پل سفید اهواز

پل سفید اهواز
پل‌سفید در شب
نام	پل سفید اهواز
کشور	ایران
اطلاعات اثر
کاربری	پل
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۹۳
تاریخ ثبت ملی	۱۳۷۸/۸/۲۶

پل سفید اهواز
محل	اهواز، روی رود کارون
جنس	بتنی و فلزی
شمار دهنه‌ها	سه دهانه ۴۹ متری، دو دهانه ۱۳۰ و ۱۳۶ متری
شمار ستون‌ها	هشت عدد به ضخامت ۵۶٫۲۰ س. م
درازا	۵۰۱٫۲۰ متر
پهنا	۹٫۸ متر
ارتفاع	۱۳ متر

پل سفید اهواز یا پل معلق نام یکی از پل‌های شهر اهواز است که یکی از نمادهای این شهر نیز محسوب می‌شود. این پل در سال ۱۳۱۵ خورشیدی بر روی رودخانهٔ کارون ساخته شده‌است که دارای دو قوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متری است.

مهندسی آلمانی به اتفاق همسر مهندسش شروع به ساختن ساختمان این پل کرد و کار را تا مرحله سوار کردن یکی از هلالی‌ها با موفقیت پیش برد، ولی انگلیسی‌های حاکم بر شرکت نفت در آن زمان لوازم و ادواتی که در اختیار سازنده پل گذارده بودند از جمله جرثقیلی که با آن هلالی اول را بالا کشیده و مهار کرده بود، پس گرفتند که این عمل انگلیسی‌ها باعث دق کردن و مرگ مهندس آلمانی، سازنده پل شد؛ ولی بعد از چندی، سرانجام زن مهندس آلمانی با ابتدایی‌ترین وسایل ممکن آن زمان و بکار گرفتن چند دوبه بجای جرثقیل، هلالی دوم را بر اسکلت پل سوار کرد و ساختمان آنرا بپایان رسانید و پل را آماده تحویل و بهره‌برداری کرد.

نحوه بسته شدن قرارداد و چگونگی اجرای پل

در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۱۲ از طرف ریاست اداره بهره‌برداری راه‌آهن ناحیه جنوب اهواز (اریک کسوندسن) و معاونت فنی و مهندسی سیف‌الله‌خان مشاور پروژه ساختمان، یک پل جدید بر روی رود کارون جهت عبور و مرور اهالی شهر اهواز در یازده صفحه به وزارت کل طرق و شوارع داده و سه محل برای احداث پل پیشنهاد گردید. تا این زمان تنها پل معلق بر روی رودخانه کارون پل فلزی راه آهن (پل سیاه) بود که برای اتصال راه‌آهن سراسری به بندر شاپور در سال ۱۳۰۸ احداث شده‌است.

در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۱۳ قراردادی در ۱۲ ماده بین میرزا علی‌خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران و اسکارلیندال نماینده شرکت سوئدی سونسکاانتر پرناداکتی پولاکت منعقد و طبق قرارداد مسئولیت ساختمان پل کارون اهواز و امتحان زمین و تهیه نقشه‌های اصلی به شرکت مذکور که به اختصار (سنتاب) نامیده می‌شدواگذار گردید، کل هزینه عملیات مربوط به پل کارون که بایستی به موجب قرارداد پرداخت می‌شد، مجموعاً پنج‌میلیون و هفتصد و هشت هزار ریال (۰۰۰/۷۰۸/۵ ریال) برآورد گردید؛ که پرداخت آن طی ۱۲ فقره چک به عهده بانک ملی ایران واگذار گردید. فولاد مورد نیاز و سایر مصالح و لوازم ساختمان پل از طرف شرکت سنتاب پس از تأیید رسمی سفارت ایران در استکلهم به کشور سوئد داده شد.

بر اساس ماده ۳ این قرارداد انجام کار بعد از تصویب نقشه‌های تفصیلی و امضاء قرارداد بیست ماه تعیین گردید و طبق شش ماه شرکت سنتاب موظف بود یکنفر نماینده با اختیارات تام برای مذاکرات و تصمیمات مربوط به امور ساختمان در محل کار تعیین نمایند و در همین بند از قرارداد اداره راةآهن جنوب نیز نماینده وزارت طرق و شوارع به منظور نظارت در اجرای عملیات ساختمانی، طبق نقشه‌های مصوب معرفی گردید.

یک ماه بعد از تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۱۳ گونتربرگ از طرف شرکت سنتاب به سمت ریاست ساختمان پل اهواز منصوب و بعنوان نماینده شرکت مذکور به اهواز اعزام شد. مهندس سیف‌الله‌خان مشاور از طرف وزارت طرق و شوارع به نمایندگی انتخاب شد.

در اوایل مهرماه ۱۳۱۳ موقعیت خط وسط پل بر روی رود کارون تعیین و در دوم شهریور همان ماه به منظور استحکام زمین برای شالوده ریزی پایه‌های پل از شرکت نفت درخواست وسایل حفاری شده که در اواخر همین ماه یعنی در ۲۸ مهرماه ۱۳۱۴ اولین پی‌کنی آن آماده گردید و تا ۲۰ بهمن‌ماه همان سال پنج پایه از هفت پایه اصلی پل بر اساس طرح (ک. لوبرک استاد فرهنگستان استکهلم) پی‌کنی و بتون‌ریزی شد. در ماه‌های اردیبهشت و تیر ماه سال ۱۳۱۴ دوپایه باقیمانده آن تکمیل شد. فطعات فلزی پل که در کارخانه «مولارک استاد» سوئد ساخته گردید بهم متصل، سپس از «دوبه» راه‌آهن بوسیله جرثقیل کشتی فلورستان متعلق به کمپانی استریل در روز ۱۸ مرداد ۱۳۱۴ اولین قطعه آهن پل فلزی اهواز بالا کشیده شد.

در ۱۲ مرداد ۱۳۱۵ بتون‌ریزی سرتاسری پل به پایان رسید و در ۱۵ مرداد آسفالت سطح اتومبیل روی پل آغاز شد و در ۲۴ مرداد همان سال ضمن شروع سیم کشی برق جهت روشنایی پل از سوی شرکت سنتاب اعلام شد که پل اهواز ۱۴ روز دیگر برای تحویل حاضر می‌شود.

یک سراسرنما از پل‌سفید و رود کارون در شب

اولین آزمایش پل

آزمایش پل چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام ده و نیم روز در ۳۰ شهریور ۱۳۱۵ با بیش از هفت ماه تأخیر با ضمانت بیست و چهارماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه‌آهن جنوب تحویل داده شد. سپس در تاریخ پانزده آبانماه ۱۳۱۵ افتتاح و با رعایت اینکه:

۱-در موقع عبور، بیش از یک ماشین روی پل در حرکت نباشد.

۲-چند درشکه پشت سرهم روی پل در حرکت نباشد.

۳-سرعت حداکثر اتومبیل روی پل ۵ کیلومتر در ساعت باشد.

و بنابراین ارتباط عبور و مرور اهالی از شهر قدیم اهواز به شهر جدید آغاز شد.

اولین بازسازی پل سفید

در تابستان سال ۱۳۸۹ عملیات بازسازی و مرمت این پل در دستور کار قرار گرفت و به گفته مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اهواز عملیات مرمت و بازسازی این پل در حال انجام است و با مساعد شدن شرایط جوی عملیات جوش‌کاری اتصالات و قطعات فرسوده و همچنین رنگ‌آمیزی پل انجام می‌شود. همچنین تجهیزات مورد نیاز برای نورپردازی پل سفید با حمایت مالی بانک ملی از کشور ایتالیا تهیه شده‌اند و پس از پایان عملیات رنگ‌آمیزی، عملیات نورپردازی پل سفید اهواز آغاز می‌شود تا این پل در ایام نوروز جلوه‌ای خاص داشته باشد.

هدف از بازسازی

• رفع خطرات احتمالی، به لحاظ گذشت۱۵ سال از عمر مفید پنجاه ساله پل
• بهینه‌سازی، مرمت و احیاء سمبل تاریخی شهر

مراحل اجرایی پروژه

که شامل عملیات تخریب بتن کف، نصب قطعات فلزی، بتون‌ریزی و کف سازی، ساخت نرده مناسب، سند بلاست و رنگ‌آمیزی مجدد کل قطعات فلزی پل و نورپردازی با استفاده از فیبر نوری می‌باشد.

هزینه و روش اجرا

این پروژه با اعتبار ۵/۷ میلیارد ریال و در سه فاز اجرایی برنامه‌ریزی شده‌است.

- فاز اول شامل سه دهانه وسطی

- فاز دوم شامل دهانه بزرگ غربی

- فاز سوم شامل دهانه بزرگ شرقی

ثبت در آثار ملی ایران

این اثر در تاریخ ۱۳۷۸/۰۸/۲۶ با شمارهٔ ثبت ۲۴۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

نگارخانه

• 

  پل سفید در شب

• 

  چراغ‌های روشنایی پل

• 

  پل‌سفید هنگام غروب آفتاب

• 

  پل‌سفید هنگام غروب آفتاب

• 

  هلال اول پل

• 

  غروب تابستانی در اهواز

• 

  پل سفید

• 

  بالارفتن از هلال‌های پل، تفریحی قدیمی!

• 

  جوانی در حال بالارفتن از هلال پل

• 

  پل‌سفید از نمای دور

• 

  نوردهی بالا در هنگام عبور خودرو.

منابع

• عکس هوایی پل در ویکی‌مپیا

جستارهای وابسته

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری