پوند استرلینگ
پوند استرلینگ
|
|||
---|---|---|---|
|
|||
کد ایزو ۴۲۱۷ | GBP (Great Britain Pound) | ||
استفادهٔ رسمی در | بریتانیا
پوند استرلینگ
گرنزی (local issue: Guernsey pound) جزیره من (local issue: پوند مانکس) جرسی (local issue: پوند جرسی) |
||
استفادهٔ غیر رسمی در | |||
تورم | 0.0%, February ۲۰۱۵. | ||
منبع | [۱] | ||
روش | CPI | ||
ERM | |||
از | ۸ اکتبر ۱۹۹۰ | ||
صرفنظر کردن | ۱۶ سپتامبر ۱۹۹۲ (چهارشنبه سیاه) | ||
نرخ ثابت | پوند جزایر فالکلند (at par) پوند جبل الطارق (at par) پوند سنت هلن (at par) پوند جرسی (local issue) Guernsey pound (local issue) پوند مانکس (local issue) |
||
یکا جزء | |||
1⁄100 | Penny | ||
نشان | نماد پوند | ||
Penny | p | ||
نام متداول | Quid | ||
اسم جمع | pounds | ||
Penny | pence | ||
سکهها | |||
استفادهٔ متداول | 1p، 2p، 5p، 10p، 20p، 50p، £۱، £۲ | ||
استفادهٔ بهندرت | 3p، 4p، 25p، £۵، £۲۰، £۱۰۰, £500 (Silver Kilo), £1,000 (Gold Kilo) | ||
اسکناسها | |||
استفادهٔ متداول | £۵, £۱۰, £۲۰, £۵۰ | ||
استفادهٔ بهندرت | £۱, £۱۰۰ | ||
بانک مرکزی | بانک انگلستان | ||
وبگاه | [http://www.bankofengland.co.uk www.bankofengland.co.uk] | ||
چاپخانه |
printers
|
||
وبگاه | |||
ضرابخانه | ضرابخانه سلطنتی | ||
وبگاه | [http://www.royalmint.com www.royalmint.com] |
پوند استرلینگ (به انگلیسی: Pound sterling) یا بطور کوتاه پوند، واحد پول پادشاهی بریتانیا است.[۱] پوند استرلینگ بطور معمول با نماد £ و یا بطور رسمیتر با مخفف GBP نمایش داده میشود.[۲]
واحد کوچکتر پوند پنی (به انگلیسی: Penny) نام دارد[۳] ، مجموع صد پنی برابر بایک پوند است. پوند یکی از قویترین و با ارزشترین ارزها است.[۴] نام مستعار این واحد پول در انگلستان کویید (به انگلیسی: Quid) میباشد.
پوند استرلیگ که براساس اسناد معتبر، قدیمیترین واحد پول جهان است، در بخش عمدهای از تاریخ انگلستان و بعدها بریتانیا، در گردش بوده است.
محتویات
ریشههای اروپایی[ویرایش]
پوند استرلینگ بخش جدایی ناپذیری از هویت انگلیسی-بریتانیایی است، اما ریشههای آن به اروپا بازمیگردد. نام آن از کلمه «لیبرا» استخراج شده که در زبان زبان لاتین به معنای وزن یا تعادل است. از این ریشه عبارت «لیبرا پوندو» ساخته شد که به معنای واحد وزن پوند است.
استفاده از کلمه «لیبرا» قرنها است که در زبان رایج در قلمرو بریتانیا منسوخ شده است ولی حضور آن به اشکال مختلف در نشانههای مربوط به واحد پول و واحد وزن ادامه یافت. به عنوان مثال علامت £ که نماد واحد پول بریتانیا است از آن الهام گرفته شد یا حرف اختصاری پوند واحد وزن مرجع در سیستم اوزان بریتانیایی lb است.
ارتباط نمادین این واحد پول با واحد وزن در بریتانیا تصادفی نیست، چون در اصل ارزش یک پوند معادل یک پوند (۴۵۳٫۵ گرم) نقره بوده است. با الهام از روش تقسیم «لیبرا» در روم باستان به واحدهای کوچکتر یعنی «سولیدوس» و «دناریوس»، پوند واحد پول بریتانیا نیز به ۱۲ شیلینگ و ۲۴۰ پنی تقسیم میشد.
سیستم مشابهی نیز در دوران پادشاهی شارلمانی بر قلمرو فرانک (بخشی از فرانسه امروزی) برقرار بود. واحد پول آنها «لیوره» نام داشت که به ۱۲ سوس و ۲۴۰ دنیئرز تقسیم میشد.[۵]
روند تکامل[ویرایش]
اسناد تاریخی نشان میدهد که اوفا، یکی از پادشاهان انگلوساکسون در نیمه دوم قرن هشتم میلادی سیستم پول واحد را در بخشهای مرکزی و جنوبی انگلستان تثبیت کرد. در این دوران اولین سکههای نقرهای پنی انگلیسی زیر نظر وی ضرب شد که رویش نام او حک شده است.
در عمل، وزن این سکهها بسیار متفاوت بود ولی بر اساس آن سیستم پولی، ۲۴۰ سکه پنی معادل یک پوند تلقی میشد. در آن دوران سکههای با ارزش تر از پنی ضرب نمیشد و واحدهای با ارزش تر مثل شیلینگ و پوند به صورت مجازی فقط در حساب و کتاب مورد استفاده بودند.
اولین بار سکه پوند در سال ۱۴۸۹ در دوران پادشاهی هنری هفتم به بازار آمد. در آن زمان به آن میگفتند سکه فرمانروا. سکه شیلینگ نیز اولین بار در سال ۱۵۰۴ ضرب شد. پول اسکناس به فاصله کوتاهی پس از تأسیس بانک مرکزی انگلستان در سال ۱۶۹۴ به گردش افتاد. در آغاز آنها را با دست مینوشتند و طراحی میکردند. سکههای طلا از سال ۱۵۶۰ به گردش درآمد و از سال ۱۶۷۲ نیز سکههای مسی به جمع پولهای رایج افزوده شد.
معیار تقسیم پوند به ۱۲ شیلینگ و هر شیلینگ به ۱۲ پنی تا سال ۱۹۷۱ ادامه داشت، تا اینکه در این سال بریتانیا نیز در سیستم پولی خود تقسیم دهگانه را پذیرفت و به اجرا گذاشت.[۵]
یک هزار سال تورم[ویرایش]
بر اساس کتاب «زندگینامهٔ پوند» به قلم دیوید سینلکیر، در سال ۹۸۰ میلادی و دوران حکومت آئتلرائد شاه با یک پوند میشد ۱۵ راس گاو خرید؛ ولی به گفته این مورخ، قدرت خرید یک پوند از قرن پانزدهم تا سال ۲۰۰۰ چهارصد برابر سقوط کرده است.
طبق تحقیقاتی که در سال ۱۹۹۹ توسط کتابخانه مجلس عوام بریتانیا انجام شد، در فاصله سال ۱۷۶۰ تا ۱۹۹۸ قیمتها در این کشور ۱۱۸ برابر شده است. در بخشی از این تحقیقات گفته میشود: "بنابراین در سال ۱۷۵۰ قدرت خرید یک پنی از قدرت خرید یک پوند در سال ۱۹۹۸ بیشتر بوده است. بخش اعظم این تورم از سال ۱۹۴۵ تاکنون اتفاق افتاده است.[۵]
سقوط[ویرایش]
در طول تاریخ اقدامات بسیار سختگیرانه و گاه خشونت باری برای حفظ کیفیت سکهها و پول رایج در بریتانیا انجام شده است. پروفسور نیکلاس میهیو، کارشناس تاریخ پوند میگوید که هنری اول، پادشاه انگلستان در اواخر قرن یازده و اوایل قرن دوازدهم میلادی مسئولان ضرب سکه را که حساب آنها دقیق نبود اخته میکرد.
به گفته دیوید سینکلیر در سال ۱۱۲۴ میلادی نیمی از ضاربان سکه در انگلستان به خاطر اینکه سکههای تولید شده توسط آنها کیفیت مطلوب را نداشت و یا به خاطر اینکه سکههای تقلبی تولید کرده بودند به دستور پادشاه مثله شدند.
کلمه استرلینگ پس از فتح انگلستان توسط شاهان نورماندی رایج شد و در ابتدا این عبارت فقط به سکههای پنی اطلاق میشد و نه پوند. اما در مورد ریشه این کلمه اطلاعات مشخصی در دست نیست. شاید از کلمه استرلین گرفته شده باشد که در زبان نرمانها به معنای ستاره کوچک بود یا حتی از یک کلمه زبان عربی به معنای پول.
هنری دوم کیفیت سکههای رایج در بریتانیا را بهبود داد و از سا ل ۱۲۸۲ و دوران پادشاهی ادوارد اول مراسم ویژهای در دربار برای سنجش کیفیت سکهها به اجرا گذاشته شد که تا امروز ادامه دارد.
برای افزایش استحکام و دوام بهتر سکهها، میزان نقره موجود در آن به ۹۲٫۵ درصد کاهش یافت و نقره با این درصد از خلوص بعدها به عنوان نقره استرلینگ تثبیت شد.
هنری هشتم در دوران حکومت خود برای بهره گرفتن بیشتر از نقره موجود در خزانه پادشاهی به حد قابل ملاحظهای از نقره موجود در سکههای ضرب شده کاست که در تاریخ به عنوان خواری بزرگ از آن یاد میشود.
ملکه الیزابت اول در سال ۱۵۹۰ ارزش حقیقی سکهها را به آن بازگرداند و همین عیار و وزن تقریباً تا قرن نوزدهم ادامه یافت. از حوالی سال ۱۶۶۰ ضرب سکه توسط ماشین آغاز شد و طراحی سکهها به شکلی درآمد که کسی نتواند از لبههای آنها چیزی بکند.
یکی از اهانتهایی که سکههای نقره در طول تاریخ به جان خریدهاند، کنده شدن تکهای از لبه آنها است. برخی با کندن تکهای از لبه سکهها در حقیقت چند گرم نقره به جیب زده و سکههای در گردش را به مرور بیارزش میکردند. اعمال مجازاتهای شدید در مورد کسانی که تقلب میکردند ادامه یافت. در یک مورد اسحاق نیوتن که دورهای ریاست ضرابخانه سلطنتی را برعهده داشت، فردی را به جرم ضرب سکههای تقلبی دستگیر کرده و مجرم گردن زده شد.
از آن زمان تلاشهای گسترده و اقدامات مهمی برای حفظ ارزش استرلینگ صورت گرفته است که از جمله آنها میتوان به سیستم موسوم به برتون وود و یا مکانیسم اروپایی نرخ گذاری برای ارزها اشاره کرد؛ ولی سیستم اقتصادی غربی نرخ شناور برای تبادل ارز را ترجیح میدهد. به همین خاطر ارزش برابری پوند استرلینگ در حقیقت تابعی از عرضه و تقاضاست.
دولت بریتانیا سیستم پول مشترک اروپایی را نپذیرفت و به حوزه یورو نپیوست، به همین خاطر پوند استرلینگ از معدود واحدهای پولی در اروپاست که هنوز به بقای خود ادامه میدهد.
تاریخچهٔ تقسیم پوند به واحدهای کوچکتر[ویرایش]
اکنون پوند به یکصد پنی تقسیم میشود اما تا سال ۱۹۷۰ پوند تقسیمات گوناگونی داشت. یک پوند برابر با ۲۰ شیلینگ بود. هر ۲ شیلینگ واحد دیگری به نام فلورین را تشکیل میداد؛ بنابراین هر ۱۰ فلورین یک پوند میشد. هر شیلینگ برابر با ۱۲ پنی بود در نتیجه یک پوند ۲۴۰ پنی میشد. تقسیمات واحد پول بریتانیا به این موارد محدود نبود. هر پنج شیلینگ مساوی با یک کرون بود و هر پوند به ۴ کرون تقسیم میشد. بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ این تقسیمات پیچیده حذف شدند و پوند بریتانیا به صورت ساده برابر با یکصد پنی شد.
نامعلومی آینده اسکاتلند[ویرایش]
پوند اسکاتلند که در حقیقت به موازات پوند استرلینگ رایج در انگلستان به حیات خود ادامه میداد در سال ۱۷۰۷ و پس از تشکیل پادشاهی متحد بریتانیا، براساس پوند انگلستان ارزش گذاری شد. بانک مرکزی اسکاتلند یک سال پس از بانک مرکزی انگلستان در سال ۱۶۹۵ تأسیس شد و هنوز هم به کار خود ادامه میدهد و مرکز آن در شهر ادینبورگ است.
این بانک حق ضرب سکه و چاپ اسکناسهای خود را حفظ کرده ولی ارزش این پول با واحد پولی رایج در انگلستان منطبق شده است.
اکنون حزب ناسیونالیست اسکاتلند سعی دارد مردم آن کشور را قانع کند که در صورت استقلال آن کشور تاریخ سیصد ساله این واحد پول که قدمت آن به ۱۲۰۰ سال قبل برمی گردد در اسکاتلند به پایان نخواهد رسید.
در مقابل نهادهای سیاسی بریتانیا تقریباً به شکلی هم صدا هشدار میدهند که در صورت جدا شدن اسکاتلند به احتمال زیاد رابطه پولی آن کشور با بریتانیا قطع خواهد شد.
رای مردم اسکاتلند در رفراندومی که قرار است در ماه سپتامبر ۲۰۱۴ برگزار شود علاوه بر استقلال سیاسی، ممکن است سرنوشت پوند را نیز تغییر دهد.[۵]
ارزها با بیشترین چرخش در بازار جهان[ویرایش]
رتبه | ارزها | کد ISO 4217 (نشان) |
٪ سهم روزانه (آوریل ۲۰۱۳) |
---|---|---|---|
۱
|
دلار آمریکا |
USD ($)
|
۸۷٫۰٪ |
۲
|
یورو |
EUR (€)
|
۳۳٫۴٪ |
۳
|
ین |
JPY (¥)
|
۲۳٫۰٪ |
۴
|
پوند استرلینگ |
GBP (£)
|
۱۱٫۸٪ |
۵
|
دلار استرالیا |
AUD ($)
|
۸٫۶٪ |
۶
|
فرانک سوئیس |
CHF (Fr)
|
۵٫۲٪ |
۷
|
دلار کانادا |
CAD ($)
|
۴٫۶٪ |
۸
|
پزو مکزیک |
MXN ($)
|
۲٫۵٪ |
۹
|
یوان چین |
CNY (¥)
|
۲٫۲٪ |
۱۰
|
دلار زلاندنو |
NZD ($)
|
۲٫۰٪ |
۱۱
|
کرون سوئد |
(kr) SEK
|
۱٫۸٪ |
۱۲
|
روبل روسیه | ۱٫۶٪ | |
۱۳
|
دلار هنگ کنگ |
HKD ($)
|
۱٫۴٪ |
۱۴
|
دلار سنگاپور |
SGD ($)
|
۱٫۴٪ |
۱۵
|
لیر ترکیه | ۱٫۳٪ | |
دیگر ارزها | ۱۲٫۲٪ | ||
جمع کل[۷] | ۲۰۰٪ |
نرخ کنونی ارز[ویرایش]
نرخ ارز کنونی برای GPB | |
---|---|
از XE.com: | AUD CAD CHF CNY EUR GBP INR IRR JPY KRW RUB TRY USD |
از یاهو! فاینانس: | AUD CAD CHF CNY EUR GBP INR IRR JPY KRW RUB TRY USD |
پانویس و منابع[ویرایش]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ پوند استرلینگ موجود است. |
- ↑ «تاریخ جهانی ارز» (انگلیسی). وبگاه Global Financial Data.
- ↑ عبارت GBP مخفف Great Britain Pound یا «پوند بریتانیای کبیر» است، که این ارز را از سایر ارزهایی که پوند نامیده میشوند متمایز میسازد.
- ↑ در زبان انگلیسی، پنی در حالت جمع پنس (به انگلیسی: Pence) خوانده میشود: «یک پوند و پنج پنس»
- ↑ Most Valuable Currencies In The Word
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ تاریخ مختصر پوند استرلینگ
- ↑ "Report on global foreign exchange market activity in 2010" (PDF). Triennial Central Bank Survey. بازل, سوئیس: بانک تسویه حسابهای بینالمللی. December 2010. p. 12. Retrieved 2 May 2011.
- ↑ جمع کل ۲۰۰% است زیرا هر چرخش ارز، ارزهای دیگر را هم در بر میگیرد.
|
|
|