غلامرضا رشید یاسمی
غلامرضا رشید یاسمی | |
---|---|
زمینهٔ کاری | نویسنده، شاعر، مترجم |
زادروز | ۲۹ آبان ۱۲۷۵ ۱۹ نوامبر ۱۸۹۶ گهواره، شهرستان دالاهو |
پدر و مادر | محمد ولیخان گورانی |
مرگ | ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۰ ۹ مه ۱۹۵۱ میلادی (۵۴ سال) |
ملیت | ایرانی |
نام(های) دیگر |
رشید |
فرزندان | سیامک یاسمی شاپور یاسمی |
غلامرضا رشید یاسمی (۲۹ آبان ۱۲۷۵ در گهواره - ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۰ در تهران) مشهور به رشید یاسمی، نویسنده، مورخ، مترجم و شاعر معاصر ایرانی است.
زندگینامه[ویرایش]
غلامرضا رشید یاسمی، در ۲۹ آبان ۱۲۷۵ خورشیدی در شهرگهواره در شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه زاده شد. پدر او محمدولیخان گورانی شاعر، نقاش و خوشنویس بود. جد مادری او محمدباقر میرزا خسروی کرمانشاهی، نویسندهٔ داستان شمس و طغرا بود که دیوان اشعارش به همت رشید به چاپ رسید. رشید یاسمی تحصیلات مقدماتی را در کرمانشاه به پایان برد. سپس به تهران رفت و دورهٔ متوسطه را در دبیرستان سن لویی گذراند. از همان هنگام به تشویق نظام وفا که معلم ادبیات او بود به سرودن شعر پرداخت. یاسمی در فلسفه و رموز عرفان را نزد الهی قمشهای و حاج عباسعلی کیوان قزوینی فرا میگیرد.[۱] پس از پایان تحصیلات مدتی به کار در وزارت معارف، مالیه و دربار پرداخت. در همین زمان جرگهٔ دانشوری را تأسیس کرد که بعدها به همت ملکالشعرا بهار به انجمن دانشکده تبدیل شد. رشید ضمن همکاری با مجلهٔ دانشکده، با نویسندگان و شعرای آن دوره همچون محمد تقی بهار، سعید نفیسی، عباس اقبال، ابراهیم الفت و دیگران همکاری میکرد. در همین دوران عضو " انجمن ادبی ایران " شد و نخستین تألیف خود را در احوال "ابن یمین فریومدی" شاعر سلسلهٔ سربداران، انتشار داد.
رشید یاسمی از سال ۱۳۰۰ به انتشار مقالات خود در روزنامهٔ شفق سرخ به سردبیری علی دشتی پرداخت و همین مقالات موجب شهرت ادبی او گردید. در این بین به یادگیری زبانهای عربی و انگلیسی و تکمیل زبان فرانسوی خود پرداخت. زبان پهلوی را نزد هرتسفلد آموخت. از سال ۱۳۱۲ با سمت استادی به تدریس در دانشسرای عالی و دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران پرداخت. بعدها عضویت فرهنگستان ایران را یافت. در سال ۱۳۲۲ جزو هیئتی از استادان ایرانی همراه با علیاصغر حکمت و ابراهیم پورداود به هند سفر کرد. در سال ۱۳۲۴ به منظور مطالعه به فرانسه رفت و دو سال در آن کشور اقامت داشت. رشید یاسمی تا پایان عمر بهعنوان استاد در دانشگاه تهران تدریس کرد. روز یازدهم اسفند ۱۳۲۷ هنگام سخنرانی در دانشکدهٔ ادبیات دچار سکته مغزی شد، و پس از معالجه سفری دیگر به اروپا رفت. پس از بازگشت به ایران در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۰ در تهران درگذشت.
رشید یاسمی گذشته از مقالات ادبی و تاریخی و فلسفی و انتقادی که از او در مجلات نوبهار، ارمغان، آینده، تعلیم و تربیت، یغما، مهر و نشریات دیگر چاپ شدهاست، دارای تالیفات و تحقیقات و ترجمههای متعدد است.
رشید یاسمی از نخستین شاعرانی بود که لزوم تجدد در شعر فارسی را پذیرفت و کوشید که رنگ تازهای به سخن خود بدهد.
یادبود[ویرایش]
برای بزرگداشت غلامرضا رشید یاسمی، خیابانی در تهران، در منطقه ۳ شهرداری، حد فاصل خیابان ولیعصر تا خیابان سئول به نام وی نامگذاری شده است.
فهرست آثار (تألیف و تصحیح)[ویرایش]
- احوال ابن یمین، ۱۳۰۴
- اندرزنامه اسدی طوسی (تصحیح)، ۱۳۰۴
- سلامان و آبسال جامی (تصحیح)، ۱۳۰۶
- نصایح فردوسی، ۱۳۰۶
- قانون اخلاق، ۱۳۰۷
- دیوان هاتف اصفهانی (تصحیح)، ۱۳۰۷
- تاریخ ملل و نحل، ۱۳۱۵
- آیین نگارش، ۱۳۱۶
- کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او
- ادبیات معاصر (ذیل بر ترجمهٔ جلد چهارم تاریخ ادبی ایران ادوارد براون)، ۱۳۱۶
- دیوان مسعود سعد سلمان (تصحیح)، ۱۳۱۸
- تاریخ مختصر ایران
- دیوان اشعار، ۱۳۳۶
ترجمهها[ویرایش]
- تاریخ قرن هیجدهم، انقلاب کبیر فرانسه و امپراتوری ناپلئون، آلبر ماله و ژول ایزاک، ۱۳۱۰
- تاریخ ادبیات ایران، ادوارد براون، جلد چهارم از صفویه تا عصر حاضر ۱۳۱۶
- ایران در زمان ساسانیان، کریستنسن، ۱۳۱۷
- چنگیز خان، هارولد لمب، ۱۳۱۳
- تاریخچهٔ نادرشاه، مینورسکی، ۱۳۱۳
- رمان شاگرد (دیسیپل) از پل بورژه
- آیین دوستیابی، دیل کارنگی، ۱۳۲۰
- نصایح اپیکتتوس حکیم
- تئاتر انوش (منظوم)
- اندرز اوشنرداناک (از زبان پهلوی)
- اندرز آذرباد مهراسپندان (از پهلوی)
- ارداویرافنامه (از زبان پهلوی)
منابع[ویرایش]
- اثرآفرینان، زندگینامهٔ نامآوران فرهنگی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، جلد سوم
- محمدجواد کمالی، تاریخ ترجمهٔ ادبی از فرانسه به فارسی، انتشارات سخنگستر و معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد مشهد، ۱۳۹۲، صص ۱۶۰–۱۶۴
- فرهنگ فارسی محمد معین، جلد ۶
- دیوان رشید یاسمی، با مقدمه محمدامین ریاحی، کتابفروشی ابن سینا، ۱۳۳۶
پیوند به بیرون[ویرایش]
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به غلامرضا رشید یاسمی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- استادان گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
- اعضای فرهنگستان ایران
- اهالی گهواره
- پیروان یارسان
- دانشآموختگان مدرسه سن لویی تهران
- درگذشتگان ۱۳۳۰
- درگذشتگان ۱۹۵۱ (میلادی)
- روزنامهنگاران ادبی اهل ایران
- زادگان ۱۲۷۵
- زادگان ۱۸۹۵ (میلادی)
- شاعران اهل ایران
- شاعران سده ۲۰ (میلادی)
- شاعران فارسیزبان
- کردشناسان
- کردهای اهل ایران
- مترجمان اهل ایران
- مترجمان سده ۲۰ (میلادی)
- مدفونان در گورستان ظهیرالدوله
- مصححان اهل ایران
- نویسندگان اهل ایران
- روزنامهنگاران اهل ایران