کودتای ضدسلطنتی عراق

انقلاب ۱۴ ژوئیه
بخشی از جنگ سرد عربی
عبدالسلام عارف و عبدالکریم قاسم، رهبران انقلاب.
تاریخ ۱۴ ژوئیه ۱۹۵۸ مکان عراق نتیجه سرنگونی پادشاهی عراق قتل فیصل دوم و خانواده‌اش قتل ولیعهد 'عبدالله قتل نخست‌وزیر نوری سعید پایان سلسله هاشمی در عراق پایان فدراسیون عربی بنیان‌گذاری جمهوری عراق
طرفین درگیر
فدراسیون عربی نیروهای مسلح عراق تیپ نوزدهم تیپ بیستم	افسران آزاد
فرماندهان و رهبران
فیصل دوم  † پادشاه عراق 'عبدالله  † ولیعهد عراق نوری سعید  † نخست‌وزیر عراق	عبدالکریم قاسم عبدالسلام عارف محمد نجیب الربیعی
قوا
۱۵،۰۰۰ سرباز
تلفات
۳ شهروند کشته شده آمریکایی شمار ماموران کشته شده اردنی جمع: ~۱۰۰ کشته

کودتای ضدسلطنتی عراق کودتایی است به رهبری عبدالکریم قاسم نظامی چپگرای عراقی علیه سلطنت فیصل دوم در عراق که به حیات رژیم پادشاهی عراق خاتمه داد (۱۴ ژوئیه ۱۹۵۸ = ۲۳ تیر ۱۳۳۷).

حکومت قاسم جهت‌گیری آشکاری را به سمت شوروی شروع کرد. دو اقدام مشخص عبدالکریم قاسم آمریکا و سیا را وادار کرد که درصدد براندازی حکومت قاسم برآیند. قاسم در سال ۱۹۵۹ اعلام کرد که از پیمان سنتو خارج می‌شود. عراق در سال ۱۹۵۰ به این پیمان پیوسته بود. علاوه بر آن، قرارداد خرید اسلحه از شوروی هم امضا شده بود. مطابق رویه سیا در همان دهه‌ها راه آسان‌تر، ترور عبدالکریم قاسم بود. پس از کودتای ضدسلطنتی ۱۴ ژوئیه ۱۹۵۸ عراق می‌رفت تا نظام چندحزبی را تجربه کند.

صدام حسین تکریتی، به دار و دسته‌ای پیوست که در سال ۱۹۵۹ به جان عبدالکریم قاسم نخست وزیر میانه روی کشور سوء قصد کرد. صدام حسین که در سال ۱۹۵۷ به حزب بعث عراق پیوسته بود، یکی از آن شش نفر بود! از طریق مسوول ایستگاه اطلاعات مصر در عراق، آپارتمانی در خیابان الرشید بغداد- درست روبه‌روی وزارت دفاع- که دفتر عبدالکریم قاسم درهمانجا بود؛ در اختیار صدام قرار گرفت تا رفت‌وآمدها را به خوبی کنترل کند. ترور قاسم برای روز ۷ اکتبر ۱۹۵۹ برنامه‌ریزی شد. به خودروی قاسم حمله کردند. صدام راننده را کشت. قاسم خودش را روی زمین انداخت. پای صدام تیر خورد. ترور نافرجام ماند.

در سال ۱۹۶۳ حزب بعث عراق کودتایی را علیه عبدالکریم قاسم ترتیب داد. کودتا پیروز شد. مقتدرترین فرد حزب بعث، صدام بود. مسوول بخش امنیتی و اطلاعاتی حزب (جهازالخاص) صدام چگونگی کار بین ارتش و دستگاه اطلاعاتی را سامان می‌داد. حزب بعث سرانجام موفق شد در فوریه سال ۱۹۶۳ با پشتیبانی از توطئه چند افسر ارتش، با کودتایی خونین به دولت میانه روی عبدالکریم قاسم پایان دهد. صدام حسین به بغداد برگشت و شبکه امنیتی مخفی حزب بعث (جهازالخاص) را به دست گرفت.

حزب بعث به خاطر شرکت در رشته‌ای از اعمال تبهکارانه، در پایان سال ۱۹۶۳ از حکومت عراق کنار گذاشته شد، اما حزب بعث مخفیانه به تدارک کودتا پرداخت تا سرانجام در کودتای سال ۱۹۶۸ (۱۳۴۷) قدرت را به دست گرفت.