گمیشان

کمیش دپه کمیش دپه
کشور	ایران
استان	گلستان
شهرستان	گمیشان
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	روسی:سربرانی بوگور، یونانی: ساکانا پولیس
نام(های) قدیمی	ابسکون
مردم
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۲۱-
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	متوسط حد اقل درجه حرارت ۹/۶۷ در دی ماه است. متوسط حد اکثر درجه حرارت ۲۸/۹۵ در مرداد ماه است.
میانگین بارش سالانه	بین ۶۳۴/۴میلی‌متر(۱۳۵۷)تا ۴۲۱میلی‌متر(۱۳۷۶)
اطلاعات شهری
شهردار	صالح ایری
تأسیس شهرداری	۲۹مرداد۱۳۰۹
ره‌آورد	ماهی، خاویار، میگو، فرش ترکمن، قالیچه ترکمنی، زیور آلات ترکمنی، گندم، جو، پنبه
پیش‌شماره تلفنی	۰۱۷۳۴۴۶
وبگاه	www.gomishan.com
شناسهٔ ملی خودرو	ایران69
تابلوی خوش‌آمد به شهر
کمیش دپه روی نقشه ایران ۳۷.۰۴° شمالی ۵۴.۰۴° شرقی / 37.04; 54.04

کمیش دپه ( تلفظ ) یکی از شهرهای استان گلستان می‌باشد. این شهر در شمالی‌ترین قسمت حاشیه شرقی دریای خزر قرار دارد و از طرف شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به بندرترکمن، از شرق به آق قلا و از طرف غرب به دریای خزر ختم می‌شود. این شهر با بندر ترکمن حدود ۱۹٫۵ کیلومتر فاصله دارد.

نام محلی شهر کمیش دپه به معنی «تپه نقره‌ای» است و در مورد علل نامگداری آن دلایل خاصی را بیان می‌کنند ازجمله پیداشده مقداری نقره در تپه کمیش دپه جیک در شمال شهر و همچنین استدلال به نمکزار بودن تپه در دوران نزدیکی به آب دریا و بازتاب نورآفتاب و ماه بصورت نقره‌ای از مسافت دور اشاره داشت. این شهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ترکمن نشین شمال ایران می‌باشد که پیشینه تاریخی کهنی دارد. ۱۰۰٪ جمعیت شهر را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند.

صورتهای دیگر نوشتاری: کوموش دپه، گمیش تپه، گوموش تپه، کمش دفه، کوموش دفه، کمیش دپه (مورد تأیید مشاهیر زبان و ادبیات شهر)

سیاحانی همچون آرمینوس وامبری و بزرگانی همچون محمدعلی شاه قاجار، رضاشاه پهلوی و فرزند خردسالش محمدرضا از این شهر بازدید کرده‌اند.

گمیشان

گمیشان دراصل نام شهر محسوب نمی‌گردد بلکه نام منطقه‌ای است که شهرهای کمیش دپه، خواجه نفس، امچلی، قارقی و روستاهای اطراف را در بر گرفته و بیشتر به منطقه‌ای اطلاق می‌شود که قبلاً در آنجا گاو و گوسفند پرورش داده می‌شده و در اوایل نیز گومیشان نوشته می‌شد (گمیشان=گاو+میش (گوسفند)+ان) بعضی ندانسته آن را به منطقه پرورش گاومیش نسبت داده‌اند که این مطلب هیچ سندیت ندارد. درحال حاضر گمیشان نام شهرستان به مرکزیت شهر کمیش دپه می‌باشد که درتاریخ ۲۲ اردیبهشت ۸۸ از شهرستان ترکمن جداشد.

آب و هوا

آب و هوای کمیش دپه استپی محلی است. در طی سال میزان بارش کم است. سامانهٔ طبقه‌بندی اقلیمی کوپن BSk است. میانگین سالانه دما ۱۷٫۶ سانتی گراد است. میانگین بارندگی در اینجا به ۳۸۱ میلی‌متر می‌رسد.

کمیش دپه
نمودار آب و هوا (راهنما)
ژ ف م آ م ژ ژ آ س اُ ن د     ۴۱   ۱۳ ۳     ۳۴   ۱۳ ۳     ۵۶   ۱۳ ۶     ۳۴   ۲۱ ۱۱     ۲۳   ۲۷ ۱۶     ۱۲   ۳۲ ۱۶     ۱۳   ۳۲ ۲۳     ۱۳   ۳۳ ۲۳     ۲۴   ۳۰ ۱۹     ۴۲   ۲۵ ۱۳     ۴۲   ۱۹ ۸     ۴۷   ۱۵ ۴ میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس سانتیگراد بارندگی به مقیاس میلی‌متر
مقیاس فارنهایت و اینچ ژ ف م آ م ژ ژ آ س اُ ن د     ۱٫۶   ۵۵ ۳۷     ۱٫۳   ۵۵ ۳۸     ۲٫۲   ۵۵ ۴۲     ۱٫۳   ۶۹ ۵۱     ۰٫۹   ۸۰ ۶۱     ۰٫۵   ۸۹ ۶۱     ۰٫۵   ۸۹ ۷۴     ۰٫۵   ۹۱ ۷۴     ۰٫۹   ۸۵ ۶۷     ۱٫۷   ۷۷ ۵۶     ۱٫۷   ۶۷ ۴۶     ۱٫۹   ۵۸ ۴۰ میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس فارنهایت بارندگی به مقیاس اینچ

در ژوئن میزان بارش در کمترین حد خود قرار دارد که میانگین آن ۱۲ میلی‌متر است. بیشترین میزان بارش متعلق به ماه مارس (اسفند) که به طور میانگین به ۵۶ میلی‌متر می‌رسد. با دمای میانگین ۲۷٫۸ درجه ساانتی گراد، آگوست (مرداد) گرم‌ترین ماه سال است. در ژانویه (دی ماه), متوسط دما ۷٫۷ درجه سانتی گراد است. این میزان کمترین میانگین دما در تمام سال است. بین خشک‌ترین و مرطوب‌ترین ماه سال، تفاوت میزان بارش ۴۴ میلی‌متر است. دماهای میانگین در طول سال به میزان ۲۰٫۱ درجه سانتی گراد تغییر می‌کند.

روز ملی کمیش دپه

روز تأسیس بلدیه (شهرداری) در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۰۹ بعنوان روز ملی کمیش دپه جشن گرفته می‌شود.

مردم

مردم کمیش دپه تماماً ترکمن هستند و به زبان ترکمنی تکلم می نمایند. ترکمنها از لحاظ مذهبی مسلمان اهل سنت شاخه حنفی می باشند.

پیشینه

منطقه‌ای که کمیش دپه در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر، تأمین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده است؛ و به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق کمیش دپه به دریای خزر وارد می‌شده است. مسیر قدیمی رودخانه گرگان در لبه جنوبی تپه «کوره سو» معروف به «کهنه گرگان» و ادامه آن به بنام «پرسی آقن» از وسط کمیش دپه گذشته و به دریای خزر می‌ریزد.

کمیش دپه در اوج شکوفایی جزیره آبسکون، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی بوده است. در این اواخر نیز ناوداران (کشتیهای چوبی بزرگ بادبانی) کمیش دپه با مراوده کالای تجاری با دنیای خارج ادامه دهندگان راه آبسکونیان بوده‌اند و مردم آن با شهرهای ساحلی شمال کشور از جمله بندر گز، بندر انزلی و از طرف شرق با شهرهای استر آباد و جرجان و در آنسوی مرز با بنادر حسنقلی، چلکن، حاجی طرخان، باکو مراوده داشته و داد و ستد می‌کردند. (هنوز آثار خرابه‌های تأسیسات به نام گمرک خانه در ۲ کیلومتری غرب کمیش دپه موجود می‌باشد) بطور کلی کمیش دپه در تاریخ معاصر ایران نامی آشنا برای مردم ایران و شوروی سابق بوده است.

محمد علی قورخانچی صولت نظام به سال ۱۳۲۰ ه. ق در گزارش خود چنین می‌نویسد: طایفه جعفر بای ساکن کمیش دپه از حیث پاکی و تمیزی و ثروت نخستین طایفه یموت است ... از حیث میل و لباس خیلی خوبند و همه صبح‌ها خودشان را با صابون‌های معطر شسته و در زمستان‌ها با گالش و پوتین و نیم پالتو راه می‌روند ... بازارشان رواجی دارد و همه قسم اقمشه روسی، خرازی و سماور و ظروف حاجی طرخان و قند و چای به فروش می‌رسد؛ و همچنین در سفر نامه رضاخان در سال ۱۳۰۵ به مازندران راجع به کمیش دپه می‌نویسد ... میان اهالی گدایی و سؤال عیب است. در این قریه هیچ گدایی دیده نمی‌شود.

قبل از شکل گیری کمیش دپه به شکل امروزی حداقل سه اثر مهم که قدمت آنها به قبل از اسلام می‌رسند در نزدیکی آن شهر وجود دارند که در بوجود آمدن شهر مخصوصاً دیوار دفاعی بی تأثیر نبوده‌اند. از آن جمله به آثار کمیش دپه جیک، تپه کوره سو (دوره تاریخی اسلامی) و قزل آلانگ یا همان دیوار دفاعی گرگان (منظور جرجان قدیم می‌باشد، نه استرآبادکنونی) مربوط به دوره (پارت و ساسانی) اشاره نمود.

در خصوص شکل گیری کمیش دپه به شکل امروزی حرف و حدیث فراوان است، آنچه از قراین وشواهد برمی‌آید اینکه کمیش دپه به سال ۱۲۳۰ ه. ق در محل کنونی برقرار بوده است. بنا بر اظهارات آقای ستوده در جلد پنجم کتاب از آستارا تا آستارباد آمده است که موراویو در سال ۱۲۳۰ ه. ق به گموش تپه آمده و با مردم گموش تپه (کمیش دپه) راجع به جزیره آبسکون سوالاتی کرده است. در کتاب تاریخ گرگان راجع به کمیش دپه آمده است ... ، که محمد علی شاه قاجار در سال ۱۹۱۱ میلادی مصادف با ۱۳۳۰ ه. ق از طریق راه آبی از خاک روسیه در خاک گمش تپه پیاده شده و دست به اقداماتی زده است. در همان سالها گمرک گمش تپه دایر بوده و در سال ۱۳۳۴ ه. ق در زمان جنگ جهانی اول بسته شده است. همچنین قدمت تأسیس و سوابق ادارات مختلف از جمله تأسیس شهرداری انرا به سال ۱۲۷۳ ه. ق و یا به قولی به ۱۳۰۹ ه. ش و تأسیس اداره فرهنگ را به سال ۱۳۰۴ ه. ش می‌دانند. به هر حال قدمت کمیش دپه به شکل امروزی به زمان قاجار و پهلوی اول می‌رسد.

اقتصاد کمیش دپه

کمیش دپه در گذشته تمام امکانات یک شهر از قبیل بندر تجاری، گمرک خانه، شهربانی، شهرداری، تئاترخانه و... را دارا بود ولی با روی کار آمدن دولت پهلوی با بی مهری رضاخان مواجه می‌شود و تمام امکانات این شهر را به بندر شاه (بندر ترکمن کنونی) منتقل می‌کند و از آن پس کمیش دپه به شهری متروک تبدیل می‌شود و بسیاری از محصلین این شهر به گنبدکاووس مهاجرت می‌کنند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان با بی‌مهری دولتمردان مواجه می‌شود و پس از سالیان طولانی در سال ۸۸ به شهرستان تبدیل می‌شود ولی همچنان با وجود شهرستان شدن این شهر پیشرفت چندانی نمی‌کند.

کشاورزی:عمده تولیدات کشاورزی در کمیش دپه جو و گندم و تا حدودی نیز پنبه می‌باشد. بعلت عدم وجود آب کشاورزی، زراعت پیشرفت چندانی نداشته است.

دامداری: دامداری از پر سابقه‌ترین اشتغالات مردم کمیش دپه می‌باشد. در منطقه گوسفند، گاو و شتر نگه داری می‌شود. گله‌های گوسفند در زمستان به مناطق قشلاقی که در مراتع وسیع شمال کمیش دپه واقع است کوچ می‌کنند و در تابستانها جهت ییلاق در نزدیکی شهر به سر می‌برند. در اینجا گوسفند را به خاطر گوشت و پشم آن نگه داری می‌کنند و از شیر آن استفاده مادی نمی‌برند.

ماهیگیری: از عمده اشتغالات مردم کمیش دپه ماهیگری و صیادی از دریای خزر می‌باشد. زندگی مردم کمیش دپه ارتباط تنگاتنگی با دریا دارد. مبالغه نیست اگر بگوییم علت وجود تداوم شهر کمیش دپه وجود دریا و ماهیگیری است. در اینجا انواع ماهی از قبیل فیل ماهی، اوزون برون، ماهی سفید، ماهی آزاد کپور، کفال، تلاجی، و... صید می‌شود.

قالیبافی: قالیبافی از جمله مشغولیات همه زنان و دختران کمیش دپه می‌باشد. دختران کمیش دپه بر روی دارهای قالی نقش‌های بدیع و زیبایی را خلق می‌کنند که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. «خوجاین گول» یکی از نقش‌های ابداعی زنان کمیش دپه است.

بزرگترین سایت پرورش میگو در شمال کشور در قالب ۴هزار هکتار در این شهرستان در حال فعالیت و توسعه می‌باشد وتلاشها برای توسعه شهر با احداث شهرک تخصصی شیلات، ایجاد بازارچه مرزی در شمال شهر کمیش دپه، ایجاد بندرتجاری در غرب کمیش دپه و روستای خواجه نفس و توسعه گردشگری ساحلی در روستای چارقلی ادامه دارد

جاذبه‌های گردشگری

جزیره آبسکون

جزیره آبسکون نام جزیره‌ای باستانی می‌باشد که امروزه مردم محلی بنام کوره سو بمعنای آب ساکن می‌نامند. در اقوال تاریخی در این باره نوشته شده است: مینورسکی واژه سوکانا را از قول بطلمیوس به احتمال همان آبسکون دانسته است. اعتمادالسلطنه نیز با اندک تغییر، واژه سوکاندا را در آثار جغرافیایی خود اسم قدیم جزیره آبسکون نوشته است. اما از متقدمان، مؤلف «حدودالعالم من المشرق الی مغرب» آورده است: «آبسکون شهریست برکران دریا، آبادان و جای بازرگانان همه جهان است که بدریای خزران بازرگانی کنند.» شمس الدین محمد ابی طالب انصاری دمشقی در آغاز قرن هشتم هجری نوشته است: «آبسکون لنگرگاهی بر کناره دریای خزر است و آن را قباد ساخته است. حمدالله مستوفی قزوینی که از آبسکون به عنوان جزیره نیم مردان یاد کرده، آن را مسکون و با مردم بسیار و لنگرگاه کشتی‌های اروس و گیلان و مازندران دانسته است. دیگر جغرافیادانان جهان اسلام، چون مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، یاقوت حموی در معجم البلدان، ابوالفدا در تقویم البلدان در قرن نهم، حافظ ابرو در جغرافیای حافظ ابرو، از این منطقه دریایی ایران زمین سخن به میان آورده‌اند.

سلطان محمدخوارزمشاه در هنگام فرار از سپاهیان چنگیز فرزند ارشدش جلال الدین را به جانشینی نامزد کرد و دو برادر دیگرش را به قبول حکمش مأمور ساخت اما پس از مرگ محمد، برادران درصدد قتل جلال‌الدین برآمدند.

آبسکون در اشعار:

گرفته روی دریا جمله کشتیهای برّ تو زبهر مدح خوانانت ز شروان تا به آبسکون /رودکی.

تو داری از کنار گنگ تا دریای آبسکون تو داری از در کاکنج تا قصدار و تا مکران /فرخی.

چو بحر آبْسکون است چشمها تا شد شریف قالب شهزاده را در آب سکون /رضی نیشابوری.

ز تف ماند جانم بآذر برزین ز آب ماند چشمم برود آبسکون/ابومنصور قطران عضدی تبریزی.

موزه مردم شناسی

موزه مردم شناسی کمیش دپه در ساختمانی تاریخی معروف به خانه گوکلانی که قدمت آن به دوره پهلوی اول می‌رسد، در میانه بافت سنتی و زیبای شهر گمیشان نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌نماید. از آنجا که اغلب مردم ساکن در شهرستان گمیشان را ترکمنها تشکیل می‌دهند که دارای بضاعتی قوی در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی نیز می‌باشند و همچون دیگر اقوام آداب و رسوم و آیین‌های خاص خود هستند. موزه کمیش دپه به معرفی ویژگیهای این قوم در بخشهای: معرفی یک خانواده ترکمن، بخش بافندگی همچون قالی بافی، نمد مالی و گلیم بافی، بخش سوزندوزی، ساخت زیورآلات سنتی و حصیر بافی و بخش معرفی مشاغل بومی و آیین‌های سنتی می‌پردازد. بخش دیگر موزه، کارگاه‌های آموزشی است که با هدف حفظ و احیای صنایع دستی مردم ترکمن فعال است.

گل فشان قارن یارق

گل فشان قرن یارق پدیده‌ای آتشفشانی طبیعی بوده و در گذشته از دهانه آن به جای مواد مذابی و گدازه گل همراه گاز از ان خارج می‌شده است. این گل فشان اکنون به صورت تپه‌ای مخروطی است که تأثیر فرسایش در ان کاملاً مشهود است. منشاء، گازهای گل فشان نی زاز تله‌های نفتی و گازی موجود در اعماق زمین تأمین می‌شود و شباهت مکانیسم گل فشان به فوران‌های آتشفشانی موجب شده که نام آن را آتشفشان گل نامند. منابع مختلف قطر دهانه آن را از ۵۰۰ تا ۷۰۰ متر ثبت کرده‌اند. قارن یارق یک کلمه ترکمنی است، در این زبان به معنی شکم پاره و یا جایی که شکم زمین شکافته و پاره شده می‌باشد.

خانه‌های قدیمی

درشهرکمیش دپه ساختمانها و بناهای قدیمی وجود دارد که برخی ازآنها سه طبقه وبسیاری نیز دو طبقه می باشداغلب این ساختمانها تماماً از چوب والوارهایی که از شوروی سابق وارد می‌شده بنا گردیده و در ساخت آنها معماری خاصی اتاق بکار رفته است. اتاقهای تودرتو، دالانهای موجود و شومینه‌های اتاقها در این ساختمانها منحصر به فرداست. وحکایت از کارمهندسی و کارشناسی این بناها دارد.

این ساختمانها که تماماً از چوب ساخته شده و بوسیله کارهای خراطی از میخ استفاده نگردیده مربوط به قشر خاصی نمی‌باشد بلکه هر کس که توان ساخت آن را داشت اقدام به ساختمان سازی می‌کرد. طرح ونقشه آنها مثل ساختمانها ی امروزی نقشه‌کشی نمی‌شد بلکه استادان معماری وجود داشت که با الهام از ساختمانهای شوروی سابق و تحربه‌های که در این زمینه کسب کرده بودند وبر اساس سلیقه و نظر خود آنها را معماری می‌کردند.

دیوار قزل آلانگ

دیوار بزرگ جرجان (جرجان نام باستانی گنبدکاووس) یا دیوار سرخ که در متون قدیمی با نام مار سرخ نیز نامیده شده‌است، دیواری تاریخی است که از کنار دریای خزر در سمت شمال غربی شهر کمیش دپه آغاز شده و تا کوه‌های گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه می‌یافته‌است. هم‌اکنون تقریباً تمام این دیوار از میان رفته‌است و تنها بخش‌های کوچکی از آن که در زیر خاک مدفون مانده، باقی است. دیوار قزل آلانگ پس از دیوار چین (به طول شش هزار کیلومتر)، بزرگترین دیوار دفاعی جهان است. این دیوار عظیم تاریخی که ۲۰۰ کیلومتر طول دارد در ۲۹ تیرماه سال ۱۳۷۸ به ثبت ملی رسیده‌است.

تالاب بین‌المللی گمیشان

تالاب گمیشان جزء تالابهای بین‌المللی است که با ۱۷۷۰۰ هکتار وسعت و عمق متوسط یک و نیم متر در شمال شرق بندر ترکمن و در شرق کمیش دپه واقع شده است، این تالاب از جنوب به رودخانه گرگان، از شمال به رودخانه اترک و از غرب محدود به نواری از تپه‌های شنی است که این محل را از دریای خزر جدا می‌کند. این تالاب با گسترش طولی جنوبی - شمالی است که ضلع جنوبی آن مصب رود گرگان، مرز شمالی مصب رود اترک و مرز غربی محدود به نواری از تپه‌های شنی است که این محل را از دریای خزر جدا می‌کند. متأسفانه این تالاب بدلایل انسانی همچون احداث سدهای مختلف بر روی گرگانرود و طبیعی همچون خشکسالی و عدم رسیدگی مطلوب در حال خشک شدن می‌باشد و حدود نزدیک به ۵کیلومتر از طول این تالاب خشک گردیده و مکانی برای چرای دام و احشام و بدنبال آن تخریب زیست گیاهی و جانوری گردیده است.

تالاب گمیشان علاوه بر تأثیر مثبت در آب و هوای منطقه، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی بوده و طبق پژوهشهای انجام شده از غنای ژنتیکی برخوردار بوده و هنوز نیز مورد توجه دانش‌پژوهان در این زمینه است. در تالاب گمیشان ۱۱۶ گونه گیاهی موجود است.

سوغات، غذاهاو صنایع دستی

شیرینی جات: بیشمه (شیرینی سنتی)، تاتارچورک، قاتلامه، بورگ (پیراشکی سنتی)، چاپادی، اگمگ، پتیر، قاویرچ مارچ چورک

سوغات دریایی: خاویار، ماهی کپور، کفال، ماهی خشک، چونتا (نوعی جویدنی از ماهی خاویاری که بصورت نمک دود شده حاصل می‌شود)، قاویرغا (ازماهی خاویاری حاصل می‌شود)، روغن ماهی خاویاری

غذاهی سنتی: چکدیرمه (استانبولی ترکمن)، یاهانا، سوزمه (پلو)، دوغ شتر

صنایع دستی: قالی و قالیچه دستباف ترکمن، گلیم، سوزن دوزی، توربافی صیادی، تولید زیورآلات ترکمن، تولید لباس سنتی، ساخت قایق‌های چوبی

گونه‌های بافت قدیم شهر کمیش دپه

محله شیر محمدی‌ها :

این محله ما بین خیابانهای شهید یوسف مرگنی و خیابان جمهوری اسلامی غربی قرار گرفته‌اند. اقتصاد آنها بیشتر وابسته به زمین‌داری و ملاکی بوده علاوه بر این دارای چندین ساختمان همراه با سایر متعلقات معماری بوده که در حال حاضر سه تا از بناها در آن محله باقی مانده است.

محله خوزینی‌ها :

این محله مابین خیابانهای قدس و فلسطین واقع شده است. ساختمانهای موجود در این محله که اقتصاد آنها بیشتر وابسته به دریا و ماهیگیری و دنباله آن تجارت بوده علاوه بر این دارای چندین ساختمان چوبی بوده که در حال حاضر تعداد انگشت شماری از آنها باقی مانده است. از آن جمله ساختمان آقای حاج عراز محمد خوزینی است که در حدود ۱۰۴ سال پیش ساخته شده است.

این محله در ضلع شرقی خیابان سعدی و جنوب خیابان قائم قرار گرفته و در حال حاضر دارای سه ساختمان و یک مسجد قدیمی می‌باشد.

ساختمان حاج بردی مظفری، این ساختمان در حدود ۱۰۰ سال پیش به سبک معماری روسی ساخته شده است. بنا در دو طبقه و با مصالح چوب اجرا شده و نمای اصلی آن رو به جنوب است. هر طبقه آن همانند سایر ساختمانهای چوبی محله خوزینیها دارای تراس چوبی و راهرو مرکزی در طبقات می‌باشد. در گوشه جنوب شرقی این ساختمان مسجدی قدیمی وجود دارد که در سال ۱۳۳۴ ه. ق توسط حاج مظفر مظفری بنا گردیده است.

محله شیروانی‌ها :

این محله در ضلع جنوبی خیابان فلسطین واقع شده و در حال حاضر دو ساختمان قدیمی آجری و همراه با یک مسجد وجود دارد. هر دو ساختمان از لحاظ فیزیکی دارای استحکام خوبی بوده و با مصالح آجر و در دو طبقه اجرا شده‌اند این ساختمانها دارای پوشش شیروانی حلبی و دارای پنجره و درهای چوبی است.

محله مصطفائی‌ها :

این محله ما بین خیابانهای عبدیجان آخوند و خیابان معلم قرار گرفته است. در حال حاضر دو ساختمان قدیمی در این محله وجود دارد، سابق بر این در این محله چندین ساختمان چوبی و آجری قدیمی وجود داشته که هم اکنون بعد از تخریب به جای آنها ساختمانهای جدید احداث شده است.

محله دستان حاجی‌ها: این محله در جنوب غربی شهر قرار گرفته است. اقتصاد آنها بیشتر وابسته به دامداری، صیادی و شکار بوده است.

شهرهای خواهرخوانده

شهر کمیش دپه، دو خواهرخوانده دارد.

تاریخ		شهر خواهرخوانده
۱۳۹۳		اکتائو ، قزاقستان
۱۳۹۳		فورت شوچنکو، قزاقستان

مشاهیر

نام	نوع فعالیت	محل تولد	محل فوت
ابوالعلای آبسکونی	محدث سده ۶ ق	آبسکون	سوریه
غازان پسر ارغون	شاه ایلخانی	آبسکون	شنب غازان تبریز
مشهدقلی گوگلانی	طبیب حاذق	کوموش دپه	کمیش دپه
صطلیق دردی آخوند کم	اولین مؤسس حوزه و عالم دینی	کوموش دپه	کوموش دپه
حالیپا خوجه شرقی	بخشی -دوتار	کوموش دپه	کوموش دپه
استادنیازمحمدنیازی	پدرفرش ترکمن	کوموش دپه	آق قایه گنبد
قیات خان	سردار ترکمن	کوموش دپه	روسیه
عثمان آخوند	فعال سیاسی	کوموش دپه	روسیه

آموزش عالی

فهرست برخی از مراکز آموزش عالی

نام	رشته فعال	نفرات دانشجو	آخرین مقطع تحصیلی
دانشگاه آزاد اسلامی مرکزگمیشان	۲۵	۱۲۰۰	دکترا

بیمارستان‌ها

فهرست برخی از مراکز درمانی، امدادی

نام	نوع
مرکز خدمات درمانی و بهداشتی	دولتی
ماما مرکزی	دولتی
ماما گوگلانی	دولتی
اورژانس ۱۱۵	دولتی

منابع

• [۱]
• [۲]
• [۳]
• [۴]
• بامداد، مهدی. شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری (جلد ۳). چاپ اوّل. تهران: زوار، ۱۳۴۷. 

۸۷