پَشَنگ در شاهنامه سه تن یا ممکن است بیش از سه تن باشد. پشنگ نخست بردارزاده فریدون و داماد ایرج است. پشنگ دوّم بانی و بنیانگذار کشور توران پس از تور است. پشنگ دیگر که سومین است معروف به شیده فرزند افراسیاب و نبیره پشنگ دوّم مؤسس سلطنت کشور توران است.
زمانی‌که ایرج بدست برادران خویش سلم و تور کشته شد تاج و تخت ایران بی‌وارث گشت، فریدون از این واقعه بسیار نگران بود اما ایرج زمانی پیش قتل با یکی از کنیزان خویش بنام ماه آفرید وصلت نموده بود و ماه‌آفرید از ایرج آبستن بود. از قضا ماه‌آفرید دختری بدنیا آورد و آن دختر هنگام بلوغ با بزرگ‌زاده‌ای بنام پشنگ وصلت نمود[۱] و ثمرهٔ ازدواج ایشان منوچهر شد بدین سبب فریدون در سنین کهولت به آرزوی خویش که همان وارث تاج و تخت ایران باشد، رسید.
پشنگ پسر زادشم پدر افراسیاب و نبیرهٔ تور شاه توران است. پسران دیگر او گرسیوز و اغریرث هستند. آغازگر جنگ ایران و توران در شاهنامه پشنگ است. او کینه قتل تور را در سینه داشت و مترصد فرصت بود تا انتقام نیایش را از ایرنیان بستاند. هنگامی‌که خبر مرگ منوچهر را شنید فرصت را مناسب یافت و موضوع انتقام تور را با سران و بزرگان توران درمیان گذاشت.
در دوران بسیار متأخرتر و زمان کیکاووس دوباره نام پشنگ (شیده) بر سر زبان‌هاست در بیتی آمده: پشنگ بود نامش پدر شیده خواند. لقب شیده، پشنگ دوران کیکاووس را از پشنگ دوران فریدون متمایز می‌کند.
منوچهر در منصب جانشینی تاج و تخت ایران، جنگ‌های انتقام جویانهٔ ایرانیان را آغاز کرد. چون فریدون مصمم بود تا کین ایرج را از سلم و تور که در آنزمان شاهان روم و توران بودند، بستاند. منوچهر در منصب سپهسالار سپاه ایران جنگ‌های سختی را علیه تور و سلم براه انداخت و از همه میادین جنگ فاتحانه بازگشت. سلم و تور هلاک شدند. بخاطر پیروزی‌های درخشان ایرانیان به فرمادهی منوچهر گاهی او را پورپشنگ نیز می‌نامند.
.png)
