موروها
مورها یا موروها (به اسپانیایی: Moro) به مسلمانان اسپانیا گفتهمیشد که نژادی عربی-اسپانیایی-بربری داشتند [۱] و امروزه عمدتاً در شمال غرب آفریقا زندگی میکنند.[۲]
موروها در اصل ساکنان استان رومی موریتانیا بودند که دربرگیرنده شمال غربی الجزایر و شمال مراکش امروزی است. آنها پس از حمله به شبهجزیره ایبری در سدهٔ هشتم میلادی و بهدنبال ایجاد خلافتهای امویان و مرابطان، بزرگترین تمدن عربی-آندلسی را در شهرهایی همچون کوردوبا، تولدو، گرانادا و سبیا بهوجود آوردند.
مسیحیان به رهبری آلفونسوی چهارم در سدهٔ ۱۱ میلادی تلاشهای خود برای بازپسگیری اسپانیا را آغاز کردند که با شکست کامل موروها در ۱۴۹۲ به پایان رسید. در طول این مدت و تا یک سده پس از آن بسیاری از موروها یا خود به شمال آفریقا گریختند و در آنجا ساکن شدند[۱] و یا توسط دولت اسپانیا از آن کشور اخراج شده و در شمال آفریقا پناه جستند.[۳]
تاریخچه[ویرایش]
واژهٔ «مورو» از Maurus لاتین گرفته شده است که نخستین بار رومیان از آن برای نامیدن ساکنان استان رومی موریتانیا که متشکل از شمال غربی الجزایر امروزی و بخش شمالی مراکش امروزی بود استفاده کردند.[۴] اینان دارای نژادی عربی-بربر بودند و در سدهٔ هشتم میلادی اسلام آورده و مسلمان شدند. آنان سپس به سمت جنوب غربی آفریقا و نواحی شمال غربی قاره به سمت اسپانیا پراکنده شدند.[۳]
در زمان طارق بن زیاد آنان از جبلالطارق گذشتند و در ۷۱۱ بدون هیچ مشکلی پادشاهی ویزیگوتی رو به زوال رودریک را مورد تاخت و تاز خود قرار دادند. آنان سپس با گذر از کوههای پیرنه وارد فرانسه شدند اما شارل مارتل در ۷۳۲ موفق شد آنان را در مکانی به نام تور شکست داده و به عقب براند.[۳] در ۷۵۶ عبدالرحمان یکم، دودمان اموی را در کوردوبا پایهگذاری نمود و این امیرنشین در زمان عبدالرحمان سوم به خلافت قرطیه تبدیل شد. در این زمان دربار موروها از نظر ثروت، فرهنگ و شکوه و جلال رو به گسترش بود و شهرهای جنوبی تولیدو، کوردوبا و سبیا به سرعت به مراکز فرهنگ جدید بدل شده و دانشگاهها و گنجینههای معماریشان شهرت یافت. [۳]
در اوخر سدهٔ دهم میلادی نایبالسلطنه المنصور وارد درگیری نظامی سختی با مسیحیان شمال اسپانیا شد و تنها در آنجا بود که کشورگشاییهای موروها با مشکل مواجه گردید. در ۱۰۳۱ خلافت کوردوبا به دلیل قدرتخواهیهای حکام محلی از هم پاشید و مرابطان در ۱۰۸۶ ادارهٔ اسپانیا را در دست گرفتند. با این حال آنان نیز خیلی زود رو به زوال گذاشتند و موحدون در ۱۱۷۴ جای آنان را گرفتند.[۳] با این حال انجام کشورگشاییهایی پیدرپی در این مدت سبب شده بود تا هزاران صنعتگر ماهر و کشاورز توانای موروتبار به اسپانیا بیایند و نقش مهمی در شکوفایی روبهرشد آن سرزمین ایفا کنند. اما بسیاری از این افراد در طی نبردهای منجر به سقوط آندلس که در سدهٔ یازدهم میلادی آغاز گردید یا کشته شدند و یا پس از بازپسگیری اسپانیا توسط مسیحیان از آن کشور اخراج شدند. [۳]
سقوط آندلس[ویرایش]
در ۱۰۸۵ آلفونسوی چهارم، پادشاه لئون و کاستیا موفق به بازپسگیری تولیدو از موروها شد اما بزرگترین پیروزی مسیحیان در نبرد ناواس ده تولوسا اتفاق افتاد و این پیروزی آغازی بر سقوط مسلمانان بود. کوردوبا در ۱۲۳۶ به دست فردیناند سوم کاستیا افتاد و دژهای مسلمانان با ادامه یافتن جنگ یکی پس از دیگری سقوط کرد. در این زمان تنها امارت غرناطه بود که در کنترل مسلمانان قرار داشت. در ۱۴۸۷ فردیناند دوم آراگون و ایزابلای یکم کاستیا پس از محاصرهای طولانی مالاگا را نیز بازپس گرفتند و در نهایت گرانادا نیز در ۱۴۹۲ به دست آنان فتح شد.[۳]
با وجود پیروزی مسیحیان اما هنوز بسیاری از موروها در اسپانیا باقیمانده بودند. در این میان آن دسته از موروهایی که هنوز بر دین خود اصرار داشتند مودیخار (به اسپانیایی: Mudéjar) و آنانی که مسیحی شده بودند موریسکو نام گرفتند. به آنان اجازه داده شد تا در اسپانیا بمانند اما به شدت بر رفتار و کارهایشان نظارت میشد.[۳]
اخراج از اسپانیا[ویرایش]
موروها در زمان فیلیپ دوم مورد آزار و اذیت بسیاری قرار گرفتند، در ۱۵۶۸ سر به شورش برداشتند و در دادگاههای تفتیش عقاید متهم شده و تقریباً منقرض شدند. سرانجام در ۱۶۰۹ حکم اخراج موریسکوهای باقیمانده نیز صادر شد و آنان از اسپانیا بیرون رانده شدند. بدین ترتیب شکوه تمدن موروها در اسپانیا بهتدریج نابود گردید هرچند نقش آنان در کمک به پیشرفتهای اروپای غربی بویژه اسپانیا در زمینههای هنر و معماری، پزشکی و علوم و آموزش ناشمردنی است.[۳]
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Moor. Answers.com. Britannica Concise Encyclopedia, Encyclopædia Britannica, Inc., 1994-2010. http://www.answers.com/topic/moors, accessed April 07, 2011.
- ↑ Moor. Answers.com. The American Heritage® Dictionary of the English Language, Fourth Edition, Houghton Mifflin Company, 2004. http://www.answers.com/topic/moors, accessed April 07, 2011.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ ۳٫۸ Moor. Answers.com. The Columbia Electronic Encyclopedia, Sixth Edition, Columbia University Press., 2011. http://www.answers.com/topic/moors, accessed April 07, 2011.
- ↑ "Moor." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, 2011. Web. 07 Apr. 2011. <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/391449/Moor>.
|
|
|