اهلی شیرازی
اهلی شیرازی | |
---|---|
نام اصلی | محمد بنیوسف اهلی شیرازی |
زمینهٔ کاری | شعر |
زادروز | ۸۵۸ هجری قمری شیراز |
مرگ | ۹۴۲ هجری قمری (۸۴ سال) شیراز |
ملیت | ایرانی |
محل زندگی | شیراز، هرات |
جایگاه خاکسپاری | جوار آرامگاه حافظ |
در زمان حکومت | شاه اسماعیل یکم صفوی |
پیشه | شاعر |
سبک نوشتاری | مکتب وقوع، سبک هندی |
دیوان سرودهها | مثنوی سِحرِ حلال مثنوی داستان جم و گل |
اثرپذیرفته از | سعدی |
محمد بنیوسف اهلی شیرازی (زادهٔ ۸۵۸ در شیراز – درگذشتهٔ ۹۴۲ هجری قمری در شیراز) شاعر قرن نهم و دهم هـ. ق که در حدود سال ۸۵۸ هـ. ق. در شیراز زاده شد. اهلی به سال ۹۴۲ هـ. ق در هشتادوچهار سالگی، درگذشت. آرامگاه وی در جوار حافظ قرار دارد.[۱]
دوران جوانی[ویرایش]
اهلی از اوان جوانی به تحصیل علوم و فنون پرداخته و چون طبع شعر داشت با سرودن اشعار، شهرت یافت. او از پیروان مذهب شیعه بود که در زمان شاه اسماعیل اول صفوی، اشعاری در مدح پیامبر و خاندان او سرودهاست.
زندگی هنری اهلی[ویرایش]
اهلی در سرودن انواع شعر استاد بود. غزلیات بسیار لطیفی به سبک سعدی سروده و در قصیده سرایی و مثنویات مصنوع مهارت بسزا داشتهاست. در مدح علیشیر نوایی نیز قصیدهای سروده و در سفر هرات بدو تقدیم کردهاست. اهلی، مثنوی مصنوع و معروفی در ۵۲۰ بیت با سه صنعت مهم: ذوقافیتین - ذوبحرین - انواع جناس، به نام داستان جم و گل سرودهاست. این مثنوی که به سحرحلال معروف است، چندینبار در بمبئی، تهران و شیراز به چاپ رسیدهاست. چند بیت از این مثنوی بدین مضمون است:
ساقی از آن شیشه منصوردم | در رگ و در ریشه من صور دم | |
***
|
||
خواجه در ابریشم و ما در گلیم | عاقبت ایدل همه یکسر گلیم | |
***
|
||
خواه از لب مسیحا، خواه از زبان ناقوس | صاحبدلان شناسند آواز آشنا را |
آثار منظوم اهلی[ویرایش]
در کتاب هدیةالعارفین از دوازده کتاب و رساله اهلی بدین ترتیب نامبرده شده:
- تحفةالسلطان فیمنقبالنعمان
- ترجمه مواهبالشریعه
- دیوان شعر
- رباعیات گنجفه
- رساله عروض و قافیه
- رساله معما
- زبدةالاخلاق
- مثنوی سحرحلال
- قصاید مصنوعه در مدح امیر علیشیر
- سرالحقیقه
- مجمعالبحرین
- مخزنالمعانی
- شمع و پروانه
و ۳ قصیده به پیروی از سلمان ساوجی
کلیات اشعار اهلی به کوشش حامد ربانی در فروردین ۱۳۴۴ در ۸۷۱ صفحه منتشر شد. چند بیت از دیوان او:
خندید گل و غنچه شکفت و چمن آراست | آن غنچه پژمرده که نشکفت، دل ماست | |
با خار غمم خار گل ای مرغ چمن چیست؟ | کاین خار من اندر جگر و خار تو در پاست | |
گلگشت چمن بر دل آزاده بود خوش | مرغان چمن را به گل و سرو چه پرواست | |
***
|
||
اهلی مراد خویش زرندان دیر خواه | از زاهدان صومعه همت طلب مکن | |
***
|
||
زاهد به ره کعبه روان کاین ره دین است | خوش میرود اما ره مقصود نه این است |
پینوشت[ویرایش]
- ↑ اطلاعات عمومی. عنایتالله شکیباپور. کتابفروشی اشراقی. ص ۷۸
منابع[ویرایش]
- سیمای شاعران فارس در هزار سال، تألیف حسن امداد، جلد اول، چاپ اول ۱۳۷۷ خورشیدی
- لغت نامه دهخدا
- ایرج سعادتمند توندری. ترشیز ۱ - (نگاهی به تاریخ و جغرافیای شهرستان کاشمر). چاپ اول. مشهد: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی ضریح آفتاب، ۱۳۸۴. ۲۹۶.
پیوند به بیرون[ویرایش]
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به اهلی شیرازی در ویکیگفتاورد موجود است. |