شهرستان قروه

شهرستان قروه
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	کردستان
مردم
جمعیت	۲۲۲٬۶۹۲
مذهب	تسنن وشیعه
شهرها
قروه دلبران سریش‌آباد دزج
تعداد بخش‌ها
مرکزی سریش‌آباد چهاردولی

شهرستان قُروِه یکی از شهرستان‌های استان کردستان در غرب ایران است مرکز آن شهر قروه است و از شهرهای تاریخی فرهنگی ایران است. شهرستان قروه به عنوان اولین شهر گردشگری مذهبی و توریستی منطقه غرب کشور تبدیل شده است این شهرستان دارای ۵ مركز شهری ، ۴ بخش ، ۱۳ دهستان و ۲۴۱ آبادی دارای سكنه است همچنین بزرگترین روستای قروه روستای قلعه در اوایل سال ۱۳۹۲ به عنوان ناحیه منفصل شهری قلعه ناحیه ۳ قروه به عنوان شهرک بدر قروه معرفی شد شهرهای این شهرستان عبارتند از سریش‌آباد، دزج و دلبران شهرستان قروه در شرق استان کردستان قرار گرفته و از شرق به استان همدان و از جنوب به استان کرمانشاه محدود است.

جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۲۲٬۶۹۲ نفر بوده است. اهالی شهرستان قروه به زبان کردی سورانی و ترکی آذری و زبان فارسی تکلم می‌کنند.

پیشینه تاریخی

محدوده کنونی شهرستان قروه از قرن نهم به بعد به قلمرو علی شکر معروف بوده است. علی شکر از امرای جهانشاه میرزا قراقوینلو بوده است بلوک اسفند آباد شهرستان قروه کنونی در دوره حکومت قراقویونلوها به همدان تعلق داشته است قلمرو علی شکر در زمان کنون پسر بلافصل اردلان که حاکم کردستان در سالهای ۶۰۶ تا ۶۲۶ ه. ق بوده است به کردستان الحاق شده است در سال ۹۰۱ ه. ق قلمرو علی شکرشاه به انضمام مهربان و جوانمرد کنونی به سرخاب بیک پسر مأمون بیک واگذار می‌شود دردوره قاجاریه در دارالحکومه اسفند آباد که در قدیم قلمرو علی شکر نامیده می‌شود و یکی از بلوکات هجده‌ گانه سنندج به شمار می‌رود در قریه قصلان بود. در عهد امان‌الله خان بزرگ قصلان قلعه و عمارات و حمام و مسجد باغ و بیشه زیادی داشته است.

مستندات تاریخی نشانگر آن است که قروه نه تنها به عنوان یک شهر در دوره قاجاریه مطرح نبوده بلکه مراکز جمعیتی روستایی دیگری که در اطراف آن وجود داشته مانند روستای قصلان بدون تردید یک مرکز جمعیتی قدیمی در منطقه محسوب می‌شده و از اهمیت و مرکزیت بیشتری برخوردار بوده است.

با احداث و اهمیت یافتن راه همدان - سنندج به تدریج روستای قروه که بر سر این راه قرار داشته موقعیت میان راهی می‌یابد و به واسطه همین موقعیت به تدریج رشد کرده و تا سطح شهر ارتقا یافته است. قرائن تاریخی موید آن است که این روند از اواخر دوره قاجاریه شروع می‌شود هسته اولیه روستای قروه در کنار چشمه سراب و در ارتفاعات جنوب غربی شکل گرفته است این ارتفاعات بر دشت وسیع حاصلخیز شمال و شمال شرقی خود مسلط بوده است.

قروه یکی از شهرستان‌های ترک و شیعه نشین استان کردستان می باشد که از حیث تعلق جغرافیایی و سرزمینی، از گذشته به استان همدان تعلق داشته است که در نتیجه تقسیمات کشوری جدید در سال ۱۳۳۷ از استان همدان جدا و به استان جدید التاسیس کردستان الحاق شد و در اثر مهاجرت هایی که به این شهرستان صورت گرفت اقوام گوناگونی در آن ساکن شده اند که نماد وحدت و همبستگی این شهرستان است و میدان این شهرستان هم به همین نام مشهور شد.

نگارخانه

• 

  آرامگاه بابا گرگر

• 

  قدیم مئیدانین

• 

  سراب قروه

• 

  دریاچه سراب کوثر

جغرافیای طبیعی

قروه منطقه‌ای است کوهستانی این شهربین۴۷ درجه و۴۸ دقيقه طول جغرافيايی و ۳۵ درجه و۱۰ دقيقه عرض جغرافيايی قرار دارد. ارتفاع قروه از سطح دريا ۱۹۰۰متر می باشد كه دارای زمستان بسيار سرد با برف های سنگين و تابستان نسبتاً خنک است.

کوه های قروه

شهرستان قروه دارای ارتفاعات بسیاری است که مهمترین آنها عبارتند از كوه پریشان ٬بدر ٬پنجه علی، ابراهیم عطار، یوسف سیاه، شعبان کچل، خرسه ریه، سه زرده که مهمترین آن کوه بدر و پریشان است.

کوه پریشان: در جنوب شرقی شهرستان قروه واقع شده است. برای رسیدن به دامنه این کوه،باحرکت از شهرستان قروه، ابتدا ۱۰ کیلومتر از مسیر جاده همدان طی می شود سپس به سمت راست تغییر مسیر داده(جاده فرعی کنار پادگان قدس) و پس از عبور از روستاهای میهم سفلی و علیا(تا این قسمت جاده آسفالت بوده و ادامه مسیر شن ریزی می باشد)، ولی آباد و نعمت آباد به دامنه کوه پریشان می توان رسید. این کوه از چهار قله صخره ای تشکیل شده که بلندترین آن قله پریشان می باشد که از دور همانند کوهانهای شتر (دوکوهانه) نمایان است.

کوه بدر: در جنوب شهرستان قروه و حد فاصل مرز استان کردستان و کرمانشاه با ارتفاع ٣٢٩٨ متر از سطح دریا قرار دارد. برای رسیدن به دامنه کوه،  از این مسیرها می توان گذشت. از قروه به طرف روستاهای قلعه، سرتیپ آباد، امین آباد، پیر سلیمان  و از آخرین روستا یعنی پیر سلیمان پناهگاه مشاهده می شود. در فصل تابستان از راه جیب رو تا منطقه چمنزار زیر یال پناهگاه می توان با ماشین رفت. بدر به نام کوه میهمین نیز معروف است زیرا این کوه بر دو قریه میهم محیط است.

چشم انداز بدر: این کوه در ارتفاع ٢٦٠٠ متری ضلع غربی بدر واقع شده که دارای آب گوارا می باشد و در فصل تابستان علاقمندان زیادی را به خود جذب می کند. کانی به زبان کردی یعنی چشمه، بنا به روایتی می گویند یکی از شاهان صفوی در زمان لشگرکشی در این محل اتراق نموده و این چشمه را پسندیده است.

کوه های منطقه قروه
خرسه ریه | بدر | پنجه علی | پریشان | شعبان کچل | یوسف سیاه | سه زرده |ابراهیم عطار |

آثار باستانی و تاریخی

در شهرستان قروه ۱۶۵ اثر تاریخی به ثبت میراث فرهنگی کشور رسیده است که نماد تمدن کهن مردم این شهرستان است.

پل فرهاد آباد

در ۴۵ کیلومتری شمال غرب قروه و در روستای فرهاد آباد پل تاریخی این روستا قرار دارد که به همین نام نیز مشهور است.

این پل از لحاظ معماری دارای هشت دهانه که چشمه وسط بزرگتر و نوع قوس‌های بکار رفته عموماً جناغی و مصالح بکار رفته در آن آجر است.

هرچند تاریخ دقیق ساخت پل مشخص نیست اما با توجه به شیوه معماری بکار رفته در آن به احتمال قوی از پل‌های دوران صفوی است و از آنجا که این پل در گذشته بعنوان راه مواصلاتی ناحیه قروه به سمت زنجان و مسیر عبور کاروانیان به شمار می‌رفت از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و در دوران حکومت خسروخان اول مقارن حکومت زندیه مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفت و در دوره حکومت قاجار نیز توسط فرهاد میرزا معتمدالدوله عموی ناصرالدین شاه نیز حاکم وقت کردستان مورد مرمت و بازسازی کامل قرار گرفت و به این دلیل به پل فرهاد آباد مشهور شد.

صخره های تاریخی فرهاد تراش

در ۴۵ کیلومتری شرق شهرستان قروه و در روستای وینسار آثار سنگی مشاهده می‌شود که با نظم خاصی بریده شده و گفته می‌شود در زمان ساخت معبد آناهیتا از این سنگ‌ها استفاده شده است نحوه استحصال این سنگ‌ها به این طریق بوده که با ایجاد شیارهایی در سنگ چوب‌هایی در داخل شیارها تعبیه می‌شد و با کوبیدن چوب در سوراخ‌های ایجاده شده کانال‌هایی ایجاد و سپس، به دنبال آن کانال‌ها را از آب پر می‌کرده‌اند که بر اثر آن چوب‌ها باد کرده و موجب ایجاد بریدگی درسنگ می‌شده است.

این محوطه به تاریخ ۱۳۸۲ تحت شماره ۱۰۷۷۹ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

حمام قصلان

حمام قصلان
نام	حمام قصلان
کشور	ایران
استان	استان کردستان
شهرستان	شهرستان قروه
اطلاعات اثر
کاربری	حمام
دیرینگی	دوره زند
دورهٔ ساخت اثر	دوره زند
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۸۳۵
تاریخ ثبت ملی	۲۵ اسفند ۱۳۷۹

روستای قصلان در ۶ کیلومتری شمال شرق قروه قرار دارد و تپه باستانی ضلع غربی آن که به شماره ۸۵۲۴ در تاریخ ۱۳۸۲ در ردیف آثار تاریخی به ثبت رسیده است دارای پیشینه‌ای بلندمدت در زمینه باستان‌شناسی و شناخت تاریخ و فرهنگ و هنر نیاکان این سرزمین است.دیگر اثر تاریخی روستا که قابلیت جذب گردشگر را داراست حمام قصلان است که جزئی از مجموعه بزرگ ارگ، بازار، مسجد و بناهای باشکوهی بوده که بنای آن به اواخر دوره زندیه و زمان حکومت خسرو خان اول والی وقت کردستان برمی‌گردد.هرچند امروزه دیگر بناها کاملاً از بین رفته و لیکن بقایا و خطوط اولیه آنها باقیمانده است؛ حمام قصلان دارای قسمت‌های مختلفی همچون هشتی،حمام سرد، میاندر، حمام گرم و خلوتی خصوصی و عمومی و خزینه وتون است با تزیینات منحصر بفرد آهکبری با طرح‌های گیاهی، هندسی و انسانی و حیوانی مزین شده و در نوع خود قابل توجه است.بر اساس کتیبه‌ای که بر سر درب ورودی حمام نصب شده بود و اکنون در موزه سنندج نگهداری می‌شود این بنا در سال ۱۲۵۵ ه .ق در روزگار آصف حاکم وقت سنندج مجدداً تعمیر و مرمت شده است.این حمام تا اوایل انقلاب اسلامی مورد استفاده بوده که با احداث حمام جدید در روستا از رونق آن به تدریج کاسته شد و در سال ۱۳۷۹ به عنوان دومین اثر تاریخی شهرستان بعد از پل تاریخی فرهادآباد به شماره ۲۸۳۵ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۰ عملیات مرمت و تعمیرات توسط واحد حفظ و احیای مدیریت وقت میراث فرهنگی استان آغاز و از آن تاریخ تاکنون در چندین مرحله عملیات مرمت صورت پذیرفته است. بر اساس برنامه‌ریزی تنظیم ‌شده و با توجه به موقعیت و ویژگی شهرستان در خصوص دارا بودن معادن مختلف سنگ مقرر شده است که بعد از پایان امورات مرمتی و تعمیراتی حمام، ساختمان مذکور تبدیل به موزه سنگ و دست‌ساخته‌های سنگی منطقه شود.

امامزاده سید جلال الدین

روستایی در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی قروه با قدمتی به درازای تاریخ و جاذبه‌هایی بکر و زیبا و امام‌زاده‌ای در شرق روستای باباگرگر بنام سید جلال‌الدین ابن سید معزالدین وجود دارد و مورد توجه تمامی مسافرینی است که از سایر استان‌ها برای زیارت آن به این شهرستان سفر می‌کنند تاریخ دقیق از ساخت بقعه مشخص نیست، ولی به نظر می‌رسد که پیش از دوره حاکمیت دولت ترکی آذربایجانی قاجار و توسط معماران محلی ساخته شده است.

بنای اولیه آن به دوره صفویه بر می‌گردد بر اساس اطلاعاتی که از کتا‌ب‌های قدیمی به دست آمده، نسبت شریف آن حضرت با چند واسطه به امام محمد باقر علیه‌السلام می‌رسد.

مقبره امامزاده از چند بخش تشکیل شده، اتاق اصلی و گنبدی شکل آن در بخش جنوبی و اتاق‌های دیگر در ضلع شرقی جای دارد چشمه‌ آب معدنی باباگرگر ترکیبی گوگردی دارد که احتمالاً از دهانه یک آتشفشان خاموش بیرون می‌آید و برای درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی مفید است آب چشمه از دل زمین می‌جوشد و در استخر دایره‌‌ای شکل جمع می‌شود و منظره جالبی را به وجود آورده است در این محل چشمه‌هاى آهک‌ساز فراوان، برجستگى‌هایى به وجود آورده‌اند که مشهورترین آن‌ها اژدها نام دارد. این پدیده در حدود ۳۰۰ متر طول، ۵ متر ارتفاع و پهنایى بین ۴ تا ۷ متر دارد.

در شرق و شمال‌شرقى اژدها چند برجستگى در جهات مختلف، اما کوچک‌تر از آن وجود دارد که محل شکاف خروج آب هنوز در وسط آن به چشم مى‌خورد. این برجستگى‌‌هاى کوچک را دست‌هاى اژدها مى‌نامند.

هر ساله جمع قابل توجهی از گردشگرانی که به شهرستان قروه سفر می‌کنند چند ساعتی از سفر خود را برای زیارت این امام زاده و دیدن جاذبه‌های گردشگری این منطقه اختصاص می‌دهند.

افسانه‌های زیادی در مورد کرامات این امامزاده وجود دارد به قول قدیمی‌ها این تخته سنگ اژدهایی که پشت آن شکافی قرار دارد واقعی بوده و به فرمان این امامزاده به سنگ تبدیل شده است.

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی شهرستان قروه
  • دهستان بدر
  • دهستان پنجه علی
  • دهستان پنجه علی جنوبی
  • دهستان دلبران
  • دهستان طوغان

شهرها: قروه و دلبران.

• بخش سریش‌آباد
  • دهستان قصلان
  • دهستان لک
  • دهستان یالغوز آغاج

شهر: سریش‌آباد

• بخش چهاردولی
  • دهستان چهاردولی شرقی
  • دهستان چهاردولی غربی

شهر: دزج