چپ (گرایش سیاسی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از چپ‌گرایی)
پرش به: ناوبری، جستجو

چپ یا چپ‌گرا در ادبیات سیاسی، به مواضعی اطلاق می‌شود که خواهان تغییرات تدریجی یا رادیکال در جهت ایجاد برابری در توزیع ثروت و قدرت هستند. چپ در ادبیات سیاسی معاصر غرب معمولاً به معنی سوسیال لیبرال یا سوسیالیست به کار می‌رود.[۱][۲] و در برابر راست (گرایش سیاسی) قرار می‌گیرد.

این اصطلاح هم‌چنین برای توصیف سوسیال دموکراسی و بیش‌تر اشکال آنارشیسم استفاده می‌شود.[۳]

ریشه نام‌گذاری[ویرایش]

ریشهٔ این اصطلاح به انقلاب فرانسه بازمی‌گردد؛ کسانی که در سمت چپ پارلمان می‌نشستند، مخالف سلسله مراتب سنتی قدرت بودند و از اصلاحات رادیکال پشتیبانی می‌کردند. [۴][۵]

اصول کلی در گرایش چپ[ویرایش]

در ادبیات سیاسی غالباً چپ­ها شامل نیروهای انقلابی و خواهان دگرگونی‌های سریع اساسی بوده‌اند که به برقراری عدالت اقتصادی، برابری، تاکید بر انترناسیونالیسم ضد استعماری و بهره‌گیری از روش­های انقلابی مشهورند و خواهان نظارت دولت بر اقتصاد و مبارزه با سودجویی سرمایه‌داری بوده‌اند.

گروه­های چپگرا خواستار برابری افراد در حقوق سیاسی و یا حقوق اقتصادی و طرفدار دخالت دولت در امور اقتصادی به نفع عموم مردم و یا بر عکس خواستار عدم دخالت بیش از حد دولت در عرصه قدرت به نفع مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خویش در امور سیاسی می‌باشند. از نظر چپ گرایان قدرت و منافع باید به طور مساوی میان مردم تقسیم شود.

در تعریف امروز گرایش دست چپی می تواند اقتصادی و یا سیاسی باشد. به این مفهوم که اعتقاد به برابری افراد در توزیع ثروت را می توان چپ اقتصادی و اعتقاد به برابری افراد در مشارکت در نظام سیاسی و قدرت و حقوق اجتماعی را چپ سیاسی نامید. به طور مثال طرفداری از عدالت اقتصادی، برابری، تاکید بر انترناسیونالیسم ضد استعماری و مبارزه با سودجویی سرمایه‌داری از خصایص چپ اقتصادی است و حمایت از نهاد های مردم نهاد و دموکراتیک و انتخابات آزاد و ... از خصوصیات چپ سیاسی است. بنابر این در این تعریف نظام های سرمایه داری غربی راست اقتصادی و چپ سیاسی، نظام های کمونیستی و یا پوپولیستی راست سیاسی و چپ اقتصادی، نظام های سوسیال دموکراسی اسکاندیناوی چپ سیاسی و چپ اقتصادی و نظام های فاشیستی، راست اقتصادی و راست سیاسی محسوب می گردند. [۶]

چپ و مذهب[ویرایش]

از آنجایی که جناح چپ در واکنش به سلطه سیاسی کلیسا و تصمیم گیری‌های تک‌بعدی‌گرایانهٔ آن در قرون وسطی در اروپا بوجود آمده است، چپی‌ها از آغاز با دخالت مذهب در امور سیاسی مخالف بودند.[۷][۸] سوسیال داروینیسم با اعتقاد به قانون انتخاب طبیعی (نظریهٔ چارلز داروین) در علم زیست‌شناسی و ژنتیک، آن را به جوامع مختلف تعمیم داده، و معتقدند این نظریه به جریان‌دهی فکری جامعه‌شناختی کمک خواهد کرد.[۹] درحالی که از قانون بقا نیز در توجیه ظلم نژادی، استثمار فقرا و ستم فرهنگی قدرتمندان استفاده می‌شود. از نظر آنها مثالی برای این استدلال، برده‌داری و بی‌عدالتی‌های اجتماعی است. کشاکش بین راست و چپ سیاسی، مسائل مربوط به مجازات اعدام و قانون «چشم برای چشم» است که با مخالفت شدید چپ روبروست، و بر خلاف نظر مذهب، احزاب و جناح‌های چپ سقط جنین را حق قانونی و مطلق زنان می‌دانند.[۱۰]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. ↑ JoAnne C. Reuss, American Folk Music and Left-Wing Politics, The Scarecrow Press, 2000, ISBN 978-0-8108-3684-6
  2. ↑ Van Gosse, The Movements of the New Left, 1950 - 1975: A Brief History with Documents, Palgrave Macmillan, 2005, ISBN 978-1-4039-6804-3
  3. ↑ Brooks, Frank H. (1994). The Individualist Anarchists: An Anthology of Liberty (1881–1908). Transaction Publishers. p. xi. "Usually considered to be an extreme left-wing ideology, anarchism has always included a significant strain of radical individualism...
  4. ↑ JoAnne C. Reuss, American Folk Music and Left-Wing Politics, The Scarecrow Press, 2000, ISBN 978-0-8108-3684-6
  5. ↑ Van Gosse, The Movements of the New Left, 1950 - 1975: A Brief History with Documents, Palgrave Macmillan, 2005, ISBN 978-1-4039-6804-3
  6. ↑ http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=38197
  7. ↑ 1
  8. ↑ spanish war
  9. ↑ social darwinism
  10. ↑ Herbert Spencer هربرت اسپنسر داروینیسم سوسیال
  • Herbert Spencer: "Progess: Its Law and Causes"، The Westminster Review، Vol 67 (April 1857)، pp 445-447، 451، 454-456، 464-65

پیوند به بیرون[ویرایش]

داده‌های کتابخانه‌ای
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=چپ_(گرایش_سیاسی)&oldid=15940807»