سلطنت دهلی
Delhi Sultanate پادشاهی دهلی |
||||
|
||||
Flag of Delhi Sultanate according to the اطلس کاتالان |
||||
Delhi Sultanate under various dynasties. | ||||
پایتخت | دهلی (1206–1210) بدائون (1210–1214) دهلی (1214–1327) Daulatabad (1327–1334) دهلی (1334–1506) آگره (1506–1526) |
|||
زبان(ها) | زبان فارسی (official), زبان هندوستانی (since 1451) | |||
دین | سنی | |||
دولت | سلطان | |||
Sultan | ||||
- 1206–1210 | قطبالدین ایبک (first) | |||
- 1517–1526 | ابراهیم لودی (last) | |||
دوره تاریخی | Middle Ages | |||
- Independence | 12 June 1206 | |||
- Battle of Amroha | 20 December 1305 | |||
- Battle of Panipat | 21 April 1526 | |||
امروزه بخشی از | افغانستان بنگلادش هند پاکستان |
سلطنت دهلی مجموعهای از حکومتهای مسلمان در هند بودند که از ۶۰۲ تا ۹۳۲ ه. ق / ۱۲۰۶ تا ۱۵۲۶ م بر دهلی و مناطقی از شمال هند حکمراندند و متشکل از چندین خاندان ترک و افغان بودند. در ۹۳۲ ق/ ۱۵۲۶ م سلطنت دهلی با گسترش امپراتوری گورکانی هند از میان رفت.
این پادشاهی مسلمان از سده سیزدهم میلادی در شمال هند توسط جنگسالاران ترک اهل آسیای میانه پدیدار شد و در فضایی که به طور فزایندهای رنگ ایرانی مییافت تا غلبه بابر بر آن در ۱۵۲۶ میلادی، ادامه یافت. حاکمان دهلی منعکسکننده سنتهای حکومت داری ایرانی بودند، درباره التتمش و جانشینانش از هیچ سنت مشهود دیگری نمیتوان سخن گفت.[۱]
در سال ۵۸۲ ق / ۱۱۸۶ م آخرین حاکم سلسله غزنوی در لاهور، خسرو ملک، تسلیم سلطان معزالدین محمد غوری (۵۹۹ - ۶۰۲ ق/ ۱۲۰۳ - ۱۲۰۶ م) شد و به زندان افتاد. در پی آن سلسله غوری بنیاد نهاده شد. شهابالدین غوری در سال ۵۸۸ ق / ۱۱۹۲ م به دهلی حمله کرد. سلطان معزالدین محمد غوری اولین فاتح اسلامی بود که با هدف سلطه سیاسی بر هند شمالی به این منطقه حمله کرد و با پیروزی بر لشکریان هندی به سرکردگی پریتهوی راج چوهان در جنگ تراین در سال ۵۸۸/۱۱۹۲ بر دهلی و اجمیر دست یافت. سرداران غوری دامنه فتوحات خود را تا بنگال توسعه دادند و تا سال ۶۰۲ ق/ ۱۲۰۶ م در اقتدار باقی ماندند. پس از درگذشت سلطان معزالدین محمد غوری سلطنت مسلمانان در شمال هندوستان، که در تاریخ از آن به نام «سلطنت دهلی» یاد میشود، بدست قطبالدین ایبک، عامل غوریان و سرسلسله شاهان ممالیک، پایه گذاری شد.
سده هفتم هجری و حکومت دودمان ممالیک که از ۶۰۲ - ۶۸۹ / ۱۲۰۶-۱۲۹۰ م را شامل میشود در ایران همزمان بود با حمله مغول. در اثر یورش چنگیز و هلاکو در دوران سلطنت شمسالدین التتمش (۶۳۳ - ۶۰۷ ق/ ۱۲۱۱ - ۱۲۳۶) و غیاثالدین بلبن (۶۸۶ -۶۶۴ ق ۱۲۶۶ - ۱۲۸۷ م) جمع زیادی از مهاجران و پناهندگان از ایران و ماوراءالنهر به هندوستان رفتند و با فراهم کردن منبعی عظیم از نیروی انسانی، در تثبیت و توسعه سلطنت دهلی و استقرار سلطهٔ مسلمانان بر شمال هند سهم بسزای داشتند. و با تسلط بر دهلی و نواحی آن، گسترش و نفوذ فارسی از لاهور به دهلی نیز ادامه یافت
خاندانهایی که به «سلاطین دهلی» عبارتند از این خاندانها که پنج سلسله نخست معروفترند:
- سلسله مملوک یا غلامان ۶۰۲ - ۶۸۹ / ۱۲۰۶-۱۲۹۰ م
- سلسله خلجی ۶۸۹ - ۷۲۰ ق / ۱۲۹۰ -۱۳۲۰ م
- سلسله تغلق یا تغلقیه ۷۲۰ - ۸۱۴ ق / ۱۳۲۰ - ۱۴۱۴ م
- سلسله سادات یا سیدها ۸۱۷ - ۸۵۲ ق/ ۱۴۱۴ - ۱۴۵۰ م
- سلسله لودی یا لودهی ۸۵۲ - ۹۳۲ ق / ۱۴۵۱ -۱۵۲۶ م
- سلسله سوری ۹۶۲ - ۹۴۷ ق/۱۵۴۰-۱۵۵۵ م
منابع[ویرایش]
- ↑ DELHI SULTANATE از دانشنامه ایرانیکا
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا، «Delhi Sultanate»، ویکیپدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۷ آذر ۱۳۸۹).
- Atiq R. Siddiqui, The Story of Islamic Calligraphy. Sarita Book Hose, Delhi, 1990. pp ۱۰۸-۱۰۹
- روزنامهٔ اطلاعات، چهارشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۸۹ - شماره ۲۴۷۶۵ [۱]
- «تشیع در جنوب هند «گلکنده»». راسخون. بازبینیشده در ۲۷ آذر ۱۳۸۹.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ سلطنت دهلی موجود است. |
|