دفتر تحکیم وحدت

اتحادیه انجمن‌های اسلامی و سازمان‌های دانشجویی سراسر کشور یا دفتر تحکیم وحدت یک سازمان دانشجویی در ایران است که ابتدا با گرد هم آمدن «انجمن‌های اسلامی» دانشکده‌های گوناگون در سال ۱۳۵۹ به عنوان «مرکز انجمن‌های اسلامی دانشجویان» پاگرفت و در سال ۱۳۶۱ به طور رسمی تشکیل شد. این تشکل در دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ قوی‌ترین جنبش دانشجویی ایران بود و در پیروزی جنبش دوم خرداد نقش مهمی داشت. حمله به کوی دانشگاه به تدریج سبب ایجاد محدودیت‌هایی برای دفتر تحکیم وحدت شد. با وجود تشکیل سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی (ادوار تحکیم وحدت)، دفتر تحکیم ضعیف شد. در دهه ۸۰ دو انشعاب طیف علامه و طیف شیراز از یکدیگر جدا شدند. با منحل شدن رسمی طیف اطلاح‌طلب‌تر (طیف علامه) توسط دبیرخانه هیات‌های مرکزی نظارت بر تشکل‌های دانشگاهی، دفتر تحکیم وحدت عملاً غیرفعال شد.و دچار تغییرات و تحولاتی در مبانی سیاسی و فکریش گردید در حال حاضر محمد حسین قاید شرف دبیر اتحادیه تحکیم وحدت می باشد.

تاریخچه

«انجمن اسلامی دانشجویان» که بعد از انقلاب به «دفتر تحکیم وحدت» مشهور شد، نخستین بار در دهه ۱۳۲۰ خورشیدی در دانشگاه تهران تاسیس شد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ انجمن‌های اسلامی دانشکده‌های گوناگون گرد هم آمده و «اتحادیه انجمن‌های اسلامی و سازمان‌های دانشجویی سراسر کشور» (دفتر تحکیم وحدت) به عنوان مرکز انجمن‌های اسلامی دانشجویان شکل گرفت.

دهه ۶۰ و ابتدای دهه ۷۰

در جلساتی که انجمن اسلامی برگزار می‌کرد، افرادی چون مهدی بازرگان، یدالله سحابی، سید صدرالدین صدربلاغی، محمدتقی فلسفی، حسین علی راشد سخنرانی می‌کردند. اهداف اساسنامه اولیهٔ دفتر تحکیم وحدت «اصلاح جامعه بر طبق دستورات اسلام، تلاش در ایجاد دوستی و اتحاد بین افراد مسلمان مخصوصاً جوانان روشنفکر، انتشار حقایق اسلامی به وسیله ایجاد موسسات تبلیغات و نشر مطبوعات، و مبارزه با خرافات» نوشته شده است.

پس از بحران گروگان‌گیری در سفارت ایالات متحده آمریکا که به دست دانشجویان مسلمان پیرو خط امام انجام شد، این گروه دانشجویان و اتحادیه انجمن‌های اسلامی (تحکیم وحدت) به یکدیگر نزدیک‌تر شدند و گرایش چپ‌گرایی در اتحادیه انجمن‌های اسلامی (تحکیم وحدت) افزایش یافت. در سال‌های دهه ۱۳۶۰ گرایش به چپ، گرایش‌های ایدئولوژیک و انقلابی، و عدالت‌خواهی در انجمن‌های اسلامی قوی بود. نزدیک به ۳۰ نفر از اعضای اتحادیه انجمن‌های اسلامی (تحکیم وحدت) که در جنگ ایران و عراق شرکت کرده بودند کشته شدند.

پس از جنگ با توجه به وضعیت سیاسی اجتماعی جامعه، گرایش‌های ایدئولوژیک کمتر شد و مشی انتقادی انجمن‌های اسلامی نسبت به مشکلات مختلف و جدی‌تر شدن توجه به مسایل صنفی دانشجویان، همگام با رویکردهای سیاسی رشد کرد.

اعضایی از تحکیم وحدت که طیف همراه حشمت‌الله طبرزدی بودند در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۲ از اکبر هاشمی رفسنجانی حمایت کردند اما کم‌کم رادیکال‌تر شده و از دفتر تحکیم وحدت جدا شدند و جبهه متحد دانشجویی را تشکیل دادند.

جنبش دوم خرداد

نوشتار(های) وابسته: جنبش دوم خرداد

اتحادیه انجمن‌های اسلامی (تحکیم وحدت) به عنوان نماینده جنبش دانشجویی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۷۶) از سید محمد خاتمی حمایت کرد و نقش مهمی در پیروزی اصلاح‌طلبان ایران در انتخابات داشت. در سالهای ۷۶ تا ۷۸ تحکیم وحدت جایگاه محکم و تاثیرگذاری در عرصه سیاسی ایران پیدا کرد. در انتخابات دوره ششم مجلس شورای اسلامی و دوره اول شوراها چند نماینده از اتحادیه انجمن‌های اسلامی (تحکیم وحدت) انتخاب شدند.

حملهٔ ۱۸ تیر

نوشتار اصلی: حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸ تیر ۱۳۷۸)

وقایع هجده تیر یا وقایع کوی دانشگاه تهران درگیری‌های میان دانشجویان، نیروهای انتظامی و افراد موسوم به لباس شخصی‌ها بود که سبب کشته شدن چند دانشجو و مجروح شدن بسیاری شد و با حمله لباس شخصی‌ها و برخی ماموران به خوابگاه دانشجویان ایجاد شد. از این حادثه به عنوان بزرگ‌ترین چالش جنبش دانشجویی در ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷ نیز یاد می‌شود و به تدریج سبب ایجاد محدودیت‌هایی برای دفتر تحکیم وحدت شد که به شدت در پی پیگیری دلایل این حادثه بود. همچنین پس از این وقایع، با تلاش‌های پنهان و نیز به دلیل اختلاف دیدگاه‌های اعضا، انشعاب در دفتر تحکیم پدید آمد.

دفتر تحکیم در پیروزی محمد خاتمی در انتخابات دوم خرداد و موفقیت‌های بعدی اصلاح طلبان نقش مهمی داشت و در دوران اصلاحات از فعال‌ترین و مردمی‌ترین عضو «جبهه دوم خرداد» (متشکل از ۱۸ حزب و تشکل سیاسی اصلاح طلب) بود. اما پس از بالاگرفتن انتقادات پیرامون ضعف و عدم پایبندی خاتمی و برخی گروه‌های اصلاح طلب به اصلاحات ، در اواخر سال ۱۳۸۱ از این جبهه خارج شد.

انشعاب طیف علامه و شیراز

در سال ۱۳۷۸، طیفی تحت عنوان انجمن اسلامی دانشجویان مستقل از دفتر تحکیم وحدت جدا شدند. این طیف بر خلاف انجمن‌های اسلامی و دفتر تحکیم وحدت، به جناح راست و اصول گرایان متمایل است.

در اوایل دهه ۱۳۸۰ دو طیف علامه که شامل اصلاح‌طلب‌ها می‌شوند و شیراز که شامل اصولگراها شامل می‌شوند و هر دو زیرمجموعه دفتر تحکیم وحدت بودند، از هم انشعاب پیدا کردند.

در سال ۱۳۸۷ دبیرخانه‌های هیات‌های مرکزی نظارت بر تشکل‌های اسلامی دانشگاهیان وزارت‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رای به انحلال طیف علامه دفتر تحکیم وحدت دادند تا تنها طیف شیراز به عنوان نماینده دفتر تحکیم باقی تماند و به فعالیت ادامه دهد.

ساختار

• شورای عمومی: از انجمن اسلامی هر دانشگاه ۱ تا ۳ نماینده (با توجه به جمعیت دانشگاه) به شورای عمومی تحکیم فرستاده می‌شوند.
• شورای مرکزی: اعضای این هیئت در نشست سالانه شورای عمومی برگزیده می‌شوند و عالی‌ترین نهاد اجرایی این سازمان هستند.

ادوار تحکیم وحدت

نوشتار اصلی: سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی

ادوار تحکیم وحدت (سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی) تشکلی سیاسی و منتقد است که در سال ۱۳۸۲ تاسیس شده‌است و دانش‌آموختگان دفتر تحکیم وحدت (به ویژه طیف علامه) و دانشجویانی که پس از فارغ‌التحصیلی تمایل به ادامهٔ فعالیت تشکیلاتی دارند به عضویت آن در می‌آیند. این سازمان در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۴) در موضع تحریم بود اما در دور دوم از اکبر هاشمی رفسنجانی حمایت کرد.

این سازمان در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) از مهدی کروبی حمایت کرد.

دبیر سازمان احمد زیدآبادی است که در جریان پیامدهای اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) دستگیر شد و به ۶ سال زندان و تبعید در گناباد و محرومیت مادام‌العمر از فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی محکوم شد.

اتحادیه ملی دانشجویان و جبهه متحد دانشجویی

«اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» در سال ۱۳۶۳ توسط فراکسیون راست اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان (دفتر تحکیم وحدت) تشکیل گردید. بنیانگذاران این تشکل از حامیان و مرتبطان علی خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی بودند و پس از مرگ روح‌الله خمینی و افول جریان چپ جمهوری اسلامی بر دامنه فعالیت خود افزودند گرچه در ادامه در سالهای میانی دهه هفتاد به منتقدان جدی هاشمی رفسنجانی تبدیل شدند و با انتشار هفته نامه پیام دانشجو به انتشار مدام گزارشات و اخبار از فساد مالی و سیاسی دولت هاشمی رفسنجانی پرداختند و پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ تند تر از دفتر تحکیم وحدت به صف مخالفان جمهوری اسلامی پیوستند.

این تشکل در انتخابات ششمین دوره ریاست جمهوری (دوم خرداد ۱۳۷۶) دبیر کل خود حشمت الله طبرزدی را نامزد کرد و پس از رد صلاحیت وی توسط شورای نگهبان، انتخابات را تحریم کرد.

این اتحادیه در کنار اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان (دفتر تحکیم وحدت) و «اتحادیه ملی دانشجویان» (به دبیر کلی منوچهر محمدی) برای ایجاد «جبهه متحد‌ ‌دانشجویی» تلاشهای صورت داد که نافرجام ماند.

بسیاری از اعضای این تشکل در جریان اعتراضات پس از حمله نیروهای پلیس و انصار حزب‌الله به خوابگاه دانشجویان در کوی دانشگاه تهران (حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸ تیر ۱۳۷۸)) دستگیر و به حبس محکوم شدند. این تشکل در انتقال اخبار مربوط به این رویداد نقش مهمی داشت. حشمت‌الله طبرزدی دبیر کل این تشکل بیش از ۹ سال زندان و بازداشت را تجربه کرده‌است.

به جز پیام دانشجو، ندای دانشجو، هویت خویش و گزارش روز دیگر نشریاتی بودند که توسط این اتحادیه منتشر گردید.

حمایت از منافقین

عصر روز شنبه۸۷/۰۷/۲۷ حسن رحيم پور ازغدي در مراسمي تحت عنوان «اصولگرايي اما كدام اصول؟» به دعوت بسيج دانشجويي در دانشگاه خواجه نصير تهران در جمع دانشجويان اين دانشگاه به ايراد سخنراني پرداخت. در اواسط اين مراسم تعدادي از عناصر دفتر تجكيم از جمله «م.ا»، «ب.ص»، «م.ع» و «ع.پ» قصد داشتند مراسم را به اغتشاش بكشانند. يكي از این افراد، پلاكاردي همسو با شعارهاي منافقين در دست داشت كه رحيم‌پور ازغدي پس از ديدن اين پلاكارد، خطاب به حضار گفت: آن آقاي ابلهي كه اين پلاكارد را در دست گرفته، به احتمال زياد جاهل است چرا كه نمي‌داند با اين كار خود از گروه تروريستي منافقيني حمايت مي‌كند كه از سال 61 تا 67 پانزده هزار بيگناه را در خيابان‌هاي تهران و ديگر شهرها ترور ‌كردند. رحيم‌پور ازغدي با بيان اينكه اين فرد، چون آن ماجراها را نمي‌داند، اين پلاكارد را بالاي دست خود گرفته‌ است، خاطر نشان كرد: مطمئن هستم خود اين فرد هم نمي‌داند كه از چه كسي حمايت مي‌كند. بلكه عده‌اي به او گفته‌اند اين پلاكارد را در اين مراسم بالا ببرد و او نيز از روي جهالت اين كار را مي‌كند. وي تاكيد كرد: اين عده‌اي كه نظم مراسم را به هم مي‌زنند از قاتلين شهيداني مانند دستغيب، رجايي، بهشتي و مدني دفاع مي‌كنند. رحيم پور ازغدي افزود: منافقين كساني بودند كه در سال 58 و 59 جنگ‌هاي تجزيه طلبانه‌اي را در كردستان، آذربايجان، تركمن صحرا و ديگر شهرها به راه انداختند و اينها همان كساني بودند كه در ماه رمضان يكي از سال‌هاي اوايل دهه شصت با حمله به خانه يك فرد بسيجي كه تنها جرمش حزب اللهي بودن و حضور در جبهه‌هاي جنگ بود، سر سفره افطار، سر فرزندانش را با تيغ موكت‌بري بريدند. اين استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود به جاسوسي منافقين براي صدام در جنگ تحميلي و نيز برخي ديگر از جنايت‌هاي ددمنشانه آنها از جمله به گلوله بستن مجروحان در بيمارستان‌ها و نيز به شهادت رساندن 72 تن از نيروهاي انقلاب اشاره كرد و گفت: اين اخلال‌گران مراسم از روي جهالت از تروريست‌هايي دفاع مي‌كنند كه از سال 60 و 61 تا آخر جنگ در خيابان‌ها مي‌گشتند و هر دختر و پسر حزب‌اللهي را بدون اينكه حتي بدانند اين شخص كيست به مسلسل مي‌بستند و حتي در مغازه‌هايي كه عكس امام(ره) بر روي ديوار آن نصب بود، نارنجك مي‌انداختند. وي با بيان اينكه در همان سال‌ها از اتاق‌هاي منافقين در دانشگاه تهران اسلحه و مسلسل كشف شد، تاكيد كرد: اين اخلاگران مراسم امروز برنامه دارند تا در دانشگاه‌ها و در مراسم‌هاي مختلف آشوب به پا كنند و من حتي 2 نفر از همين‌ها را در جلسه‌اي كه در دانشگاه هنر داشتم ديدم. رحيم‌پور ازغدي اين حركت آن ها را يك رفتار استاليني خواند و گفت: رفتار استاليني يعني همين كه 10 نفر در مراسمي كه بانيان آن كسان ديگري هستند و موضوع ديگري دارد وارد شوند و بر خلاف نظر و راي اكثريت جلسه را به هم بزنند. وي تأكيد كرد: اين بزرگترين افتخار براي جمهوري اسلامي است كه اين افراد كه حتي كارهايي در حمايت از منافقين انجام مي‌‌دهند مي‌توانند راحت حرفشان را بزنند.سخنان رحيم پور ازغدي كه تشويق پي‌درپي دانشجويان حاضر در جلسه را به همراه داشت، موجب شد تا آن اعضای دفتر تجكيم پلاكاردهاي خود را پائين بياورند.

پیوند به بیرون

• سازمان دانش آموختگان ایران اسلامی (ادوار تحکیم وحدت)
• خبرنامه امیرکبیر (دانشجویان دانشگاه امیرکبیر) طیف اکثریت دفتر تحکیم وحدت
• کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت
• وب‌گاه خبری طیف اقلیت دفتر تحکیم وحدت
• سایت حشمت الله طبرزدی
• وبلاگ پیام دانشجو