عبدالرحیم طالبوف

طالبوف میرزا عبدالرحیم تبریزی
میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی
زادروز	۱۲۱۳ خ. ۱۸۳۴ (میلادی) محله سرخاب، تبریز٬ ایران
درگذشت	۱۲۸۹ خ. ۱۱ مارس ۱۹۱۱ تمرخان شوره (بویناکسک کنونی)، داغستان، امپراتوری روسیه
ملیت	ایرانی
دوره	پیش از مشروطیت
آثار	مسلک المحسنین - کتاب احمد
والدین	ابوطالب نجار تبریزی

میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی (۱۲۱۳ ه. ش. کوی سرخاب تبریز - اواخر ۱۲۸۹ یا اوایل ۱۲۹۰ ه. ش. تمرخان شوره داغستان) از روشنفکران پیش از مشروطیت است.

زندگینامه

عبدالرحیم پسر ابوطالب نجار تبریزی در ۱۲۱۳ شمسی/۱۸۳۴ میلادی در محله سرخاب تبریز زاده شد. به گفته خودش پدرش ابوطالب و پدربزرگش استاد علی مراد حرفه نجاری داشته‌اند. گفته‌اند عبدالرحیم در شانزده سالگی به تفلیس رفت و به تحصیل زبان روسی پرداخت و مقدمات دانش جدید را فرا گرفت و با جنبش‌های آزادیخواهی و آرای نویسندگان سوسیال دموکرات و ادبیات روسی آشنا شد و مدتی بعد در تمرخان شوره (بویناکسک کنونی) مقر حکومت داغستان مقیم شد و به مقاطعه‌کاری راه‌های قفقاز پرداخت و سرمایهٔ کافی اندوخت و در آن شهر ازدواج کرد. او در دوره تحرک فرهنگی و سیاسی قفقاز پرورش یافت و از دانش و فرهنگ سیاسی جدید تأثیر پذیرفت و از پنجاه و پنج سالگی به نوشتن آثار خود پرداخت و اعتبار و احترام بسیار یافت، تا آنجا که به علت نوشتن مقالاتی در ترویج افکار اجتماعی و سیاسی جدید و تبلیغ آزادی و حکومت قانون و همچنین نشر علوم طبیعی به زبان ساده فارسی در ایران نزد رجال ترقی‌خواه و روشنفکران زمانه محبوبیت بسیار حاصل کرد و در ۱۲۸۵/۱۹۰۶ در دوره اول مجلس شورای ملی از تبریز به نمایندگی انتخاب شد، اما با آنکه نمایندگی را پذیرفت به تهران نیامد و در شهر تمرخان شوره ماند تا در هفتادو هفت سالگی درگذشت.

از وی فرزندی جز یک دختر به نام صونا، که زن مهندسی به نام عمراوف بود، باقی نماند.

وی با نگارش کتاب‌هایی مانند "مسالک المحسنینگ و "کتاب احمد" و ... بر بسیاری از مشروطه خواهان تاثیر گذاشت. به همان اندازه که تجدد خواهان، از آثار و دیدگاه‌های او جانبداری می‌کردند، برخی از عالمان روحانی، با وی سرگران بودند و این به سبب مطالبی بود که او در آثارش آورده بود، و ایشان در نگاه‌شان، با اصول دیانت اسلام همخوانی نداشت.

از کتاب احمد

«اکثر متمولین این مغربیان متمدن نمای خوش ظاهر، مثل موش صحرائی دور عالم را می‌گردند که هرجا انبار جدیدی پر از حبوبات ثروت پیداکنند، همراهان خود رادعوت نمایند و به هر حیله روباهی که ممکن باشد، رخنه بر آن انبار آکنده بیندازند...

هر ملتی که رجال متنفذ او زودباور و لین‌العریکه و بی علم و بی تجربه و طلا دوست باشند، با سرپنجه صید افکن شاهین اقتدار استرلینغ و روبل و دلار و فرانک، زود تر از دیگران شکار شوند.»

نگاه طالبوف با با اصول دیانت اسلام ناهمخوانی داشت. در همان زمان شهرت یافته بود که بابی‌ها در ترویج آثار طالبوف کوشش دارند به همین دلیل کتاب احمد و مسالک المحسنین منسوب ه بابیه شده و از طرف علما قرائت آنها ممنوع شده بودعلماءبه نوشته احمد کسروی و شیخ فضل الله نوری خواندن آثار طالبوف را قدغن اعلام نمودند. بابی‌ها بواقع در نشر آثار طالبوف کوشش داشتند و آنچه درباره ایشان شهرت یافته بی اساس نبوده است.

آثار

• سفینه طالبی (یا کتاب احمد) (۲جلد) (۱۳۱۱ ه. ق)
• مسالک المحسنین (۱۳۲۳ ه. ق)
• مسائل الحیات (۱۳۲۴ ه. ق)
• پند نامه مارکوس قیصر روم
• رساله فیزیک (۱۳۱۱ ه. ق)
• نخبه سپهری (۱۳۲۲ - ۱۳۱۰ ه. ق)
• رساله هیئت جدیده
• ایضاحات در خصوص آزادی (۱۳۲۵ ه. ق)
• سیاست طالبی (۱۳۲۹ ه. ق)

جستارهای وایسته

• بویناکسک
• مهاجرت ایرانیان به قفقاز و آسیای مرکزی (سده ۱۹ و ۲۰ میلادی)

منابع

• «ṬĀLEBUF, ʿABD-AL-RAḤIM – Encyclopaedia Iranica». 
• سید مقداد نبوی رضوی. روزگاری که بر تکاپوگران بابی گذشت. تهران: پردیس دانش، ۱۳۹۳. ISBN ‎ISBN 976-600-300-060-5. 
• «عبدالرحیم طالبوف - tabrizinfo.com». 
• http://www.mibosearch.com/word.aspx?wName=طالبوف

جنبش مشروطه

عده‌ای از اعضای گروه فوج نجات تبریز. سال ۱۹۰۹ میلادی.
شاهان قاجار
نام	دورهٔ پادشاهی
آقامحمد خان فتحعلی شاه محمدشاه ناصرالدین شاه مظفرالدین شاه محمدعلی شاه احمدشاه	۱۱۷۵–۱۱۶۱ ۱۲۱۳–۱۱۷۶ ۱۲۲۶–۱۲۱۳ ۱۲۷۵–۱۲۲۶ ۱۲۸۵–۱۲۷۵ ۱۲۸۸–۱۲۸۵ ۱۳۰۴–۱۲۸۸