله میرحسین موسوی را تهدید به دستگیری کرند.[۶۰] آنان اصلاح‌طلبان و معترضان را به برپایی یک انقلاب رنگی یا مخملی و همچنین ارتباط با بیگانگان متهم کرده و مسئولیت خونریزی‌های اعتراضات را بر عهدهٔ برپاکنندگان آن دانستند. این در حالیست که قاضی محمدحسین شاملو، بازپرس ویژهٔ قتل تهران در نامهٔ خود به رئیس قوه قضاییه، صادق آملی لاریجانی، بازداشتگاه غیرقانونی کهریزک، بازداشت‌های غیرموجه و برخوردهای غیرشرعی با برخی افراد بازداشت‌شده و کشته شدن برخی افراد را ناشی از تغافل، بی‌درایتی و مسامحهٔ برخی مسئولان مطرح می‌کند.[۶۱]
کشته شدن خواهرزادهٔ موسوی
سید علی حبیبی موسوی، خواهرزادهٔ میرحسین موسوی در جریان درگیری‌های تظاهرات روز عاشورا کشته شد. وی ظهر عاشورا، در میدان انقلاب از ناحیهٔ قلب هدف گلوله قرار گرفت و بعد از انتقال به بیمارستان ابن‌سینا واقع در فلکهٔ دوم صادقیه جان باخت.[۶۲] جسد سیدعلی موسوی که در بیمارستان ابن‌سینا نگهداری می‌شد از بیمارستان به مکان نامشخصی انتقال یافت. صبح روز چهارشنبه ۸ دی مسئولان با خانوادهٔ سیدعلی موسوی تماس گرفته و به آنها گفتند که اجازهٔ دفن در بهشت زهرا داده شده‌است. بعد از این تماس، پیکر علی حبیبی موسوی در بهشت زهرای تهران با تدابیر شدید امنیتی و با حضور خانوادهٔ موسوی به خاک سپرده شد.[۶۳][۶۴]
بیانیه‌های موسوی
پس از اعلام نتایج انتخابات دهم ریاست جمهوری و اعتراضات گسترده مردم، میرحسین موسوی اقدام به نوشتن بیانیه‌هایی اعتراضی کرد. این بیانیه‌ها حاوی مسائلی چون تقلب در انتخابات، مخالفت با دولت محمود احمدی‌نژاد، اعتراض به عملکرد شورای نگهبان، حمایت از حرکت‌ها و اعتراضات مسالمت‌آمیز مردمی، اعتراض به اعدامهای سیاسی پس از انتخابات، احقاق حقوق مردم معترض، جان‌باختگان، بازداشت‌شدگان و آسیب‌دیدگان اعتراضات پس از انتخابات است. بیانیه‌های میرحسین موسوی در اتفاقات و روزهای مهمی چون هفتهٔ آخر خرداد، روز بازداشت‌ها و کشته شدن هواداران جنبش سبز، روز قدس، ۱۳ آبان، روز بسیج، ۱۶ آذر، مراسم چهلم جان‌باختگان اعتراضات پس از انتخابات، بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ منتشر شد. موسوی هم چنین در یکی از بیانیه‌هایش در آستانه سالگرد اعتراضات مردمی جنبش سبز در روز تاسوعا و عاشورا، از سیاست‌های روح‌الله خمینی در دهه ۶۰ در رابطه با ادامه جنگ با عراق انتقاد کرد.[۶۵][۶۶] این بیانیه‌ها نقش مهمی در آگاه‌سازی و راهنمایی مردم و ادامهٔ اعتراضات مردمی پس از انتخابات داشت. یکی از مهمترین این بیانیه‌ها، بیانیهٔ هفدهم است که پس از ضرب‌الاجل تعیین شده توسط حامیان دولت و حاکمیت جمهوری اسلامی به قوه قضاییه انتشار یافت که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت. در این بیانیه که پس از تظاهرات روز عاشورا انتشار یافت، میرحسین موسوی از آمادگی خود برای شهادت در راه احقاق حقوق از دست رفتهٔ مردم خبر داد.[۶۷] هم چنین میرحسین موسوی در بیانیه شمارهٔ ۱۸ خود در ۲۵ خرداد ۱۳۸۹ سالگرد بزرگترین راهپیمایی پس از انقلاب، منشور جنبش سبز را اعلام کرد.[۶۸]
نام‌گذاری سال ۱۳۸۹
میرحسین موسوی در دیداری که با اعضای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی داشت، سال جدید (۸۹) را سال صبر و استقامت نامید. این در حالی است که سنّت نام‌گذاری سالها توسط سید علی خامنه‌ای رهبر ایران از سال ۱۳۷۹ تأسیس شده‌است.[۶۹]
حبس خانگی
پس از اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ و درخواست مشترک مهدی کروبی و میرحسین موسوی، رهبران جنبش سبز، برای حضور هواداران جنبش سبز در تظاهرات ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ در حمایت از قیام مردم مصر و تونس، حبس خانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و همسرانشان، او در منزلش واقع در خیابان پاستور با ایجاد دیواری آهنی بر معبر ورودی خانه موسوی، از روز ۲۵ بهمن به منظور جلوگیری از شرکت آنها در تظاهرات آغاز شد و از روز ۲۷ بهمن ماه، پس از درخواست ۲۳۳ نماینده مجلس شورای اسلامی برای اعدام موسوی و کروبی و بیانیه‌های موسوی و کروبی در رابطه با تظاهرات ۲۵ بهمن ماه، کامل شده و با قطع آخرین ارتباطات محدود موسوی و رهنورد از جمله تلفن، اینترنت و ارتباط با دخترانشان، دیگر هیچ اطلاعی از وضعیت و سلامتشان در دست نبود. هم چنین محافظان موسوی از محافظت وی عزل شده و نیروهای امنیتی جای آنها را گرفتند.[۷۰][۷۱][۷۲][۷۳]
حصر خانگی مهدی کروبی و میر حسین موسوی با اعتراض‌های زیادی از سوی احزاب و شخصیت‌های سیاسی مواجه شد. از جمله این واکنش‌ها می‌توان به مخالفت‌های جبهه مشارکت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، گزارشگران بدون مرز، مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی، سازمان عفو بین‌الملل، نهضت آزادی، شورای فعالان ملی مذهبی، مجمع روحانیون مبارز، حزب اعتماد ملی، محمد خاتمی، محمد رضا خاتمی، احمد منتظری، ابوالحسن بنی صدر، سید حسن خمینی، عزت‌الله سحابی، مصطفی تاجزاده، محسن میردامادی، عبدالله رمضان‌زاده، علی شکوری‌راد، عبدالکریم سروش، عبدالکریم لاهیجی، شیرین عبادی، اکبر گنجی، عبدالعلی بازرگان، آیت اللّه صانعی، آیت اللّه دستغیب، آیت اللّه موسوی اردبیلی، آیت اللّه شبیری زنجانی، آیت اللّه بیات زنجانی و علی مطهری با حصر خانگی رهبران جنبش سبز اشاره کرد. گفته شد که او، همسرش زهرا رهنورد، مهدی کروبی و همسرش فاطمه کروبی به بازداشتگاهی در تهران منتقل شدند. برخی منابع دیگر هم گفتند که این چهار مخالف حکومت در خانه‌های خود زندانی شدند.[۷۴][۷۵][۷۶][۷۷][۷۸][۷۹][۸۰][۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵][۸۶]
پس از اعتراضات جنبش سبز در روز ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ و حصر خانگی رهبران جنبش سبز، هواداران جنبش سبز در اعتراض به این حصر خانگی در روزهای ۱ اسفند ۱۳۸۹، ۱۰ اسفند ۱۳۸۹، ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ و ۲۴ اسفند ۱۳۸۹ دست به اعتراض و تظاهرات زدند.[۸۷][۸۸][۸۹]
در آستانه اعتراضات جنبش سبز در ۱۰ اسفند ۱۳۸۹ در اعتراض به حصر خانگی رهبران جنبش سبز، محسنی اژه‌ای دادستان کل کشور نیز پس از گذشت ۲ هفته از حصر خانگی مهدی کروبی و میرحسین موسوی اعلام کرد، رفت‌وآمد و ارتباطات تلفنی و غیرتلفنی رهبران جنبش سبز مسدود شده است.[۹۰] این حصر خانگی با اعتراضات شدید مقامات ارشد کشورهایی نظیر آمریکا، اتحادیه اروپا، آلمان، کانادا، بریتانیا، فرانسه، سوئد، هلند، موریس، سری لانکا، یمن، لتونی و نروژ مواجه شد.[۹۱][۹۲][۹۳][۹۴]
مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری ایران، شورای عالی امنیت ملی را مسئول تصمیم‌گیری در مورد حصر خانگی میر حسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی اعلام کرده است.[۹۵]
انتقال به بخش سی‌سی‌یو
در تاریخ پنجشنبه، دوم شهریور ۱۳۹۱[۹۶] اعلام شد که میرحسین موسوی به علت عارضه شدید قلبی به بخش سی‌سی‌یو یکی از بیمارستان‌های تهران منتقل شده است.[۹۶][۹۷][۹۸]
اردشیر امیرارجمند، مشاور او در این رابطه به یورونیوز گفته:[۹۸]
مهندس موسوی دچار یک عارضه قلبی و گرفتگی عروق بوده و به بیمارستان منتقل شده و تحت آنژیوگرافی قرار گرفته، اما به جای اینکه ابتدا به بیمارستان منتقل بشوند، رفته‌اند بیمارستان دوربین‌های مداربسته گذاشته‌اند و بعد ایشان را منتقل کرده‌اند که کاری مخالف با حقوق اولیه انسانی یک بیمار است. آنچه مهم است اینست که هرگز مقامات حکومتی اجازه نداده‌اند پزشکان مستقل آقای مهندس موسوی را مورد مراقبت قرار دهند.
جراحی چشم
در ۲ مهر ۱۳۹۳ وزیر بهداشت دولت یازدهم، دکتر سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی در بیمارستان خصوصی خودش (بیمارستان نور) چشم‌های موسوی را به علت بیماری آب مروارید عمل کرد. ظاهراً زهرا رهنورد نیز، وی را در بیمارستان همراهی کرده است.[۹۹]
فعالیت‌های علمی و هنری
کارهای هنری او به خصوص در زمینهٔ نقاشی دارای کارهای برجسته‌ای است هر چند که نماد شهدای هفتم تیر را نیز او طراحی کرده‌است، به همین مناسبت ریاست فرهنگستان هنر را نیز بر عهده دارد. همسر او زهرا رهنورد ریاست دانشگاه الزهرا را به عهده داشت. او دانش‌آموختهٔ علوم سیاسی است با این همه او نیز در عالم هنر دستی دارد و تندیس «نرگس عاشقان» ساخته اوست که در میدان مادر (محسنی) در تهران نصب است.[۱۰۰] مهمترین فعالیت‌های علمی و هنری میرحسین موسوی به شرح زیر اند:[۳]
- عضو هیئت علمی دانشکدهٔ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس
- عضو هیئت علمی دانشگاه ملی ایران پیش از انقلاب
- عضو هیئت امناء دانشگاه هنر اسلامی تبریز
- تألیف کتب مانند کتاب آثار نقاشی، دولت امید، فرهنگ واژگان علوم سیاسی و پنج گفتار دربارهٔ انقلاب و جامعه[۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳]
- استاد راهنمای رساله‌های دانشجویان دوره کارشناسی ارشد و دکتری[۱۰۴]
- بیش از ۱۸۰ اثر نقاشی[۱۰۵]
- برگزاری ده‌ها نمایشگاه نقاشی به صورت انفرادی و جمعی نظیر نگارخانه نیاوران و تالار قندریز موزهٔ هنرهای معاصر[۱۰۰][۱۰۶]
- طراحی مجموعهٔ کانون توحید، تهران ۱۳۵۰
- طراحی ادارهٔ مرکزی آب و فاضلاب اصفهان ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰
- طراحی طرح جامع دانشگاه شاهد
- طراحی تکیه (گلستان) شهدای اصفهان
- طراحی بنای یادبود شهید خرازی
- طراحی مجموعهٔ فرهنگی - تجاری بین‌الحرمین در شیراز
- طراحی مسجد سلمان فارسی در نهاد ریاست جمهوری
- طراحی مرکز مطالعات استراتژیک
- طراحی بنای یادبود شهدای هفتم تیر
- طراحی سایت دانشگاه علامه طباطبایی
- طراحی نگارخانه خیال ۱۳۸۲[۱۰۷]
- طراحی مسجد النبی - واقع در خیابان دریان نو، ستارخان، تهران
- طراحی مجتمع تجاری مفید - واقع در خیابان دریان نو، ستارخان، تهران
- طراحی ساختمان اصلی فرهنگستان هنر[۱۰۸]
- طراحی باغ هنرمندان در مجاورت فرهنگستان هنر تهران
- طراحی ساختمان مؤسسه فرهنگی هنری صبا ۱۳۸۱[۱۰۹]
سوابق شغلی
او عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام است. اعضای این دو نهاد حکومتی را رهبر نظام جمهوری اسلامی انتخاب می‌کند. سوابق شغلی میرحسین موسوی به شرح زیر است:[۳]
- عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی از سال ۱۳۵۷ - ۱۳۶۱
- عضویت در شورای انقلاب اسلامی از سال ۱۳۵۸
- عضویت در نهضت خداپرستان سوسیالیست و جنبش مسلمانان مبارز پیش از انقلاب
- رئیس دفتر سیاسی حزب جمهوری اسلامی از سال ۱۳۵۸–۱۳۶۰
- قائم مقام دبیرکل حزب جمهوری اسلامی ۱۳۶۰–۱۳۵۸[۱۱۰]
- سردبیر و مدیر مسؤول روزنامه جمهوری اسلامی از سال ۱۳۵۸
- صاحب امتیاز روزنامه کلمه سبز از سال ۱۳۸۸
- وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۶۰–۱۳۶۱
- رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح[۱۱۱]
- رئیس ستاد انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۶۰
- نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۶۰–۱۳۶۸ (آخرین نخست وزیر ایران)
- رئیس بنیاد مستضعفان از سال ۱۳۶۰–۱۳۶۸[۱۱۲]
- رئیس شورای اقتصاد از سال ۱۳۶۰–۱۳۶۸
- مشاور سیاسی رئیس جمهور از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶
- عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۶۸ تاکنون
- عضو شورای بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸
- استادیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس از سال ۱۳۶۸ تاکنون
- استادیار مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه ملی ایران پیش از انقلاب
- عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از ۱۴ آذر ۱۳۷۵ تاکنون[۱۱۳]
- مشاور عالی رئیس جمهور از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴
- رئیس شورای هنر از سال ۱۳۷۸[۱۱۴]
- رئیس فرهنگستان هنر ایران از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۸
- عضو هیئت مؤسس دانشگاه آزاد[۱۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ تصویر شناسنامه مهندس موسوی
- ↑ «میرحسین موسوی از ریاست فرهنگستان هنر برکنار شد» (فارسی). رادیو فردا. بازبینی‌شده در ۲۰ دی ۱۳۸۸.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «صفحه شخصی میرحسین موسوی خامنه» (فارسی). پایگاه دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. بازبینی‌شده در خرداد ۱۳۸۸.
- ↑ اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی
- ↑ «تنفیذ حکم احمدی‌نژاد در «غیاب» چهره‌های شاخص سیاسی» (فارسی). رادیو فردا. بازبینی‌شده در ۲۰ دی ۱۳۸۸.
- ↑ «تشکیلات «راه سبز امید» شکل می‌گیرد» (فارسی). رادیو زمانه. بازبینی‌شده در ۲۰ دی ۱۳۸۸.
- ↑ معترضان ایران: در راهپیمایی روز جمعه شرکت نمی‌کنیم، بی‌بی‌سی فارسی، بازیابی در تاریخ ۲ آذر ۱۳۸۹
- ↑ حمله به مهدی کروبی در نمایشگاه مطبوعات، بی‌بی‌سی فارسی، بازیابی در تاریخ ۲ آذر ۱۳۸۹
- ↑ موسوی:سیاست‌های «ویرانگر» کنونی را به رفراندوم بگذارید، رادیو فردا، بازیابی در تاریخ ۲ آذر ۱۳۸۹
- ↑ The 2010 TIME 100 Poll
- ↑ «زندگی‌نامه نامزدها: میر حسین موسوی» (فارسی). بی‌بی‌سی فارسی. بازبینی‌شده در ۶ مهر ۱۳۸۸.
- ↑ «Biography: Mir-Hossein Mousavi» (انگلیسی). RIANOVOSTI. بازبینی‌شده در ۱۰ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «Mousavi, Hossein Biography» (انگلیسی). biography. بازبینی‌شده در ۱۰ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ تصویری از دیدار رهبری با موسوی
- ↑ دیدار رهبر انقلاب با میرحسین موسوی در منزل پدری سایت رسمی انجمن اسلامی معلمان
- ↑ ['جلوگیری از حضور مردم در بهشت زهرا برای تدفین پدر میرحسین موسوی' "http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/03/110331_l03_mousavi_funeral.shtml"] Check
|url=scheme (help). Retrieved 2011-04-03. - ↑ چهره‌های ماندگار معماری ایران - صفحه 4 - ایران او. کا. ب - انجمنی برای ارتقاء سطح دانش ایرانیان - IRAN OKB
- ↑ زندگی نامه میرحسین موسوی در یک نگاه
- ↑ Mir Hossein Mousavi Website | Profile Biography
- ↑ میرحسین موسوی خامنه
- ↑ پایگاه خبری تحلیلی فرارو - زهرا رهنورد در نمای نزدیک
- ↑
- ↑ :: سایت خبری تحلیلی بامداد ::.. :: زندگی نامه زهرا رهنورد
- ↑ پایگاه خبری تحلیلی فرارو - زهرا رهنورد و میرحسین موسوی در نمای نزدیک
- ↑ مرکز اسناد انقلاب اسلامی - سخنرانی شهید دیالمه در نقد میر حسین موسوی
- ↑ اين عمار :: نطق مخال٠ت كاشانی Ùˆ شهید آیت با میر Øسن موسوی :
- ↑ ناطق نوری، انتخاب مجدد میرحسین موسوی به نخست‌وزیری و ماجرای ۹۹ نفر مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- ↑ پایگاه تحلیلی تبیینی برهان - 3 بار استعفای آخرین نخست وزیر!
- ↑ توضیح دلایل اصلی استعفای در دستخط نامه خیلی محرمانه موسوی در سال ۶۷ به خامنه‌ای | انقلاب اسلامی در هجرت
- ↑ Khodnevis - نظر بنی صدر درباره نامه میرحسین موسوی
- ↑ رجا نیوز
- ↑ بی‌بی‌سی
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ فرزین منصوری. «استعفاهای تاریخی در جمهوری اسلامی». بی‌بی‌سی فارسی، ۱۳ مه ۲۰۱۶–۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۶.
- ↑ مجمع تشخیص مصلحت نظام
- ↑ مجمع تشخیص مصلحت نظام
- ↑ ISNA - 03-14-2000 - 78/12/24 - سرویس: / سیاسی / شماره خبر: 4018
- ↑ ISNA - 05-10-2000 - 79/2/21 - سرویس: / سیاسی / شماره خبر: 6728
- ↑ «زندگی‌نامه نامزدها: میر حسین موسوی».
- ↑ کاویانی، حمید. پیشگامان اصلاحات: نقش سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران در تحولات سیاسی دهه ۷۰، تهران: روزنامه سلام، ۱۳۷۹ ISBN 964-92512-8-6، صص ۱۴۵–۱۶۹
- ↑ «میر حسین موسوی کیست؟». وبسایت سیاوشون.
- ↑ «به امید ادای وظیفه قصد خویش را برای نامزد شدن درانتخابات ریاست جمهوری اعلام می‌کنم». کلمه، وبسایت رسمی موسوی، ۲۰ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ «کناره گیری رسمی خاتمی از انتخابات». بی‌بی‌سی، ۲۶ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ «در صورت پیروزی گشت‌های ارشاد را جمع‌آوری می‌کنم». کلمه، وبسایت رسمی موسوی، ۱۸ فروردین ۱۳۸۷.
- ↑ «برای گردش آزاد اطلاعات و آزادی بیان تلاش می‌کنم». کلمه، وبسایت رسمی موسوی، ۱۸ فروردین ۱۳۸۷.
- ↑ «بیانیه تحلیلی جبهه مشارکت ایران اسلامی و دلایل حمایت از میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری». سایت جبهه مشارکت ایران اسلامی، ۲۱ فروردین ۱۳۸۸.
- ↑ «حمایت سازمان مجاهدین از میرحسین موسوی». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «اعلام حمایت مجمع روحانیون مبارز از موسوی».
- ↑ «حمایت رسمی کارگزاران از میرحسین موسوی». سایت تابناک.
- ↑ «حمایت رسمی جبهه مشارکت از نامزدی میرحسین اعلام شد». سرمایه، ۱۹ فروردین ۱۳۸۸.
- ↑ «حمایت حزب اسلامی کار از کاندیداتوری موسوی».
- ↑ «حمایت رسمی حزب همبستگی از میرحسین موسوی». سایت نواندیش.
- ↑ «ظرفیت‌های مجمع زنان اصلاح طلب در اختیار ستادهای موسوی قرار می‌گیرد».
- ↑ «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و هم چنین حزب اعتدال و توسعه از میرحسین موسوی حمایت می‌کند».
- ↑ BBC فارسی - ایران - متن کامل نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای
- ↑ : نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای :
- ↑ «میرحسین موسوی می‌گوید، تسلیم «دروغ» نخواهد شد» (فارسی). دویچه‌وله. بازبینی‌شده در ۱۰ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «وبگاه انتخاب‌نیوز».
- ↑ «حامیان میرحسین موسوی امروز در میدان امام خمینی (ره) تجمع آرام برگزار خواهند کرد/ حضور میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در تجمع میدان امام خمینی (ره)» (فارسی). ۲۸ خرداد ۱۳۸۸ ساعت ۱۰:۴۸. بازبینی‌شده در ۲۸ خرداد ۱۳۸۸ ساعت ۱۶:۳۷.
- ↑ دعوت موسوی برای راهپیمایی در روز دوشنبه, بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ جنجال در مجلس بر سر «زمزمه محاکمه موسوی و کروبی» - © 2011تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپی‌رایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ جوان فردا، نامه بازپرس ویژه قتل تهران به رئیس قوه قضائیه درباره کشته شدگان حوادث اخیر
- ↑ «خواهر زاده میرحسین موسوی، شهید شد» (فارسی). جنبش راه سبز. بازبینی‌شده در ۶ دی ۱۳۸۸.
- ↑ پیکر علی حبیبی موسوی به خاک سپرده شد
- ↑ تشییع پیکر خواهرزاده موسوی برگزار شد
- ↑ حمله مستقیم موسوی به امام خمینی (ره) /امام با پذیرش قطعنامه به اشتباه جنگ اعتراف کرد!
- ↑ میرحسین/ امام در جنگ خطا کرد !!!
- ↑ (فارسی). وبگاه رسمی، ۱ فروردین ۱۳۸. http://www.kaleme.org/1388/10/11/klm-7047. بازبینی‌شده در دی ۱۳۸۶.
- ↑ بیانیه 18 میر حسین موسوی و منشور سبز «سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ رادیو زمانه | خبر اول | ایران | موسوی: سال آینده سال صبر و استقامت است
- ↑ میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در بازداشت خانگی / محافظان عزل شده‌اند «سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ تشویق خشونت در مجلس اوباشگرایی است |. : سحام نیوز:
- ↑ جنبش راه سبز - ایجاد دیوار آهنی در معبر ورودی خانهٔ میرحسین موسوی
- ↑ شبکه خبر :: نمایندگان مجلس اشد مجازات سران فتنه را خواستار شدند
- ↑ نوه امام خمینی حصر میرحسین و کروبی را محکوم کرد | ندای سبز آزادی
- ↑ سید محمدرضا خاتمی: آقای صادق لاریجانی! شما دیگر صلاحیت ندارید «سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ \http://www.entekhabateazad.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3772:2011-02-26-16-00-21&catid=28:1389-02-09-02-29-42&Itemid=62
- ↑ BBC فارسی - ایران - شورای فعالان ملی-مذهبی خواستار آزادی موسوی و کروبی شدند
- ↑ جنبش راه سبز - ابراز نگرانی محمد خاتمی از حصر خانگی میرحسین موسوی و مهدی کروبی
- ↑ آیت‌الله دستغیب: هرچه سریعتر به حصر غیرقانونی و غیرشرعی آقایان موسوی و کروبی پایان دهید «سایت خبری تحلیلی کلمه
- ↑ جنبش راه سبز - مطهری: موسوی و کروبی به صدا و سیما دعوت شوند تا حرف‌شان را بزنند
- ↑ BBC فارسی - ایران - جبهه مشارکت حصر خانگی موسوی و کروبی را محکوم کرد
- ↑ BBC فارسی - ایران - احمد منتظری به رهبر ایران پیشنهاد تشکیل شورایی پنج نفره داد
- ↑ :: Tagheer ::
- ↑ بنی صدر: دفاع از حقوق انسان ایجاب می‌کند هر ایرانی و غیر ایرانی از حقوق آقایان موسوی و کروبی با تمام توان دفاع کند | انقلاب اسلامی در هجرت
- ↑ اخبار
- ↑ آیت‌الله صانعی: حصر خانگی موسوی و کروبی، نشانه درماندگی عاملان و آمران آن است | ندای سبز آزادی
- ↑ دعوت به راهپیمایی روز سه شنبه، در اعتراض به ادامه حصر غیرقانونی رهبران جنبش سبز
- ↑ حمایت «شورای هماهنگی راه سبز امید» از ابتکارات جنبش زنان
- ↑ درگیری‌های پراکنده و تجمع‌های اعتراضی در شهرهای مختلف ایران
- ↑ اژه‌ای: رفت‌وآمد و ارتباطات تلفنی و غیرتلفنی موسوی و کروبی مسدود شده
- ↑ انتقاد وزیر امورخارجهٔ فرانسه از دیکتاتوری و عدم رعایت حقوق بشر در ایران |. : سحام نیوز:
- ↑ واکنش جامعهٔ بین‌الملل نسبت به بازداشت آقایان موسوی و کروبی
- ↑ احضار سفیر ایران در سوئد در اعتراض به «بازداشت» موسوی و کروبی - © 2011تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپی‌رایت برای رادیو فردا محفوظ است
- ↑ نامه تعدادی از رهبران سابق جهان به آیت‌الله خامنه‌ای و ابراز نگرانی از ناپدید شدن موسوی و کروبی | تحول سبز
- ↑ «وزیر دادگستری: دولت و قوه قضائیه نمی‌توانند در مورد حصر تصمیم‌گیری کنند». رادیو فردا. ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴. بازبینی‌شده در ۲۰۱۴-۱۲-۱۷.
- ↑ ۹۶٫۰ ۹۶٫۱ 'میرحسین موسوی به دلیل عارضه شدید قلبی به بیمارستان منتقل شد'
- ↑ انتقال میرحسین موسوی به بخش سی سی یو
- ↑ ۹۸٫۰ ۹۸٫۱ میرحسین موسوی به خاطر گرفتگی عروق قلب در بیمارستان بستری شد
- ↑ چشم میرحسین را وزیر بهداشت عمل کرد خبرگزاری انتخاب
- ↑ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۱ میرحسین موسوی در وبگاه آفتاب
- ↑ کتاب برنامه‌های میر حسین موسوی - میرحسین موسوی :: FarsiEbook.com :: کتابخانه قفسه
- ↑ i ketab: Persian book :: آی کتاب :: مجموعه نقاشی‌های میرحسین موسوی
- ↑ زندگی نامه میرحسین موسوی در یک نگاه
- ↑ سوابق مهندس میر حسین موسوی
- ↑ Mir Hossein Mousavi Website | Profile Biography
- ↑ Mir Hossein Mousavi Website | Profile Biography
- ↑ میرحسین و مؤسسه فرهنگی -هنری صبا [آرشیو] - باشگاه مهندسان ایران
- ↑ آفتاب - افتتاح ساختمان اصلی فرهنگستان هنر، با معماری موسوی
- ↑ میرحسین و مؤسسه فرهنگی -هنری صبا [آرشیو] - باشگاه مهندسان ایران
- ↑ سوابق مهندس میر حسین موسوی
- ↑ سوابق مهندس میر حسین موسوی
- ↑ دورهٔ سوم
- ↑ ««اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی»» (فارسی). دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی. بازبینی‌شده در ۱۶ خرداد ۱۳۸۹.
- ↑ سوابق مهندس میر حسین موسوی
- ↑ میرحسین و جاسبی اعضای جدید هیئت مؤسس دانشگاه آزاد
پیوند به بیرون
در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد میرحسین موسوی اطلاعات بیشتری بیابید.
در میان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
در میان متون از ویکی‌نبشته
در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار
در میان خبرها از ویکی‌خبر- وبسایت خبری تحلیلی کلمه، وابسته به میرحسین موسوی
- قلم نیوز - ستاد میر حسین موسوی
- وب سایت زهرا رهنورد
- ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی
- وبسایت سلام میر حسین
- دربارهٔ میرحسین موسوی
- وبگاه میرحسین موسوی
- خبرگزاری امید ملت - میرحسین موسوی
|
||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
.svg)
.svg){kind=small}
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
- جعبههای ناوبری رهبر سیاسی خاورمیانه
- میرحسین موسوی
- آذریهای ایرانی
- استادان دانشگاه آذری اهل ایران
- استادان دانشگاه تربیت مدرس
- استادان دانشگاه شهید بهشتی
- اصلاح‌طلبان اهل ایران
- اعضای حزب جمهوری اسلامی
- اعضای شورای انقلاب اسلامی ایران
- اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی
- اعضای فرهنگستان هنر ایران
- اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام
- افراد زنده
- افراد مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران
- انقلابیون اهل ایران
- اهالی آذربایجان
- اهالی استان آذربایجان شرقی
- اهالی خامنه
- حصر خانگی
- خاندان موسوی
- دارندگان نشان عالی استقلال (جمهوری اسلامی)
- دانشآموختگان دانشگاه شهید بهشتی
- روزنامه‌نگاران اهل ایران
- رؤسای بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
- زادگان ۱۳۲۰
- زادگان ۱۹۴۲ (میلادی)
- زندانیان سیاسی اهل ایران
- سران جنبش سبز
- سیاستمداران آذری اهل ایران
- فعالان دموکراسی در ایران
- فعالان سیاسی اهل ایران
- مشاوران رئیس‌جمهور ایران (اکبر هاشمی رفسنجانی)
- مشاوران رئیس‌جمهور ایران (سید محمد خاتمی)
- معماران آذری اهل ایران
- معماران اهل ایران
- مقالهنویسان اهل ایران
- نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- نامزدهای ریاست جمهوری ایران
- نخست‌وزیران جمهوری اسلامی ایران
- نقاشان آذری اهل ایران
- نقاشان اهل ایران
- نویسندگان اهل ایران
- وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی
- وزیران دولت اول (محمدعلی رجایی)
- وزیران دولت دوم (محمدجواد باهنر)
- وزیران دولت موقت محمد رضا مهدوی کنی
- شیعیان اهل آذربایجان ایران
- وزیران ایران
- شیعیان ایران
- نخست‌وزیران ایران
