ازرقی هروی
اَزرَقی هِرَوی شاعر ایرانی نیمهٔ دوم قرن پنجم هجری است که در دربار سلجوقیان در زادگاه خود هرات به‌سر می‌برد. ازرقی برخی از بهترین توصیف‌های طبیعت به زبان فارسی را سروده است.[۱]
شرف‌الزمان ابوالمحاسن زین‌الدین ابوبکر جعفر بن اسمعیل وراق هروی متخلص به ازرقی، درگذشتهٔ حدود ۴۶۵ هجری/۱۰۷۰ میلادی است. با شمس‌الدوله طغانشاه پسر الب‌ارسلان، حاکم خراسان معاصر بود و او را مدح کرد.
ازرقی به سبک خراسانی شعر می‌سرود و از او قصیدههای پراکنده‌ای به‌جا مانده که در دفتری فراهم آورده‌اند. گونه شعر او را طلیعه خروج از سبک خراسانی و زمینه برآمدن سبک عراقی به‌شمار آورده‌اند. سروده‌های ازرقی پرآرایه و زبان اشعارش دشوار است.
به گفته بدیع‌الزمان فروزانفر، ازرقی «در طریقه شعر گرد سبک عنصری می‌گردد و به جواب قصایدش نظر دارد ... از معانی علمی مخصوصا ریاضی شعرش خالی نیست»
گویا کتاب سندبادنامه یا قسمتی از آن را ازرقی به نظم درآورده است.
پیشینه[ویرایش]
پدرش اسماعیل وراق هروی در طوس پیشهٔ وراقی (کتابفروشی) داشت (و همان کس است که به گفته نظامی عروضی فردوسی در فرار از غزنین به طوس در خانهٔ وی مخفی شد). از وی اشعاری اندک و استوار همچون مدح خواجه عبدالله انصاری باقی‌مانده است.
ازرقی بیشتر عمر خود را در هرات گذراند و قصیدههای ازرقی غالباً در مدح دو تن از شاهزادگان سلجوقی است: یکی شمس‌الدوله طغانشاه و دیگری امیرانشاه بن قاورد.
ممدوح دیگری که ازرقی قصیدههای شماره ۴۲ و ۵۲ در دیوان خود را در ستایش او سروده امیر سعدالملک ابوعلی حسن، امیر غور و غرجستان است.
نمونه شعر[ویرایش]
| به غربت اندر اگر سیم و زر فراوان است | هنوزهم وطن خویش و بیت احزان به |
| در دیده دل جلوه گرت می‌بینم | هرلحظه به شکل دگرت می‌بینم | |
| هربار که در دیده دل می‌نگری | از بار دگر خوبترت می‌بینم |
منابع[ویرایش]
- دائرةالمعارف فارسی (به سرپرستی غلامحسین مصاحب)
- امین‌پور، قیصر: ازرقی نوآور ستایشگر. در: مجله: «ادبیات» دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم». زمستان ۱۳۸۳ و بهار و تابستان ۱۳۸۴ - شماره ۴۷ و ۴۸ و ۴۹. (از صفحه ۵ تا ۴۴).
- ↑ Thackston, Wheeler McIntosh. 1994. A millennium of classical Persian poetry a guide to the reading & understanding of Persian poetry from the tenth to the twentieth century. Bethesda, Md: Ibex publishers.
