ژئوفیزیک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

ژئوفیزیک (به انگلیسی: geophysics) یا فیزیک زمین، از شاخه‌های اصلی علوم زمین به شمار می‌رود، که به دو شاخه ژئوفیزیک محض و ژئوفیزیک کاربردی تقسیم‌بندی می‌شود. بخش محض آن شامل گرایش زلزله شناسی می‌باشد. در بخش کاربردی با استفاده از روش‌های لرزه‌ای، مغناطیسی، گرانی‌سنجی و الکتریکی به مطالعهٔ کمّی خواص مختلف فیزیکی زمین پرداخته می‌شود. با نتایج کمّی بدست آمده می‌توان به مطالعهٔ خصوصیت‌های فیزیکی، رفتار پوسته و در برخی موارد جبه و هسته زمین پرداخت. لذا می‌توان این علم را پُلی بین فیزیک و زمین‌شناسی دانست، که از تکنیک‌ها، تئوری‌های ریاضیات و علوم کامپیوتر نیز بهره می‌گیرد.[۱] امروزه ژئوفیزیک شامل فیزیکِ اوزون (اوزونوگرافی) و فیزیکِ اتمسفر (مترولوژی) نیز می‌شود. به عبارت بهتر ژئوفیزیک به پدیده‌های طبیعی، همچنین رفتار زمین و اطرافش نیز می‌پردازد.

شاخه‌ها و گرایش‌ها[ویرایش]

زلزله‌شناسی؛ که به مطالعه زلزله و انتشار امواج الاستیک در زمین می‌پردازد. لرزه شناسی یا لرزه‌نگاری؛ که به مطالعه انتشار امواج در لایه‌های کم‌عمق زمین می‌پردازد و در اکتشافات معدنی، خصوصاً اکتشاف نفت، کاربرد فراوان دارد. نتایج بدست آمده توسط ژئوفیزیست‌ها در زمین‌شناسی مهندسی، کانی‌شناسی و پتروفیزیک سنگ‌ها بکار می‌آید. ژئوفیزیک باستان‌شناسی؛ که بیشتر روش‌های مغناطیسی، الکترومغناطیسی و رادار را شامل می‌شود.

ژئوفیزیک کاربردی[ویرایش]

ژئوفیزیک کاربردی به دو شاخه ژئوفیزیک اکتشافی[۲] و ژئوفیزیک مهندسی تقسیم می‌شود. زیرشاخه‌های ژئوفیزیک اکتشافی عبارت‌اند از:

  • ژئوفیزیک نفت: که بیشتر لرزه‌شناسی را شامل می‌شود.
  • ژئوفیزیک معدن: که روش‌های گوناگونی چون الکتریکی، مغناطیس سنجی، الکترومغناطیس و گرانی را در بر می‌گیرد.
  • ژئوفیزیک آب: که در آن نیز بیشتر از روش‌های الکتریکی و الکترومغناطیسی استفاده می‌شود.

ژئوفیزیک آب شامل آب یابی (تعیین محل حفر چاه آب) توسط جدیدترین روشهای علمی و دستگاه های ژئوالکتریک روز دنیا می باشد.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. Applied Geophysics by W. M. Telford, L. P. Geldart, and R. E. Sheriff
  2. An Introduction to Geophysical Exploration by Philip Kearey, Michael Brooks, and Ian Hill
  • The Solid Earth: An Introduction to Global Geophysics، by C.M.R. Fowler، published by Cambridge University Press
  • Geodynamics by Donald L. Turcotte and Gerald Schubert، published by Cambridge University Press