خاندان مظفری

خاندان مظفری یکی از خاندان‌های کهن و صاحب‌نام زنجان بود.

نسب

خاندان مظفری نسب خود را به صدرالدین احمد خالد زنجانی، وزیر معروف دوره ایلخانی و از طریق او به خالد بن ولید می‌رساندند. امیرابراهیم‌خان مظفرالدوله، جد اعلای خاندان مظفری و از سرداران سپاه ایران در جنگ هرات بود. او در اواخر عمر به حکومت سیستان منصوب شد و قلعه ناصری را بنیان‌گذاشت که اکنون به شهر زابل تبدیل شده است. دوره حکومت او با سال‌های ضعف و افول ملوک نیمروز و سایر خانواده‌های سابقا قدرتمند سیستان مقارن بود. درباره این دوره نوشته‌اند:

«در سال ۱۲۸۳ مظفرالدوله حاکم سیستان شد و به بزرگان و امرای قدیمی دستور داد تا جمیع اسناد و نوشته‌های مختلف را برای داوری به نزد او بیاورند، ریش‌سفیدان، کدخدایان، میران، پاداران، اربابان، کلانتران و سران هر طایفه در ارائه و تسلیم این اسناد پیشدستی کردند و زمانی نگذشت که دسته‌ها و بسته‌ها و طومارها از این اسناد به دست مظفرالدوله افتاد، اما این حاکم دستور داد تا همگی را پاره کنند و به دست باد سپارند.»

مظفرالدوله داماد عبدالله میرزا و پدرزن میرزا ابوطالب زنجانی بود. از او سه پسر به نام‌های آقاخان (مظفرالدوله)، پاشاخان (مظفرالسلطنه) و رضاقلی‌خان (فخیم‌الدوله) باقی ماند. عاصم‌السلطنه، یکی از پسران آقاخان مظفرالدوله، مدتی به فرمانداری زنجان رسید. پاشاخان یکی از دختران امیراصلان خان مجدالدوله دایی ناصرالدین‌شاه را به همسری گرفت و رضاقلی‌خان از ازدواج با جمیله خانم دختر ذوالفقار خان اسعدالدوله صاحب دختری به نام قمرتاج‌خانم احتجاب‌السلطنه شد که با اسعدالدوله ذوالفقاری ازدواج کرد.

پس از مشروطه

خاندان مظفری پس از مشروطه به مرور املاک و ثروت خود را از دست داد و ذوالفقاری‌ها جایگزین آنان شدند.

منابع

• احمدی، حسن. جغرافیای تاریخی سیستان. تهران، ۱۳۷۸. 
• اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان. تاریخ منتظم ناصری. تهران: دنیای کتاب، ۱۳۷۶. 
• خطیبی، بهمن. تاریخ خاندان خطیبی زنجان. زنجان: دانش زنجان، ۱۳۹۱. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۹۳۲-۵۸-۸. 
• داوودی، حسین. «اسناد تاریخی خاندان کلانتری سیستان». بررسی‌های تاریخی (تهران)، ش. ۲۳ و ۲۴ (۱۳۴۸). بازبینی‌شده در ۱۷ بهمن ۱۳۹۱. 
• سپهر، محمدتقی. ناسخ‌التواریخ. تهران: اساطیر، ۱۳۷۷.