پازند

برای دیگر کاربردها، پازند (ابهام‌زدایی) را ببینید.

پازند در اصطلاح یعنی ثبت تلفظ کلمات پهلوی با خط اوستایی (دین دبیره).

ابهام زیاد در خط پهلوی به علت بکار بردن یک حرف برای چند صوت و نیز ننوشتن برخی واکه‌های کوتاه، باعث شد که پس از بوجود آمدن خط اوستایی که خطی کامل و دارای املای پُر بود، متون پهلوی با آن خط آوانگاری شود تا همه بتوانند متون پهلوی را بدون اشتباه بخوانند. این شیوه که اولین‌بار توسط دانشمندی پارسی به نام«نریوسنگ» انجام شد. بعد از وی توسط افراد دیگر پازند نام گرفت. پازند زبان مستقلی نبوده و صرفاً بیانگر این شیوهٔ خاص نگارش متون پهلوی است و چون خط منبع اصلی آن (پهلوی) تلفظ صحیح کلمه را نشان نمی‌داد، بعضاً تفاوت‌هایی برحسب ویژگی‌های لهجه‌ای نیز در آن دیده می‌شود.

اشارهٔ تمثیلی ناصرخسرو (۳۹۴–۴۸۱ ه‍. ق) به زند و پازند:

ای خوانده کتاب زند و پازند

زین خواندنِ زند تا کی و چند؟

دل پر ز فضول و زند برلب

زردشت چنین نبشت در زند؟

منابع

• عریان، سعید. فرهنگ پهلوی. چاپ اول تهران: ۱۳۷۷.