گروه کارتولی شامل زبانهای: گرجی، مگرلی، لازی و سوانی است. زبان گرجی به زبان ادبی و علمی از زبانهای کارتولی اطلاق میشود و زبان رسمی کشور گرجستان میباشد.[۱]
خط گرجی یکی از قدیمیترین سیستمهای نوشتاری جهان است. با استناد به کتاب باستانی «سرگذشت کارتلی»، خط گرجی به وسیلهٔ پارناواز یکم پادشاه گرجستان باستان اختراع شده است.
یکی از قدیمیترین سنگنبشتههای گرجی به وسیلهٔ کوربو باستانشناس ایتالیایی در فلسطین کشف شده است و تاریخ کتابت آن در حدود سال ۴۳۳ میلادی تعیین گردیده است؛ و یکی دیگر از قدیمیترین سنگنبشتههای گرجی بر دیوار کلیسای بولنیسی واقع در جنوب گرجستان وجود دارد و تاریخ کتابت آن به سال ۴۹۲ میلادی تخمین زده شده است. در اکتشافات اخیر در ایالت کاختی گرجستان نیز اشیایی به دست آمده است که درحدود ۱ قرن پیش از میلاد مسیح بر روی آنها جملات کوتاهی با الفبای گرجی نوشته شده است.[۱]
الفبای گرجی نتیجهٔ تطور الفبایی است که از قرون وسطی در گرجستان رایج بود. الفبای گرجی دارای ۳۳ حرف است که به صامت و مصوت تقسیم میشود. در زبان گرجی ۵ مصوت (ა–ე–ი–ო–უ) و ۲۸ صامت وجود دارد و از چپ به راست نوشته میشود.[۱]
روشهای خوشنویسی گرجی دارای صدها سال سابقه هستند. کتابهای دستنویس گرجی متعلق قرنهای اولیه میلادی، از گنجینههای ملی و فرهنگی گرجستان به شمار میآیند. مسیحیت در ادبیات گرجی نقشی مهم داشته است و این راهبان کلیسای ارتدکس گرجی بودهاند که با نسخهبرداری کتب مذهبی و نوشتن تاریخ گرجستان، خوشنویسی و خط گرجی را نگاه داشتهاند.[۲][۳][۴][۵]
ყველა ადამიანი იბადება თავისუფალი და თანასწორი თავისი ღირსებითა და უფლებებით. მათ მინიჭებული აქვთ გონება და სინდისი და ერთმანეთის მიმართ უნდა იქცეოდნენ ძმობის სულისკვეთებით.
آوانگاری لاتین:
Qvela adamiani ibadeba t'avisup'ali da t'anascori tavisi ġirsebit'a da uplebebit'. Mat miničebuli ak'vt' goneba da sindisi da ert'manet'is mimart' unda ik'c'eodnen żmobis suliskvet'ebit'.
ترجمه به فارسی:
همهٔ افراد بشر آزاد به دنیا میآیند و حیثیت و حقوقشان با هم برابر است. همهٔ آنها اندیشه و وجدان دارند و باید در برابر یکدیگر با روح برادری رفتار کنند.
مشارکتکنندگان ویکیپدیا، «Georgian language»، ویکیپدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۱ آوریل ۲۰۱۴).
گگوچادزه، لیلا. دستور زبان گرجی برای فارسی زبانان. ترجمه فردین کمایی. رشت: دانشگاه گیلان، ۱۳۸۲.
دلشاد، فرشید. گئورگیکا و ایرانو-سمیتیکا، پژوهشهایی پیرامون زبانشناسی زبان های کارتول و پیوند آن با زبان های ایرانی و سامی، ویس بادن، آلمان ۲۰۱۰ (به آلمانی)