اولین جمهوری ارمنستان
جمهوری ارمنستان Հայաստանի Հանրապետութիւն |
|||||
|
|||||
|
|||||
سرود سرود ملی ارمنستان |
|||||
کشور ارمنستان تحت نیروهای آندرانیک اوزانیان سرزمینهای مورد مناقشه با همسایگان سرزمینهایی که در معاهده سور از جمهوری ارمنستان جدا شد | |||||
پایتخت | ایروان | ||||
زبان(ها) | زبان ارمنی | ||||
دین | کلیسای حواری ارمنی | ||||
دولت | جمهوری پارلمانی | ||||
نخست وزیر | |||||
- ژوئن ۱۹۱۸–مه ۱۹۱۹ | هوهانس کاچازنونی | ||||
- مه ۱۹۱۹–مه ۱۹۲۰ | آلکساندر خاتیسیان | ||||
- مه–نوامبر ۱۹۲۰ | هامو اوهانجانیان | ||||
- نوامبر–دسامبر ۱۹۲۰ | سیمون وراتسیان | ||||
تاریخچه | |||||
- تأسیس | ۲۸ مه ۱۹۱۸ | ||||
- انقراض | ۲ دسامبر ۱۹۲۰ | ||||
مساحت | |||||
- ۱۹۱۸ | ۱۱٬۰۰۰کیلومترمربع (۴٬۲۴۷مایلمربع) | ||||
- ۱۹۱۹ | ۷۰٬۰۰۰کیلومترمربع (۲۷٬۰۲۷مایلمربع) | ||||
- معاهده سور، ۱۹۲۰ | ۱۷۴٬۰۰۰کیلومترمربع (۶۷٬۱۸۲مایلمربع) | ||||
جمعیت | |||||
- حدود ۱۹۱۸ | ۵۰۰۰۰۰ | ||||
تراکم جمعیت | ۴۵٫۵ /کیلومترمربع (۱۱۷٫۷ /مایلمربع) | ||||
- حدود ۱۹۱۹ | ۱۳۰۰۰۰۰ | ||||
تراکم جمعیت | ۱۸٫۶ /کیلومترمربع (۴۸٫۱ /مایلمربع) |
اولین جمهوری ارمنستان (ارمنی: Հայաստանի Հանրապետութիւն; انگلیسی: First Republic of Armenia) در ۲۸ مه ۱۹۱۸اولین مجلس جمهوری مستقل ارمنستان اعلام شد و در اول اوت همان سال گشایش یافت. دولتی تشکیل گردید که در دست حزب داشناکسوتیون قرار داشت. هوهانس کاچازنونی بعنوان نخستوزیر، آلکساندر خاتیسیان بعنوان وزیر امور خارجه و آرام مانوکیان بعنوان وزیر کشور تعیین شدند، و ترکیب دولت بعداً دچار تغییراتی گردید.
جمهوری ارمنستان به مساحت یازده هزار کیلومتر مربع، که جمعیت آن در ۱۹۱۴ سیصد هزار نفر بود، ولی در ۱۹۱۸ به دلیل حضور صدها هزار پناهنده از یک میلیون متجاوز بود دولت ارمنستان ناگزیر بود با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم کند.
در اثر مبارزات ارمنیان آنان موفق شدند پس از نبرد سارداراباد و نبرد قره کلیسا بسال ۱۹۱۸ میلادی نخستین دولت ارمنی که از دوران دودمان باگراتونی بر فلات مرتفع ارمنستان وجود پیدا میکرد در ایروان تشکیل یافت.
قحطی و تیفوس قربانیان زیادی گرفت تا وقتی که نخستین محصولات گندم از ایالات متحده آمریکا رسید و از بهار سال ۱۹۱۹ زندگی کشور کوچکی را که جمعیتش بیش از حد بود تأمین کرد.
دولت با کمال جدیت شروع به کار کرد و به آرامش بخشی و سازماندهی و نوسازی کشور پرداخت. اداراتی دایر گردید، ارتش تجدید سازمان یافت، دانشگاهی افتتاح شد و نخستین پایههای گسترش اقتصادی ریخته شد.
تاریخ[ویرایش]
به دنبال پیروزی نیروهای متفقین بر آلمان و متحدانش، ارتش جمهوری ارمنستان در آغاز ۱۹۱۹ مناطق گیومری و قارص را تصرف کرد. منطقه اخیر بویژه برای دولت جدید ارمنستان حایز اهمیت بسیار بود، زیرا زمینهای قابل کشت و زرع گندم در آنجا واقع بود و از آنجا ممکن بود آذوقه خواربار کشور را از لحاظ غلات تأمین کرد.
عقبنشینی نیروهای تُرک جنگ کوتاهی به دنبال داشت بین ارمنستان و گرجستان برسر مالکیت مناطق مارنئولی، آخالکالاکی، استان لوری جنگی که به شکست گرجیان انجامید. نزاعی هم با جمهوری دمکراتیک آذربایجان بر سر تصرف منطقه قرهباغ پیش آمد.
از طرفی هم تُرکان ضمن تخلیه مناطق ارمنستان روسیه که اشغال کرده بودند، غافل نمانده و تودههای تُرک و تاتار و کرد آن مناطق را مسلح کرده بودند. این تودهها به وسیله افسران تُرک سازمان داده شدند و یک جنگ چریکی به رهبری ستاد ارتش ترکیه علیه ارمنستان راه انداختند تا آن دولت را ضعیف کنند و او را مجبور سازند که از دعاوی ارضی خود بر ارمنستان غربی صرف نظر کند. تُرکان بویژه از این دیدگاه منطقه نخجوان را که اهمیت بسیاری برای آن قایل بودند برای جنگ پارتیزانی سازمان داده بودند، چون آنجا را پایگاهی مناسب برای از سرگرفتن سیاست پانتورانیسم خود در آینده میدانستند.
در ۲۸ مه ۱۹۱۹ یعنی در جشن یکمین سال استقلال بازیافته، دولت ارمنستان برطبق تصمیم مجلس شورای ملی و انجمن ارمنیهای ترکیه الحاق شش ولایت ارمنی ترکیه را به جمهوری ارمنستان اعلام کرد. در ۱۹۲۰ وضع اقتصادی کشور به سبب تلاش پیگیر دهقانان ارمنستان بهبود محسوسی پیدا کرد. از تمام مهاجر نشینان ارمنی در خارجه، از گرجستان و قسطنطنیه و کشورهای بالکان و مصر و اروپا و آمریکا هدایا و کمکهای نقدی و داوطلبان مایل به شرکت در دفاع از دولت جدید و استادکاران مصمم به شرکت در کار بازسازی کشور به ارمنستان سرازیر میشدند.
لوشسنه در تابستان ۱۹۲۰ پس از دیدار از جمهوریهای ماورای قفقاز چنین نوشته است:
«ارمنستان میبیند که آرامش بتدریج به کشورش بازمی گردد و از مشکلاتش کاسته میشود. او امروز نسبت به تمام لحظات دو سال عمرش از همه وقت قوی تر است. تا آنجا که سرنوشتش به خودش بستگی دارد ثابت کرده است که قادر به تأمین آن هست، ولی این سرنوشت به قدرتهای لگام گسیخته بیگانه نیز وابسته است.»[۱]
ارمنستان در برابر متفقین[ویرایش]
حکومتهای ارمنی |
---|
|
وقتی آلمانیها و متحدان آنان یعنی اتریش و بلغارستان و ترکیه در پائیز سال ۱۹۱۸ تسلیم شدند، مسلم به نظر میرسید که قدرتهای بزرگ فاتح، عدالت و ترمیم خرابیهایی را که ارمنستان مستحق آن بود بپردازند و سرزمینهای آبا اجدادی را به وی باز پس خواهند داد.
برجستهترین سیاستمداران کشورهای متفق مانند:(آرتور بالفور، ژرژ کلمانسو، لورد جورج همیلتون،[۲] ریمون پوانکاره و رئیس جمهور توماس وودرو ویلسون همگی در اظهارات رسمی خویش طی سالهای ۱۹۱۷–۱۹۱۸ مسئله ارمنستان را در کنار مسایل آلزاس و لرن و لهستان و چکسلواکی و یوگسلاوی در صف اول هدفهای جنگی متفقین قرار میدادند.
لیکن بعدها معلوم شد که همه این وعدهها توخالی است.
جنگ ۱۹۲۰ ارمنستان و ترکیه[ویرایش]
جنگی است که بین جمهوری ارمنستان و دولت ملیگراییان افراطی ترکیه در پاییز ۱۹۲۰ صورت گرفت.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- اولین جمهوری ارمنستان
- کاوه بیات، توفان برفراز قفقاز، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۸۰
- هراند پاسدرماجیان. تاریخ ارمنستان، تهران: انتشارات زرین، ۱۳۷۷. ISBN 964-407-013-5
- ژنرال فون کرس، مورخ ۵ اوت ۱۹۱۸ منتشر در کتاب آلمان و ارمنستان، چاپ ۱۹۱۹ برلین صفحات ۴۲۳و۴۲۷
- The Republic of Armenia: The first year,1918-1919 By Richard G. Hovannisian
- رابرتس بیچوفر، روسیه و قفقاز دنیکین، چاپ ۱۹۲۱ صفحات ۱۲ و ۵۲
- ژنرال لوریس ملیکف، انقلاب روسیه و جمهوریهای ماورای قفقاز، چاپ ۱۹۲۰ پاریس
- ژنرال جیمس هاربرد، تحقیقات در ترکیه و ماورای قفقاز، کارهای جهانی در مجله ارمنی مورخ ۱۹۵۱–۱۹۵۲
- Harbord, James G. , Report of the American Military Mission to Armenia,Government Printing Office, 1920
- وینستون چرچیل، بحران جهانی، جلد پنجم چاپ ۱۹۲۹ لندن صفحهٔ ۴۰۷
|
|
- کشورهای با عمر کوتاه
- اولین جمهوری ارمنستان
- ارمنستان در ۱۹۱۸ (میلادی)
- ارمنستان در ۱۹۱۹ (میلادی)
- ارمنستان در ۱۹۲۰ (میلادی)
- ارمنستان در سده ۲۰ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۱۹۱۸ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در ۱۹۲۰ (میلادی)
- بنیانگذاریهای ۱۹۱۸ (میلادی) در آسیا
- بنیانگذاریهای ۱۹۱۸ (میلادی) در ارمنستان
- بنیانگذاریهای ۱۹۱۸ (میلادی) در اروپا
- تاریخ ارمنستان
- کشورهای سابق در آسیا
- کشورهای سابق در اروپا
- ملیگرایی ارمنستان