بخش رودبار الموت شرقی
مختصات: ۳۶°۲۸′۲۸″ شمالی ۵۰°۳۴′۵۲″ شرقی / ۳۶.۴۷۴۴۴° شمالی ۵۰.۵۸۱۱۱° شرقی بخش الموت شرقی از بخش های شهرستان قزوین ، استان قزوین شناخته می شود. بخش الموت شرقی در رشتهکوههای البرز، واقع در شمال خاوری استان قزوین، جنوب رودبار زیتون از استان گیلان، و خاور طالقان جای دارد.
محتویات
نامگذاری[ویرایش]
درباره نام الموت سه دیدگاه وجود دارد:
- الموت واژهای است مرکب از دو واژه «آله» و «اموت». نویسنده برهان قاطع این کلمه را به فتح الف و لام بر وزن «جبروت» میداند و مینویسد:
«نام قلعهای است مشهور که مابین قزوین و گیلان واقع است و آن را به سبب ارتفاعی که دارد آله آموت گفتندی یعنی عقاب آشیان چه «اله» عقاب و «آموت» آشیان باشد.»
- برخی نیز آموت را چنانچه در زبان تاتی مردم الموت وجود دارد، به معنای آموخت گرفتهاند و از آن به این تعریف رسیدهاند: عقاب دست آموز.
- شماری هم اشاره به این میکنند که بن مایه کلمه الموت، ارموت، ارمود، امروت، اربو و امبرود (نوعی گلابی) است و از آنجا که در زبان تاتی گاهی «ر» به «ل» تبدیل میشود مثل «برگ» (بلگ)، پس الموت همان ارموت است که «ر» به «ل» تبدیل شدهاست.
جغرافیای سیاسی[ویرایش]
مرکز این دهستان معلمکلایه است.
الموت شرقی از شمال به دهستانهای دو هزار و سه هزار تنکابن، از شرق به قله شاه البرز و طالقان، از جنوب شرقی به طالقان، از جنوب به زیاران و آبیک و از غرب به دهستان الموت غربی محدود میشود.
الموت شرقی شامل سه دهستان میشود که عبارتاند از:
- الموت پایین به مرکزیت روستای زوارک
- الموت بالا به مرکزیت روستای مینودشت (شترخان)
- معلم کلایه به مرکزیت معلم کلایه
جغرافیای انسانی[ویرایش]
تقریبا تمام اهالی این بخش از اقوام تات هستند و زبان تاتی را با گویش الموتی صحبت میکنند[۱][۲][۳][۴][۵]. همچنین در تعدادی روستا به گویش مراغی که از دیگر گویشهای زبان تاتی است[۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱]، سخن گفته میشود.
سرشناسان[ویرایش]
- حسن صباح ، پیشوای اسماعیلیه
- کل احمد بالاروچی ، ضد قهرمان داستان عزیز و نگار و زاده روستای بالاروچ
- جلال بیگ کلانی ، زاده روستای کلان
- ولی خان خواجوی کلانی ، زاده روستای کلان
- شیردل ورکی ، شاعر زاده روستای ورک
جغرافیای طبیعی[ویرایش]
رودها[ویرایش]
کوه ها[ویرایش]
اقتصاد[ویرایش]
توریسم[ویرایش]
طبیعی - تاریخی[ویرایش]
- قلعه الموت (مقر حسن صباح در ۵۰۰ متری روستای گازرخان)
- قلعه عینالسلطنه (در روستای زوارک)
- روستای پیچ بن (مرتفعترین منطقه رودبارالموت و برخوردار از جاذبههای گردشگری و کوهنوردی)
تاریخ[ویرایش]
نگارخانه[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- قصههای مردم رودبار و الموت. گردآوری یوسف علیخانی و افشین نادری. جلد اول.پروژه فرهنگی تاریخ الموت. به سرپرستی دکتر حمیده چوبک الموت پایین
- ↑ مقدمه کتاب «دستور زبان گویشهای تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩
- ↑ گونههای زبانی تاتی، دونالد استیلو، ۱۹۸۱
- ↑ مقاله «بررسی گویش تاتی الموت»، پرویز البرزی ورکی، ۱۳۷۰، دانشگاه تهران
- ↑ الموت
- ↑ تاتهای ایران و قفقاز، علی عبدلی، انتشارات مهدی رضایی، تهران، ۱۳۸۹
- ↑ مقاله «بررسی گویش مراغی در روستای موشقین»، حسینعلی رسولی، ۱۳۶۹، دانشگاه تهران
- ↑ «گونههای زبانی تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۸۱؛ ۷-ب) گونههای مراغهای در منطقه رودبار علیا (رودبار الموت)
- ↑ مقاله «زبانهای ایرانی الموت»، دکتر احسان یارشاطر، علوم انسانی، کاوه (مونیخ)، آذر ۱۳۴۸ - شماره ۲۷.
- ↑ تاتی و مراغی
- ↑ مقاله «گویش مراغی»، ابوالفضل پرهیزکاری، ۱۳۷۸.
- ↑ رودبار شهرستان