دانشگاه تهران
مختصات: ۳۵°۴۲′۱۴″ شمالی ۵۱°۲۳′۴۲″ شرقی / ۳۵.۷۰۳۸° شمالی ۵۱.۳۹۵۰° شرقی
نشان دانشگاه تهران |
|
سردر دانشگاه تهران | |
شعار | میاسای ز آموختن یک زمان |
---|---|
تأسیس | ۱۳۱۳ |
نوع | دانشگاه عمومی |
بنیانگذار | محمود حسابی، به دستور رضاشاه |
رئیس | محمود نیلی احمدآبادی[۱] |
دانشجویان | ۳۴۰۰۰ |
مکان | تهران |
وابسته به | وزارت علوم، تحقیقات و فناوری |
وبگاه | http://ut.ac.ir/fa |
دانشگاه تهران بزرگترین مرکز آموزش عالی در ایران است که در سال ۱۳۱۳ خورشیدی به دستور رضا شاه تأسیس شد. دانشگاه تهران هم اکنون دارای ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۱ مرکز پژوهشی است و از استادان مجرب ایرانی در بیشتر رشتهها بهره میگیرد. برند دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.[۲] در حال حاضر محمود نیلی احمدآبادی ریاست این دانشگاه را به عهده دارد.
محتویات
پیشینه[ویرایش]
بنای دانشگاه تهران | |
---|---|
نام | بنای دانشگاه تهران |
کشور | ایران |
استان | تهران |
شهرستان | تهران |
اطلاعات اثر | |
نوع بنا | آموزشی |
کاربری | آموزشی |
کاربری کنونی | دانشگاه |
دیرینگی | پهلوی |
دورهٔ ساخت اثر | رضا پهلوی |
بانی اثر | دکتر سنک |
مالک اثر | وزارت علوم |
اطلاعات ثبتی | |
تاریخ ثبت ملی | ۱۸/۸/۱۳۷۸ |
اطلاعات بازدید | |
وبگاه | www.ut.ac.ir |
ظاهراً تاریخچهٔ مدونی از روند بنیانگذاری و تأسیس دانشگاه تهران از طرف این نهاد انتشار نیافته و در اینباره نظرهای گوناگونی از سوی اشخاص مختلفی اظهار گردیده و گفته شده است که فکر تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۰۵ خورشیدی توسط دکتر سنک نمایندهٔ مجلس نخستین بار پدیدار شد. در نامهای به وزیر معارف دربارهٔ اقدام به تأسیس دانشگاه، محمد تدین پاسخ داد:
راجع به اونیورسیته که آن را میتوانیم دارالعلوم بگوییم کمال علاقه را دارم و مشغول تهیه لوازم مقدمات آن هستم. نظر من این است که در یک فضای وسیعی که شاید ۸۰ تا ۱۰۰ هزار ذرع مربع وسعت داشته باشد، بنایی ساخته شود که شعب علوم و فنون در آنجا تأسیس گردد.[۳]
وزیر دربار وقت، عبدالحسین تیمورتاش، از طرف رضا شاه، عیسی صدیق (صدیق اعلم) را مأمور کرد تا در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به ایالات متحده آمریکا سفر کرده و پس از مطالعه در «تأسیسات علمی دنیای جدید»، طرحی برای تأسیس دانشگاه در کشور به دولت تقدیم نماید.[۴] طرح صدیق مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار گرفت و سرانجام با پیگیری ایشان، علیاصغر حکمت، محمود حسابی و دیگران، سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
مهدی خزعلی هنگام بازگویی خاطرهٔ دیدارش با محمود حسابی، به نقل از وی مینویسد:
جهت تأسیس دانشگاه تهران با وساطت یکی از دوستان وقت ملاقاتی از وزیر معارف وقت گرفتم، پس از توضیح طرح، وزیر معارف از من پرسید: «دانشگاه بسازید که چه بشود؟» من عرض کردم: «دکتر و مهندسها که برای تحصیل به فرنگ میروند را در مملکت خودمان تربیت کنیم.» و او پاسخ داد: «تربیت دکتر و مهندس برای ما صد سال زود است»! متأثر از کوته فکری وزیر معارف از دفتر وزیر خارج شدم. دوستی که آزردگی مرا دید برای تسلی خاطر گفت: من میتوانم از رضا شاه برایت وقت ملاقات بگیرم. وقت ملاقات با رضا شاه تعیین شد. برای او طرح تأسیس دانشگاه تهران را شرح دادم و شاه پرسید: «که چه شود؟» عرض کردم: به جای آن که جوانان ما به فرنگ بروند، در مملکت خودمان دکتر و مهندس آموزش دهیم و رضا شاه بازپرسید: «که چه شود؟» و عرض کردم: «این جادهها و راهآهن را که آلمانها میسازند، مهندسین خودمان بسازند و...» شاه بسیار استقبال کرد و گفت: بروید طرحتان را بنویسید، به مجلس میگویم رای بدهد! و من از همان شب شروع به نگارش طرح دانشگاه کردم. فردای آن روز از دربار به در خانهام آمدند، تعجب کردم که با من چه کار دارند؛ دیدم یکصد هزار تومان پول فرستادهاند که اعلیحضرت فرمودهاند کارتان را شروع کنید و طرح تان را نیز بنویسید. این همان مبلغ خرید زمین دانشگاه تهران بود و کار ساخت و ساز همزمان با نوشتن طرح آغاز شد.[۵]
ضیاء موحد در مصاحبهای ادعای نقش محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران را کذب محض میداند.[۶]
کذب محض است! تاریخ دانشگاه تهران کاملاً روشن است. دکتر حسابی اصلاً آن موقع کارهای نبوده که بخواهد دانشگاه تهران را تأسیس کند. تاریخ دانشگاه تهران که معلوم است. شما چرا این سؤال را از من میپرسید؟
این مؤسسه با ادغام کردن دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب،[۷] مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی،[۷] مدرسه فلاحت مظفر (اولین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر (تأسیس توسط کمال الملک)، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق، و چند مرکز آموزش عالی دیگر تهران دایر گشت.[۸] و در ۱۵ بهمن ماه همان سال بود که کلنگ تأسیس دانشگاه تهران توسط رضاشاه در زمینهای پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زده شد و در جمعه ۲۴ اسفند رسماً دانشگاه تهران تأسیس گشت.[۹]
طرح و الگو[ویرایش]
این دانشگاه بر اساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد و حتی طراحان ساختمانهای دانشگاه تهران مهندسین فرانسوی بودند، و دروس و برنامههای هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً بر اساس الگوی مؤسسه اکول د بوزار طراحی گردید.
پردیس و بناهای این دانشگاه توسط معماران اروپایی رولاند دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، آلکساندر موزر، آندره گدارد، و محسن فروغی طراحی گردید.[۱۰]
توسعه[ویرایش]
در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی ساختار درسی و پژوهشی دانشگاه تهران رفته رفته به سمت الگوبرداری از سیستم دانشگاههای آمریکایی شروع به حرکت نمود:[۱۱] بطور نمونه دانشکده کشاورزی این دانشگاه به کمک دانشگاه یوتا توسعه و گسترش یافت.
اما نمونههای دیگری نیز میتوان برشمرد: در سال ۱۹۵۴ مؤسسه علوم اداری دانشگاه (دانشکده مدیریت کنونی[۱۲]) به کمک دانشگاه کالیفرنیا جنوبی و به ریاست هری مارلو از این دانشگاه آغاز به ارائه مدارج دکترا نمود. در سال ۱۹۵۸ مؤسسه روزنامهنگاری دانشگاه تهران به کمک دانشگاه ویرجینیا و جیمز ولارد آغاز به کار نمود؛ و دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا بود که در سال ۱۹۶۵ رشته دکترای بیماریهای سلولی (cytopathology) را راهاندازی نمود.
دانشگاههای دیگر آمریکایی که مستقیماً ناظر فعالیتهای علمی و آکادمیک دانشگاه تهران بودند عبارتند از دانشگاه ایندیانا، دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین، دانشگاه کلرادو در بولدر، دانشگاه آلاباما، و دانشگاه ایالتی کلرادو.[۱۳]
انقلاب ۱۳۵۷ ایران[ویرایش]
پس از دو سال تعطیلی اجباری در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ به واسطه انقلاب فرهنگی ایران توسط جمهوری اسلامی و در سال ۱۳۶۴ دانشکدههای علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً به دستور بخشنامهٔ جدید دولت جدا و مستقل گردیدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند. .[۱۴]
نقش سیاسی[ویرایش]
جدا از مسایل انقلاب ۱۳۵۷ دانشگاه تهران محل پدید آمدن بزرگترین شورش دانشجویی ایران در سال پس از انقلاب در تیر ۱۳۷۸ و هم چنین در اعتراضات گسترده تودهای بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ بود.
در بهمن ۱۳۸۶ فرهاد رهبر که دارای مدرک دکترای اقتصاد بوده و یکی از روسای سازمان مدیریت و برنامهریزی در دولت احمدینژاد بود، به ریاست دانشگاه منصوب گشت.[۱۵]
سامانه کتابخانه دانشگاه[ویرایش]
در سال ۱۹۷۱ ساختمان جدید کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با طراحی عبدالعزیز فرمانفرمایان گشوده شد که امروزه حاوی ۷۰۰٬۰۰۰ جلد کتاب و ۱۸۰۰ نشریه از سراسر جهان میباشد. هر دانشکده به طور جداگانه و همچنین اکثر گروهها دارای کتابخانهٔ تخصصی میباشند.
- سایت کتابخانه دانشگاه تهران: http://library.ut.ac.ir/
سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران[ویرایش]
دانشگاه تهران در حال حاضر، دارای ۱۳۹ نشریه تخصصی است که ۹۷ نشریه دارای رتبه علمی - پژوهشی از دبیرخانه کمیسیون نشریات علمی کشور میباشند. این نشریات به صورت فصلنامه و یا دوفصلنامه منتشر میشوند. ویراستاری ادبی و صفحه آرایی مقالات و همچنین انتشار نشریات به صورت نسخههای الکترونیکی و چاپی در انتشارات دانشگاه تهران صورت میگیرد.
- سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران: http://journals.ut.ac.ir
- فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: http://journals.msrt.ir
- انتشارات دانشگاه تهران: http://press.ut.ac.ir
جایگاه دانشگاه در رتبهبندیهای معتبر بینالمللی[ویرایش]
جداول زیر حاوی رتبهٔ دانشگاه تهران در معتبرترین رتبهبندیهای بینالمللی از سال ۲۰۰۷ میلادی هستند.[۱۶][۱۷][۱۸]
همچنین دانشگاه تهران (بدون احتساب دانشگاه علوم پزشکی) در سال ۲۰۰۹ در رتبهبندی SCImago (که بر اساس تعداد مقالات علمی موسسات تحقیقاتی دولتی و آموزش عالی کشورهای مختلف موجود در دیتابیس Scopus از انتشارات Elsevier بدست آمدهاست) در رتبه ۳۰۸ جهان قرار داشت (که در تمام خاورمیانه پس از چهار دانشگاه اسرائیلی در رتبه پنجم قرار داشت).[۱۹]
براساس جدیدترین رتبهبندی دانشگاههای دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱ و بر اساس وب سنجی، دانشگاه تهران برترین دانشگاه ایران میباشد؛ دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۷۰۸، در شاخص اندازه صفحات وب امتیاز ۵۰۲، در شاخص قابلیت مشاهده از سوی دیگران امتیاز ۹۶۱، در شاخص فایلهای قابل دسترسی امتیاز ۷۸۸ و در شاخص میزان ارجاعات امتیاز ۳۸۴ را به دست آورده است. این در حالی است که رتبه این دانشگاه در آخرین نسخهای که از رتبهبندی وبومتریک در ماه مرداد منتشر شد، ۹۳۸ اعلام شده بود.[۲۰]
براساس نظام رتبهبندی بینالمللی دانشگاهی شانگهای، در رتبهبندی دانشگاههای جهان در سال ۲۰۱۴، دانشگاه تهران رتبه۵۶۶رابین دانشگاههای برتر جهان کسب کرد.[۲۱] در سال ۲۰۱۵ نیز در نظام رتبهبندی شانگهای این دانشگاه در رتبه ۳۰۰–۲۰۱ و در رشتههای فنی و مهندسی نیز در رتبه ۷۵–۵۱ و در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.[۲۲]
پردیسها[ویرایش]
- پردیس مرکزی دانشگاه تهران
- مجموعه امیرآباد
- پردیس دانشکدههای فنی (همان دانشکده فنی سابق)
- پردیس ۱ پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران (همان ساختمان قدیمی دانشکده فنی سایق واقع در خیابان انقلاب به تأسیس ۱۳۱۳)
- دانشکده مهندسی شیمی
- دانشکده مهندسی عمران
- دانشکده علوم مهندسی
- پردیس ۲ پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران (همان دانشکده فنی سابق در خیابان کارگر شمالی-امیرآباد)
- دانشکده مهندسی مکانیک
- دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر
- انستیتو مهندسی نفت
- دانشکده مهندسی صنایع
- دانشکده مهندسی مواد و متالوژی
- دانشکده مهندسی معدن
- دانشکده مهندسی نقشهبرداری
- پردیس ۳ پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران (همان دانشکده فنی سابق در بخش مرکزی استان گیلان به تأسیس ۱۳۷۵)
- پردیس ۱ پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران (همان ساختمان قدیمی دانشکده فنی سایق واقع در خیابان انقلاب به تأسیس ۱۳۱۳)
- پردیس فارابی
- دانشکده مدیریت و حسابداری
- دانشکده حقوق
- دانشکده الهیات
- دانشکده مهندسی
- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی
- پردیس ابوریحان
- پردیس هنرهای زیبا
- پردیس ارس دانشگاه تهران
- پردیس بینالمللی کیش
- پردیس البرز دانشگاه تهران
دانشکدهها[ویرایش]
- دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی
- دانشکدهٔ ادبیّات و علوم انسانی
- دانشکده فنی دانشگاه تهران (پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران)
- دانشکدهٔ اقتصاد
- دانشکده زبانها و ادبیات خارجی
- دانشکدهٔ کشاورزی
- دانشکدهٔ تربیت بدنی
- دانشکدهٔ محیط زیست
- دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی
- دانشکدهٔ جغرافیا
- دانشکدهٔ علوم اجتماعی
- دانشکده علوم و فنون نوین
- دانشکدهٔ دامپزشکی
- دانشکده زیستشناسی
- دانشکدهٔ علوم تربیتی
- دانشکدهٔ مدیریت
- دانشکده فیزیک
- دانشکدهٔ منابع طبیعی
- دانشکده کارآفرینی
- دانشکده مطالعات جهان
- مؤسسه ژئوفیزیک
افراد[ویرایش]
رؤسا[ویرایش]
تا سال ۱۳۲۱ دانشگاه تهران توسط وزیر فرهنگ مدیریت میشد. از آن تاریخ به بعد ریاست دانشگاه به صورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ درآمد. نام مدیران دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:
- علیاصغر حکمت (۱۳۱۷–۱۳۱۳)
- اسماعیل مرآت (۱۳۲۰–۱۳۱۷)
- عیسی صدیق علم (۱۳۲۰)
- سید محمد تدین (۱۳۲۰)
- مصطفی عدل (۱۳۲۱–۱۳۲۰)
- علیاکبر سیاسی (۱۳۳۳–۱۳۲۱)
- منوچهر اقبال (۱۳۳۶–۱۳۳۳)
- احمد فرهاد معتمد (۱۳۴۲–۱۳۳۶)
- جهانشاه صالح (۱۳۴۷–۱۳۴۲)
- فضلالله رضا (۱۳۴۸–۱۳۴۷)
- علینقی عالیخانی (۱۳۵۰–۱۳۴۸)
- هوشنگ نهاوندی (۱۳۵۵–۱۳۵۰)
- احمد هوشنگ شریفی (۱۳۵۶–۱۳۵۵)
- قاسم معتمدی (۱۳۵۷–۱۳۵۶)
- عبدالله شیبانی (۱۳۵۷)
- محمد ملکی (۱۳۵۸–۱۳۵۷)
- حسن عارفی (۱۳۶۰–۱۳۵۹)
- علی مهدیزاده شهری (۱۳۶۰)
- ابوالقاسم گرجی (۱۳۶۱–۱۳۶۰)
- عباس شیبانی (۱۳۶۲–۱۳۶۱)
- بهمن یزدی صمدی (۱۳۶۴–۱۳۶۲)
- محمد فرهادی (۱۳۶۴)
- اسماعیل آوینی (۱۳۶۴)
- حسین فروتن (۱۳۶۷–۱۳۶۴)
- محمد رحیمیان (۱۳۷۲–۱۳۶۷)
- غلامعلی افروز (۱۳۷۳–۱۳۷۲)
- محمدرضا عارف (۱۳۷۶–۱۳۷۳)
- منصور خلیلی عراقی (۱۳۸۱–۱۳۷۶)
- رضا فرجی دانا (۱۳۸۴–۱۳۸۱)
- عباسعلی عمید زنجانی (۱۳۸۶–۱۳۸۴)
- فرهاد رهبر (۱۳۹۲–۱۳۸۶)
- محمدحسین امید (۱۳۹۳–۱۳۹۲)(سرپرست)
- محمود نیلی احمدآبادی (۱۳۹۳–تاکنون)
دانشآموختگان[ویرایش]
گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغربزمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغربزمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیتهای آموزشی دانشگاه تهران تاکنون همواره افراد شایسته و شخصیتهای برجسته و چهرههای پرآوازهای در آن به تحصیل پرداختهاند.
فهرست برخی از این دانشآموختگان برجسته در زیر آمده است:
- جمشید آموزگار بیست و هشتمین نخستوزیر محمدرضا پهلوی
- ابوالحسن بنیصدر، نخستین رئیس جمهور ایران
- سید محمد خاتمی، پنجمین رئیسجمهور ایران
- حسن روحانی، هفتمین رئیس جمهور ایران
- اصغر فرهادی، اولین کارگردان ایرانی دارای جایزه اسکار
- شیرین عبادی، تنها ایرانی دارنده جایزه صلح نوبل
- رضا داوری اردکانی، فیلسوف برجسته معاصر ایران و رئیس فرهنگستان علوم کشور
- محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تاریخدان و نویسنده نامدار ایرانی
- سید جواد طباطبایی، از استادان بنام علوم سیاسی در ایران
- سید موسی صدر، رهبر فکری و سیاسی شیعیان لبنان و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان
- نچیروان ادریس بارزانی، نخست وزیر فعلی کردستان عراق
- مرتضی قریب، عضو هیئت علمی دانشگاه کلتک و برنده جایزه دینامیک سیالات از انجمن فیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۵
جستارهای وابسته[ویرایش]
- سردر دانشگاه تهران
- دانشگاههای دولتی ایران
- فهرست دانشگاههای ایران
- فهرست نام دانشگاههای کشورها
- آموزش عالی در ایران
- جشنواره فیلم دانشگاه تهران
- ورزشگاه تربیت بدنی دانشگاه تهران
- پژوهشگاه دانشگاه تهران
منابع[ویرایش]
- ↑ تأیید ریاست ۲۱ دانشگاه با حکم فرهادی/ نیلی رئیس دانشگاه تهران شد خبرگزاری مهر
- ↑ «برندهای ارزشمند ایران معرفی شدند». خبرآنلاین، ۲۱ دی ۱۳۹۳. بازبینیشده در ۷ مرداد ۱۳۹۴.
- ↑ مذاکرات دوره ششم قانونگذاری. تهران. مجلس شورای ملی. ۱۳۰۵.
- ↑ آموزش و پرورش در ایران. ناصر تکمیل همایون. دفتر پژوهشهای فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۷۹-۰۹۲-۴ ۱۳۸۵ ص۸۷–۸۸
- ↑ ایرانیان
- ↑ «ضیاء موحد: تأسیس دانشگاه تهران ربطی به دکتر حسابی ندارد». تاریخ ایرانی، آذر ۱۳۹۱.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Encyclopædia Iranica - Faculties Of The University Of Tehran
- ↑ دانشنامه ایرانیکا: [۱]
- ↑ آموزش و پرورش در ایران. ناصر تکمیل همایون. دفتر پژوهشهای فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۷۹-۰۹۲-۴ ۱۳۸۵ ص۸۸
- ↑ M. Marefat. «The Protagonists who Shaped Modern Tehran» , in Ch. Adle and B. Hourcade, eds. Teheran, capitale bicentenaire, Paris and Tehran, l۹۹۲, pp. 106.
- ↑ Encyclopædia Iranica - Faculties Of The University Of Tehran
- ↑ دانشکده مدیریت دانشگاه تهران - درباره ما
- ↑ Problems and Issues in Higher Education: Perspectives on Iran-United States Educational Relations and Influences. pp.8
- ↑ MehrNews.com - Iran, Iranian, Nuclear, political, world, sport, Cultural, economic, SocialAndOccations news and headlines
- ↑ Error
- ↑ ARWU 2009
- ↑ University of tehran | Top Universities
- ↑ Ranking Web by Country: Top Colleges and Best Universities of Iran (Islamic Republic of)
- ↑ http://www.scimagoir.com/pdf/sir_2009_world_report.pdf
- ↑ رتبهبندی جهانی دانشگاههای ایران براساس وب سنجی در ژوئیه ۲۰۱۱.
- ↑ «نتایج معتبرترین رتبهبندی دانشگاههای جهان اعلام شد/ صعود رتبه دانشگاه تهران در بین برترینها». آفتاب. بازبینیشده در ۲۰۱۴-۰۸-۱۶.
- ↑ http://www.universityrankings.ch/
پیوند به بیرون[ویرایش]
- وبگاه رسمی
- پارک فناوری دانشگاه تهران
- کتابخانه پردیس علوم دانشگاه تهران
- سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران
- انتشارات دانشگاه تهران
- فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ دانشگاه تهران موجود است. |
|
|