آذرخش

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
«صاعقه» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، صاعقه (ابهام‌زدایی) را ببینید.
«رعد و برق» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای فیلمی با این نام، رعد و برق (فیلم) را ببینید.


آذَرخش، اَبرَنجک، صاعقه، یا آتشه[۱] 'گونه‌ای برون‌داد الکتریکی است که در اثر الکتریسیته ایستا میان دو ابر و یا ابر و زمین ایجاد می‌شود. هرچند آذرخش اشاره به درخشش الکتریکی ست که میان ابر و زمین است. چه، درخشش الکتریکی میان دو ابر در واقع دِرَخش یا رَخش و یا همان برق نام دارد.

در اثر برخورد ذرات آب یک جبهه هوای گرم به ذرات یخ یک جبهه هوای سرد، الکتریسیته ساکن بوجود می‌آید که نسبت به زمین دارای بار الکتریکی منفی بوده و در صورتی که فاصله منبع جریان الکتریکی کم و بیش، نزدیک به سطح زمین باشد، آذرخش بروز می‌کند. در آذرخش‌های شدید بیش‌ترین برون‌داد الکتریکی رخ می‌دهد. دما در محل اصابت برق فوق‌العاده بالا می‌رود (حدود ۲۸٬۰۰۰ درجه کلوین که حدود ۵ برابر دمای سطح خورشید است)

در هنگام آذرخش معمولاً مقداری از نیتروژن هوا به ترکیبات نیتریدی محلول در آب تبدیل می‌شود. رعد و برقی که بین ابر و زمین است معمولاً از ابر به زمین می‌زند (رعد منفی) ولی در برخی موارد نادر هم رعد از زمین به ابر می‌زند (رعد مثبت). در این حالت (رعد مثبت) زمین دارای بار منفی است و ابر دارای بار مثبت.

به رعد پیشگام[۲] و کوب برگشتِ آن در تخلیه الکتریکی اَبربه‌زمین «کوب آذرخش»[۳] گفته می‌شود. درخشندگی شدیدی که در آخرین مرحله هر کوب آذرخش ناشی از تخلیه الکتریکی اَبربه‌زمین، از زمین به سوی پایه اَبر بالا می‌رود کوب برگشت یا کوب اصلی می‌گویند.[۴]

آتش سنت المو[ویرایش]

آتش سنت المو نام یک پدیده جوی الکتریکی است، که با تخلیه بارهای الکتریکی همراه است. این پدیده درخششی است که در هوای توفانی و مرطوب، پیرامون صخره‌های بلند و نوک تیز، دیده می‌شود. بر طبق یک اصل فیزیکی، بارهای الکتریکی در نوک اجسام جمع می‌شوند. این بارها مولکولها و یونهای موجود در هوا را به سوی خود می‌کشند. این بارهای الکتریکی موجب تخلیه الکتریکی می‌شوند که با نور و درخشش همراه است. دریانوردان اروپایی در سده پانزدهم به بعد، نام این پدیده را آتش سنت المو نهاده‌اند.

تصورات اشتباه[ویرایش]

این تصور که آذرخش هیچ‌گاه دوبار به یک جا برخورد نمی‌کند یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین خرافه‌ها در مورد آذرخش است. هیچ دلیلی برای اینکه آذرخش دوبار به یک محل برخورد نکند وجود ندارد و در طول یک طوفان تندری، احتمال برخورد آذرخش به برخی اجسام که رسانا و نوک تیز هستند و در ارتفاع بالاتری قرار دارند بیشتر است. برای مثال ٬به طور میانگین ٬در طول سال صاعقه بیش از ۱۰۰ بار به ساختمان امپایر استیت در نیویورک برخورد می‌کند.[۵][۶]

منابع[ویرایش]

  1. Lightning (disambiguation)..
  2. leader
  3. lightning stroke
  4. واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ۹ = حروف (ک – گ).
  5. "spinoff 2005-Lightning Often Strikes Twice". Spinoff. Office of the Chief Technologist, NASA. March 25, 2010. Archived from the original on 2012-05-27. Retrieved June 23, 2010. 
  6. Staff (May 17, 2010). "Full weather report story from WeatherBug.com". Weather.weatherbug.com. Archived from the original on 2012-05-27. Retrieved June 23, 2010.