فهرست نخستوزیران ایران پس از مشروطه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از فهرست نخست وزیران ایران پس از مشروطه)
فهرست زیر نام کسانی است که پس از صدور فرمان مشروطیت در ایران به نخستوزیری (رئیسالوزرایی) رسیدهاند و بنابراین شامل نخستوزیران دورههای فترت نیز هستند.
کلید رنگ (برای احزاب سیاسی) |
---|
نام | نگاره | زایش-مرگ | آغاز وزارت | پایان وزارت | حزب سیاسی | رئیس حکومت | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
• دولت عِلّیه ایران (۱۹۰۷-۱۹۲۵) | ||||||||
۱ | نصرالله مشیرالدوله | ۱۸۴۰-۱۹۰۷ | ۶ مرداد ۱۲۸۵ | ۱۸ اسفند ۱۲۸۵ | مستقل | محمدعلیشاه |
||
۲ | سلطانعلی وزیر افخم | ؟-؟ | ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ | ۱۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۳ | علیاصغر اتابک | ۱۸۴۳-۱۹۰۷ | ۱۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ۸ شهریور ۱۲۸۶[پانویس ۱] | مستقل | |||
۴ | احمد مشیرالسلطنه | ؟-؟ | ۲۴ شهریور ۱۲۸۶ | ۴ آبان ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۵ | ابوالقاسم ناصرالملک | ؟-؟ | ۴ آبان ۱۲۸۶ | ۲۹ آذر ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۶ | حسینقلی نظامالسلطنه | ۱۸۵۷-۱۹۳۴ | ۲۹ آذر ۱۲۸۶ (۱۹۰۷ بیست و یکم دسامبر) | ۳۱ اردیبهشت ۱۲۸۷ (بیست و یکم مه ۱۹۰۸) | مستقل | |||
۷ | احمد مشیرالسلطنه[پانویس ۲] | ؟-؟ | ۱۷ خرداد ۱۲۸۷ | ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ | مستقل | |||
۸ | کامران میرزا | ؟-؟ | ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ | ۱۲ اردیبهشت ۱۲۸۸ | مستقل | |||
۹ | جواد سعدالدوله[پانویس ۳] | ؟-؟ | ۱۸ اردیبهشت ۱۲۸۸ | ۲۲ تیر ۱۲۸۸[پانویس ۴] | مستقل | |||
۱۰ | محمدولی سپهدار اعظم | ۱۸۶۷-۱۹۴۸ | ۸ مهر ۱۲۸۸[پانویس ۵] | ۲ مرداد ۱۲۸۹ | مستقل | احمدشاه |
||
۱۱ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲ مرداد ۱۲۸۹ | ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ | مستقل | |||
۱۲ | محمدولی سپهدار اعظم | ۱۸۶۷-۱۹۴۸ | ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ | ۳ امرداد ۱۲۹۰ | اعتدالیون | |||
۱۳ | نجفقلی صمصامالسلطنه | ۱۸۵۱-۱۹۳۱ | ۱۲۹۰ | ۱۲۹۱ | مستقل | |||
۱۴ | محمدعلی علاءالسلطنه | ۱۸۶۷-۱۹۱۴ | ۲۸ دی ۱۲۹۱ | ۲۵ مرداد ۱۲۹۲ | مستقل | |||
۱۵ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲۶ امرداد ۱۲۹۲ | ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ | مستقل | |||
۱۶ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۷ | عبدالمجید عینالدوله | ۱۸۴۵-۱۹۲۷ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴ | ۲۶ مرداد ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۸ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲۶ مرداد ۱۲۹۴ | ۲ دی ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۹ | عبدالحسین فرمانفرما | ۱۸۵۹–۱۹۳۹ | ۲ دی ۱۲۹۴ | ۱۴ اسفند ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۲۰ | محمدولی سپهسالار اعظم | ۱۸۶۷-۱۹۴۸ | ۱۴ اسفند ۱۲۹۴ | ۷ شهریور ۱۲۹۵ | اعتدالیون | |||
۲۱ | حسن وثوقالدوله | ۱۸۷۳-۱۹۵۰ | ۷ شهریور ۱۲۹۵ | ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۲ | محمدعلی علاءالسلطنه | ۱۸۶۷-۱۹۱۴ | ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ | ۳۰ آبان ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۳ | عبدالمجید عینالدوله | ۱۸۴۵-۱۹۲۷ | ۳۰ آبان ۱۲۹۶ | ۲۶ دی ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۴ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۱۲۹۶ | ۱۲۹۷ | مستقل | |||
۲۵ | نجفقلی صمصامالسلطنه | ۱۸۵۱-۱۹۳۱ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۷ | ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ | مستقل | |||
۲۶ | حسن وثوقالدوله | ۱۸۷۳-۱۹۵۰ | ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ | ۱۲ تیر ۱۲۹۹ | مستقل | |||
۲۷ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۱۲ تیر ۱۲۹۹ | ۵ آبان ۱۲۹۹ | مستقل | |||
۲۸ | فتحالله سپهدار اعظم | ۱۸۷۸-۱۹۶۷ | ۵ آبان ۱۲۹۹ | ۳ اسفند ۱۲۹۹[پانویس ۶] | مستقل | |||
۲۹ | سید ضیاءالدین طباطبایی | ۱۸۸۸-۱۹۶۹ | ۵ اسفند ۱۲۹۹ | ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | مستقل | |||
۳۰ | احمد قوامالسلطنه | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | ۱ بهمن ۱۳۰۰ | مستقل | |||
۳۱ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۱ بهمن ۱۳۰۰ | ۳۱ خرداد ۱۳۰۱ | مستقل | |||
۳۲ | احمد قوامالسلطنه | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | ۳۱ خرداد ۱۳۰۱ | ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ | مستقل | |||
۳۳ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ | ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | مستقل | |||
۳۴ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | ۳ آبان ۱۳۰۲ | مستقل | |||
۳۵ | رضاخان سردارسپه | ۱۸۷۸-۱۹۴۴ | ۳ آبان ۱۳۰۲ | ۲۱ آذر ۱۳۰۴ | ارتش | |||
• کشور شاهنشاهی ایران (۱۹۲۵-۱۹۷۹) | ||||||||
۳۶ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷-۱۹۴۳ | ۲۱ آذر ۱۳۰۴ | ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ | حزب تجدد | رضا شاه |
||
۳۷ | حسن مستوفی | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | سیزدهم ژوئن ۱۹۲۶ | دوم ژوئن ۱۹۲۷ | حزب تجدد | |||
۳۸ | مهدیقلی هدایت | ۱۸۶۴-۱۹۵۵ | دوم ژوئن ۱۹۲۷ | هجدهم سپتامبر ۱۹۳۳ | حزب تجدد | |||
۳۹ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷-۱۹۴۳ | هجدهم سپتامبر ۱۹۳۳ | سوم دسامبر ۱۹۳۵ | حزب تجدد | |||
۴۰ | محمود جم | ۱۸۸۰–۱۹۶۹ | سوم دسامبر ۱۹۳۵ | بیست و ششم اکتبر ۱۹۳۹ | مستقل | |||
۴۱ | احمد متیندفتری | ۱۸۹۶-۱۹۷۱ | بیست و ششم اکتبر ۱۹۳۹ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۴۰ | مستقل | |||
۴۲ | علی منصور | ۱۸۹۵-۱۹۷۴ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۴۰ | بیست و هفتم اوت ۱۹۴۱ | مستقل | |||
۴۳ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷-۱۹۴۳ | بیست و هفتم اوت ۱۹۴۱ | نهم مارس ۱۹۴۲ | مستقل | |||
۴۴ | علی سهیلی | ۱۸۹۶–۱۹۵۸ | نهم مارس ۱۹۴۲ | نهم اوت ۱۹۴۲ | مستقل | محمدرضا شاه |
||
۴۵ | احمد قوام | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | نهم اوت ۱۹۴۲ | پانزدهم فوریه ۱۹۴۳ | مستقل | |||
۴۶ | علی سهیلی | ۱۸۹۶–۱۹۵۸ | پانزدهم فوریه ۱۹۴۳ | ششم آوریل ۱۹۴۴ | مستقل | |||
۴۷ | محمد ساعد | ۱۸۸۳–۱۹۷۳ | ششم آوریل ۱۹۴۴ | بیست و پنجم نوامبر ۱۹۴۴ | مستقل | |||
۴۸ | مرتضیقلی بیات | ۱۸۹۰-۱۹۵۸ | بیست و پنجم نوامبر ۱۹۴۴ | سیزدهم مه ۱۹۴۵ | مستقل | |||
۴۹ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | سیزدهم مه ۱۹۴۵ | ششم ژوئن ۱۹۴۵ | مستقل | |||
۵۰ | محسن صدر | ۱۸۶۶–۱۹۶۲ | ششم ژوئن ۱۹۴۵ | سی اکتبر ۱۹۴۵ | مستقل | |||
۵۱ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | سی اکتبر ۱۹۴۵ | بیست و هشتم ژانویه ۱۹۴۶ | مستقل | |||
۵۲ | احمد قوام | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | بیست و هشتم ژانویه ۱۹۴۶ | هجدهم دسامبر ۱۹۴۷ | حزب دموکرات ایران | |||
۵۳ | رضا حکمت | ۱۸۹۱-۱۹۷۸ | هجدهم دسامبر ۱۹۴۷ | بیست و هشتم دسامبر ۱۹۴۷ (استعفا داد) | مستقل | |||
۵۴ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | بیست و نهم دسامبر ۱۹۴۷ | سیزدهم ژوئن ۱۹۴۸ | مستقل | |||
۵۵ | عبدالحسین هژیر | ۱۸۹۹–۱۹۴۹ | سیزدهم ژوئن ۱۹۴۸ | نهم نوامبر ۱۹۴۸ | مستقل | |||
۵۶ | محمد ساعد | ۱۸۸۳–۱۹۷۳ | نهم نوامبر ۱۹۴۸ | بیست و سوم مارس ۱۹۵۰ | مستقل | |||
۵۷ | علی منصور | ۱۸۹۵-۱۹۷۴ | بیست و سوم مارس ۱۹۵۰ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۵۰ | مستقل | |||
۵۸ | حاجعلی رزمآرا | ۱۹۰۱-۱۹۵۱ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۵۰ | هفتم مارس ۱۹۵۱(ترور شد) | ارتش | |||
- | خلیل فهیمی (سرپرست) | ۱۲۵۵-۱۳۳۲ | هفتم مارس ۱۹۵۱ | دوازدهم مارس ۱۹۵۱ | مستقل | |||
۵۹ | حسین علاء | ۱۸۸۲-۱۹۶۴ | دوازدهم مارس ۱۹۵۱ | سی آوریل ۱۹۵۱ | مستقل | |||
۶۰ | محمد مصدق | ۱۸۸۲-۱۹۶۷ | سی آوریل ۱۹۵۱ | هفدهم ژوئیه ۱۹۵۲ | جبههٔ ملی ایران | |||
۶۱ | احمد قوام | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | هفدهم ژوئیه ۱۹۵۲ | بیست و دوم ژوئیه ۱۹۵۲ | حزب دموکرات ایران | |||
۶۲ | محمد مصدق | ۱۸۸۲-۱۹۶۷ | بیست و دوم ژوئیه ۱۹۵۲ | نوزدهم اوت ۱۹۵۳(برکنار شد) | جبههٔ ملی ایران | |||
۶۳ | فضلالله زاهدی | ۱۸۹۷-۱۹۶۳ | نوزدهم اوت ۱۹۵۳ | هفتم آوریل ۱۹۵۵ | ارتش | |||
۶۴ | حسین علاء | ۱۸۸۲-۱۹۶۴ | هفتم آوریل ۱۹۵۵ | سوم آوریل ۱۹۵۷ | مستقل | |||
۶۵ | منوچهر اقبال | ۱۹۰۹-۱۹۷۷ | سوم آوریل ۱۹۵۷ | سی و یکم اوت ۱۹۶۰ | حزب ملیون | |||
۶۶ | جعفر شریفامامی | ۱۹۱۰-۱۹۹۸ | سی و یکم اوت ۱۹۶۰ | پنجم مه ۱۹۶۱ | مستقل | |||
۶۷ | علی امینی | ۱۹۰۵-۱۹۹۲ | پنجم مه ۱۹۶۱ | شانزدهم ژوئیه ۱۹۶۲ | مستقل | |||
۶۸ | اسدالله علم | ۱۹۱۹-۱۹۷۸ | شانزدهم ژوئیه ۱۹۶۲ | هفتم مارس ۱۹۶۴ | حزب مردم | |||
۶۹ | حسنعلی منصور | ۱۹۲۳-۱۹۶۵ | هفتم مارس ۱۹۶۴ | بیست و ششم ژانویه ۱۹۶۵(ترور شد) | حزب ایران نوین | |||
۷۰ | امیرعباس هویدا (در آغاز سرپرست) | ۱۹۲۰-۱۹۷۹ | بیست و ششم ژانویه ۱۹۶۵ | هفتم اوت ۱۹۷۷ | حزب ایران نوین ↓ حزب رستاخیز |
|||
۷۱ | جمشید آموزگار | ۱۹۲۳- | هفتم اوت ۱۹۷۷ | بیست و هفتم اوت ۱۹۷۸ | حزب رستاخیز | |||
۷۲ | جعفر شریفامامی | ۱۹۱۰-۱۹۹۸ | بیست و هفتم اوت ۱۹۷۸ | ششم نوامبر ۱۹۷۸ | مستقل | |||
۷۳ | غلامرضا ازهاری | ۱۹۱۲–۲۰۰۱ | ششم نوامبر ۱۹۷۸ | چهارم ژانویه ۱۹۷۹ | ارتش | |||
۷۴ | شاپور بختیار | ۱۹۱۵-۱۹۹۱ | چهارم ژانویه ۱۹۷۹ | یازدهم فوریه ۱۹۷۹ | مستقل | |||
• جمهوری اسلامی ایران (۱۹۷۹-تاکنون) | ||||||||
۷۵ | مهدی بازرگان | ۱۹۰۷-۱۹۹۵ | چهارم فوریه ۱۹۷۹ | ششم نوامبر ۱۹۷۹ | نهضت آزادی | |||
شورای انقلاب اسلامی (به رهبری: ابوالحسن بنیصدر) |
- | ششم نوامبر ۱۹۷۹ | دوازدهم اوت ۱۹۸۰ | - | ||||
۷۶ | محمدعلی رجایی | ۱۹۳۳-۱۹۸۱ | دوازدهم اوت ۱۹۸۰ | چهارم اوت ۱۹۸۱ | حزب جمهوری اسلامی | ابوالحسن بنیصدر |
||
۷۷ | محمدجواد باهنر | ۱۹۳۳-۱۹۸۱ | چهارم اوت ۱۹۸۱ | سی ام اوت ۱۹۸۱(ترور شد) | حزب جمهوری اسلامی | محمدعلی رجایی |
||
- | محمدرضا مهدوی کنی (سرپرست) | ۱۹۳۱-۲۰۱۴ | دوم سپتامبر ۱۹۸۱ | سی و یکم اکتبر ۱۹۸۱ | جامعهٔ روحانیت مبارز | |||
۷۸ | میرحسین موسوی خامنه | ۱۹۴۲- | سی و یکم اکتبر ۱۹۸۱ | سوم اوت ۱۹۸۹ | حزب جمهوری اسلامی ↓ مستقل |
سید علی خامنهای |
||
این منصب حکومتی از ۳ اوت ۱۹۸۹ حذف شد و به گونه ای دیگر از این نوع تغییر شکل داد. |
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ترور شد.
- ↑ در دورهٔ رئیسالوزرایی او مجلس به توپ بسته شد و استبداد صغیر آغاز گشت.
- ↑ محمدعلیشاه ابوالقاسم ناصرالملک را که در خارج از کشور بود مأمور تشکیل دولت کرد و تا رسیدن او جواد سعدالدوله موقتاً گردانندهٔ کابینه بود. ناصرالملک قبول کار نکرد و به ایران نیامد.
- ↑ تهران بهدست مشروطهخواهان فتح شد. ۳ روز بعد محمدعلیشاه استعفا داد.
- ↑ پس از فتح تهران، بنا به رأی شورای عالی رجال و روحانیون کابینهای بدون رئیسالوزرا در تاریخ ۲۶ تیر ۱۲۸۸ تشکیل گردید و در تاریخ ۸ مهر ۱۲۸۸ محمدولی سپهدار اعظم رسماً کابینه تشکیل داد.
- ↑ کودتا شد.
منابع[ویرایش]
- سفری، محمدعلی، مشروطهسازان، نشر علم چمران
- کتاب «از سید ضیاء تا بختیار»، نوشته: مسعود بهنود، چاپ: تهران، نشر جاویدان، ۱۳۶۹.
- محمودیان، علیاکبر، نگاهی به تهران از آغاز تاکنون، با همکاری: هوشنگ قاسمی، غلامرضا هوشمند فینی، و...، ناشر: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.