کیوی

برای دیگر کاربردها، کیوی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

کیوی
درخت کیوی-شمال ایران آستارا
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	آستریدها
راسته:	خلنگ‌سانان
تیره:	کیویان
سرده:	Actinidia Lindl.
Species
See text

کیوی گیاهی است از گروه گیاهان گلدار دولپه‌ای در راسته خلنگ‌سانان و رده کیویان. این گیاه بومی جنوب چین و میوه ملی جمهوری خلق چین است. میوه آن تخم مرغی شکل به اندازه یک تخم مرغ بزرگ (به طول ۵-۸ سانتیمتر و عرض ۴٫۵ - ۵٫۵ سانتیمتر) است و پوست آن قهوه‌ای رنگ و گوشت آن سبز کمرنگ است.

تاریخچه

این گیاه در ابتدا گیاهی بومی در جنوب چین بوده است و سپس در ابتدای قرن بیستم به نیوزیلند برده شده و در آنجا صورت تجاری کشت شده است. اما نام آن از نام گونه‌ای پرنده زیبا که در نیوزیلند پرنده ملی بوده در دهه شصت میلادیش به این میوه داده شده رایج گردیده‌است (پرنده کیوی).

پیوند این میوه بعد از رشد حدود یک هفته‌ای تبدیل به نهال و قابل قلمه زدن است. این روش از متداول‌ترین روشهای کاشت نهال کیوی در دنیا به خصوص کشور چین می‌باشد. کشور چین یکی از بزرگ‌ترین کشورهای صادر کننده نهال پیوندی این میوه می‌باشد.

ارزش غذایی

میوه کیوی

کیوی منبعی غنی و سرشار از ویتامین C است و مقدار ویتامین C آن از پرتقال نیز بیشتر است. ویتامین ث موجود در کیوی ۲ برابر پرتقال، ۶ برابر لیمو ترش و میزان مواد مغذی آن ۸ برابر سیب است. همچنین دانه‌های سیاه آن حاوی ویتامین D است. کیوی همچنین دارای ویتامین A ویتامین‌های B۱، B۲، B۳ و سایر ویتامین‌های گروه ب می‌باشد. کیوی از میوه‌های بسیار کم کالری است. در ۱۰۰ گرم کیوی ۴۷ کالری وجود دارد. و از جهت میزان کالری همردیف زردآلو و نارنگی است. مقدار پتاسیم آن از موز بیشتر است. از میزان منیزیم بسیار بالایی نیز برخوردار است و به همین خاطر نیز امکان مبتلا شدن به بعضی از سرطان‌ها و بیمارهای قلبی را کاهش می‌دهد. همچنین دارای مس، آهن و فسفر است. کیوی میوه‌ای است که مواد غذایی بالا و در صد کالری بسیار پایینی دارد، از این‌رو می‌توان آن را در رده میوه‌های بسیار مفید قرار داد.

میزان تولید در ایران

نمایی از یک باغ کیوی در تالش

این میوه در ایران از سال ۱۳۴۷ مورد توجه قرار گرفته و بعد از انجام تحقیقات مقدماتی توسط ایستگاه تحقیقات کشاورزی رامسر، بدلیل داشتن مقاومت بیشتر به سرما نسبت به مرکبات در شمال ایران بعنوان جایگزینی برای مرکبات تائید گردیده و بعد از ورود ارقام انتخاب شده و مناسب از کشورهای ایتالیا و فرانسه بنامهای هایوارد، ‌برونو، آبوت، ‌مانتی و ارقام نر توموری و ماتوا درسال ۱۳۶۳ عملاً بصورت تجارتی مورد توجه قرار گرفت. درحال حاضر این میوه درسه استان مازندران، گلستان و گیلان در حاشیه دریای خزر و اراضی مناسب کشت شده و هرساله بر سطح آن افزوده می‌شود. سالانه حدود یک میلیون و 400 هزار تن کیوی در جهان تولید می‌شود که ایتالیا با تولید سالانه 500 هزار تن اولین تولید‌کننده‌ و پس از آن نیوزیلند و شیلی به ترتیب دومین و سومین تولید‌کننده‌ این میوه بوده و ایران نیز با تولید سالانه 221 هزار تن چهارمین تولید کننده کیوی در جهان به شمار می‌رود. به گزارش خبرنگار کشاورزی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در سال 1391، استان مازندران با تولید سالانه بیش از 110 هزار تن کیوی قطب تولید این میوه در کشور محسوب می‌شود و پس از آن استان گیلان سالانه بیش از 70 هزار تن کیوی تولید می‌کند که دومین استان تولیدکننده این محصول است.به گزارش جهاد کشاورزی شهرستان تالش در سال ۱۳۹۴ از دو هزار دویست پنجاه هزار هکتار باغ زیر کشت ۶۳ هزار تن محصول کیوی هایوارد طلایی با ارزش اقتصادی ۷۵۶ میلیارد ریال برداشت شد ، دهستان جوکندان بیشترین باغ های زیر کشت را در شهرستان تالش داراست کیوی منطقه تالش از مرغوبترین محصول در کشور هست که ۹۵ درصد به خارج از کشور صادر میشود. منبع:خبرگزاری فارس(اداره جهاد کشاورزی شهرستان تالش)

شکوفه کیوی در رودسر

میزان تولید در جهان

تولید کیوی در جهان

کشورهای برتر تولید کننده کیوی در سال ۲۰۰۷ (هزار تن)

ایتالیا	۴۱۰
نیوزیلند	۳۶۰
شیلی	۱۷۰
فرانسه	۸۰
یونان	۴۰
ژاپن	۴۰
ایران	۲۰
ایالات متحده آمریکا	۲۰
کانادا	۱۰
کامبوج	۱۰
سراسر جهان	۱،۱۴۰
منبع: فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد)

ارزش غذایی

Kiwifruit, gold, raw

مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی	۲۵۱ کیلوژول (۶۰ کیلوکالری)
کربوهیدرات‌ها	۱۴٫۲۳ g
قندها	۱۰٫۹۸ g
فیبر	۲ g
چربی	۰٫۵۶ g
پروتئین	۱٫۲۳ g
- لوتئین و زآکسانتین	۱۱۴ μg
تیامین (ویتامین ب۱)	۰٫۰۲۴ میلی‌گرم (۲٪)
ریبوفلاوین (ویتامین ب۲)	۰٫۰۴۶ میلی‌گرم (۳٪)
نیاسین (ویتامین ب۳)	۰٫۲۸ میلی‌گرم (۲٪)
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵)	۰٫۵ میلی‌گرم (۱۰٪)
ویتامین ب۶	۰٫۰۵۷ میلی‌گرم (۴٪)
اسید فولیک (ویتامین ب۹)	۳۴ میکروگرم (۹٪)
ویتامین C	۱۰۵٫۴ میلی‌گرم (۱۷۶٪)
ویتامین E	۱٫۴۹ میلی‌گرم (۱۰٪)
ویتامین K	۵٫۵ میکروگرم (۵٪)
کلسیم	۲۰ میلی‌گرم (۲٪)
آهن	۰٫۲۹ میلی‌گرم (۲٪)
منیزیم	۱۴ میلی‌گرم (۴٪)
منگنز	۰٫۰۵۸ میلی‌گرم (۳٪)
فسفر	۲۹ میلی‌گرم (۴٪)
پتاسیم	۳۱۶ میلی‌گرم (۷٪)
سدیم	۳ میلی‌گرم (۰٪)
روی	۰٫۱۰ میلی‌گرم (۱٪)
link to USDA Database entry درصدها نسبی‌اند منبع: پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی آمریکا

جستارهای وابسته

یونس ابراهیمی