زمینشناسی دانشی است که ماهیت سیّارهٔ زمین و تاریخ آن و ساختمان پوستهٔ آن و اجزای درون آن و انواع سنگها و سنگوارهها را بررسی میکند. این علم دربارهٔ موادّ سازندهٔ زمین، نیروهای مؤثر بر مواد مزبور، برآیندهای آن نیروها، پراکندگی سنگهای پوستهٔ سیاره، سرگذشت آن و همچنین گیاهان و جانورانی که در دورههای گوناگون زمینشناسی وجود داشتهاند گفتگو میکند.
زمین شناسان ، افرادی هستند که چگونگی تشکیل زمین، ویژگیها، رویدادهایی که از زمان پیدایش زمین بر آن گذشته است ساختار، ترکیب سنگها و کانیها و تاریخچه را، مطالعه می کند.[۱]
زمینشناسی فیزیکی: که فرایندهای بیرونی و درونیِ زمین و اثرات آنها در ایجاد شکلها و ساختمانهای زمین را مطالعه میکند
زمینشناسی اقتصادی: که منابع معدنی زمین را مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد
زمینشناسی ژئوفیزیکی: مطالعهٔ زمینلرزهها و منشأ و چگونگی پیدایش و رفتار آنها
زمینشناسی زیستمحیطی و زمینپزشکی: مطالعهٔ محیط زیست و تأثیرات انواع آلودگی زمینزاد و انسانزاد بر آن. این شاخهها خود نیز به زیرشاخههایی تقسیم میشود
زمینشناسی نفت: به بررسی تولید و چگونگی تشکیل هیدراتهای کربن (نفت و گاز) میپردازد و همچنین نحوهٔ بهینه و اقتصادی استخراج آنها از اعماق لایههای زمین با استفاده از دستگاههای حفاری.
زمین شناسی ساختمانی: بخشی از زمینشناسی است که در مورد توزیع سهبعدی سنگهای تشکیل دهنده پوسته زمین و تاریخچه تغییرشکل آنها بحث میکند. این علم همچنین در رابطه با تغییر و دگرریختی سنگها طی فرایندهای فشارشی و کششی بحث می کند. زمین شناسی ساختاری عمدتاً درباره شکل هندسی و مشخصات ظاهری ساختمانهای مختلف زمین (گسل، چین خوردگی و ...) صحبت می کند.
زمین شناسی مهندسی: این علم با بکار گیری اصول زمین شناسی مانند مطالعه ترکیب کانی شناسی، بافت و وضعیت هوازدگی سنگ و خاک، شناخت تاریخچه زمین شناسی محیط تشکیل آنها و با درک فرآیندها و ساختارهای تکتونیکی و شناخت خطرات زمین شناسی بهمراه اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خاک و سنگ و تجزیه و تحلیل آنها بخشی از نیاز طراحان را برطرف می نماید.