سازمان فضایی ایران
مختصات: ۳۵°۱۴′۵.۹۹۵۷″ شمالی ۵۳°۵۵′۱۵.۲۳۴۶″ شرقی / ۳۵.۲۳۴۹۹۸۸۰۶° شمالی ۵۳.۹۲۰۸۹۸۵۰۰° شرقی
| سازمان فضایی ایران | |
|---|---|
 |
|
| مخفف: | ایسا |
| ریاست: | محسن بهرامی |
| پایگاه فضایی: | پایگاه فضایی سمنان، پایگاه فضایی امام خمینی، استان سمنان پایگاه فضایی قم، استان قم مرکز فضایی البرز، استان البرز، پایگاه فضایی چابهار، استان سیستان و بلوچستان |
| وابسته به: | وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
| وبگاه: | http://www.isa.ir |
سازمان فضایی ایران سازمان ملی فضایی کشور ایران است. وظیفه این سازمان، برنامه‌ریزی برای استفاده از فضا و گسترش فناوری‌های فضایی در کشور با استفاده از دانش بومی و همکاری‌های بین‌المللی است. توسعه فناوری ماهواره‌ای و مخابرات فضایی، سنجش از دور، پرتاب و حمل و نقل فضایی از یک طرف و توسعه منابع انسانی، ایستگاه‌های زمینی و زیرساخت‌های مناسب جهت هدایت و کنترل ماهواره‌ها از طرف دیگر، محور فعالیتهای سازمان فضایی ایران است.[۱] این سازمان در حال حاضر در حال توسعه فناوری ساخت ماهواره در ایران است. کاوشگر پژوهش جدیدترین موشک فضایی آزمایش شده توسط این سازمان است. همچنین سازمان فضایی ایران قصد دارد که تا سال ۱۳۹۹، نخستین فضانورد ایرانی را با استفاده از فناوری بومی به فضا بفرستد.[۲] سازمان فضایی ایران دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است، و بصورت مؤسسه دولتی وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اداره می‌شود.[۳]
این سازمان اجرا کننده مصوبات شورای عالی فضایی است، که تصمیم‌گیری در مورد استفاده صلح‌آمیز از فضا در کشور را به عهده دارد. ریاست سازمان فضایی ایران برعهده محسن بهرامی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، و دبیر شورای عالی فضایی است.
محتویات
بودجه[ویرایش]
در سال ۹۵ بودجه ۱۷ میلیارد تومانی برای سازمان فضایی تعیین شده است، البته این بودجه تمام بودجه فضایی کشور نیست. برای مثال در سال ۹۵ به پژوهشگاه فضایی ایران ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاص یافته است[۴]البته ارگان‌های دیگر مانند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به این بخش کمک می‌کنند. [۵] بودجه سازمان فضایی ایران در سال ۱۳۸۷ برابر ۳۹۶۰ میلیارد تومان است که از منابع داخلی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تأمین می‌شود.[۱]
تاریخچه[ویرایش]
تاریخچه سازمان فضایی ایران به اوایل دهه ۵۰ خورشیدی بازمی‌گردد. در سال ۱۳۵۲، مرکز سنجش از راه دور ایران جهت فراهم آوردن امکان استفاده از ماهواره برای سازمان برنامه و بودجه تأسیس شد. بر اساس تصمیم مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۰، این مرکز زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن قرار گرفت.[۶]
در پی مواد ۸ و ۹ مصوبه ۶۸۱۵۹ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۲، شورای عالی فضایی با و عضویت چندین نهاد دولتی و ریاست رئیس جمهور تشکیل شد. سازمان فضایی ایران بر اساس همین مصوبه تشکیل گردید، و ریاست آن را دبیر شورای عالی فضایی برعهده دارد. این سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است، و بصورت مؤسسه دولتی وابسته با معاونت اجرایی رئیس جمهور اداره می‌شود.
پرتابه‌های فضایی ایران[ویرایش]
اولین موشک ایران برای مطالعات علمی و هواشناسی وهمچنین پایه‌گذاری دستگاه‌های موقعیت یاب کنونی GPS در فروردین ۱۳۵۵ ازمیدان فرح به فضا پرتاب شد. کشور ایران در حال حاضر دارای فناوری‌های پرتاب فضایی زیرمداری و مداری است. در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۶ موشک ماهواره‌بر فضایی ایران به نام «سفیر» برای پروازی زیرمداری به فضا پرتاب شد. برخی از منابع غربی معتقدند که گونه‌ای تغییریافته از موشک شهاب-۳ ایران به نام «پرتابه فضایی شهاب» برای این منظور استفاده می‌شود.[۷] گونه تکامل‌یافته این موشک برای پرتاب ماهواره ایرانی امید به مدار زمین در بامداد ۳ فوریه ۲۰۰۹ میلادی (۱۴ بهمن ۱۳۸۷) و در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ استفاده شد. ماهواره‌های مصباح (همکاری مشترک ایران و ایتالیا)، مصباح-۲ و ماهواره ژئوسنکرون زهره (همکاری مشترک ایران و روسیه) نیز برای پرتاب با موشک‌های فضایی ایرانی برنامه‌ریزی شده‌اند.
پرتابهای زیرمداری[ویرایش]
در ۶ اسفند ۱۳۷۵، سازمان فضایی ایران یک پرتابه فضایی را در یک پرواز زیرمداری آزمایش کرد. این موشک حامل محموله‌ای آزمایشی بود که مشترکاً توسط وزارت علوم و وزارت دفاع طراحی و ساخته شده بود. این موشک تا ارتفاع ۱۵۰ کیلومتری زمین بالا رفت و بر طبق برنامهٔ از پیش تنظیم شده، با چتر نجات به زمین فرود آمد.[۸]
در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۶، سازمان فضایی ایران با پرتاب نخستین گونه از موشک کاوشگر-۱ با نام «سفیر» دومین پرواز فضایی زیرمداری خود را با موفقیت به انجام رساند. موشک سفیر از پایگاه فضایی جدید ایران در شاهرود به فضا پرتاب شد. با این پرتاب موفقیت‌آمیز، ایران یک گام به پرتاب ماهواره‌ها به مدار زمین نزدیک شده است.[۹][۱۰]
ارسال موجود زنده[ویرایش]
در ۳ فوریه ۲۰۱۰ (۱۴ بهمن ۱۳۸۸)، سازمان فضایی ایران کاوشگر-۳ (به انگلیسی: Explorer-3) را به همراه چند جانور شامل یک موش صحرایی، دو لاکپشت و چند کرم به فضای-زیرمداری پرتاب نمود و زنده به زمین بازگرداند. این پرتابه قادر بود تا داده‌های الکترونیکی و تصاویر زنده از زمین را به مرکز مخابره نماید. سازمان فضایی ایران از این آزمایش تصاویری را از این آزمایشگاه کوچک که نشان‌دهندهٔ توانایی برای آزمایش‌های آینده نیز بود، منتشر کرد.[۱۱] این اولین بار مفید زییستی ارسال شده به فضا بود.[۱۲]
در ۱۵ مارس ۲۰۱۱ (۲۴ اسفند ۱۳۸۹)، سازمان فضایی ایران کاوشگر-۴ (به انگلیسی: Explorer-4) را که حامل کپسولی حیاتی حاوی یک عروسک بود را به فضا پرتاب نمود.[۱۳] سازمان فضایی ایران اعلام نمود طرحی مشابه را برای اواسط سپتامبر در دست انجام دارد.[۱۴] اما این پروژه به خاطر شکست تا آماده شدن کاوشکر پیشگام معلق شد.[۱۵]
در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳ (۹ بهمن ۱۳۹۱)، سازمان فضایی ایران کاوشگر پیشگام (به انگلیسی: Pioneer) را به همراه یک میمون رزوس به نام آفتاب[۱۶]با موفقیت به مدت ۲۰ دقیقه[۱۷] به ارتفاع ۱۲۰کیلومتری زمین پرتاب نمود و آن را بازگرداند.[۱۸][۱۹] این اولین بار بود که ایران توانست نخستی سانی را به فضا پرتاب نماید. این پرتاب ۵۴ سال پس از پرتاب اولین میمون یعنی خانم بیکر صورت گرفت.
مراکز فضایی ایران[ویرایش]
پایگاه فضایی اصلی ایران پایگاه فضایی امام خمینی (ره) سمنان است و در ۸۰ کیلومتری جنوب شرق سمنان در استان سمنان قرار دارد. این پایگاه در روز ۱۵ بهمن ۱۳۸۶ با حضور محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور وقت و برخی مقامات دولتی ایران رونمایی شد.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳] موشک کاوشگر-۱ از این پایگاه به فضا پرتاب شد.
مرکز فضایی البرز یکی از مراکز اصلی دریافت اطلاعات ماهواره‌ای در کشور است و در استان البرز واقع شده است. ساخت این مرکز در سال ۱۳۵۵ آغاز شد و در سال ۱۳۵۷ به بهره‌برداری رسید.[۲۴] این مرکز کار دریافت، ذخیره‌سازی، پردازش، مدیریت، تکثیر و نشر اطلاعات دریافتی از ماهواره‌ها را به عهده دارد.
پایگاه دوم پرتاب موشک ایران در نزدیکی شهر قم قرار دارد. نخستین موشک از پایگاه قم، پرتاب موشک هواسونگ-۳ در مسیر پرتابهای (بالستیک) در اردیبهشت ۱۳۷۰ بوده است. در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۸۵ و در طی رزمایش پیامبر اعظم ۲، چندین فروند موشک ایرانی از جمله شهاب-۲، شهاب-۳، فتح-۱۱۰ و موشک‌های زلزال از این مرکز پرتاب شدند.[۲۵][۲۶]
در دسامبر ۲۰۱۰ اعلام شد بنابر محدودیت‌های جغرافیایی موجود در اولین مرکز فضایی برای ارسال ماهواره به مدار، تحقیقاتی برای ساخت دومین مرکز فضایی (ارسال‌گر) صورت گرفت.[۲۷] پایگاه فضایی ملیِ جدید، در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان احداث می‌شود. این پایگاه در آینده محل اصلی تمام ماموریت‌های فضایی ایران خواهد بود که مشابه پایگاه فضایی بایکونور روس‌ها و پایگاه فضایی کندی آمریکایی‌ها خواهد بود.[۲۸][۲۹][۳۰]
در مارس ۲۰۱۱، گروه اطلاعاتی جین براساس داده‌های ماهواره ای خود و تحلیل آن‌ها اعلام نمود که ایران به شدت در حال ساخت امکاناتی پیچیده و با سرعتی بسیار زیاد است که نشان‌دهندهٔ آمادگی و تمایلاتش به فضاست.[۳۱]
احتمالاً این مرکز همان مرکز پرتاب ماهواره یک تنی می‌باشد که احمد وحیدی وزیر دفاع سابق جمهوری اسلامی ایران آن را پایگاه فضایی امام خمینی نامیده بود.[۳۲]
برنامه‌های فضایی گذشته[ویرایش]
- ماهواره سینا-۱ (ساخت مشترک ایران و روسیه) در روز ۵ آبان ۱۳۸۶ از پایگاه فضایی پلستسک در روسیه توسط موشک کاسموس-۳ به فضا پرتاب شد. با پرتاب این ماهواره، ایران به جمع ۴۳ کشور دارای ماهوارهٔ مداری پیوست.
برنامه‌های فضایی آینده[ویرایش]
رئیس سازمان فضایی ایران در آبان ۱۳۸۴ اعلام کرد که هدف ایران پیوستن به باشگاه معدود کشور دارای فناوری فضایی است، و برای نیل به این هدف، دولت در ۵ سال آینده مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار روی فناوری‌های فضایی سرمایه‌گذاری خواهد کرد.[۳۳]
به گفتهٔ مهران میرشمس، معاونت انجمن هوافضای ایران، کارشناسان ایرانی برای آینده نزدیک برنامه ساخت و پرتاب پنج ماهوارهٔ زهره، مصباح، SMS2، ZS4، و سپهر را در دستور کار خود دارند.[۳۴]
پرتاب برخی از این ماهواره‌ها با موشک‌های ایرانی و برخی دیگر با موشک‌های روسی برنامه‌ریزی شده است:
- پرتاب ماهواره ایرانی امید توسط موشک ایرانی
- پرتاب ماهواره سینا-۲ توسط موشک روسی در سال ۱۳۸۷
- پرتاب ماهواره مصباح (ساخت مشترک ایران و ایتالیا) توسط موشک ایرانی
فضانورد ایرانی[ویرایش]
سازمان فضایی ایران در نظر دارد که تا سال ۱۳۹۹، نخستین فضانورد ایرانی را به استفاده از فناوری فضایی بومی به مدار زمین بفرستد.[۲]
حضور در سازمان ملل[ویرایش]
سازمان فضایی ایران دارای غرفه‌ای در محل نمایشگاه دائمی فضایی سازمان ملل متحد در شهر وین است. این غرفه در ۲۱ بهمن ۱۳۸۸ برپا شد و مکانی برای نمایش دستاوردهای فناوری ایران در صنایع فضایی است.[۳۵]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس و منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «اختصاص ۳ هزار و ۹۶۰ میلیارد تومان برای سازمان فضایی ایران» (فارسی). وبگاه آفتاب aftab.ir، ۱ اسفند ۱۳۸۶. بازبینی‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. «خبرگزاری فارس»
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «ایران تا ۱۰ سال آینده نخستین فضانورد خود را به فضا می‌فرستد.» (انگلیسی و...). وبگاه RIA Novosti، ۲۰ اوت ۲۰۰۸. بازبینی‌شده در ۲۱ شهریور ۱۳۸۷.
- ↑ «اساسنامه سازمان فضایی ایران» (فارسی). وبگاه سازمان فضایی ایران. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ {http://media.farsnews.com/media/Uploaded/Files/Documents/1394/10/27/13941027000199.pdf}
- ↑ {http://www.mashreghnews.ir/fa/news/411729/بودجه-5-هزار-ميلياردی-وزارت-ارتباطات-برای-فضا}
- ↑ «سازمان فضایی ایران - وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» (فارسی). وبگاه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات. بازبینی‌شده در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «ایران موشک صدایی را آزمایش و از نخستین ماهواره بومی خود رونمایی کرد» (انگلیسی). وبگاه RIA Novosti، ۴ فوریه ۲۰۰۸. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «ایران پرتاب موشک را اعلام کرد» (انگلیسی). وبگاه روزنامه اینترنشنال هرالد تریبیون، ۲۵ فوریه ۲۰۰۷. بازبینی‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. «آسوشیتد پرس»
- ↑ «ایران پروژه فضایی را افتتاح کرد» (انگلیسی). وبگاه بی‌بی‌سی، ۴ فوریه ۲۰۰۸. بازبینی‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «کاوشگر-۱ ایرانی به فضا پرتاب شد» (انگلیسی). وبگاه پرس تی‌وی، ۴ فوریه ۲۰۰۸. بازبینی‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «ایران پرتابهٔ حمل‌کننده‌ایی را به فضا ارسال نمود». www.payvand.com، ۲ فوریه ۲۰۱۰. بازبینی‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۲.
- ↑ «حیواناتی از سوی ایران به فضا پرتاب شدند». Metro.co.uk، ۴ فوریه ۲۰۱۰.
- ↑ [۱]
- ↑ «ایران میمونی را در مدار قرار می‌دهد». Antara News، ۲۰ آوریل ۲۰۱۱. بازبینی‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۲.
- ↑ طراق مالک. «گزارس: ایران ماهوارهذی مشاهدهگر کوچیکی را با موفقیت در مدار زمین قرار داد.». CSMonitor.com، ۳۱ ژانویه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۲.
- ↑ http://www.asriran.com/fa/news/255035/جزئیات-اعزام-اولین-میمون-فضانورد-ایرانی-اعزام-انسان-به-فضا-تا-10-سال-آینده
- ↑ "ایران میمونی را به فضا فرستاد". 3 News NZ. January 29, 2013.
- ↑ http://www.presstv.ir/detail/2013/01/28/286087/iran-sends-monkey-into-space-returns-it/
- ↑ http://www.foxnews.com/world/2013/01/28/iranian-state-tv-says-country-has-successfully-sent-monkey-into-space/
- ↑ IRIBNews:: واحد مرکزی خبر
- ↑ MehrNews.com - Iran, world, political, sport, economic news and headlines
- ↑ MehrNews.com - Iran, world, political, sport, economic news and headlines
- ↑ «رونمایی نخستین سامانه فضایی ایران توسط رئیس جمهور» (فارسی). صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. وبگاه شبکه خبر، ۱۵ بهمن ۱۳۸۶. بازبینی‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «تاریخچه مرکز فضایی ماهدشت» (فارسی). وبگاه سازمان فضایی ایران. بازبینی‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ مارک وید. «قم» (انگلیسی). وبگاه آستروناتیکس astronautix.com. بازبینی‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ رضا تقی‌زاده. «هدفها و کاربردهای ابزار مورد استفاده در رزمایش پیامبر اعظم ۲» (فارسی). وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۲۵ آبان ۱۳۸۵. بازبینی‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «بدون عملیات». Presstv.ir. بازبینی‌شده در ۶ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ «تاسیس پایگاه ملی پرتاب ماهواره درجنوب شرق کشور - مشرق نیوز». مشرق‌نیوز. آی‌آر، ۱۵ می ۲۰۱۱. بازبینی‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۲.
- ↑ http://baztab.jetjoin.com/2011/03/11/تاسیس-پایگاه-ملی-پرتاب-ماهواره-درجنوب/
- ↑ «اختصاص ۴ میلیارد تومان اعتبار برای ساخت ابررایانه ملی». Ihrc.ir. بازبینی‌شده در ۶فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ «ایران پروژه‌های فضایی و پرتاب موشک خود را تسریع نموده‌است- گزارش هفتگی-دفاعی جین». Articles.janes.com، ۱۸ مارس ۲۰۱۱. بازبینی‌شده در ۶ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ «پرتاب ماهواره طلوع از پایگاه فضایی امام خمینی (ره)/آمادگی ایران برای پرتاب ماهواره دیگر کشورها». خبرگزاری فارس، ۱۵ خرداد ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۲۹ آذر ۱۳۹۱.
- ↑ «ایران برای ورود به باشگاه ۸ کشور دارای فناوری فضایی، به توسعه فناوری ماهواره خود شتاب می‌بخشد» (چینی). وبگاه military.china.com، ۱۵ دسامبر ۲۰۰۵. بازبینی‌شده در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «ماهواره ایران هفته آینده پرتاب می‌شود» (انگلیسی). وبگاه iran-daily.com، ۲۲ اکتبر ۲۰۰۵. بازبینی‌شده در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ «افتتاح غرفه فناوری‌های فضایی ایران در نمایشگاه دائمی فضایی سازمان ملل». سازمان فضایی ایران، بهمن ۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۲۵ فروردین ۱۳۸۸.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- وبگاه سازمان فضایی ایران
- اساسنامه سازمان فضایی ایران
- شورای عالی فضایی از وبگاه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
- فیلم پرتاب کاوشگر-۱ از سایت یوتیوب
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||
