حسنعلی منصور

حسنعلی منصور
نخست‌وزیر ایران
مشغول به کار ۷ اسفند ۱۳۴۲ – ۱ بهمن ۱۳۴۳
حکمران	محمدرضا پهلوی
فرد پیشین	اسدالله علم
فرد پسین	امیر عباس هویدا
اطلاعات شخصی
تولد	اردیبهشت ۱۳۰۲ تهران، ایران
مرگ	۱ بهمن ۱۳۴۳ (۴۱ سال) تهران، ایران
ملیت	ایران
حزب سیاسی	حزب ایران نوین
همسر	فریده امامی
محل تحصیل	دانشگاه تهران
پیشه	سیاستمدار
دین	اسلام

حسنعلی منصور (زادهٔ اردیبهشت ۱۳۰۲ - کشته‌شده در ۱ بهمن ۱۳۴۳) سیاست‌مدار ایرانی و یک دوره نخست‌وزیر ایران بود. وی در ۱ بهمن ۱۳۴۳ خورشیدی، در مقابل مجلس شورای ملی توسط گروهی از نزدیکان مجتبی میرلوحی، مشهور به «نواب صفوی» ترور شد. پس از ترور حسنعلی منصور، دوست دیرینش، امیر عباس هویدا به جای او نخست‌وزیر ایران شد.

زندگی

حسنعلی منصور فرزند علی منصور (وزیر و نخست‌وزیر عصر پهلوی) و نوهٔ دختری حسن رئیس ظهیرالملک (حکمران و دولتمرد عصر قاجار و پهلوی) بود. او در اردیبهشت ۱۳۰۲ چشم به جهان گشود و پس از پایان دوران تحصیل و دریافت مدرک لیسانس حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه تهران، کار دولتی خود را در سال ۱۳۲۴ در وزارت امور خارجه آغاز کرد و با پشتوانه قوی خانوادگی مدارج ترقی را طی کرد. او پس از یک ازدواج ناموفق، با فریده امامی نوهٔ دختریِ وثوق الدوله ازدواج کرد و با خانواده‌های متنفذ وثوق، قوام و امینی هم نسبت خانوادگی پیدا کرد.

منصور اولین دبیرکل حزب ایران نوین بود و پس از احراز پست نخست وزیری بجای امیر اسدالله علم، قصد انجام اصلاحات و تغییراتی را داشت و کوشش نمود که با روحانیت از در سازش درآید. حسنعلی منصور، خمینی را در ۸ فروردین ۱۳۴۳ از تهران به منزلش در قم بازگرداند. پس از سخنرانی سید روح‌الله خمینی در چهارم آبان ۱۳۴۳ در قم علیه تصویب قانون اجازه استفاده مستشاران آمریکایی در ایران از مصونیتها و معافیتهای قرارداد وین نوشته شده در بند دوم کنوانسیون وین خمینی دستگیر و در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به ترکیه تبعید شد.

ترور

در روز یکم بهمن ۱۳۴۳، حسنعلی منصور که نخست‌وزیر وقت ایران بود، در مقابل مجلس شورای ملی توسط محمد بخارایی، از اعضاء موتلفه اسلامی و از نزدیکان نواب صفوی ترور شد.

حسنعلی منصور پس از چند عمل جراحی در بیمارستان پارس تهران درگذشت و پیکرش را با تشریفات ویژه در آرامگاه رضا شاه در شهر ری به خاک سپردند. پس از انقلاب، آرامگاه‌های رضا شاه و پنجاه تن از وابستگان حکومت پهلوی از جمله حسنعلی منصور به دستور صادق خلخالی خراب شدند.

اسدالله لاجوردی که در ترور حسنعلی منصور نقشی بر عهده داشت، بازداشت و نهایتاً به تحمل ۱۸ ماه حبس محکوم شد.

منابع

• ناگفته‌ها، از مهدی عراقی، ص ۲۱۱ و ۲۱۲
• کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد ۲، ص ۳۵۵ و ۳۵۶
• معمای هویدا، دکتر عباس میلانی
• تاریخ بیست ساله ایران، حسین مکی، ج ۸، صفحات پایانی کتاب، گزارش صادق خلخالی از تخریب آرامگاه رضا شاه پهلوی