دانشنامه ایرانیکا
| دانشنامهٔ ایرانیکا Encyclopædia Iranica |
|
|---|---|
| نویسنده | ۱۲۰۰ مشارکت‌کننده |
| ویراستار | سرویراستار: احسان یارشاطر تیم ویراستار: احمد اشرف نیکلاس سیمز ویلیامز کریستوفر برونر محسن آشتیانی منوچهر کاشف کیومرث قرقلو ستی رضوی حورا یاوری حبیب برجیان داگمار ریدل |
| ناشر | Bibliotheca Persica Press[۱] |
| تاریخ نشر | ۱۹۸۵ تاکنون |
| شابک | ۱۵۶۸۵۹۰۵۰۴ |
| موضوع | ایران‌شناسی و ایران بزرگ |
| سبک | دانشنامه |
| زبان | انگلیسی |
دانشنامهٔ ایرانیکا (به انگلیسی: Encyclopædia Iranica) بزرگ‌ترین و جامع‌ترینِ پروژه‌های ایران‌شناسی است.[۲] کار تدوین این دانشنامه در سال ۱۳۴۷ خورشیدی و به پیشنهاد احسان یارشاطر و با اختصاص ۲ میلیون دلار بودجه توسط امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت ایران در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی آغاز شد،[۳] اما با رویداد انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، بودجهٔ این دانشنامه توسط دولتمردان وقت نظام جمهوری اسلامی قطع و ادامهٔ تدوین آن در ایالات متحده آمریکا دنبال گردید.[۴] این دانشنامه، که دربارهٔ فرهنگ و تاریخ ایران‌زمین و به زبان انگلیسی تألیف می‌شود، در بخش ایران‌شناسی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک تدوین می‌شود.
حامیان مالی این دانشنامه دانشگاه کلمبیا و بنیاد ملی علوم انسانی آمریکا هستند. این دو بنیاد پس از ده سال تأمین این پروژه، ادامهٔ کمک مالی را منوط به کمک مالی از داخل ایران کردند.[۵]
جلد اول این مجموعه در سال ۱۳۶۱ (۱۹۸۲ میلادی) به چاپ رسید و تا امروز ۱۵ جلد از آن منتشر شده‌است.[۳] قرار است حجم این دانشنامه به ۴۵ جلد برسد.[۶] احسان یارشاطر سرویراستار ایرانیکا است و هیئت ویراستاران (شامل افرادی چون احمد اشرف و نیکلاس سیمز ویلیامز) و بیش از ۴۰ ویراستار (همانند ویلیام چیتیک) و ۱۶۵۰ پژوهنده، در تکمیل این دانشنامهٔ بزرگ مشارکت دارند.[۷]
شایان ذکر است حدوداً بیست سال پس از آغاز انتشار ایرانیکا، پنج مقالهٔ (انقلاب مشروطه، پوشاک در ایران‌زمین، ادبیات داستانی در ایران، خوشنویسی و تاریخ روابط ایران و آلمان) از سری مقالات این دانشنامه توسط انتشارات امیرکبیر ترجمه و چاپ شده‌است و در دسترس علاقه‌مندان فارسی‌زبان قرار گرفته‌است.[۸] دانشنامهٔ ایرانیکا، با هدف بیشترین دسترسی برای خوانندگان در سطح جهانی، به زبان انگلیسی منتشر می‌شود. قرار است پس از اتمام و تکمیل، همهٔ نوشتارها به زبان فارسی ترجمه شوند.[۹]
جلدهای دانشنامه[ویرایش]
تا به حال ۱۶ جلد اصلی از این دانشنامه منتشر شده‌است:[۱][۱۰][۱۱]
| حرف (آغاز و انجام مدخل‌ها) | شابک | سال انتشار | ایتالیک | شماره جلد |
|---|---|---|---|---|
| ĀB – ANĀHID | ۱۹۸۵ | I | ۱ | |
| ANĀMAKA – ĀṮĀR AL-WOZARĀʾ | ۱۹۸۷ | II | ۲ | |
| ĀTAŠ – BEYHAQI | ۱۹۸۹ | III | ۳ | |
| BĀYJU – CARPETS | ۱۹۹۰ | IV | ۴ | |
| CARPETS – COFFEE | ۱۹۹۲ | V | ۵ | |
| COFFEEHOUSE – DĀRĀ | ۱۹۹۳ | VI | ۶ | |
| DĀRĀ(B) – EBN AL-AṮIR | ۱۹۹۶ | VII | ۷ | |
| EBN ʿAYYĀŠ – EʿTEŻĀD-AL-SALṬANA | ۱۹۹۸ | VIII | ۸ | |
| ETHÉ – FISH | ۱۹۹۹ | IX | ۹ | |
| FISHERIES – GINDAROS | ۲۰۰۱ | X | ۱۰ | |
| GIŌNI – HAREM I | ۲۰۰۳ | XI | ۱۱ | |
| HAREM I – ILLUMINATIONISM | ۲۰۰۴ | XII | ۱۲ | |
| ILLUMINATIONISM – ISFAHAN | ۲۰۰۶ | XIII | ۱۳ | |
| ISFAHAN IX – JOBBĀʾI | ۲۰۰۸ | XIV | ۱۴ | |
| KAŠḠARI, SAʿD-AL-DIN | ۲۰۱۱ | XV | ۱۵ | |
| KASHAN – KAŠŠI, ABU ʿAMR MOḤAMMAD | ۲۰۱۲ | XVI | ۱۶ |
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Encyclopædia Iranica
- ↑ اعتراض دانشنامه «ایرانیکا» به آسوشیتدپرس (رادیو زمانه)
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «هفتهٔ ایرانیکا» در پاریس (رادیو زمانه)
- ↑ جشن تولد ایرانیکای ۳۵سالهٔ ۱۳جلدی (رادیو زمانه)
- ↑ جشن تولد ایرانیکای ۳۵سالهٔ ۱۳جلدی (رادیو زمانه، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۷)
- ↑ «US-funded encyclopedia revels in Iran greatness» (انگلیسی). International New York Times. بازبینی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۷.
- ↑ ۱۲ تا ۱۹ اردیبهشت، هفتهٔ جهانی «ایرانیکا» (رادیو فردا)
- ↑ نشست «بیش از سی سال با ایرانیکا» در سوئد (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ Encyclopædia Iranica
- ↑ «Citing Iranica». Encyclopædia Iranica. بازبینی‌شده در ۲۱-۱۰-۲۰۱۱.
- ↑ Citing the Encyclopædia Iranica
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دانشنامه ایرانیکا در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- وب‌گاه رسمی
- About Iranica، Encyclopædia Iranica.
- شب «بوعلی سینا» به سود دانشنامهٔ ایرانیکا
- گاهشمار تاریخ ایران بخش اول iranicaonline.org
