کرج
| کرج | |
|---|---|
 |
|
| کشور |  ایران |
| استان | البرز |
| شهرستان | کرج |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) قدیمی | کوهرج (به دلیل داشتن کوه‌های زیاد) |
| مردم | |
| جمعیت | ۱٬۶۱۴٬۶۲۶ سال ۱۳۹۰[۱] |
| تراکم جمعیت | ۴۶۸۰ نفر بر کیلومتر مربع |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۶۲ کیلومتر مربع[۲] |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱٬۳۰۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۷ درجه سانتیگراد |
| میانگین بارش سالانه | ۲۴۳/۸ میلیمتر[۲] |
| روزهای یخبندان سالانه | ۵۰ روز |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | علی ترکاشوند |
| ره‌آورد | انواع ترشی خانگی، عسل کوهستان، سرکه سیب محلی، عرقیات گیاهی، صنایع دستی |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۲۶ |
| وبگاه | وبگاه رسمی |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۶۸ ایران ۳۸ |
| تابلوی خوش‌آمد به شهر | |
کرج 
تلفظ راهنما·اطلاعات یکی از کلانشهرهای ایران و همچنین مرکز استان البرز و مرکز شهرستان کرج است. کرج یکی از شهرهای کوهپایه‌ای ایران می‌باشد که در دامنهٔ رشته کوه‌های البرز و در بلندای ۱۳۰۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است. جمعیّت این شهر طبق آمار رسمی سال ۱۳۹۰ برابر ۱٬۶۱۴٬۶۲۶ نفر می‌باشد که از این جهت در حال حاضر پس از شهرهای تهران و مشهد و اصفهان به‌عنوان چهارمین شهر پرجمعیت ایران به‌شمار می‌رود. کرج پس از تهران بزرگترین شهر مهاجرپذیر ایران است و همچنین جمعیت این شهر نسبت به سایر شهرهای بزرگ ایران جوان‌تر است.[۲] کرج هم‌اکنون به‌عنوان یکی از کلانشهرهای کشور ایران به‌شمار می‌آید. این شهر در میان کلانشهرهای ایران با رشد جمعیت سالانهٔ ۳/۱۴ درصد بالاترین رشد جمعیت را دارد.[نیازمند منبع]
محتویات
- ۱ موقعیت و تقسیمات کشوری
- ۲ پیشینه تاریخی
- ۳ موقعیت راه‌های استان
- ۴ ریشه‌یابی نام
- ۵ مراحل گسترش تاریخی
- ۶ مردم شناسی
- ۷ مشاهیر کرج
- ۸ مراکز علمی و آموزشی
- ۹ مراکز صنعتی کرج
- ۱۰ مکانهای تاریخی، فرهنگی
- ۱۱ جاذبه‌های گردشگری
- ۱۲ بوستان‌های کرج
- ۱۳ مناطق شهرداری کرج
- ۱۴ محله‌ها
- ۱۵ ورزشگاه‌های کرج
- ۱۶ حمل و نقل و شبکه ارتباطی
- ۱۷ آب و هوا
- ۱۸ مکانهای مهم و مشهور
- ۱۹ نگارخانه
- ۲۰ منابع
- ۲۱ پیوند به بیرون
موقعیت و تقسیمات کشوری[ویرایش]
کرج در ۳۶ کیلومتری غرب تهران و در کرانهٔ غربی رود کرج[۳] و در دامنهٔ جنوبی رشته کوه البرز قرار گرفته‌است. این شهرستان از شمال به استان مازندران، از جنوب به شهرستان شهریار و استان مرکزی، از غرب به شهرستان ساوجبلاغ و استان قزوین و از شرق به شهرستان تهران محدود است.[نیازمند منبع]
شهر کرج با طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۰ دقیقه و ۳۰ ثانیه خاوری و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴۸ دقیقه و ۴۵ ثانیه شمالی (پل تاریخی کرج، ورودی جاده کرج-چالوس)، با ارتفاع ۱۲۹۷ متر از سطح دریا (ایستگاه راه آهن)، در فاصله ۴۸ کیلومتری غرب شمالی تهران واقع شده‌است.[۴] این شهر با مساحتی معادل ۱۷۵/۴ کیلومتر مربع و حریمی به وسعت ۱۷۸/۹ کیلومتر مربع در دامنه رشته کوه البرز مرکزی قرار دارد و مرکز شهرستان کرج می‌باشد.[۲]
جلگهٔ پهناور کرج با ارتفاع متوسط ۱۳۲۰ متر از سطح دریا در مسیر راه ارتباطی وسایط نقلیه حامل کالاهای وارداتی و صادراتی از مرز ترکیه و آذربایجان و به مقصد تهران و بالعکس است.
رشته کوه‌های البرز همچون دیواری بلند استان مازندران را از کرج جدا کرده‌است. دهستان کرج در میان دره‌های پرپیچ‌وخم البرز و در اطراف جاده چالوس قرار دارند. از تونل کندوان تا روستای مراد تپه در غرب اشتهارد، حوزه فرمانداری کرج را تشکیل می‌دهد.
حوزه فرمانداری کرج در سال ۱۳۳۷ برای جمعیتی در حدود ۳۵ هزار نفر و با وسعتی در حدود ۵۸۳۰ کیلومتر مربع بنیاد شد.[نیازمند منبع]
با گذشت زمان و افزایش جمعیت، شهرستان‌های طالقان، ساوجبلاغ، نظرآباد، اشتهارد و فردیس از شهرستان کرج جدا و هر کدام تبدیل به یک شهرستان مستقل شدند. شهر کرج امروزه به عنوان مرکز شهرستان کرج به حساب می‌آید.[نیازمند منبع]
پیشینه تاریخی[ویرایش]
آثار باقی‌مانده در عهد باستان و دوران حکومت هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان در منطقه کرج گواه این اهمیت است که این ناحیه در روزگاران گذشته از تمدن پیشرفتهای برخوردار بوده است.[۴]
کرج مدتی جزء مازندران و زمانی بخشی از ری بوده‌است و گاهی از روستاهای طالقان یا شهرستانک محسوب می‌شده‌است. تا پیش از حمله مغول رفت‌وآمد کاروان‌ها بیشتر از راهی بوده که از طریق سگزآباد و شهریار به ری می‌رفته‌است. از این دوره به بعد راه قزوین – کرج – ری اهمیت بیشتری یافت ولی اهمیت کرج در دوره صفوی به دلیل قرار گرفتن بر سر راه قزوین به تهران و تبریز بیشتر شده و کاروانسراها، پلها و قلعه‌های ایجاد شده در حاشیه این جاده به آن هویت بخشیده‌است.[۵]
مقدسی در سده چهارم هجری قمری از کرج به عنوان یکی از روستاهای ری نام برده‌است. در آغاز سده هفتم هجری قمری یاقوت حموی نیز کرج را تابع ری دانسته‌است.
حمدالله مستوفی در سده هشتم هجری قمری در کتاب مشهور خود (نزهة القلوب) کن و کرج را از ولایات تابع طالقان برشمرده و در ذکر رودخانه‌های عراق عجم از کوهرود نام می‌برد که ویژگیهای آن به طور دقیق قابل تطبیق بر روی رودخانه کرج است.[۵]
در سده‌های میانه اسلام و پس از آن به ویژه در عهد آخرین پادشاهان صفوی که تهران مقر حکومتی دربار می‌شود، مسیر قزوین – کرج – تهران مورد توجه قرار می‌گیرد و به احتمال فراوان کاروانسرای صفوی کرج قابل انتساب به همین دوره‌است.[نیازمند منبع]
دوره قاجاریه به ویژه عصر فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه کرج به علت همجواری با پایتخت و قرار گرفتن بر سر راه ارتباطی سلطانیه و تبریز مورد توجه سلیمان میرزا قرار گرفت و کاخ سلیمانیه را در آنجا ساخت.[۶] در همین دوران سپاهیان زیادی از منطقه عبور کرده و یادداشتهایی از خود بر جای نهاده‌اند.[۵] در این دوره کرج به عنوان قسمتی از راه اصلی تهران-قزوین شناخته می‌شد. در بیشتر سفرنامه‌های غربی و فارسی به گستردگی از این مکان یاد نشده‌است.[۶]
در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی با احداث جاده آسفالته تهران - کرج به سواحل دریای خزر (چالوس) و همچنین احداث جاده‌های غرب کشور (قزوین - همدان - تبریز - زنجان و...)، شهر کرج به یک گلوگاه مهم ارتباطی تبدیل گردید. در دوران پهلوی احداث کارخانجات و تأسیسات صنعتی فراوان حد فاصل تهران - کرج - قزوین و اطراف آن باعث شکوفایی و گسترش روزافزون شهر گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بر سرعت گسترش این کلانشهر هر روزه افزوده می‌گردید تا امروزه که چهره یک شهر به نام و مشهور با کلیه پیشرفتهای صنعتی، آموزشی، علمی، بهداشتی، تفریحی و... را به خود گرفته، به حدی که چهره چند دهه گذشته آن با چهره کرج امروز غیرقابل مقایسه می‌باشد.[۴]
موقعیت راه‌های استان[ویرایش]
از سمت تهران به کرج (سمت شرقی استان) سه راه به کرج می‌رسند: بزرگراه شهید لشگری، آزادراه تهران کرج و بزرگراه شهید همت (بزرگراه شهید خرازی) و از سمت استان قزوین به کرج دو راه: آزادراه کرج-قزوین و جاده قدیم قزوین. همچنین شهرستان کرج از سمت شمال از طریق جاده چالوس به چالوس و شمال کشور متصل است.
ریشه‌یابی نام[ویرایش]
بر پایه زبان کهن کرج، نام کرج از واژه کاوک به معنی میان تهی گرفته شده و این، از آن روی است که کرج میان دره واقع شده است. همچنین یکی دیگر از وجه تسمیه کرج از واژه کراج است و با پیشینه تاریخی آن که در تپه آتشگاه، کوه‌های کلاک، قلعه دختر شهرستانک و قلعه اشتهارد در روزهای تابستان برای خبر رسانی و دیده‌بانی آتش‌افروزی می‌شده، مرتبط است. همچنین گفته دیگری موجود است که نام کرج از واژه کوه رج به معنی محلی که کوه‌های ردیف شده دارد، می‌داند و مورد دیگری که به آن اشاره شده نام کرج را بدست آمده از واژه اکراج به معنی بانگ و فریاد می‌داند.[۷]
در فرهنگ نفیسی کرج به معنی گوی، گریبان، چاک و شکاف آمده و آن رودخانه ایست که در کوه‌های شمال غربی ری جاری می‌شد و بلوک شهریار و ساوجبلاغ را مشروب می‌سازد و نام دهی است در کنار این رودخانه که پادشاهان قاجار در آنجا بناها و قصرهای عالیه برپا نموده‌اند. همچنین در کتب مختلف آمده، لفظ کرج از واژهٔ کرژ به معنی کوهپایه‌است.[۵]
مراحل گسترش تاریخی[ویرایش]
کرج در محدودهٔ خیابانهای کشاورز و مصباح، روستایی تابع بخش ساوجبلاغ از توابع حوزه ۱۹ تهران بود و در این دوره مراکز اداری و تجاری آن گاهی تهران، برغان، کردان و هشتگرد بوده‌است. سپس شهر کرج تابع شهرستان تهران شد و نمایندگی‌های ادارات مرکزی به رتق و فتق امور آن می‌پرداختند. این شهرستان با جهشی سریع از دوره روستایی و شهری گذشت و منطقه بسیار وسیعی را در بر گرفت. اشتهارد، شهریار، طالقان، ساوجبلاغ، کوهپایه و بخش حومه تابع استان تهران، همه قلمرو کرج به حساب می‌آمد.
پس از انقلاب اسلامی، با گسترش سریع و افزایش جمعیت و پیدایش قطب‌های جاذبه‌ای، کرج به چندین شهرستان و منطقه تقسیم شد؛ که اینک هر کدام از بخش‌های پیشین به یک شهرستان و بسیاری از روستاهای اقماری آن خود به شهر و شهرک‌هایی تبدیل شده‌اند.[نیازمند منبع]
محدوده‌ای که امروز کرج بزرگ (شهر کرج) نامیده می‌شود، در گذشته شامل روستاهایی تابع حوزه کن، شهرستان شمیران، ساوجبلاغ و شهریار بوده است؛ و کلاک، سرجو، حصار، وسیه، باغ پیر، بیلقان، حسین‌آباد بیلقان، علی‌آباد پرگیرک، تپه مرادآباد، بیدستان، صحرای ویان، جوادآباد، نهر رستم، دره دروا، حسن‌آباد، حاجی‌آباد، صوفی‌آباد، وهرجرد (ورگرد)، دلمبر، حیدرآباد، میانجاده، شنبه‌دژ، نوزمین، سیاه کلان، کسین، کارخانه قند، حسین‌آباد مهرشهر، پیشاهنگی، گلدشت، جو مردآباد، سرحد آباد، آسیا برجی، سرآسیاب، ده کرج، حسین‌آباد راه‌آهن، شهر صنعتی، اطراف امامزاده طاهر و امامزاده حسن، باغ فلاحت و مناطق دیگری که درسال‌های اخیر در محدوده شهر کرج قرار گرفته، را در بر می‌گرفته‌است.[نیازمند منبع]
در سال ۱۳۸۹ خورشیدی پس از تصویب مجلس شورای اسلامی، شهر کرج به همراه ۳ شهرستان دیگر در قالب استان البرز جای گرفت.[نیازمند منبع]
برپایه بررسی‌های سال ۱۳۸۷ خورشیدی کلانشهر کرج در آن سال دارای ۶۸۰ هکتار بافت فرسوده شهری بوده‌است.[۸]
مردم شناسی[ویرایش]
- نظرسنجی سال ۱۳۸۹
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در کرج به قرار زیر بود:[۹]
مشاهیر کرج[ویرایش]
حاسب کرجی[ویرایش]
ابوبکر محمد بن حسین حاسب کرجی (۹۵۳ تا ۱۰۲۹ میلادی)، ریاضی‌دان و آب شناس فرهیخته ایرانی است و در نیمه دوم سده چهارم و آغاز سده پنجم هجری زندگی کرده‌است. وی هم دوران ابوریحان بیرونی، زکریای رازی و پورسینا بوده‌است اما کسی وی را به اندازهٔ این سه تن نمی‌شناسد.
کرجی در سدهٔ چهارم و پنجم هجری می‌زیست. وی در چهل کیلومتری غرب تهران (کرج) زاده شد. او پس از آنکه در شهر ری (کرج و تهران) که کانون دانشمندان ایرانی بود، بر بنیان و اساس رشته‌های ریاضی چیرگی یافت، در آغاز سدهٔ پنجم به پایتخت علمی جهان اسلام، بغداد رفت. به خوبی آشکار نیست که کرجی تا چه زمانی در بغداد به سر می‌برده‌است. اما گویا پس از قتل وزیر بغداد (فخرالملک) که پشتیبان کرجی به شمار می‌رفت، این شهر را هراسان رها کرده و به زادگاه خود (کرج) بازگشته‌است (۴۰۳ هجری یا پیش از آن). در آنجا بنابر دستور ابوغانم معروف بن محمد وزیر و دبیر ویژه منوچهر بن قابوس و شاعر و ادیب فرهیخته ایرانی دربارهٔ «آبهای درونی زمین و روش بیرون آوردن آنها» گفتاری را می‌نگارد که فرایند آن پژوهش کاربردی و بزرگترین شاهکار کرجی است. حاصل آن کتاب «انباط المیاء الخفیه» است. وفات وی در سال ۴۲۰ هجری (۳۲ سال پیش از ابوریحان) روی‌داد.[۱۰]
مراکز علمی و آموزشی[ویرایش]
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
- دانشکده فنی سما واحد کرج
- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
- دانشگاه خوارزمی (پردیس کرج)
- دانشگاه هنر (پردیس کرج)
- دانشگاه محیط زیست
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی البرز
- دانشگاه جامع علمی - کاربردی
- دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر البرز
- دانشگاه علمی کاربردی شهرداری کرج
- دانشگاه علمی کاربرد مرکز تربیت مربی
- دانشگاه علمی کاربردی قند کرج
- دانشگاه علمی کاربردی داروگر
- دانشگاه پیام نور
- پژوهشگاه مواد و انرژی
- مرکزتربیت مربی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور
- سازمان سنجش آموزش کشور
- مرکز تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته‌ای کرج
- مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
- مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی حصارک
- مجتمع تولیدی، تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران
- مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور
- مؤسسه تحقیقات خاک و آب
- مرکز فضایی ماهدشت
- مرکز مطالعات خلیج فارس
- مرکز تحقیقات فضایی (مجتمع دانشگاهی هوا فضا)
- مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
- پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران
- مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت (وابسته به وزارت نیرو)
- معاونت آب و خاک وصنایع (وابسته به وزارت جهاد کشاورزی)
- مرکز پژوهشهای کاربردی سازمان زمین‌شناسی
- دانشکده پزشکی گلشهر
- مرکز تربیت مربی و پژوهشهای فنی و حرفه‌ای
- مرکز آموزش عالی امام خمینی (وابسته به وزارت جهاد کشاورزی)
- مرکز تربیت معلم حکیم ابوالقاسم فردوسی فردیس
- مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی جهاد دانشگاهی شعبه کرج
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای پسران کرج (شهید بهشتی)
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران کرج (هفده شهریور)
- مرکز آموزشی اسوه
- دبیرستان و پیش دانشگاهی نمونه دولتی دخترانه شهید بهشتی
- دبیرستان و مرکز پیش دانشگاهی البرز
- دبیرستان و مرکز پیش دانشگاهی دهخدا
- دبیرستان و مرکز پیش دانشگاهی علی ابن ابیطالب (نام قدیم: دبیرستان شهید انصاری)
- مرکز آموزشی شهید سلطانی کرج (تیزهوشان کرج، دفتر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان)
- مؤسسه آموزش عالی رسام کرج
مراکز صنعتی کرج[ویرایش]
کرج دارای تعداد زیادی واحدهای تولیدی و صنعتی است که در مناطق مختلف شهر و یا عمدتاً در شهرکهای صنعتی متمرکز شده‌اند. برای نمونه دو شهرک صنعتی سیمین دشت و بهارستان مجموعاً بیش از ۴۷۰ واحد تولیدی فعّال دارند و بیش از ۹۵۰ واحد دیگر در مناطق مختلف شهر و حومه آن قرار دارند.[۱۱]
مکانهای تاریخی، فرهنگی[ویرایش]
| اثر | قدمت |
| آهنین راه و پل سنگی | دوره اسلامی |
| تپه‌های امامزاده احمد و محمود | دوره اسلامی |
| مسجد هلجرد | دوره قاجار |
| مسجد جامع | دوره قاجار |
| کاروانسرای کندوان | دوره قاجار |
| کاروانسرای شاه عباسی | دوره صفوی |
| قبرستان قدیمی | دوره صفوی |
| چنار حصار | ۸۰۰ ساله |
| درخت سرو کهن | ۱۳۰۰ ساله |
| تپه (آق تپه) مهرشهر | باستانی |
| تپه مرد آباد ماهدشت | باستانی |
| حمام حیدر آباد | صفویه |
در حوزه فرمانداری کرج بیش از ۱۰۰ اثر با ارزش فرهنگی – تاریخی و هنری شناسایی شده و در گزارش بررسی و شناسایی این منطقه درج گردیده. از آثار و مکانهای تاریخی که دارائه قدمت دوره اسلام و بیش از اسلام و دوره قاجار و صفوی و قرن ۷ و ۸ و ۹ هجری می‌توان موارد زیر را نام برد.[نیازمند منبع] آثار فرهنگی و تاریخی دهستان‌های نسا، آسارا و آدران در منطقه‌ای کوهستانی قرار داشته و آبادی‌های آنها در دره‌های پرشیب و یا بر کناره بلند کوه‌ها ایجاد شده‌است.
در شهرهای کمال شهر، گرمدره، محمدشهر از حوزه فرمانداری کرج آثار ارزشمند و چشمگیری وجود دارد که شماری از آنها توسط کارشناسان میراث فرهنگی استان تهران و کرج شناسایی شده و تعدادی نیز در حال بازسازی و استحکام بخشی هستند. دو گرمابهٔ قدیمی واقع در روستاهای هلجرد و بیلقان نیز از آثار طبیعی کرج است.[۱۲]
جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]
از جمله جاذبه‌های گردشگری کرج می‌توان جاده کرج - چالوس، باغ سیب مهرشهر کرج، کاخ مروارید (شمس)، روستای تاریخی آتشگاه را نام برد. باغ لاله‌های گچسر، کاروانسرای شاه‌عباسی، کاخ ناصرالدین شاهی شهرستانک، پل تاریخی کرج، پارک خانواده جهانشهر و امامزاده طاهر کرج که مدفن بسیاری از ناموران شعر و هنر معاصر ایران است از دیگر جاذبه‌های تاریخی - فرهنگی گردشگری کرج به شمار می‌روند.[نیازمند منبع]
دیگر جاذبه‌های گردشگری کرج:
- مجموعه سد امیرکبیر، امکانات ورزش‌های آبی از جمله قایق سواری، اسکی روی آب، ماهیگیری
- پیست اسکی دیزین
- پیست اسکی خور
- روستای آتشگاه کرج
- دهکده واریان
- آتشکده تخت رستم
- کاخ سلیمانیه واقع در دانشکده کشاورزی
- دره ارنگه
- روستای برغان
- دریاچه سد طالقان
- باغات طالقان
- روستای آغشت
- رودخانه کرج
- غار یخ‌مراد
- دره پل خواب
- روستای وینه
- آبشار آدران
- دهکده آبی پارس
- موزه تاریخ طبیعی کرج
- پارک خانواده کرج با امکانات ورزشی و تفریحی
- پارک تنیس
- باغات جهانشهر
- مسیر کوهنوردی عظیمیه
- کوه باغستان کرج
- پیست موتور کراس حصارک
بوستان‌های کرج[ویرایش]
شهر کرج در گذشته‌ای نه چندان دور، با توجه به آب و هوای مناسب و وجود منابع آبی چون رودخانهٔ کرج، باغ شهری زیبا و سبز با درختان کهن و بی‌شمار بوده‌است که آثار آن هنوز هم در شهر به چشم می‌خورد. در طی ۴۰ سال اخیر و با هجوم جمعیت از سراسر ایران به این شهر، رفته رفته باغ‌های آن تخریب و با مناطق مسکونی و راه‌ها جایگزین گردید.
از مناطقی که دارای درختان انبوه زیادی بوده‌اند و در حال حاضر نسبت به دیگر مناطق کرج دارای فضای سبز و درختان بیشتری هستند می‌توان به جهانشهر، مهرشهر و عظیمیه اشاره کرد. پارک جهان‌نما، باغ سیب مهرشهر و باغ‌های مرحوم محمدصادق فاتح در جهانشهر از جمله باغ‌های بزرگ کرج هستند که البته قسمت‌های زیادی از آنها در ۳۰ سال اخیر توسط مسئولان شهری و کشوری و ساکنان آن از بین رفته‌است. در حدود ۵ الی ۶ سال اخیر شهرداری کرج تصمیم گرفته که هویت باغ‌شهر کرج را به این شهر برگرداند و اقدام به ساخت پارکها و بوستان‌های متعدد در سطح شهر کرده‌است. البته راه زیادی تا احیای باغ‌های انبوه از دست رفته باقی است.
در حال حاضر شهر کرج دارای بیش از ۱۷۰ پارک و بوستان کوچک و بزرگ است. از معروفترین آنها می‌توان به پارک جهان‌نما، پارک چمران، پارک تندرستی، پارک ایران زمین، باغ خانواده، پارک تنیس و پارک هامون اشاره کرد.
پارک جهان‌نما[ویرایش]
پارک جنگلی جهان نما بزرگترین پارک شهر کرج با گونه‌های گیاهی و دریاچه زیباست که قدمتش به نیم قرن می‌رسد. این پارک در زمینی به مساحت هزار و ۴۰۰ هکتار و در حد فاصل اتوبان تهران – کرج و بزرگراه شهید همت واقع شده است؛ پارکی که قرار است به همت مسئولان به یکی از زیباترین پارکهای کشور بدل شود.
آنگونه که تاریخ برای این پارک روایت شده است؛ جهان نمای کرج از بزرگان و نامداران کشورهای جهان قول گرفته بود که در سفرهایشان به این پارک به یادگار درختی بکارند تا حکایتی باشد برای آیندگان.
وجود درختان جوان و کهنسال پارک زمینه را برای نماد گردشگری طبیعی و تاریخی مهیا کرده‌است و در روز طبیعت به یکی از مناسب‌ترین مکانها برای تفریح خانواده‌ها بدل شده‌است. در دنیای امروز کرج که جمعیت بیش از دومیلیونی را در خود سکنی داده و زمین و آسمانش را دود و صدای ماشین گرفته‌است، وجود پارکی سر سبز به نام و وسعت " پارک جهان نما " نعمتی بزرگ است، گونه‌های نادر گیاهی، دریاچه و جزیره مصنوعی این پارک که در زمان گذشته با طراحی زیبا و منحصر به فردی ایجاد شده بود از دیگر جاذبه‌های این مجموعه زیبا و منحصر به فرد است. چندین سال است که واگذاری پارک " جهان نما " با تولی گری اداره منابع طبیعی به شهرداری کرج مطرح است. تا جایی که نمایندگان مردم کرج در مجلس شورای اسلامی نیز با هدف حفظ منابع و سرمایه‌های طبیعی همچنین ایجاد پارکی با شکوه برای استفاده شهروندان به دنبال تحقق این موضوع برآمدند. سال گذشته و پس از برگزاری جلسات متعدد بالاخره جهان نما به شهرداری کرج واگذار شد تا این دستگاه بزرگ اجرایی شهر با مدیریت سازمان پارکها و فضای سبز چهره‌ای تازه به جهان نما ببخشد و از این رو نیز کاشت نهال و بهسازی و نوسازی پارک جنگلی جهان نما از سوی شهرداری آغاز شد.[۱۳]
پارک چمران[ویرایش]
منطقه خوش آب و هوای کرج یکی از مهمترین مناطق پرورش گل در ایران بوده و گل گوهر شب‌چراغ نیز به طور استثنایی تنها در این منطقه قابل تولید و پرورش است. پارک دکتر چمران از اواسط بلوار سر سبز ورودی اصلی شهر کرج که به همین نام است آغاز شده و منطقه وسیعی را تا تپه‌های کلاک و ورودی جاده چالوس در بر می‌گیرد.[۵] وسعت این پارک حدود ۴۰ هکتار است.
رودخانه کرج از میان این پارک نیمه طبیعی گذر می‌کند و کناره این رودخانه تفرجگاه مناسبی برای اهالی کرج در ایام تعطیل بوجود آورده و نیز این پارک دارای یک شهر بازی زیبا و مجهز است که در سال ۱۳۹۰ به عنوان شهر بازی نمونه کشوری انتخاب گردید. از دیگر امکاناتی که در این پارک وجود دارد سینما تئاتر وزارت فرهنگ ایران است که در ضلع شمال غربی این پارک واقع شده‌است.[۵]
باغ گلها در داخل پارک چمران که باغی بسیار زیباست، در سال ۸۴ توسط سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری کرج در زمینی به مساحت ۳۰ هزار مترمربع بنا شد که در آن بیش از ۳۰۰ گونه گیاهی از جمله کروپسیس، میخک، ساکولنت، یاس هندی، ارغوان، پیچ اناری و... وجود دارد. این باغ دارای بخش‌های مختلفی از جمله محوطه پرچینهای تو در تو، کلکسیون رز، قفس پرندگان، آلاچیق، رستوران و کافی شاپ و آبشار است.[۱۴]
باغ سیب مهرشهر[ویرایش]
باغ سیب مهرشهر یکی از جاذبه‌های گردشگری سرسبز و وسیع کلانشهر کرج به شمار می‌رود که به مثابه ریه تنفسی برای این شهر عمل می‌کند. باغ سیب مهرشهر کرج با حدود ۴۰۰ هکتار وسعت در نزدیکی کاخ مروارید (شمس سابق) در جنوب غربی این شهر واقع است واکنون توسط بنیاد مستضعفان اداره می‌شود. این باغ دارای ۷۰ هزار اصله درخت میوه شامل گلابی، سیب، هلو، گردو و آلو می‌باشد. این باغ که قدمت آن به دوران حکومت پهلوی بازمی‌گردد، دارای درختانی کهنسال و چشم‌اندازی زیبا است. باغ سیب مهرشهر به رغم داشتن مالکان حقیقی و حقوقی جزء سرمایه‌های طبیعی شهر کرج محسوب می‌شود.[۱۵]
مناطق شهرداری کرج[ویرایش]
در سال ۱۳۹۱ خورشیدی شهر کرج دارای ۱۲ منطقه شهری است.[۲]
| منطقه | مساحت منطقه (هکتار) | مساحت حریم مناطق | جمعیت سال ۸۵ | جمعیت سال ۸۹ |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | ۸۸۳٫۳۶۸ | ۷۰۰٫۶۸۸ | ۱۲۵٬۲۵۳ | ۱۴۵٬۰۴۱ |
| ۲ | ۱۱۱۹٫۸ | ۵۳۵٫۶۸۷ | ۱۰۳٬۹۸۶ | ۱۲۰٬۴۱۴ |
| ۳ | ۲۴۱۷٫۳۷۳ | ۱۰۱۳٫۱۱۵ | ۱۳۸٬۵۳۹ | ۱۶۰٬۴۲۶ |
| ۴ | ۱۶۵۰٫۱۷۸ | ۴۲۱٫۸۳۶ | ۱۰۳٬۷۹۶ | ۱۲۰٬۱۹۴ |
| ۵ | ۱۱۶۷٫۸۹۶ | ۰ | ۱۷۴٬۵۷۲ | ۲۰۲٬۱۵۲ |
| ۶ | ۱۹۵۹٫۴۱۴ | ۴۰۱۷٫۹۳۵ | ۱۸۵٬۵۴۵ | ۲۱۴٬۸۵۸ |
| ۷ | ۱۵۴۱٫۰۳۴ | ۸۰۹٫۹۷۱ | ۱۰۷٬۶۷۷ | ۱۲۴٬۶۸۸ |
| ۸ | ۹۹۹٫۸۸۸ | ۲۸۸٫۶۵۷ | ۱۱۳٬۱۷۷ | ۱۳۱٬۰۵۷ |
| ۹ | ۶۶۴٫۳۵۴ | ۱۳۸۱٫۷۳۹ | ۹۰٬۰۲۱ | ۱۰۴٬۲۴۳ |
| ۱۰ | ۱۸۷۵٫۳۷۲ | ۴۳۲٫۱۰۲ | ۱۲۳٬۳۴۷ | ۱۴۲٬۸۳۴ |
| ۱۱ | ۱۵۶۴٫۶۴۲ | ۴۰۵۹٫۰۸۶ | ۶۱٬۰۱۷ | ۷۰٬۶۵۷ |
| ۱۲ | ۱۶۹۵٫۶۶ | ۴۲۳۰٫۴ | ۵۹٬۱۰۰ | ۶۸٬۴۳۷ |
| جمع | ۱۷۵۳۸٫۹۷۹ | ۱۷۸۹۱٫۲۱۶ | ۱٬۳۸۶٬۰۳۰ | ۱٬۶۰۵٬۰۰۰ |
محله‌ها[ویرایش]
از محله‌های قدیمی کرج که دارای ساکنین اصیل و بومی هستند می‌توان به محله‌های قلعه شنبه، مصباح، حاجی‌آباد، جوادآباد، آسیاب برجی، حصارک، میانجاده، حصار، کمال‌آباد، کلاک، کردان و سرحدآباد و روستاهای اطراف جاده چالوس تا محدوده تونل کندوان اشاره کرد. گویش بومی کرج که به گویش‌های ایرانی مناطق شمالی‌تر همانندی داشته در این محله‌ها صحبت می‌شده‌است.[۱۶]
حیدرآباد یکی از محله‌های قدیمی کرج مرکزی می‌باشد. این محله از شمال با محله‌های جوادآباد و شاهین ویلا از جنوب با میان جاده و کرج نو از غرب با حصارک و از شرق به اراضی سازمان تحقیقات کشاورزی محدود می‌شود. قدمت این محله به دوران صفویه می‌رسد و حمام قدیمی حیدرآباد که در سازمان میراث فرهنگی ثبت شده گواه این ادعا می‌باشد.
دیگر محله‌ها:
|
|
ورزشگاه‌های کرج[ویرایش]
مهمترین ورزشگاه‌های کرج عبارتند از:
- ورزشگاه دکتر شریعتی
- ورزشگاه انقلاب اسلامی کرج
- آدرس ورزشگاه شریعتی: کرج، میدان استاندارد به سمت حسین‌آباد راه آهن
- آدرس ورزشگاه انقلاب: کرج، میانجاده به سمت میدان فاطمیه بعد از میدان به سمت باغستان ورزشگاه انقلاب اسلامی
ورزشگاه انقلاب کرج در حال حاضر ورزشگاه خانگی تیم‌های سایپا در لیگ‌های برتر کشور محسوب می‌شود به طوریکه تیم‌های فوتبال و والیبال سایپا بازی‌های خود در لیگ برتر را در این ورزشگاه برگزار می‌کنند. تیم فوتبال سایپای کرج در سال ۱۳۸۶ در این ورزشگاه با برد ۲ بر صفر مقابل تیم مس کرمان قهرمان لیگ برتر ششم شد. تیم والیبال سایپای کرج هم در سال ۹۰ با باخت برابر تیم کاله آمل در این ورزشگاه در دیدار فینال به مقام نایب قهرمانی لیگ برتر والیبال کشور نائل شد.
ورزشگاه شریعتی هم بین سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ میزبان بازی‌های خانگی باشگاه فوتبال بهمن کرج بود و این تیم در این ورزشگاه به افتخارات زیادی در سطح اول فوتبال کشور رسید. این ورزشگاه همچنین در چند سال ابتدایی میزبان بازی‌های تیم فوتبال سایپای کرج هم بود.
حمل و نقل و شبکه ارتباطی[ویرایش]
مسیر جابجایی کاروان‌ها به سمت جاده چالوس از میان روستای کرج که در دوره قاجار ساخته شده‌است امروزه جای خود را به بزرگراه داده‌است. این مسیر تهران را به کرانه‌های دریای خزر از طریق تونل کندوان که در سال ۱۹۳۸ احداث شد، متصل می‌کند. یکی دیگر از راه‌های اصلی که از میان کرج می‌گذرد بزرگراهی بود که تهران را به آذربایجان و گیلان متصل می‌کند.[۶]
کلان شهر کرج از دیرباز، پل ارتباطی و گلوگاه بسیار مهمی در حد فاصل تهران- قزوین و شهرهای استان مازندران بوده‌است.[نیازمند منبع] همچنین در طی سه دهه گذشته با ایجاد شبکه راه‌های جدید و احداث آزادراه‌های منشعب و عبوری از آن بر اهمیت این شهر در مسیر ارتباطی تهران به کشورهای اروپایی افزوده شده‌است.[نیازمند منبع] مهمترین راه‌های ارتباطی کرج عبارت‌اند از:
- آزادراه تهران- کرج- قزوین به طول ۱۴۸ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- هشتگرد به طول ۳۸ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- چالوس به طول ۱۶۱ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- شهریار به طول ۱۸ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- بوئین زهرا به طول ۹۸ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- رباط کریم به طول ۴۰ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- گاجره – دیزین- شمشک به طول ۸۲، ۸۸ و ۱۰۳ کیلومتر
- راه آسفالته کرج- برغان، طالقان. در دست ساخت
همچنین در سال ۱۳۸۰ انواع راه‌های موجود در شهرستان کرج (آسفالت، اصلی، فرعی، شنی) بالغ بر ۶۳۶ کیلومتر بوده‌است.[نیازمند منبع] پایانه‌های مسافربری کرج نقش عمده‌ای را در زمینه ترابری و جابجایی بار و مسافر از مقصد کرج به سوی نقاط مختلف ایران بر عهده دارند. همچنین در سال ۱۳۷۷ فعالیت روزانه قطار سریع‌السیر کرج- تهران (مترو-خط ۵) مورد بهره‌برداری قرار گرفت و از ایستگاه مرکزی کرج تا ایستگاه صادقیه (آریاشهر) تهران می‌توان استفاده نمود و ادامه مسیر در جنوب تهران به ایستگاه شهر ری و بهشت زهرا و شمال تهران به ایستگاه میرداماد منتهی می‌گردد. در حال حاضر مترو در مسیر کرج- مهرشهر به طول ۱۱ کیلومتر مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است.[نیازمند منبع] ایستگاه راه آهن شهر کرج که در قسمت جنوب آزادراه تهران-کرج قرار دارد یکی دیگر از شبکه‌های انتقال مسافر و بار می‌باشد که فاصله آن از تهران به کرج ۴۱ کیلومتر و از ایستگاه کرج تا قزوین ۱۰۳ کیلومتر است.[نیازمند منبع]
فرودگاه بین‌المللی پیام[ویرایش]
فرودگاه بین‌المللی پیام کرج یک فرودگاه پستی و سازمانی اقتصادی با پتانسیل‌های ویژه‌است.
این سازمان دارای فرودگاه بین‌المللی- هاب پستی و تنها منطقه ویژه اقتصادی استان البرز و مرکز کشور است که در مسیر شاه راه ارتباطی ۹ استان کشور قرار گرفته‌است.
منطقه ویژه اقتصادی پیام در زمینی به مساحت سه هزار و ۶۰۰ هکتار در اراضی ۱۰ هزار هکتاری فرودگاه بین‌المللی پیام جهت حمل و نقل بار هوایی و پستی- انبارداری- خدمات سردخانه‌ای- صنایع بسته‌بندی- فراوری کالا و صادرات کالاهای فاسدشدنی در محدوده فرودگاه بین‌المللی پیام واقع در استان البرز در جنوب غربی شهر کرج در سال ۱۳۶۹ تأسیس شده است.[۱۷][۱۸] آنچه که پیام را از دیگر مناطق ویژه کشور متمایز می‌کند و مورد توجه کارشناسان و صاحب نظران عرصه اقتصادی و صنعتی کشوراست، عبارتند از:
۱-نزدیکترین منطقه ویژه اقتصادی به تهران، استان البرز وکلان شهر کرج
۲-قرار گرفتن در مجاورت راه آهن سراسری کشور، مترو و شاهراه‌های ارتباطی
۳-قرار گرفتن درداخل فرودگاه بین‌المللی پیام وبهره گیری از امکانات و تأسیسات زیر بنایی آن
۴- قرار گرفتن در مسیر ارتباطی ۱۱استان بزرگ اقتصادی و کشاورزی کشور
۵-نزدیکی به بازار بزرگ تهران، مراکز خرید، مراکز علمی، بناهای تاریخی، فرهنگی و جاده زیبا و توریستی چالوس که جز چهار جاده معروف و زیبای دنیا محسوب می‌گردد
۶-ترانزیت و صدور مجدد کالا بدون محدودیت و امکان مبادله کالا از منطقه ویژه اقتصادی پیام به خارج از کشور.[۱۸]
پس از استان شدن کرج در غالب استان البرز بحث راه‌اندازی خطوط هوایی مسافربری در فرودگاه پیام از طریق نمایندگان کرج در مجلس و استانداران البرز پیگیری شده‌است. در این زمینه بارها قولهایی داده شده‌است اما تا کنون محقق نگردیده‌است.[۱۹]
قطار شهری (مترو)[ویرایش]
لزوم[ویرایش]
شهر کرج که در سال ۱۳۳۵ با ۱۴۰۰۰ نفر جمعیت در حقیقت شهرکی کوچک و مصفا و دارای زیرساخت‌های ساده ولی متناسب با نیاز خود بود ناگهان به گونه‌ای انفجار آمیز به شهری متراکم و پرجمعیت مبدل گشت به نحوی که هم اکنون با جمعیتی حدود ۰۰۰ ۰۰۰ ۲ نفر که کماکان نیز در حال افزایش می‌باشد، انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۴ به ۰۰۰ ۲۰۰ ۲ نفر بالغ گردد و با سرعت اعجاب‌انگیزی جمعیت جذب نموده و متأسفانه، شبکه راه‌ها و شوارع آن نتوانستند همزمان با این افزایش، توسعه و گسترش یابند، لاجرم در حال حاضر وسایط نقلیه همگانی جوابگوی تعدد فزآینده مسافران نخواهند بود و ناگزیر به شبکه ضعیف راه‌ها و خیابانهای این شهر فشار مضاعفی را تحمیل و مسایل اجتماعی بسیار زیادی را ایجاد نموده‌است.
لهذا شهر کرج بنابه دلایل مشروح ذیل حتی با وجود برنامه توسعه شهری قادر به تأمین نیازهای جمعیتی خود نخواهد بود:
- عدم وجود زیرساخت‌های شهری.
- عدم معابر کافی برای جابجائی و تردد شهروندان به دلیل گرانی زمین جهت تعریض معابر.
- عوامل محدود کننده رشته کوه‌های البرز در شمال، اتوبان تهران - قزوین در جنوب و رودخانه کرج در شرق.
شهر کرج در حال حاضر بغیر از تهران سومین شهر پرجمعیت کشور بوده که روند گذشته نشان می‌دهد این شهر از سال ۱۳۳۵ تاکنون با توجه به موقعیت همجوار بودن آن با تهران، رشد سریع پیدا کرده و از ردیف هفتادم جمعیت شهر در سال مذکور به ردیف چهارم در سال ۱۳۸۰ با جمعیت ۰۰۰ ۳۰۰ ۱ نفر رسیده‌است. با توجه به جمعیت ساکن در حوزه شهر کرج بزرگ و همچنین جمعیت شهرکهای اقماری آن جهت اشتغال و دریافت خدمات مختلف که همه روزه در سطح این شهر تردد دارد معابر مرکزی شهر را با عبور و مرور سنگین مواجه نموده‌است و در بعضی از مسیرها در اغلب ساعات روز، ترافیک سنگین و راهبندانها آزاردهنده می‌باشد که نتایج مطالعات بعمل آمده مهندسین مشاور به تفصیل و به استناد آمار و ارقام مؤید نیاز کرج بر ضرورت تسریع احداث قطار شهری (مترو) می‌باشد. مطالعات امکان‌سنجی احداث قطار شهری کرج و حومه که با همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور صورت گرفته در ابتدای سه‌ماهه اول سال ۸۲ به انجام رسید که کلیات آن در جلسه مورخه ۸۲/۳/۲۱ شورای ترافیک استان تأیید گردید و در جلسه مورخه ۸۲/۵/۸ کمیته فنی شورایعالی ترافیک شهرهای کشور، ۲۵ کیلومتر آن به تصویب رسیده و سرانجام این امر در تاریخ ۸۲/۷/۹ به تصویب نهائی شورای عالی ترافیک شهرهای کشور رسید.
تاریخچه[ویرایش]
سازمان قطار شهری کرج و حومه در تاریخ ۸۰/۱۰/۱ با ابلاغ اساسنامه توسط وزیر کشور رسماً فعالیت خویش را با رسالت رفع مشکلات در ادامه احداث مسیر قطار سریع‌السیر کرج – مهرشهر و مطالعات وسیع و عمیق حمل و نقل انبوه ریلی در کرج آغاز نموده‌است. به منظور بهره‌گیری از توان علمی تخصصی داخلی با برنامه‌ریزی متخصصین سازمان و همکاری کارشناسان وزارت کشور، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، استانداری تهران، شرکت مترو، شهرداری کرج، شرکت‌های مهندسین مشاور ذی‌صلاح کشور اولین شرح خدمات ریلی کشور تدوین و به تصویب کمیسیون ۳۲۰۰ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور رسید. با بهره‌گیری از شرح خدمات مذکور و انتخاب ۵ شرکت مهندسین مشاور ذی‌صلاح و بهره‌گیری از چهل و هشت هزار پرسشنامه مبدأ و مقصد مطالعات حمل ونقل انبوه ریلی کرج تکمیل و ۶۰٫۶۵ کیلومتر سیستم قطار شهری که در جلسه مورخ ۸۲/۳/۲۱ شورای ترافیک استان تأیید و در جلسه مورخ ۸۲/۵/۸ کمیته فنی شورایعالی ترافیک کشور به تصویب رسید و سرانجام این امر در چهل و هشتمین جلسه شورایعالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور در تاریخ ۸۲/۷/۹ به تصویب نهایی رسید و مطابق صورتجلسه مذکور خط یک از محدوده میدان دانشگاه خوارزمی (کمال شهر) تا محدوده سه راه اندیشه به طول ۲۵ کیلومتر و ۲۶ ایستگاه مورد تصویب قرار گرفت.[۲۰]
نقشه خطوط[ویرایش]
شهر کرج دارای ۶ خط مصوب قطار شهری است.[۲۰]
اطلاعات خطوط[ویرایش]
| ردیف | نام خط | مسیر خط | طول خط | تعداد ایستگاه | پیش بینی میزان جابجایی مسافر در هر جهت در ساعت |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | خط ۱ | گرمدره -اتمسفر-شهیدسلطانی-محمدشهر- گلشهر - پایانه مهرشهر | ۱۷ کیلومتر | ۶ | ۳۰۰۰۰۰ |
| ۲ | خط ۲ | کمالشهر - چهارراه طالقانی - میدان امام حسین - شهر ملارد | ۲۷ کیلومتر | ۲۳ | ۳۵۰۰۰ |
| ۳ | خط ۳ | ایستگاه کرج (میدان شهید سلطانی) - عظیمیه - بلوار مؤذن - باغستان | ۱۴/۵ کیلومتر | ۱۴ | ۱۶۵۰۰ |
| ۴ | خط ۴ | باغستان - فرودگاه پیام | ۱۸ کیلومتر | ۱۸ | ۲۲۵۰۰ |
| ۵ | خط ۵ | بلوار شهید مؤذن (دانشگاه آزاد اسلامی) - محمد شهر | ۱۵ کیلومتر | ۱۲ | ۱۸۶۰۰ |
| ۶ | خط ۶ | بلوار تربیت مربی - میدان شهید سلطانی | ۹ کیلومتر | ۹ | ۱۷۳۰۰ |
اتوبوسرانی[ویرایش]
تاریخچه[ویرایش]
سازمان اتوبوسرانی کرج و حومه که در حال حاضر یکی از بزرگترین سازمانهای خدماتی کلانشهر کرج محسوب می‌شود در تاریخ ۱۳۷۰/۶/۳۱ فعالیت خود را با کنترل خطوط تحت پوشش مینی بوسرانی در بخش خصوصی رسماً آغاز نمود. پس از مدت کوتاهی با خرید ۱۲ دستگاه اتوبوس در واقع پایه اصلی حمل و نقل ناوگان اتوبوسرانی کرج در اواخر سال ۱۳۷۰ پایه‌گذاری شد. خطوط تحت پوشش این سازمان از شمالی‌ترین نقطه شهرستان کرج به طول ۱۲۰ کیلومتر رفت و برگشت (گچسر)، جلگه‌ای‌ترین نقطه در جنوب غربی شهرستان به طول ۱۷۰ کیلومتر رفت و برگشت (اشتهارد)، از سمت غرب با ۱۷۰ کیلومتر مسافت رفت و برگشت (طالقان) و از سمت شرق با ۷۵ کیلومتر طی مسیر رفت و برگشت (میدان آزادی) را شامل می‌شود. خط اتوبوسرانی اشتهارد طولانی‌ترین خط اتوبوسرانی تحت پوشش سازمانهای اتوبوسرانی کلانشهرها در کشور است. این سازمان در سال ۱۳۸۱ با اعمال سیاست دولت مبنی بر سبک‌تر نمودن نقش اجرائی بخش دولتی و پررنگ شدن فعالیتهای بخش خصوصی، اقدام به واگذاری بخش عمده‌ای از اتوبوسها به بخش خصوصی نمود بطوریکه هم اکنون ۸۰٪ اتوبوسها تحت پوشش در بخش خصوصی و زیر نظر این سازمان مشغول سرویس دهی به شهروندان گرامی می‌باشد.[۲۱]
وضعیت کنونی[ویرایش]
در حال حاضر تعداد کل اتوبوسهای سازمان اتوبوسرانی کرج و حومه یک هزار و ششصد دستگاه می‌باشد که در بیش از ۸۰ خط مصوب به شهروندان خدمت رسانی می‌کنند. از مجموع اتوبوسهای سازمان ۲۵۹ دستگاه مربوط به اتوبوسهای بخش ملکی سازمان و یک هزار و ۱۲۳ دستگاه نیز مربوط به بخش خصوصی است. ۲۱۱ دستگاه نیز تحت نظارت واحد دربستی فعالیت می‌کنند. از تعداد ۲۵۹ دستگاه اتوبوس ملکی سازمان ۱۶۸ دستگاه فعال می‌باشند و ۹۱ دستگاه نیز آماده بکارگیری هستند. از اتوبوسهای بخش خصوصی نیز ۹۲۲ دستگاه اتوبوس فعال و ۲۰۱ دستگاه خارج از خط می‌باشند. بر اساس آمار ناوگان اتوبوسرانی و تعداد خطوط فعال، سازمان اتوبوسرانی کرج و حومه سومین ناوگان برتر کشور می‌باشد.[۲۲]
میانگین سنی اتوبوسهای فعال در شهرستان کرج پنج سال است و این امر موجب شده‌است تا کلانشهر کرج دارای جوان‌ترین ناوگان اتوبوسرانی کشور باشد.[۲۳]
آب و هوا[ویرایش]
در مقیاس کلی منطقه کرج همانند سایر بخش‌های استان البرز در فصول سرد سال متأثر از سیستم‌های شمالی و شمال غربی و غربی بویژه جنوب غربی بوده و ریزشهای جوی آن که از ماه‌های آبان و آذر آغاز و تا اواسط اردیبهشت ماه ادامه دارد، تابعی از فعالیتهای سیستم‌های فوق می‌باشد.
از نظر ویژگیهای خرد اقلیمی، منطقه کرج از پاره‌ای جهات دارای مختصات شاخصی است که به آنها اشاره می‌شود:
منطقه کرج به لحاظ اقلیمی تحت تأثیر ارتفاعات البرز و دره چالوس و رود خانه کرج قرار دارد که موجب خنک و مرطوب تر شدن این منطقه نسبت به تهران می‌گردد و این تمایز تقریباً در تمام طول سال مشاهده می‌گردد. علت اختلاف دمای کرج نسبت به تهران به خصوص در شبها به سبب نزدیکی کرج به ارتفاعات شمالی و سرد شدن شبانه این دامنه‌ها و وزش باد کوه به دشت می‌باشد. دور بودن کرج از دشت کویر نیز موجب برودت و رطوبت بیشتر این منطقه نسبت به تهران در فصول مختلف سال، بویژه در تابستان می‌گردد.
در مورد بارندگی‌های تابستانه کرج می‌توان اینگونه بیان داشت که گاهی اوقات برخورد دو توده هوای گرم جنوبی و نسبتاً سرد و مرطوب شمالی که در سطوح فوقانی ناحیه البرز صورت می‌گیرد، موجب می‌گردد که ابرهای جوششی بسیار فعال در منطقه پدید آمده و ریزشهای رگباری شدیدی را بوجود آورد که غالباً همراه با سیل است.
برخی از مشخصه‌های اقلیمی ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی کرج در دوره آماری ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۰ به شرح ذیل می‌باشد:
میانگین بارندگی سالیانه کرج حدود ۲۵۱ میلیمتر با ضریب تغییرات ۲۴/۱ درصد و حد اقل ۸۹/۳ میلیمتر و حد اکثر ۳۷۴/۴ میلیمتر می‌باشد. فصل زمستان با ۴۲/۳ درصد و فصل تابستان با ۱/۵ درصد بیشترین و کمترین سهم را در بارش سالیانه بر عهده دارند.
حداقل و حد اکثر مطلق دما به ترتیب ۲۰- و ۴۲ درجه و میانگین سالیانه نیز ۱۴/۱ درجه سانتیگراد می‌باشد. ماه تیر با میانگین ۲۶/۰ درجه سانتیگراد و دی با ۱/۲ درجه سانتیگراد به ترتیب گرمترین و سردترین ماه سال محسوب می‌شوند.
مجموع واحدهای حرارتی بالاتر از صفر ۵۱۷۵ درجه روز و مجموع واحدهای حرارتی بالاتر از ده ۲۳۳۴ درجه روز بدست آمده‌است.
میانگین تعداد روزهای یخبندان با آستانه‌های صفر، ۵- و ۱۰- به ترتیب ۷۶٬۲۴ و ۷ روز می‌باشد. میانگین سالیانه رطوبت نسبی ۵۲ درصد و میانگین حداکثر و حداقل آن به ترتیب ۷۲ و ۳۸ درصد می‌باشد. جمع تبخیر سالیانه از تشت کلاس A بالغ بر ۲۱۸۴ میلیمتر می‌باشد. دی با متوسط ۲۶ میلیمتر و تیر با ۳۷۵ میلیمتر به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار تبخیر را دارا هستند.
مجموع سالیانه تبخیر-تعرق پتانسیل کیاه مرجع به روش پنمن مانتیث ۱۳۰۷میلیمتر محاسبه گردیده‌است. میانگین ساعات آفتابی سالیانه در طی دوره آماری برابر با ۲۸۹۹ ساعت به ثبت رسیده‌است.
باد غالب در کرج که بر مبنای سه نوبت دیدبانی (صبح، ظهر و عصر) محاسبه گردیده‌است، در جهت شمال غربی بوده و متوسط آن ۳/۴ متر بر ثانیه می‌باشد. بیشترین سرعت باد درکرج ۲۴/۵ متر بر ثانیه از سمت غرب و میانگین سرعت باد ۲/۲ متر بر ثانیه به ثبت رسیده‌است.[۲۴]
امروزه هوای کرج به دلیل گسترش شهر و تردد زیاد وسائل نقلیه و وجود کارخانه‌ها و شهرکهای صنعتی رو به آلودگی است به طوری که در فصل‌های پاییز و زمستان وارونگی هوا کاملاً قابل لمس بوده‌است.
 آب و هوای کرج |
|||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مـــــه | ژوئـن | ژوئیـه | اوت | سپتامبر | اکتبـر | نوامبر | دسامبر | سـال | |
| گرمترین C° |
۱۸/۲ | ۱۹/۸ | ۲۷/۴ | ۳۳ | ۳۴/۶ | ۳۹/۲ | ۴۲ | ۴۰/۲ | ۳۷/۲ | ۳۱/۸ | ۲۵ | ۲۰ | ۴۲ |
| میانگین گرم‌ترین‌ها C° |
۶/۱ | ۹ | ۱۴/۲ | ۲۰/۷ | ۲۶/۲ | ۳۲/۶ | ۳۵/۲ | ۳۴/۵ | ۳۰/۴ | ۲۳/۵ | ۱۵/۱ | ۸/۹ | ۲۱/۴ |
| میانگین سردترین‌ها C° |
۲/۵- | ۰/۷- | ۳/۲ | ۸/۴ | ۱۲/۲ | ۱۶/۵ | ۱۹ | ۱۹/۱ | ۱۵/۳ | ۱۰/۸ | ۴/۸ | ۰/۳ | ۸/۹ |
| سردترین C° |
۱۷- | ۱۵/۶- | ۱۰/۵- | ۳/۵- | ۰/۴- | ۷/۲ | ۱۰/۶ | ۱۲ | ۷ | ۰/۵- | ۶- | ۱۴/۶- | ۱۷- |
| بارش mm |
۳۰/۸ | ۳۲/۱ | ۴۵/۴ | ۳۹/۱ | ۱۹/۵ | ۲/۷ | ۳ | ۱/۲ | ۱/۶ | ۱۵/۱ | ۲۷/۷ | ۳۳/۵ | ۲۵۱/۷
|
| منبع: سازمان هواشناسی کشور[۲۵] | |||||||||||||
-
روز سالم
-
روز آلوده
-
روز سالم
مکانهای مهم و مشهور[ویرایش]
سپهسالار کوه نور مزار شهدای بزرگوار برغان روستای دیدنی
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ وبگاه رسمی شهرداری کرج
- ↑ «KARAJ CITY». ایرانیکا.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ اطلس گردشگری شهر و شهرستان کرج، مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتا شناسی
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ «استان البرز». پورتال شهرداری کرج.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «KARAJ CITY i. Modern City». ایرانیکا.
- ↑ «ریشه نام کرج از کجا آمده است». فارس، 92/04/30. بازبینی‌شده در 92/12/24.
- ↑ ایرنا: نگاه عدالت‌محوری به نگرانی ساکنان بافت‌های فرسوده کرج پایان می‌دهد.
- ↑ فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی)
- ↑ حقیقت، عبدالرفیع، تاریخ نهضت‌های فکری ایرانیان، از آغاز قرن چهارم تا پایان قرن ششم هجری (از ظهور رودکی تا شهادت سهروردی)، بخش دوم، چاپ اول، آذر ۱۳۵۷ خورشیدی.
- ↑ پورتال شهرک صنعتی سیمین دشت
- ↑ «جاذبه‌های گردشگری». پورتال شهرداری کرج، ۲۰۱۱. بازبینی‌شده در ۲۰۱۱.
- ↑ خبرگزاری مهر
- ↑ شبکه خبری کرج
- ↑ البرزان سایت آگهی‌های شهر کرج و استان البرز
- ↑ پرتال شهرستان کرج، بازدید: نوامبر ۲۰۰۹.
- ↑ وبلاگ اخبار فرهنگی، هنری و گردشگری کرج کرج کده
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «شرکت خدمات هوایی پیام».
- ↑ «ایروسنتر». بزرگترین مرکز هوافضا و هوانوردی ایران.
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ پرتال سازمان قطار شهری کرج و حومه
- ↑ پرتال سازمان اتوبوسرانی کرج و حومه تاریخچه سازمان اتوبوسرانی کرج و حومه
- ↑ پایگاه خبری مدیریت شهری کرج اتوبوسرانی کرج سومین ناوگان حمل و نقلی برتر کشور شد
- ↑ پایگاه خبری نیوز افزایش اتوبوسهای جدید در ناوگان حمل و نقل عمومی کرج
- ↑ «اداره کل هواشناسی استان البرز». IRI Meteorological Organization.
- ↑ «آب و هوای کرج» (انگلیسی). سازمان هواشناسی کشور. بازبینی‌شده در ۱۵ مارس ۲۰۱۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به کرج در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای کرج دارد. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کرج موجود است. |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||
|
||||||||||||||||||||
|
||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
