انسان
| انسان محدوده زمانی: پلیستوسن - امروز |
|
|---|---|
 |
|
| وضعیت بقا | |
| طبقه‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پستانداران |
| راسته: | نخستی‌سانان |
| تیره: | انسان‌سایان |
| تبار: | انسان‌تباران |
| سرده: | انسان |
| گونه: | انسان دانا |
| زیرگونه: | انسان دانای دانا |
| نام علمی | |
| Homo sapiens (لینه، ۱۷۵۸) |
|
| نام سه‌جمله‌ای | |
| Homo sapiens sapiens توصیفگر: لینه، ۱۷۵۸ |
|
 |
|
| محدوده پراکندگی انسان دانا (سبز) | |
| مترادف‌ها | |
|
مترادف گونه
[۲]
|
|
انسان خردمند (نام علمی: Homo sapiens) یا به زبان عامه انسان (یا بشر)، یک پستاندار دوپا از خانوادهٔ انسان‌سایان است. مدارک به‌دست‌آمده از دی‌ان‌ای نشان‌دهندهٔ آن است که انسان‌های امروزی نزدیک به ۲۰۰٫۰۰۰ سال پیش از آفریقا سرچشمه گرفتند، انسان‌هایی که دارای هوش تکامل یافتهٔ بالا، توانا در تجزیه‌وتحلیل، زبان سخن گفتن، درون‌گرایی و احساسات بودند. این استعداد روحی همراه با یک بدنِ راست‌قامت با توانایی راه رفتن و بازوان آزاد برای گرفتن اشیاء، انسان‌ها را قادر به رفتن به سفرهای طولانی و استفاده از هرنوع ابزاری که خود می‌ساخت، نمود.
انسان‌ها امروزه در تمامی نقاط جهان، با هر اقلیمی به‌جز قاره جنوبگان، ساکن شده‌اند. جمعیت انسان‌ها در زمین در سال ۲۰۱۱ به ۷ میلیارد نفر رسید. انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و نمی‌توانند تنها زندگی کنند. همه انسان‌های به هم نیاز دارند و در کارها به یکدیگر کمک می‌کنند.
زیست‌شناسی[ویرایش]
فیزیولوژی و ژنتیک[ویرایش]
نوع بدن انسان‌ها اساساً متغیر است. اگر چه اندازه بدن انسان‌ها عمدتاً به مسائل ژنتیکی و از آن گذشته به عادت‌های غذایی و ورزش بستگی دارد. میانگین قد یک انسان بالغ تقریباً ۱٫۵ تا ۱٫۸ متر (۵ تا ۶ فوت) است، هر چند در مناطق مختلف این میانگین متفاوت است. میانگین وزن برای یک انسان ۷۶ تا ۸۳ کیلوگرم (۱۶۸ – ۱۸۳ پوند) برای مردان و ۵۴ تا ۶۴ کیلوگرم (۱۲۰ – ۱۴۰ پوند) برای زنان می‌باشد، شایان ذکر است که وزن بر اساس موقعیت جغرافیایی می‌تواند تغییر کند. (علاوه بر این‌ها به: بیماری اضافه وزن و کسری وزن نیز بستگی دارد)
بر خلاف بسیاری پستانداران انسان توانایی راه رفتن بر روی دو پا را دارد. بدین ترتیب زندگی با بازوان آزاد و کنترل اشیاء بوسیله دستها فراهم است.
با اینکه انسان در مقابل بسیاری از پستانداران بی مو است، بعوض رشد موی انسان‌ها عمدتاً در قسمت‌های بالای سر، زیر بغل و دور آلت تناسلی قرار دارد. انسان‌ها نسبت به شامپانزهها دارای پیازهای موی بیشتری در بدن خود چه در زنان و چه در مردان هستند، اما دیدن آنها مشکل است.
رنگ مو و پوست انسان‌ها به وجود رنگدانهها بستگی دارد. رنگ پوست انسان‌ها می‌تواند قهوه‌ای خیلی تیره یا صورتی کمرنگ بسته به تعداد رنگدانهها باشد، محدوده رنگ موی انسان‌ها از بور تا قهوه‌ای، قرمز ولی بطور عادی مشکی می‌باشد.
چرخهٔ زندگی[ویرایش]
چرخه زندگی انسان همانند بسیاری از پستانداران است. لقاح تخمک درون رحم زن، یک جنین را ایجاد می‌کند. زمانی که یک دوره سی و هشت هفته‌ای (معادل ۹ ماه) از بارداری گذشت و جنین به طور کامل رشد کرد طی فرایند زایمان از بدن زن خارج می‌شود و به طور مستقل برای اولین بار به عنوان یک کودک نفس می‌کشد. کودک در جوامع نوین به عنوان یک شخص به طور کامل مورد حمایت قانون است.
در مقایسه با گونه‌های دیگر، زایمان انسان‌ها خطرناک است. این عمل دردناک در برخی موارد بعد از بیست و چهار ساعت یا بیشتر که غیرطبیعی نیست منجر به مرگ مادر یا کودک شده‌است.
در کشورهای توسعه یافته به طور میانگین کودکان ۳ تا ۴ کیلوگرم (۶ تا ۹ پوند) وزن دارند و قد آنها نیز بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر (۲۰ یا ۲۴ اینچ) در زمان تولد می‌باشد. وزن کم کودکان در زمان تولد در کشورهای در حال توسعه رایج است و همین مسئله سبب سطح بالایی از مرگ و میر کودکان در این مناطق می‌شود.
بعد از تولد رشد انسان تا زمان رسیدن به بلوغ جنسی در ۱۲ تا ۱۵ سالگی ادامه دارد، رشد فیزیکی در زنان تا نزدیکی ۱۸ سالگی و برای مردان این رشد تا ۲۱ سالگی ادامه دارد. مراحل زندگی انسان‌ها متفاوت است ولی به ترتیب مرحله به: نوزاد، کودک، نوجوان، جوان، بزرگسال، میانسال و کهنسال تقسیم می‌شود.
در مقایسه با دیگر پستانداران، انسان تنها موجودی است که در دوره نوجوانی ۲۵٪ از رشد خود را با سرعت انجام می‌دهد، برای مثال در شامپانزهها این مقدار ۱۴٪ است.
در انسان‌ها یک تفاوت مهم در امید به زندگی آنها در نقاط مختلف جهان وجود دارد. بطور کلی در کشورهای عقب مانده میانگین سنی ۵۶ سال می‌باشد. در کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته میانگین سنی ۶۵ سال است. عمر متوسط در هنگ کنگ چین و ژاپن به عنوان دونرخ بسیار بالا، ۸۲ سال است. در صورتی که در سوآزیلند آفریقا بخاطر بیماری ایدز میانگین امید به زندگی ۴۵٫۸ سال است.
تعداد افراد صد ساله در جهان توسط سازمان ملل ۲۱۰٫۰۰۰ نفر در سال ۲۰۰۲ اعلام شده‌است.
عادت‌های غذایی[ویرایش]
انسان‌ها، جانوران همه چیز خوری هستند که قادرند هم فراورده‌های گیاهی و هم جانوری را مصرف کنند. پس از دوران عصر یخ، انسان‌ها می‌خواستند تا پرورش گیاهان و حیوانات را تحت کنترل خود بگیرند تا بدین وسیله خود را ایمن سازند. این مسئله منجر به پیدایش کشاورزی شد و شیوه‌ای که غذا طی آن به دست می‌آمد را تغییر داد.
روانشناسی[ویرایش]
مغز در انسان مرکز دستگاه عصبی است و نقش مرکز اصلی کنترل سیستم عصبی خارجی را بر عهده دارد. مغز کنترل کننده فعالیت‌های سطح پایین و غیرارادی بدن مانند هضم و تنفس است و از طرفی وظیفه کنترل فعالیت‌های سطح بالا و خودآگاه مانند تفکر و استدلال را نیز بر عهده دارد. این فعالیت‌های شناختی و مغز و همچنین نتایج رفتاری آنها مبنای تحقیقات در علم روانشناسی را تشکیل می‌دهد.
با توجه به قابلیت‌های بالای مغز انسان در فعالیت‌های سطح بالا مغز انسان به عنوان هوشمندترین مرکز عصبی در بین تمامی گونه‌های حیوانی شناخته می‌شود. در حالی که بسیاری از حیوانات قادر به ساختن ساختارها و استفاده از ابزارهای ساده –بیشتر با استفاده از غریزه یا تقلید- هستند مغز انسان قادر به ساختن ساختارهای بسیار پیچیده و وسیع است و این قابلیت به طور واضحی در طول زمان روشن شده‌است. حتی ابزارها و بناهای ساخته شده به وسیله انسان‌های اولیه هم بسیار پیشرفته‌تر از هر ابزار یا بنایی بودند که به وسیله حیوانات ساخته شده.
با وجود قابلیت‌های شناختی پیشرفته در انسان، می‌توان بسیاری از این قابلیت‌ها را به طور ابتدایی در بقیه گونه‌های حیوانات یافت. انسان‌شناسی مدرن در تلاش اثبات این موضوع است که «توانایی‌های موجود در مغز انسان در مقایسه با حیوانات سطح بالا، گذشته از سطح بالایشان یک سطح از تکامل هستند و نه یک گونه جدید.»[۳]
هوشیاری و افکار[ویرایش]
انسان موجودی است دارای قدرت حل مسئله، انسان می‌تواند مسائل، معما و فرمولهای ریاضی را حل کند اگر مسئله‌ای برای انسان پیش آید بسته به نوع (دشواری و آسانی مسئله) می‌تواند آن را حل کند. در طول زمان مسائل و مشکلات زیادی برای بشر پیش آمده و هر کدام درگیری‌های ذهنی را ایجاد کرده‌اند ولی انسان از بی جواب گذاشتن این مسائل و مشکلات کوتاه نیامده و با تلاش جدی در پی پاسخی برای آن کوشیده‌است. انسان با تدبیر و تلاش خود کوشیده تا هر روز زندگی بهتری نسبت به گذشته خود داشته باشد، این بهتر بودن زندگی بدین معنی است که هر روز دارای تکنولوژی بالاتر و رسیدن به آسایش بیشتر است. پس ماشینها دست سازی که بشر ساخته‌است کارهای او را انجام می‌دهد و خود به استراحت و آسایش بیشتر می‌پردازد.
تمایلات جنسی و عشق[ویرایش]
برای عشق در طول ادوار گوناگون فلاسفه و محققین نظرات گوناگونی ارائه کرده‌اند. تا قبل از قرن گذشته و قبل از تحقیقات علمی و فیزیولوژیک مدرن شاید بتوان دو نحله مختلف فکری را عنوان کرد نخست عرفاً که عشق را ودیعه‌ای الهی و بند اتصال انسان و هستی به خداوندمی پنداشتند که در این راه شعراء اشعار و نویسندگان آثار بسیاری پدید آورده‌اند؛ و اما گروه دوم که فلاسفه بودند که هر کدام حسب جهان بینی و نگرش خود به گونه‌ای سعی در توصیف آن نموده‌اند. از جمله می‌توان به فیلسوف تأثیر گذار قرن ۱۹ آرتور شوپنهاور اشاره نمود که عشق را نمودی از اراده بقا در انسان و هستی می‌شناسد. در حال حاضر علم روانشناسی این پدیده را جزوی از ساختار مغز می‌داند.
تمدن[ویرایش]
| تاریخ انسان و پیش از تاریخ |
|---|
| ↑ پیش از هومو (پولیوسن) |
|
|
|
|
|
| ↓آینده |
زبان[ویرایش]
توانایی انسان برای انتقال مفاهیم، ایده‌ها و اندیشه‌ها از طریق سخن گفتن یا نوشتن یکی از توانایی‌های بی همتای انسان نسبت به گونه‌های دیگر است. بر خلاف روش‌های مکالمه دیگر پستانداران که محدود است، زبان انسان‌ها بسیار گسترده و آزاد بوده و استفاده‌های گونانی در موقعیت‌های مختلف دارد.
لباس[ویرایش]
لباس یا پوشاک یکی از نشانه‌های بروز تمدن در انسان می‌باشد و هرچه انسان‌ها متمدن تر از گذشته می‌گردند لباس‌های مدرن تری بر تن دارند به گونه‌ای که لباس را می‌توان نشانه تمدن یک قوم برشمرد. هر گروه، فرقه و یا قوم از انسان‌ها بسته به مکان زندگی، آداب و سنن، سن و جنسیت خود لباس‌های متفاوتی بر تن دارند. لباس‌ها همچنین در مراسمهای مختلف به زیبایی آنها افزوده و باعث ایجاد شور و نشاط در انسان‌ها می‌گردد.
فلسفه و خوداندیشی[ویرایش]
هنر، موسیقی و ادبیات[ویرایش]
وجود آثار هنری از گذشته‌های دور در آثار هنری پیش از تاریخ تا آثار هنری عصر جدید با بشریت همراه بوده‌است. هنر یک نمود غیر جاندار از رفتار انسان‌ها و یک خصوصیت کلیدی متمایز کننده انسان از گونه‌ها دیگر است. هنر قدمت تاریخی نزدیک به ۳۵٫۰۰۰ سال پیش را دارد، درست زمانی که بشر توانست اندیشیدن را آغاز کند.
دانش و فناوری[ویرایش]
نژاد[ویرایش]
انسان‌ها معمولاً خود را با توجه به نژاد خود دسته‌بندی می‌کنند و این در حالی است که اعتبار نژاد به عنوان یک دسته‌بندی معتبر بیولوژیکی زیر سؤال است. دسته‌بندی‌های نژادی انسان‌ها معمولاً بر پایه تبار و خصوصیات ظاهری به ویژه رنگ پوست و خصوصیات چهره‌است. این دسته‌بندی‌ها ممکن است حاوی برخی از اطلاعات مربوط به خصوصیات غیر مشهود انسانی مانند امکان ابتلاء به برخی از بیماری‌های پیشرفته و خاص نیز باشد. امروزه مدارک و شواهد به دست آمده در علم ژنتیک و باستان‌شناسی گواه بر واحد بودن منشأ انسان‌های اولیه در شرق آفریقا دارد. تحقیقات اخیر ژنتیکی نشان داده‌است که انسان‌های ساکن در آفریقا دارای بیشترین گوناگونی نژادی نسبت به مناطق دیگر جهان هستند. با این حال در مقایسه با بسیاری از حیوانات تسلسل نژادی در انسان‌ها بسیار به هم شبیه‌است.
وجود نژادهای مختلف در جهان همچنین می‌تواند موجب رفتارهای مغایر و برخوردهای نژادپرستانه در بین گروه‌ها و ملیت‌های مختلف شود.[۴]
جامعه، دولت و علم سیاست[ویرایش]
جنگ[ویرایش]
اقتصاد و بازرگانی[ویرایش]
تاریخ[ویرایش]
انسان نوین ۱۳۰۰۰۰ سال پیش در آفریقا نشأت گرفته‌است.
مراحل زندگی انسان[ویرایش]
- کودک
- جوان
- پیر
- سالمند (۷۵ تا ۸۰ سالگی)
- سالخورده (۸۰ تا ۸۵ سالگی)
- کهنسال (۸۵ سالگی و بیشتر)
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ Global Mammal Assessment Team (2008). Homo sapiens. In: IUCN 2009. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2009.2. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 03 March 2010.
- ↑ Groves, C. (2005). Wilson, D. E., & Reeder, D. M, eds, ed. Mammal Species of the World (3rd ed.). Baltimore: انتشارات دانشگاه جانز هاپکینز. OCLC 62265494. ISBN 0-801-88221-4.
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به انسان در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ انسان موجود است. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
