موسا اشکانی
| موزا / تراموزا | |
|---|---|
سردیس ملکه موزا - اواخر قرن اول قبل از میلاد (موزه ایران باستان)
|
|
| لقب(ها) | ملکهٔ اشکانی |
| زادروز | ۲ (پیش از میلاد) |
| مرگ | ۴ (میلادی) |
| همسران | فرهاد چهارم اشکانی فرهاد پنجم اشکانی |
| فرزندان | فرهاد پنجم اشکانی |
موسا یا موزا (به انگلیسی: Musa) ملکهٔ اشکانی (۲ ق.م- ۴ م) و مادر و همسر فرهاد پنجم (فرهادک) اشکانی بود. فلاویوس جوزفوس مورخ یونانی او را تراموزا می‌نامد.
او کنیزی رومی بود که اوگوست٬ امپراتور روم (۲۷ ق.م- ۱۴ م) او را به‌عنوان هم خوابه و در ازای استرداد درفش های روم که سپاه کراسوس آنها را در جنگ حران در ۵۳ ق.م از دست داده بود و هنوز در ایران مانده بودند، به فرهاد چهارم (۲ ق.م- ۳۷ م)، پادشاه اشکانی هدیه کرد.
استرداد این درفش ها موجب جشن و شعف فوق‌العاده‌ای در روم گشت و شاعران رومی که قصدشان خوشامدگویی برای اکتاویوس بود، این کار را به منزلهٔ جبران شکست‌های گذشته یا همچون فتحی درخشان تلقی کردند. تراموزا کنیزک رومی که در این هنگام زوجهٔ فرهاد چهارم و در واقع ملکهٔ دربار وی شده بود، نیز در این کار نقش عمده‌ای داشت. چند سال بعد هم، این زن که کودکی به نام فرهادک برای شاه زاییده بود، به بهانهٔ لزوم تأمین جان این فرزند و اجتناب از هر گونه توطئه احتمالی داخلی، فرهاد چهارم را وادار کرد تا سایر پسران خود را از دربار دور سازد. فرهاد چهارم هم چهار پسر را با اقربای آنها که در حرم وی بودند، به روم فرستاد تا در آنجا تربیت شوند (ح ۷ ق.م). فقط فرهادک (فرهاد پنجم) را با مادرش نزد خود نگه داشت. وقتی که فرهادک (فرهاد پنجم) به سن بلوغ رسید، به تحریک مادر (موزا) و از بیم آنکه برادرانش عنوان ولیعهدی را به دست آورند، پدر را زهر داد و خود به نام فرهاد پنجم با مادرش موزا به تخت نشست (ح ۲ ق.م).
آغاز قدرت مشترک موزا- فرهادک (۲ ق-م تا ۴ میلادی)[ویرایش]
در سال ۲ ق-م، تراموزا (موزا) آخرین قدم را به منظور تأمین تاج و تخت اشکانی برای فرزندش فرهادک (فرهاد پنجم) برداشت و فرهاد چهارم که در آن زمان به سن کهولت رسیده بود، با زهر هلاک شد. پس از آن که زن رومی فرهاد چهارم، پسران فرهاد چهارم را از دربار دور کرد، فرهادک یگانه معاون فرهاد چهارم در اداره مملکت گردید و پدرش از جهت نفوذ موزا، او را به قدر کافی مورد توجه قرار داد، به طوری که همه فرهادک را ولیعهد می‌دانستند، لکن فرهادک تصور کرد که ممکن است پدرش چندین سال دیگر زنده بماند و در این مدت بر او تغییر رأی حاصل شود و برادرانش نیز برضد او دسیسه بنمایند. بنابراین نخواست منتظر مرگ طبیعی پدر شود و با مادر خود زهری تهیه کردند و به پدر خورانید. آنگاه مادر و فرزند بلامنازع به سلطنت نشستند (۲ ق-م). حکومت روم، جلوس فرهاد پنجم را به تخت سلطنت پارت تأئید کرد، به شرطی که از اهداف خود در ارمنستان صرف نظر کند.
ازدواج با پسر[ویرایش]
در سال دوم میلادی، فرهادک با مادر خود موزا ازدواج کرد. این عمل که در نزد یونانیان و رومیان چندان ناپسند نبود و در گذشته افرادی مانند اسکندر مقدونی نیز چنین عملی را مرتکب شده بودند، بسیار برای ایرانیان ناگوار آمد، خصوصاً اینکه اشک در یک سمت سکهٔ خود تصویری هم از این زن رومی نقش زد که در نزد بزرگان، نشانی از اظهار تابعیت وی نسبت به دشمن محسوب شد و سخت ناپسند افتاد. بالاخره شورشی بر ضد وی طراحی شد که موجب فرارش به روم گردید و او ظاهراً در بین راه کشته شد (۴ م).
منابع[ویرایش]
- حسن پیرنیا، ایران باستان.
- ویکی‌پدیای انگلیسی
|
||||||||||
