ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری در قفقاز جنوبی به پایتختی ایروان است.
ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک کشور محاط در خشکی است. بزرگ‌ترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتاً بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. پهناوری ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومتر مربع است و حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارد. مردم ارمنی پیرو آیین مسیحیت هستند.
نسل‌کشی ارامنه (به ارمنی:Հայոց Ցեղասպանություն، به ترکی استانبولی:Ermeni Kırımı) که گاهی با عناوین دیگری چون هولوکاست ارامنه و نیز توسط خود ارمنی‌ها با عنوان جنایت بزرگ (به ارمنی:Մեծ Եղեռն) شناخته می‌شود، به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده (نسل‌کشی) جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در خلال و درست پس از جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق می‌شود.
عملیات در قالب کشتارهای دسته‌جمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام می‌پذیرفت. امروزه تعداد کل قربانیان نسل‌کشی ارامنه به طور عام بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است. امروزه این رویداد به طور گسترده به عنوان یکی از اولین نسل‌کشی‌های قرن بیستم شناخته می‌شود.
علاوه بر دستگیری و اعدام ارامنه، جمعیت بسیار زیادی از مردان، زنان و کودکان ارمنی از خانه و کاشانه خود تبعید، بدون هیچ دسترسی به آب و غذا به قصد مرگ وادار به راهپیمایی در مسیرهای طولانی و بیابانی شدند. تجاوز و آزار و اذیت جنسی قربانیان توسظ نیروهای متخاصم در طول تبعید به دفعات گزارش شده‌است.
پژوهش‌های بسیار زیادی درباره نسل‌کشی ارامنه انجام شده و می‌شود که قریب به اکثریت آنها وقوع چنین نسل کشی را واقعی و انکارناپذیر می‌دانند. امروزه کشور ارمنستان خواهان به رسمیت شناختن این نسل کشی است اما دولت ترکیه علی‌رغم عدم انکار وقوع چنین واقعه‌ای از پذیرفتن این واقعه با عنوان «نسل کشی» خود داری کرده و وجود سیاست سیستماتیک برای نابودی ارامنه را قبول ندارد. ترکیه معتقد است که در آن سالها علاوه بر ارمنی‌ها ترکهای بی دفاع نیز قربانی آشفتگی‌ها شده‌اند.
دیانا آناهیت آبکار (یا دیانا آبگار یا آناهیت آقابگیان) ۱۸۵۹-۱۹۳۷ نخستین زنی است که نامش در جهان به عنوان سیاست‌مدار به ثبت رسیده است. او سفیر دولت ارمنستان در ژاپن بود.
وی در ۱۷ اکتبر ۱۸۵۹م، در یک خانوادهٔ ارمنی، در رانگون، متولد شد. پدرش هوُانس آقابِک از ارمنیان ایران بود که پس از ازدواج با زمروخت آوِتومیان، دختری از ارمنیان شیراز، برای گسترش فعالیتهای بازرگانی خود اصفهان را ترک و تجارتخانهٔ خود را در برمه تأسیس کرد.
دیانا، که هفتمین و آخرین فرزند خانوادهٔ آقابک بود، تحصیلات خود را در مدارس ارمنیانکلکته به پایان رساند و پس از بازگشت به خانه در ۲۹ سالگی با یک جوان ارمنی اهل جلفا به نام میکائیل آبکار، از بازرگانان جلفای اصفهان، که به کار تجارتابریشم بین هندوستان و ژاپن اشتغال داشت، ازدواج کرد. آبگار نیز، در ۱۸۹۱م، به همراه دیانا و دختر چند ماههشان، رانگون را ترک گفتند و در کوبه ژاپن مستقر شدند و تجارتخانهٔ جدید خود را به همراه مهمانخانه‌ای در این شهر بندری تأسیس کردند.
پس از کشتار ارمنیان به دست حکومت عثمانی، حدود پانصد تن از ارمنیان، که توانسته بودند با گذشتن از سیبری در پایان ۱۹۱۰م خود را به شهر بندری ولادی وستوک برسانند، در شرایط بسیار وخیمی به سر می‌بردند. این گروه از ارمنیان زندگی خود را مدیون این زن نیکوکارند، او با استفاده از نفوذ خود در بین دولتمردان ژاپن توانست با جلب کمکهای دولتی به یاری آنان بشتابد، شماری را به ژاپن منتقل سازد و تحت سرپرستی خود قرار دهد و برای مابقی نیز امکانات زندگی فراهم آورد.
پس از استقلال ارمنستان دیانا آبکار، که نفوذ بسیاری در بین دولتمردان ژاپن داشت، آنان را ترغیب به شناسایی استقلال ارمنستان کرد و سرانجام در ۷ مارس ۱۹۲۰م ژاپن استقلال ارمنستان را به رسمیت شناخت و طی نامه‌ای رسمی این موضوع را به کشورهای شرکت کننده در کنفرانس صلح پاریس اعلان داشت. در ۲۱ ژوئیه ۱۹۲۰م، هامو اوهانجانیان، وزیر امور خارجهٔ وقت ارمنستان، طی حکمی دیانا آبکار را به سمت سفیر ارمنستان در ژاپن منصوب کرد. آبکار نخستین زنی است که به این سمت منصوب شد.
پادشاهی ارمنی کیلیکیه به (ارمنی کلاسیک Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն)، به عنوان ارمنستان جدید یا ارمنستان کوچک شناخته شده است.
سرزمین کیلیکیه یکی از سکونتگاه‌های کهن بشری است که نام آن در بسیاری ازمتون مربوط به دورهٔ باستان به ثبت رسیده و به سبب موقعیت حساسش همواره در طول تاریخ مورد توجه فاتحان بوده است.
در قرن یازدهم میلادی با ظهور حکومتی ارمنی در سرزمین کیلیکیه که در اندک زمانی تبدیل به قدرتی مستقل با ابعاد نظامی، سیاسی و فرهنگی در خور توجهی شد به گونه‌ای که بخش اعظمی از حوادث مربوط به پادشاهی کیلیکیه درمتون تاریخی مورخان اروپایی هم روزگار آن در ذیل عنوانهای بارون نشین جدید ارمنی، ارمنستان جدید یا ارمنستان صغیر به نگارش درآمد و تا سدههای بعد نیز مورد بررسی قرار گرفت
دریاچهٔ سِوان (به ارمنی: Սևանա լիճ-سِوانالیچ)، دریاچه ای در ارمنستان است. این دریاچه و کرانه‌های آن از جاذبه‌های گردشگری ارمنستان به شمار می‌آید. دریاچه سوان در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی ایروان و در استان گغارکونیک قرار دارد.
این دریاچه که بزرگ‌ترین دریاچهٔ قفقاز و از بزرگ‌ترین دریاچه‌های کوهستانی آب شیرین در جهان است در بلندای ۱۹۱۶ متری سطح دریا واقع شده‌است. در منابع فارسی نام این دریاچه به صورت گوگچه و گوگچه تنگیز آمده و نام منطقه "گوگچه ماحالی" است.
گیومری مرکز استان شیراک ارمنستان و دومین شهر بزرگ ارمنستان پس از ایروان است.
گیومری پیش از این لِنیناکان و پیش از آن الکساندروپول نام داشت. ولی نام گیومری یک نام باستانی است که گزنفون یونانی هم در نوشته‌های خود از آن نام برده است.
گیومری از سامانهایی بود که بزرگ‌ترین آسیبها را در زمینلرزهآذر ماه سال ۱۳۶۷ دید. آن زمین لرزه بزرگ گزند جانی و مالی بسیاری به مردم ارمنستان رساند. اقتصاد شهر گیومری هنوز از آن فاجعه کمر راست نکرده و گروهی از ساکنان آن هنوز در بارگُنج‌ها (کانتینرها) زندگی می‌کنند.
در این شهر همچنین ۱۱ هزار کودک یتیم زندگی می‌کنند. این شهر یک بار پیش هم در زمین لرزه‌ای که ۷۷ سال پیش رخ داد ویران شده بود. روسها پس از تسخیر این شهر در سال ۱۱۸۳ خورشیدی (۱۸۰۴ میلادی) آن منطقه را تبدیل به یک پادگان بزرگ ارتشی کردند و هنوز هم شهر چهره ارتشی بخود دارد.
مام ارمنستان (به ارمنی: Մայր Հայաստան، تلفظ: مایْر هایاستان) تجسم شخص‌گونه از مفهوم ارمنستان است. قابل مشاهده‌ترین اقتباس از این تجسم، تندیسی به نام مام ارمنستان است که در پارک پیروزی بر فراز شهر ایروان پایتخت ارمنستان ساخته شده‌است. تندیس کنونی مام ارمنستان، به‌جای تندیس ژوزف استالین در این پارک نشسته‌است. مجسمه استالین یادمان پیروزی در جنگ بزرگ میهنی شوروی بود.
نوزادانی که هنوز زبانی برای صحبت کردن به ایشان آموخته نشده، تنها نسل زمین‌اند، نسلِ انسان؛ همهٔ چیزهای دیگر تظاهر است، آنچه تمدن می‌خوانیم یا آنچه کینه، ترس و هوس قدرت می‌شماریم‌اش.
کلیسای جامع زوارتنوتس (به ارمنی: Զվարթնոց) که در زبان ارمنی به معنی نیروهای نگهبان یا فرشته‌های آسمانی است، نام یکی از آثار باستانی ارمنستان است که در نیمه سدهٔ ۷ میلادی در نزدیکی شهر واغارشاپات (به ارمنی: Վաղարշապատ) ساخته شده‌است و نیایشگاه جرج مقدس هم نامیده می‌شود.
این اثر در فهرست میراث فرهنگی جهان یونسکو قرار دارد.
آرام خاچاتوریان (به ارمنی: Արամ Խաչատրյան، به روسی: Арам Ильич Хачатурян، تلفظ روسی: آرام ایلیچ هاچاتوریان) (زادهٔ ۶ ژوئن ۱۹۰۳ در تفلیس، امپراتوری روسیه - درگذشتهٔ ۱ مه ۱۹۷۸ در مسکو) یک آهنگ‌ساز ارمنی اهل شوروی بود که آثارش بیشتر زیر تأثیر موسیقی سنتی ارمنی قرار داشتند.
وی مدت‌ها مسئولیت اتحادیه آهنگ‌سازان شوروی را به عهده داشت.
از ویژگی‌های موسیقی خاچاتوریان سازبندی نغمه‌ای و متنوع و ضرباهنگ‌های ویژه‌است. برخی وی را سرزنش کرده‌اند که به عنوان «هنرمند دولتی» در سبک خود از ایدئولوژی شوروی و سبک واقع‌گرایی شوروی پیروی کرده‌است. ولی نیوشیدن کنسرتوهایویولن و ویلونسل خاچاتوریان نشان می‌دهد که سبک او در نقطهٔ مقابل واقع‌پردازی شوروی قرار دارد.
