دودمان اروندی
| دودمان اروندی Երվանդունիներ |
||||
|
||||
 |
||||
 |
||||
| پایتخت | آرماویر اروندشاد (یروانداشات) |
|||
| دولت | - | |||
| تاریخچه | ||||
| - تأسیس | سده ۶ (پیش از میلاد) | |||
| - انقراض | نامعلوم | |||
 |
| حکومت‌های ارمنی |
|---|
دودمان اَروَندی (به ارمنی: Երվանդունիներ، یـِرواندونی) خاندانی موروثی احتمالاً از ریشه ایرانی[۱] بود که نخست به عنوان شهرب (ساتراپ) مادها و هخامنشیان و سپس به طور مستقل بر ارمنستان فرمان راندند.[۲]
نام این دودمان یعنی اروندی (در زبان‌های غربی Orontid) از واژه فارسی اروند (در یونانی: Ὀρόντης لاتین: Orontes) گرفته شده که به معنی «چابک» و «دلاور» است.[۳]
پیشینه[ویرایش]
حاکم ارمنستان اروند (اورنتس) فرزند آرتاسورا بود. مرزهای ارمنستان در این دوران همان مرزهای دوران اورارتو بود و در جنوب از جلگه دجله می‌گذشت، در شمال با هایک علیا و منطقه گوگارک،[۴] در غرب با فرات و در شرق توسط دریاچه ارومیه بطرف جلگه شاخه سفلای ارس و رود کورا محدود می‌شد.
اروندی‌ها دشت آرارات را مرکز حکومتشان قرار دادند و شهر آرماویر که به روی خرابه‌های آرگیشتی خینیلی بنا گردیده بود. به عنوان پایتخت برگزیدند.
آنها در این سرزمین به اصلاحات و آبادانی پرداختند و چند شهر بنا نهادند. در منطقه‌ای که رودهای ارس و آخوریان[۵] به هم ملحق می‌گردند شهر عظیم اروندشاد (یروانداشاد) ساخته می‌شود. که جانشین آرماویر پایتخت پادشاهی ارمنستان می‌گردد.
این شهر اخیر نقش خود را بعنوان مرکز پرستش حفظ می‌نماید. یک زیارتگاه بزرگ دیگر در باکاران[۶] در کنار آخوریان ایجاد می‌گردد و برادران شاه بعنوان روسای مغها انتخاب می‌کردند. شهرهای اروندوان و اروندگرد تاسیس می‌شود.
از اولین مذاکرات سرداران اسکندر به منظور تقسیم سرزمین‌های او نام ارمنستان در فهرست اسامی ممالک فتح شده به دست اسکندر نیامده و ارمنستان برخلاف ایران، که هم‌زمان با سقوط دولت هخامنشی مطیع اسکندر و دولت مقدونی شد، توانست تمامیت ارضی و استقلال خود را حفظ کند.
بر این اساس، اکثر مورخان ارمنی بر این باورند که پس از فروپاشی سلسلهٔ هخامنشیان اروند از خاندان اروندی، که والی ایالت ارمنستان در این دوره و از سرداران ارمنی حاضر در نبرد گوگمل بود، خود را پادشاه مستقل ارمنستان کبیر[۷] معرفی کرد. میتراوسدس[۸] دیگر سردار ارمنی، نیز که او هم در نبرد گوگمل حاضر بود، دولت مستقل دیگری در شمال غربی سرزمین وسیع ارمنستان[۹] تشکیل داد که به ارمنستان صغیر شهرت یافت.
این بخش از ارمنستان هم‌زمان با حملات ارتش مقدونی به نواحی کاپادوکیه به فرماندهی اومئنس[۱۰]به دست نیروهای مقدونی تصرف شده و جزو قلمرو اسکندر قرار گرفت. البته، پس از مدتی بار دیگر استقلال خود را بازیافت.[۱۱]
در این دوره، بخش دیگری از ارمنستان، که جنوب غربی این سرزمین را تشکیل می‌داد، زوپک نام داشت. این سرزمین زمانی جزوی از ارمنستان کبیر بود اما به دلایل مختلف از آن جدا شده و فردی به نام آرشام از خاندان اروندی بر آن حکومت می‌کرد.
پانویس[ویرایش]
- ↑ Garsoïan, Nina (1997). "The Emergence of Armenia" in The Armenian People from Ancient to Modern Times, Volume I, The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century. Richard G. Hovannisian (ed.) New York: St. Martin's Press, pp. 46-47. ISBN 0-312-10169-4.
- ↑ در کتاب تاریخ ارمنستان جلد اول هیئت شش نفره درباره دودمان یرواندونی این گونه نوشته شده است که:حکام ساتراپ‌های ارمنستان از یک خاندان بوده‌اند که اکثر آنها نام یرواند داشته‌اند. محتمل است که آنان اولاد خاندانهای پادشاهی بسیار قدیم ارمنستان بوده باشند که یکی از موسسین آن، یرواند نام داشته است.
- ↑ Encyclopaedia Iranica:Orontes
- ↑ شمال ارمنستان جنوب گرجستان
- ↑ Akhurian River
- ↑ Bagaran
- ↑ این دولت در منابع ارمنی هایک بزرگ معرفی شده
- ↑ Mitraousdes
- ↑ منابع ارمنی این دولت را با نام هایک کوچک معرفی کرده‌اند
- ↑ Eumenes
- ↑ پارسامیان و دیگران، تاریخ ملت ارمنی (ایروان: انتشارات علمی ارمنستان،1963)، ج1، ص155.
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Orontid Dynasty»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۱).
- آقایان و دیگران. تاریخ قوم ارمنی. ایروان: آکادمی علمی ارمنستان شوروی،۱۹۷۱، ج۱.
- ماناندیان، ه. نقدی بر تاریخ ملت ارمنی. ایروان: آکادمی علمی ارمنستان شوروی،۱۹۴۴، ج۱.
- پاسدرماجیان، هراند. تاریخ ارمنستان. ترجمه محمد قاضی. تهران: زرین،۱۳۷۷.
- کتاب تاریخ ارمنستان، جلد اول، از دوران ما قبل تاریخ تا آخر سده هجدهم، مترجم: ادیک باغداساریان (ا. گرمانیک)[۱]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
