دیزباد
مختصات: ۳۶°۰۶′۰۷″ شمالی ۵۹°۱۶′۵۵″ شرقی / ۳۶.۱۰۱۹۴° شمالی ۵۹.۲۸۱۹۴° شرقی
 نمایی از روستای دیزباد
|
|
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | نیشابور |
| بخش | بخش زبرخان |
| دهستان | اردوغش |
| نام‌های قدیمی | قصرالرّیح، چهل اشکوب، دژ آباد، دزباد |
 دیزباد علیا
|
|
| مردم | |
| جمعیت | ۵۰۰ در سال ۱۳۸۱ |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۷۵۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| بارش سالانه | ۴۰۰ |
| اطلاعات روستایی | |
| ره‌آورد | گیلاس، آلبالو، آلو، سیب، گردو و گیاهان دارویی. |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۱۴–۳۳۹ |
| وب‌گاه رسمی | http://www.dizbad-shora.ir |
دیزباد نام یک روستا واقع در بخش زبرخان شهرستان نیشابور (دیزباد بالا) و یک روستا واقع در بخش احمدآباد شهرستان مشهد (دیزباد پایین) و منطقه‌ای مابین شهرستان مشهد و نیشابور در استان خراسان رضوی است.
روستای دیزباد بر روی دامنه‌های جنوبی رشته کوه‌های بینالود و به صورت شرقی-غربی استقرار یافته که معروفترین روستا از نوع پلکانی در ایران می‌باشد.
محتویات
ویژگی‌ها[ویرایش]
سکونت و شغل[ویرایش]
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان مشهد و نیشابور ساکن بوده و اغلب آنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد بسر می‌برند. باغداری به روش‌های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا می‌باشد، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به اینکار بعنوان شغل نمی‌نگرند و آن را بهانه‌ای برای رفتن به دیزباد تلقی می‌نمایند.
فرهنگی[ویرایش]
- تأسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲
- در سال ۱۳۴۸ نام دیزباد به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
- خرید ژنراتور دیزلی و احداث اولین شبکه خصوصی برق در ایران به همت معلمان و اهالی دیزباد
گویش[ویرایش]
مردم دیزباد با گویشی خاص خود که بسیار شبیه گویش مردم نیشابور است صحبت می‌کنند
مناسبت‌های دیزباد[ویرایش]
- مراسم چیله بجست (گویش محلی) یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد می‌باشد.
این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت‌های الهی برگزار می‌گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد. مراسمی که در سالهای گذشته بدست فراموشی سپرده شده بود اما در سال ۹۳ با همت شورا و اهالی هر چند با حضور اندک افراد ولی به گرمی برگزار شد.
- مراسم نوحصار معروفترین مراسم اهالی دیزباد می‌باشد.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنین روستا و شهرها و نیز دیزبادی‌های مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در این مراسم شرکت نمایند. در گویش محلی نو به دره یو شکلی می‌گویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار می‌گردد، حصار نیز قلعه‌ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم می‌باشد. در مورد این مراسم دو روایت ذکر شده: اول اینکه توسط شخصی عارف به نام امامقلی معروف به خاکی خراسانی که از مشاهیر دیزباد می‌باشد نقل شده و روایتی است از سیر سلوک این عارف. روایت دوم که بی شباهت به روایت اول نیست بیان می‌کند که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقه الحقیقه سنایی و چند اثر عرفانی دیگر نشات گرفته و مضمونی از شرح سلوک و معراج عرفا می‌باشد. هرچند این مراسم تا حدود زیادی با این دو روایت همخوانی دارد ولی هر دوی آنها سینه به سینه نقل گشته و در مورد صحت آنها نمی‌توان نظری قاطع داد. در این مراسم که از سحرگاه شروع می‌شود برگزارکنندگان به صورت گروهی (هر گروه معمولاً از فرزندان و عروس و دامادها و نوه‌های هر بزرگ خاندان تشکیل می‌شود البته قابل ذکر است به دلیل کثرت ازدواج فامیلی و یا داخل روستایی که بشدت بین اهالی در دیزباد رایج می‌باشد این گروه بندی را نمی‌توان بطور کاملاً قطعی تصور کرد) تا ظهر در قسمت اول اتراق کرده و پس از آن با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم و در مجموع هفت وادی عشق به فنا فی الله می‌رسند.
صنعتی[ویرایش]
باد محلی منطقه دیزباد با توجه به شرایط مناسبی که دارا می‌باشد، دارای جنبه اقتصادی محسوب می‌شود. این باد با گسترش تفکر استفاده از انرژی‌های نو در سطح جهان و کشور بعنوان کانون تأمین انرژی آینده منطقه مد نظر قرار گرفته‌است. مهمترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است. همچنین در تابستان تا حدود زیادی به تعدیل و لطافت هوا در مناطق میانی و شمالی دشت نیشابور کمک می‌کند. با توجه به این شرایط نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
ساکنین مقیم[ویرایش]
ساکنین مقیم دیزباد بالا در فصل پاییز و زمستان به دلیل سرمای زیاد و ساکن بودن اکثر اهالی در شهرها حدود صد الی پانصد نفر می‌باشد ولی در دو فصل بهار و تابستان به لطف هوا و آب فوق‌العاده تمیز و عالی آن و نیز انجام امور مربوط به باغداری (که بصورت کاملاً علمی صورت می‌پذیرد) تا چندین هزار نفر نیز می‌رسد.
آب و خاک، کشاورزی و محصولات[ویرایش]
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا می‌باشد باعث بازده کمّی و کیفی باغها شده و محصولات کاملاً ارگانیک درجه یک را بوجود می‌آورد، بطوریکه بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین‌ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک می‌باشد. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و … بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو می‌باشد.
مشاهیر دیزباد[ویرایش]
- امامقلی خاکی خراسانی از شاعران فارسی زبان در سده ۱۱ هجری قمری
- محمد فدایی خراسانی از شاعران و نویسندگان فارسی زبان در سده ۱۲ هجری قمری
پیوند به بیرون[ویرایش]
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
