ایل بیگی

ایل بیگی

ایل بیگی. [بَ / بِ ] (ترکی، اِ مرکب) رهبر ایل. رئیس ایل و در رتبه دون ایلخانی. (یادداشت به خط مولف [دهخدا]).

مقام ایل بیگی: پس از سرکردهٔ ایل كه از نظر سیاسی و نظامی فرماندهٔ كل ايل به شمار می‌آمد، مقام ايل‌بیگی قرار داشت. افراد منصوب به اين شغل از سوی سركرده معرفی می‌شدند و هر بخش از ايل دارای یک ايل‌بیگی بود. گفتنی است که مدت‌ها دو بخش ايل، سرکرده‌ای جداگانه داشت كه آن نیز بنا به اوضاع و مقتضيات زمان پيش آمده بود. ولی ايل‌بیگی‌های هر بخش و بعضی از طایفه‌ها اشخاص جداگانه‌ای بودند كه تحت امر سركرده به انجام وظيفه اشتغال داشتند. پس از ايل‌بیگی‌ها كه رؤسای بخش به شمار می‌آمدند، كدخدايان بالاترين مقام در طایفه‌ها بودند، آن‌ها زیر نظر ايل‌بیگی‌ها با اختيار كافی به انجام وظيفه مشغول بودند...

وظيفهٔ ایل بیگی: هنگامی که آقای فتح‌السلطان دربارهٔ سلسله مراتب فرماندهی ايل گفتگو می‌کرد، گاهی موضوعی مورد پرسش بود که؛ رهبری كل ایل را چه كسی بر عهده داشت؟ سرکرده یا ایل‌بیگی؟ پاسخ می‌داد؛ سركرده. ما می‌پرسیديم پس وظيفهٔ ايل‌بیگی چه بود؟ وی می‌گفت، وظيفهٔ ايل‌بیگی رسيدگی به امور داخلی و گردآوری ماليات برای دولت بود اما فرماندهی كل با سركرده بود. او برای تفهیم و به عنوان مثال می‌پرسید؛ در يك شهرستان مانند ساوه، فرماندهٔ ساوه از نظر مقررات دولتی و حكومتی با كيست؟ پاسخ می‌دادیم؛ فرماندار. می‌گفت كه سركرده‌ها هم علاوه بر نقش فرمانداری، فرماندهٔ نظامی هم بودند. ايل‌بیگی‌ها سمتی همانند سمت رئيس دارایی شهرستان داشتند...

جستارهای وابسته

• ایل شاهسون بغدادی
• طوایف ایل بختیاری