برج رسکت

برج رسکت
برج رسکت در حال مرمّت سازی
نام	برج رسکت
کشور	ایران
استان	استان مازندران
شهرستان	شهرستان ساری
اطلاعات اثر
نام محلی	رسکت ِبرج
کاربری	برج
بانی اثر	اسپهبدان باوندی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۳
تاریخ ثبت ملی	۹ مرداد ۱۳۱۲
اطلاعات بازدید
امکان بازدید	آزاد

برج رسکت مربوط به سدهٔ ۵ ه‍.ق است و در شهرستان ساری، بخش دودانگه، روستای رسکت واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۱۲ با شمارهٔ ثبت ۱۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است برج رسکت مربوط به سدهٔ ۵ ه‍.ق است در ۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهر ساری در بخش دودانگه ساری، روستای رسکت واقع شده است. مسیر دسترسی به آن از ساری آغاز و پس از عبور از دو راهی کیاسر و سد سلیمان تنگه به سوی سدّ منحرف می‌شود که همهٔ مسیر آسفالته می‌باشد.

دربارهٔ برج

در سال ۲۳۱ خورشیدی برابر با ۲۳۷ قمری شهاب سنگی در این منطقه سقوط کرد که به نام «شهاب سنگ اسپهبد شروین» خوانده شد. برخی پژوهشگران برج رسکت را یادمانی چند منظوره در نزدیکی محل سقوط این شهاب سنگ می‌دانند. برج رسکت که در شیب تند کوهی سنگی بنا شده در سال ۴۱۳ هجری قمری ساخته شد مدفن یکی از شهریاران آل باوند است ۱۸ متر ارتفاع دارد محیط ان در پایین ۱۴.۷۶ متر است. حد فاصل قسمت فوقانی بدنه و آغاز گنبد برج با مقرنس کاری تزئین شده است و دو کتیبه آجری نیز به خط پهلوی ساسانی و خط کوفی در روی آن به چشم می‌خورد. برج رسکت مدوّر است با سقفی مخروطی که قطر قسمت داخل آن ۵۷.۴ متر است. لبهٔ برج با ردیف مضاعفی از مقرنس های آجری مزیّن به نقوش گچبری آذین شده است. در پایین این مقرنس ها کتیبه ای با شکوه بخطّ کوفی به کمک گچبری نقش شده است. دوسوم این کتیبه از میـان رفته است. حروف کتیبه برنگ سفید بر زمینه ای به رنگ آبی جلوه گری می کند. مفاد کتیبه چنین است : «بسم الله الرحمن الرحیم.. قل هو اللّه احد اللّه الصمد لم یلد ولم یولد ولم یکن له کفواً احد. (سورهٔ ۱۱۲) بسم اللّه الرحمن الرحیم کلّ نفسِ ذائقه الموت …(سوره ۲۱ ،آیهٔ ۳۶ ‍[ کذا فی اصل]. بالای درِ کتیبۀ دیگری که آن هم از گچ ساخته شده و بسیار آسیب دیده به چشم می خورد. این کتیبه شامل چهار سطر است که سه سطر اول و نصف از سطر چهارم بخطّ کوفی ریحان مشابه خط کتیبۀ فوقانی است و نیم دیگر از سطر چهارم بخط پهلوی است. متنی که بخط کوفی نوشته شده توسط خطی عمودی به دو بخش تقسیم شده که یکی آیات قرآنی و دیگری مطالب تاریخی است. خط عمودی دیگری نوشته های کوفی را از متن پهلوی جدا ساخته است. مفاد اولین بخش از کتیبه که بخط کوفی احتمالاً چنین است : لا اله إلاّ اللّه مخلصاً محمّد رسول اللّه صادقا این جملات نشانه ایمان به اسلام است که به آن کلمات مخلصا و صادقا اضافه شده است. گرچه این دو کلمه در نوشته ها کاملاً غیر معمول است ولی هنوز در ایران به هنگام بیان شفـاهی شهادتین به منظور تحکیم و تایید بیشتر به کار می رود. معنای کلمه اول « با خلوص قلب » و معنای کلمه دوم «با صداقت قلبی» است. مفـاد بخش تـاریخی با این کلمات آغـاز می شود : هـذه الـقبّه … و بجز این چنـد کلمه چیزی بر جـای نمـانـده که بتوان خوانـد. به ما گفتند که کلمـات بعـدی لهـرمـزد یـار … اسـت، ولی قابل قبول نیست که نام کسی که این برج برای مزار او ساخته شده بدون ذکر القاب و عناوین و بلافاصله پس از کلمه قبل آورده شود. علاوه بر این اشکالات دیگری نیز وجود دارد. در خصوص تاریخ احداث بنا، به نظر می رسد که در انتهای متن کوفی آخر این حروف کلمه مائه به معنای صدها خوانده می شود ولی چیز دیگری از تاریخ باقی نمانده. با این همه اگر در مورد نام ماه که خیلی صدمه دیده ولی ظاهراً شوال خوانده می شود یقین حاصل کنیم با توجه به فاصله کمی که میان کلمه شوال و مائه باقی می ماند می توان گفت که تاریخ سال دقیقاً اربعمائه (400) است. در واقع .

شهاب سنگ شروین

در سال ۲۳۱ خورشیدی برابر با ۲۳۷ قمری شهاب سنگی در این منطقه سقوط کرد که به نام «شهاب سنگ اسپهبد شروین» خوانده‌شد. برخی پژوهشگران برج رسکت را یادمانی چند منظوره در نزدیکی محل سقوط این شهاب سنگ می‌دانند.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 

جستارهای وابسته

• آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری