شماره استاندارد بین‌المللی پیایندها

شماره استاندارد بین‌المللی پیایندها (شاپا) یا ISSN (مخفف عبارت انگلیسی International Standard Serial Number) شمارهٔ هشت رقمی منحصربه‌فردی است که برای مشخص کردن یک نشریه دوره‌ای چاپی یا الکترونیکی به کار می‌رود. این استاندارد توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی تحت نام ایزو ۳۲۹۷ در سال ۱۹۷۵ تبیین شده است .

رمز گذاری

فرمت شماره سریال استاندارد بین‌المللی یک شماره هشت رقمی ( حرفی ) است که توسط اتصالها و فواصل به دو قسمت چهار رقمی تقسیم می‌گردد . عدد آخر که می‌تواند از ۰ تا ۹ و یا X باشد «شماره کنترل» نامیده می‌شود . گزارش خوانش ( توسط دستگاه‌های بارکد خوان ) این شماره برای مثال ممکن است چیزی مانند ۵۹۵۵-۰۳۷۸ باشد که از طریق الگوریتم زیر به تطبیق و کنترل آن مبادرت می‌شود :

• محاسبه حاصل جمع هفت رقم ابتدایی شماره ISSN به ترتیب در حاصل ضرب در شماره‌های ۸ ، ۷ ، ۶ ، ۵ ، ۴ ، ۳ و ۲ :

0*8 + 3*7 + 7*6 + 8*5 + 5*4 + 9*3 + 5*2
= 0 + 21 + 42 + 40 + 20 + 27 + 10
= 160

• سپس ضریب عدد 160 را به پیمانه 11 محاسبه می کنیم :

پیمانه ( 160 بر 11 ) = 16

• شما می بایست متناوباً این تقسیم را بر پایه 11 انجام بدهید :

160 / 11 = 14.6

• سپس قدرمطلق باقی‌مانده ( که در بالا شش است ) ارزش شماره کنترل ما را وقتی که از میزان 11 تفریق می‌شود، را مشخص می‌کند :

11 - 6 = 5

شماره کنترل ما پنج می‌شود . همچنین X نشاندهنده شماره ده در شماره کنترل می‌باشد .

همچنین طبق الگوی بالا یک سیستم چک کننده معتبر بودن ای اس اس وجود دارد است که از طریق آن می توان معتبر بودن یا جعلی بودن ای اس اس ان را تشخیص داد.

وظیفه کد

کدهای ISSN از جانب شبکه‌های مراکزی بین‌المللی که غالب آنها در کتابخانه‌های ملی کشورهای مختلف قرار دارند و همچنین مقر اصلی این سازمان در پاریس تعیین می‌شوند .سازمان استاندارد بین‌المللی ISSN یک سازمان نیمه دولتی است که در سال 1974 با امضای یک موافق نامه بین یونسکو و دولت فرانسه تاسیس شده است . این سازمان وظیفه حفظ و نگهداری و همچنین گسترش کدهای نوع ISSN را بر عهده دارد . این کدها که برپایه سیستم ISDN ثبت می‌شوند و توانایی دارند تا میلیون‌ها رمز را برای انتشارات مختلف، تولید کنند . به طور میانگین هر ساله حدود 50,000 کد جدید به فهرست‌های این سازمان افزوده می‌شود .

مقایسه بین ISBN و ISSN

این دو نوع سیستم رمز گذاری در مفهوم یکی هستند ولی کدهای شابک ( ISBN) تنها برای یک نوع خاص از کتاب تخصیص می‌شوند در حالی که ISSN بیشتر برای نشریه‌هایی که دوره‌ای و خاص هستند تخصیص می‌یابد . برخلاف شابک , ISSN یک « نام مستعار » است که برای نشریه عنوان، محتویات و موضوعیت مطالب و یا ناشر و محل انتشارهای دوره‌ای گسترش داده می‌شود .

انتشارات الکترونیکی و شاپا

امروزه، هدف شاپا شناسایی و آسان‌سازی دسترسی به روایت‌های گوناگون منابعی است که به‌طور مستمر انتشار می‌یابند، مانند پیایندهای معمولی یا پیایندهایی که از چند موضوع ناهمگن ترکیب یافته‌اند و انتشار مستمر دارند و غالبآ به‌صورت پیوسته بر روی اینترنت موجود هستند. این نشریات همان صفات پیایندهای چاپی را دارند، یعنی به‌طور مستمر و مسلسل منتشر می‌شوند و قاعدتآ به‌طور نامحدود ادامه می‌یابند.

در ثبت رکوردهای آی.اس.اس.ان. نشانی منابع الکترونیکی نیز ضبط می‌شود تا امکان دسترسی به روایت‌های هر نشریه، اعم از زبان‌های گوناگون و اشکال الکترونیک مختلف همان عنوان میسر شود.

منابع

International Standard Serial Number. (2008, August 17). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 08:45, September 9, 2008, from http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=International_Standard_Serial_Number&oldid=232558949