جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی (به ارمنی: Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն)، (به روسی: Армянская Советская Социалистическая Республика) یکی از دوازده جمهوری اصلی بود که اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را در ۳۰ دسامبر ۱۹۲۲ تشکیل می‌دادند.[۱]
این جمهوری زمانی تشکیل شد که حزب کمونیست ارمنستان در ۲۹ نوامبر ۱۹۲۰ بر ارمنستان اعلام حاکمیت کرد. در یکم دسامبر ۱۹۲۰ سیمون وراتسیان، نخست وزیر ارمنستان، کنترل جمهوری را بدست گرفت.
این منطقه تا سال ۱۹۱۷ در امپراتوری روسیه باقی‌ماند و با وقوع انقلاب اکتبر در آن سال، حکومت ولادیمیر لنین به اقلیت‌ها اجازه جدایی داد و ارمنستان نیز خود را مستقل از روسیه اعلام کرد. طی جنگ ترکیه و ارمنستان و نسل‌کشی ارامنه از سوی ترکیه عثمانی کشور ارمنستان با خطر نابودی روبرو شد تا این‌که بلشویک‌ها در سال ۱۹۲۰ وارد منطقهٔ کنونی ارمنستان شده آن را تسخیر کردند. در آن تاریخ این منطقه به عنوان یکی از جمهوری‌های شوروی نامیده شد.[۲]
از ۱۲ مارس ۱۹۲۲ تا ۵ دسامبر ۱۹۳۶ ارمنستان بخشی از جمهوری سوسیالیستی ماورای قفقاز شوروی بود. در تاریخ ۲۳ اوت ۱۹۹۰ به جمهوری ارمنستان تغییر نام داد و تا زمان اعلام رسمی استقلال در ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ بخشی از اتحاد شوروی باقی ماند
جمهوری ارمنستان در اثر جنگ با ترکیه تلفات زیادی داده بود و استالین به ارمنیان بیرون از جمهوری اجازه مهاجرت به جمهوری سوسیالیستی تازه را داد. طی سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۸ در حدود ۱۵۰ هزار ارمنی که بسیاری از آن‌ها بازماندگان نسل‌کشی عثمانی‌ها بودند به جمهوری سوسیالیستی ارمنستان مهاجرت کردند. بیشتر آن‌ها از پناهندگان یا ساکنان ارمنی ساکن قبرس، فرانسه، یونان، عراق، لبنان و سوریه بودند.[۳]
↑Walker, Christopher J. Armenia The Survival of a Nation. Scarecrow Press, Inc. p. 304.
↑Bournoutian, George A. A Concise History of the Armenian People. Costa Mesa, California: Mazda, 2006
↑Dekmejian, R. Hrair. "The Armenian Diaspora" in The Armenian People from Ancient to Modern Times, Volume II: Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century. Richard G Hovannisian (ed.) New York: Palgrave Macmillan, 1997 pp. 416-417 ISBN 0-312-10168-6
↑Adalian, Rouben Paul. Historical Dictionary of Armenia. Scarecrow Press, Inc. p. 304.
Bauer, Elisabeth. Armenia: Past and Present. New York, 1981.
Louis, Victor and Jennifer. The Complete Guide to the Soviet Union. New York, 1976.
