وزارت رفاه و تأمین اجتماعی ایران

نوشتار(های) وابسته: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران

وزارت رفاه و تامین اجتماعی در سال ۱۳۸۳ و پس از تصویب قانون نظام جامع تامین اجتماعی در مجلس ششم تشکیل شد. این وزارتخانه در تیرماه ۱۳۹۰ با دو وزارتخانه تعاون و کار و امور اجتماعی ادغام شده و حاصل آن، تشکیل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود.

قانون نظام جامعه تامین اجتماعی در آذر ۱۳۸۲ در مجلس ششم تصویب شد و معرفی وزیر و تشکیل وزارتخانه به مجلس هفتم (که کنترل آن در اختیار محافظه کاران قرار داشت) موکول شد. در ابتدای آغاز به کار مجلس هفتم برخی از نمایندگان در لزوم تشکیل این وزارتخانه تشکیک کردند تا جاییکه عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوی دولت خاتمی، لزوم قانونی تشکیل این وزارتخانه بر اساس مصوبات مجلس قبل را یادآور شد. سرانجام محمدحسین شریف‌زادگان به عنوان اولین وزیر رفاه و تامین اجتماعی از مجلس رای اعتماد گرفت.

اهداف و برنامه‌ها

هدف اولیه از تاسیس این وزارتخانه تجمیع همه نهادهای خدماتی حمایتی و بیمه گر همچون سازمان تامین اجتماعی، سازمان بهزیستی، سازمان خدمات درمانی، هلال احمر، سازمان حوادث غیر مترقبه، سازمان اورژانس کشور، کمیته امداد امام خمینی، بنیاد جانبازان و مستضعفان، بنیاد شهید، سازمان بازنشستگی، صندوق بیمه روستاییان و ... و پایان دادن به تشتت گستدره در ارائه خدمات حمایتی و بیمه‌ای در کشور بود اما از آنجا که اصولگرایان با هر گونه کاهش اختیارات علی خامنه‌ای مخالفت می‌کنند، نهادهای زیر نظر وی همچون کمیته امداد و بنیادها به فعالیت خود خارج از حیطه این قانون ادامه دادند. مسئولان اعلام کردند که نظام جامع اطلاعات ایرانیان را فراهم خواهند آورد تا بر اساس آن کد تامین اجتماعی (در آمریکا: Social Securty Number) برقرار شود.(اقدامی که تا کنون صورت نگرفته).

محمد ستاری‌فر از معاونان خاتمی و یکی از طراحان این سازمان می‌گوید:"اگر اغراق نباشد باید بگویم من شخصاً درجه اعتبار این قانون را بعد از قانون اساسی می‌دانم."

یکی از معاونان سازمان تامین اجتماعی نیز گفت که وزارت رفاه باید همه افراد را تا دو سال پس از تاسیس تحت پوشش قرار دهد.

مخالفان

تشکیل این وزارتخانه با مخالف وزیر بهداشت و روسای دانشگاههای علوم پزشکی مواجه گردید. مسعود پزشکیان وزیر وقت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معتقد است که:" وقتی دولت در الفبای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به مردم مشکل دارد و قدرت پرداخت منابع مالی را ندارد چگونه می‌خواهد وزارت رفاه برای مردم درست کند؟" سازمان تامین اجتماعی که بر اساس این قانون به وزارتخانه تبدیل گردید) پیشتر زیر مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار داشت. هم چنین برخی از نهادهای کارگری پیرامون استفاده از منابع صندوق تامین اجتماعی (که از محل پرداخت حق بیمه کارگران در نیم قرن گذشته جمع‌آوری شده است) در سایر مصارف ابراز نگرانی کردند.

موافقان

به گفته نمایندگان مدافع طرح بیش از ۲۵٪ از بودجه کل کشور صرف مسایل امور خدماتی، حمایتی و درمانی می‌شود، اما هیچ وزارتخانه‌ای پاسخگوی این هزینه‌ها و همچنین وضعیت خدمات حمایتی و رفاهی در کشور نیست. به گفته نمایندگان سازمانهای مختلفی در این امور مشغول هستند که تعدد آنان منجر به موازی کاری و تلف شدن بخش عمده‌ای از بودجه کشور می‌گردد. همچنین با گذشت بیش از دو دهه از انقلاب ۵۷ هنوز اهداف اصل ۴۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی محقق نشده است.

وزرا

شریف زادگان

اولین وزیر معرفی شده برای این پست در دولت محمد خاتمی، محمدحسین شریف‌زادگان رییس وقت سازمان تامین اجتماعی بود که موفق به کسب رای اعتماد از مجلس هفتم گردید. تصویب قانون نظام جامع تامین اجتماعی از فعالیت‌های مهم شریف زادگان بود. دکتر شریف زادگان که مسئول کمیته اقشار میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) بود در بهمن ۱۳۸۹ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

کاظمی

محمود احمدی نژاد ابتدا سید مهدی هاشمی را برای پست وزارت به مجلس هفتم معرفی کرد اما موفق به احراز رای اعتماد مجلس نشد. وی سپس پرویز کاظمی را معرفی کرد که از مجلس رای اعتماد گرفت.

احمدی نژاد یکسال بعد در مهر ۱۳۸۵ وی را نیز برکنار کرده و عبدالرضا مصری را به مجلس معرفی گرد. مصری نماینده کرمانشاه در مجلس هفتم و پیش از آن سابقه فعالیت در سازمان زندانها و کمیته امداد را داشته است. همزمان با معرفی وی برخی از نمایندگان طرح انحلال وزارت رفاه و انتقال سازمان تامین اجتماعی به وزارت بهداشت و درمان (همچون گذشته) را تصویب کردند که به فرجام نرسید.

وی بعنوان دومین وزیر کار در مجلس گفت:حوزه فعالیت وزارت رفاه براساس قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی حوزه بیمه‌ای، حمایتی و توانبخشی از طریق اعطای یارانه و کمک مالی به افراد و خانواده‌های نیازمند و حوزه امدادی شامل، امداد و نجات در حوادث غیرمترقبه است.

پیش‌بینی می‌شود بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی در سال ۸۸ بالغ بر ۸ میلیون و ۵۰۸ هزار و ۵۴۳ نفر و سازمان بازنشستگی کشوری یک میلیون و ۴۳۴ هزار نفر خواهند شد که مجموعاً ۹/۹ میلیون نفر را (حدود ۵۶ درصد جمعیت ۷۰ میلیونی کشور را) شامل می‌شوند که با توجه به منابع و مصارف کنونی آینده‌ای خطرناک برای بیمه شدگان پیش‌بینی می‌شود.

وی پس از برکناری از پست وزارت در مصاحبه‌ای گفت که پس از دو-سه جلسه ۴۵ دقیقه‌ای گفتگو با ثمره هاشمی (از نزدیکان احمدی نژاد و خود او) بعنوان وزیر معرفی شده است.

عبدالرضا مصری

عبدالرضا مصری که دارای مدرک کارشناسی علوم اجتماعی است آبان ۱۳۸۵ با ۱۹۱ رای موافق از مجموع ۲۵۹ نماینده حاضر بعنوان سومین وزیر رفاه و تامین اجتماعی آغاز بکار کرد.

صادق محصولی

صادق محصولی (۱۳۳۸ در ارومیه) وزیر کشور دولت نهم و وزیر رفاه در دولت دهم جمهوری اسلامی است. محصولی با اینکه پس از انتخابات بحث برانگیز دهم در سمت خود بعنوان وزیر کشور ابقا نشد اما سرانجام در روز ۲۵ آبان ۱۳۸۸ با رای ضعیف نمایندگان مجلس شورای اسلامی (۱۴۹ رای موافق از مجموع ۲۶۵ رای ماخوذه) به عنوان وزیر رفاه و تامین اجتماعی انتخاب شد. پیشتر احمدی نژاد فاطمه آجرلو را برای این سمت معرفی کرده بود که با رای عدم اعتماد نمایندگان از این سمت باز ماند.

پانویس

پیوند به بیرون

• وزارت رفاه و تامین اجتماعی
• کمیته امداد امام خمینی
• سازمان بهزیستی
• کمیته رفاه و تامین اجتماعی