ماهواره امید

برای دیگر کاربردها، امید (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ماهواره امید

اپراتور	سازمان فضایی ایران
شناسهٔ کوسپار	2009-004A
شماره ستکات	۳۳۵۰۶
پایان ماموریت
پایان فعالیت	۲۰۰۹&#۱۶۰;(۲۰۱۰)
تاریخ واپاشی	۲۵ آوریل ۲۰۰۹
مشخصات مداری
سامانه مرجع	مدار ارضی
رژیم مأموریت	مدار نزدیک زمین
حضیض:	۲۵۲٫۷ کیلومتر (۱۵۷٫۰ مایل)
اوج:	۳۸۳٫۸ کیلومتر (۲۳۸٫۵ مایل)
انحراف مداری	۵۵/۵ درجه
تناوب	۹۰/۷ دقیقه

ماهوارهٔ اُمید، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طرّاحی و تولید شده‌است. ساخت ماهوارهٔ تحقیقاتی «امید» از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴ آغاز گردید و طی ۲ سال آماده انجام تست‌های مشترک شد.

ماهواره «امید» بامداد ۳ فوریه ۲۰۰۹ میلادی (۱۵ بهمن ۱۳۸۷) و در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در مدار فضا قرار گرفت. و در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و به کار ۸۲ روزهٔ خود پایان داد.

در سال ۲۰۰۸ میلادی ابتدا ستاد کل نیروهای مسلح ایران اعلام کرد که ماهواره امید با یک «موشک ایرانی» به فضا فرستاده شده‌است اما ساعاتی بعد خبر پرتاپ ماهواره امید تکذیب و تاکید شد که تنها موشک ماهواره بر سفیر امید، که قرار است در آینده ماهواره امید را به فضا منتقل کند، آزمایش شده‌است.

ناسا تایید کرد که این پرتاب موفقیت آمیز بوده‌است. هم‌چنین محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور سابق ایران گفت «این ماهواره پرتاب شد تا یکتاپرستی و صلح و عدالت را در جهان بگسترد» وزیر امور خارجه منوچهر متکی گفت این ماهواره پرتاب شد تا نیازهای کشور را برآورده سازد و کاملاً برای اهداف صلح آمیز است. منابع ارتش آمریکا خاطرنشان کردند که این پرتاب باعث نگرانی است اما تعادل قدرت را در منطقه تهدید نمی‌کند.

امید دوّمین ماهواره ایران در مدار بود. اولین ماهواره سینا ۱ است که توسط روسیه در سال ۲۰۰۵ ساخته و برای ایران به فضا پرتاب شده‌است.

پیش از ایران هشت کشور؛ شوروی (۱۹۵۷)، ایالات متحده آمریکا (۱۹۵۸)، فرانسه (۱۹۶۵)، ژاپن (۱۹۷۰)، چین (۱۹۷۰)، بریتانیا (۱۹۷۱)، هند (۱۹۸۰) و اسرائیل (۱۹۸۸) مستقلاً موفق به پرتاب ماهواره شده بودند.

مشخصات فنی

ماهواره‌بر سفیر امید ۲ که این ماهواره را فضا برد

• نوع ماهواره: مخابراتی
• ابعاد کلی سازه در حالت بسته:۳۸ در ۳۸ در ۳۸ سانتیمتر
• وزن: ۲۷ کیلو گرم
• کنترل حرارات: غیرفعال
• باند فرکانس: UHF

ساختار ایستگاه‌های زمینی ماهواره امید

• ایستگاه‌های رنجینگ (۴ ایستگاه)
• ایستگاه‌های تله متری و تله کامند (۳ ایستگاه)
• ایستگاه کنترل مرکزی (ا ایستگاه)

ویژگی‌ها

این ماهواره در هر ۲۴ ساعت، ۱۵ بار به دور زمین می‌چرخید و گزارش‌های دورسنجی به مرکز فضایی در ایران می‌فرستاد. این ماهواره همچنین دو باند بسامد و هشت آنتن برای ارسال اطلاعات داشت که در هربار چرخش، دوبار توسط ایستگاه‌های زمینی کنترل و هدایت می‌شد.

ماهواره امید از نوع ماهواره سبک بود و توسط ماهواره‌بر «سفیر دو» در مدار قرار گرفته‌بود. این ماهواره با هدف برقراری ارتباطات متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، تعیین مشخصات مداری و دورسنجی مشخصات زیرسامانه‌ها، در مدار زمین قرار داده شده بود. مدت زمان فعالیت این ماهواره، ۵۰ روز اعلام شده است

این ماهواره که در ارتفاع ۲۴۶ تا ۳۷۷ کیلومتری زمین و در داخل جو قرار داشت و در مدار پایین بود (ماهواره‌های مدار بالا یا زمین گرد که بسیار محدود هستند در ارتفاع ۳۶۰۰۰ کیلومتری سطح زمین قرار می‌گیرند) و بر اساس ماموریت تعریف شده برای آن، پس از مدتی در اثر اصطکاک هوا انرژی خود را از دست داد و سقوط کرد.

سامانهٔ فضایی بومی ایران

ایستگاه هدایت و کنترل ماهواره در مدار ارتفاع پایین نیز وظیفه تعیین موقعیت ماهواره در مدار را بر عهده داشته و ارتباط رادیویی با ماهواره برقرار می‌کند و فرمان‌های کنترلی را به ماهواره ارسال نموده و پاسخ آن را دریافت می‌کند. این ماهواره توسط ماهواره‌بر سفیر ساخت ایران توسط موشک سفیر از پایگاه فضایی ایران، به مدار پرتاب شد. موشک سفیر برای پرتاب این ماهواره به فضا طراحی شده‌است. ماهوارهٔ امید به همراه ایستگاه‌های زیرزمینی و پرتاب فضایی، جمعاً نخستین سامانهٔ فضایی بومی ایران را تشکیل می‌دادند. ماهواره‌های خاص ایران عبارتند از ماهواره زهره، ماهواره سینا، ماهواره پارس و ماهواره‌های مصباح ۱ و مصباح ۲.

پرتاب آزمایشی

احمدی نژاد در افتتاح مرکز فضایی جدید ایران در چهارم فوریه ۲۰۰۸ گفت که ماهواره امید در آینده نزدیک پرتاب خواهد شد. ایران در ۱۷ آگوست ۲۰۰۸ از آزمایش موفقیت آمیز یک موشک فضایی که قادر است یک ماهواره را حمل کرده و در مدار زمین قرار دهد خبر داد و بسیاری از دولت‌های غربی آن را تکذیب کردند که از بین آنان می‌توان به فرانسه اشاره کرد که گفت این موشک نمی‌تواند در طبقات بالایی جو عمل کند.

مدار

این ماهواره با زاویه میل مداری ۵۵٫۵ درجه در مدار زمین قرار داشت. ارتفاع مدار این ماهواره ۲۴۶ تا ۳۷۷ کیلومتر بوده و در هر ۹۰٫۷۶ دقیقه یک بار به دور زمین می‌چرخید.

بازتاب در رسانه‌های غربی

مقایسه ابعادی ماهواره‌بر سفیر با پیشرفته ترین موشکهای نظامی دوربرد ساخت ایران

نیویورک تایمز اظهار داشت «پرتاب ماهواره امید فقط یک پیشرفت نمادین بوده‌است چرا که ماهواره بسیار کوچک بوده‌است ولی این عمل اشارات نظامی بالقوه‌ای در پی داشته‌است». این روزنامه همچنین به نقل از جفری فوردن از موسسه فناوری ماساچوست نوشت:ایران با وجود رویارویی مخالفت جهانی و تحریم‌های متعدد، به این مجمع (کشورهای دارای فناوری ماهواره) منحصربه‌فرد پیوست. وی حرکت ایران را یک شاهکار تکنولوژیکی توصیف کرد.

همچنین به نوشته هفته نامه نیوزویک، ایران یک آزمایش شکست خورده دیگر برای پرتاب این موشک داشته‌است و: «طبق تحقیقات، تکنولوژی این ماهواره به ۵۰ سال قبل بازمی‌گردد و این مشابه راکتی است که ماهواره اسپوتنیک-۱ روسی را در سال ۱۹۵۷ در فضا قرار داد.» پرتاب این ماهواره که به معنی افزایش برد موشک‌های ایران به ۲۵۰۰ کیلومتر است، به نفع هوادارن سپر موشکی آمریکا است.

دولت‌های غربی اعلام داشتند: ایران گام هراس انگیزی برداشته‌است تا موشک‌های دور بردی پرتاب کند که چه بسا قادر به حمل کلاهک‌های هسته‌ای است همچنین یکی از مسئولین عالی رتبه پنتاگون در گزارشی به شبکه سی ان ان گفت ایرانیان در پرتاب موشک موفق نشدند. وی افزود وزارت دفاع اطلاعاتی در دست دارد که نشان می‌دهد موشکی که ایران از پرتاب آن خبر داد «به هدفی که برای آن طراحی شده بود نرسید»

واکنش کشورهای غربی

• ایالات متحده آمریکا: سخنگوی کاخ سفید رابرت گیتس، اظهار داشت عمل پرتاب ماهواره ما را متقاعد نمی‌کند که ایران به طور مسئولیت‌پذیرانه‌ای در حال پیشبرد ثبات و امنیت منطقه‌است.
• بریتانیا: وزیر امور خارجه بریتانیا Bill Rammell در پی این پرتاب، «نگرانی‌های جدی» را اعلام کرد.

جستارهای وابسته

• ماهواره‌های ایران

پیوند به بیرون

• پخش زنده حرکت ماهواره بر روی مدار
• گزارش تصویری از رونمایی نخستین سامانهٔ فضایی ایران