اتریش

جمهوری اتریش Republik Österreich اتریش
پرچم نشان ملی
شعار ملی: موجود نیست
سرود ملی: Land der Berge, Land am Strome(آلمانی) ای سرزمین کوهستان، سرزمین جویباران
پایتخت (و بزرگترین شهر)		وین ۴۸°۱۲′ شمالی ۱۶°۲۱′ شرقی
زبان رسمی		آلمانی (زبان رسمی) اسلوونیایی (منطقه‌ای) کرواتی (منطقه‌ای) مجاری (منطقه‌ای)
نوع حکومت		جمهوری پارلمانی فدرال
نام حاکمان  • رئیس جمهور • صدراعظم • رئیس شورای ملی		هاینتس فیشر کریستیان کرن (SPÖ) باربارا پرامر (SPÖ)
موارد منجر به تشکیل  قرارداد کشوری اتریش		۲۷ ژوئیه ۱۹۵۵ (دوک نشین: ۱۱۵۶، امپراتوری اتریش: ۱۸۰۴، جمهوری اول اتریش: ۱۹۳۸–۱۹۱۸، جمهوری دوم پس از ۱۹۴۵)
مساحت
-	مساحت	۸۳٬۸۵۵کیلومتر مربع (۱۱۵ام)
-	‌آب‌ها (٪)	۱٫۷
جمعیت
-	سرشماری	۸٬۴۱۴٬۶۳۸  (۹۲ام)
-	تراکم جمعیت	۱۰۰٫۳‎/km۲‏ (۹۹ام)
تولید ناخالص داخلی	(تخمین ۲۰۰۵)
-	مجموع	۲۶۷ میلیارد دلار (۳۵ام)
-	سرانه	۳۲٬۹۶۲ دلار (۹ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۱)		۰٫۸۸۵ (خیلی بالا) (۱۹ام)
واحد پول		یورو (€) ۱ (EUR)
منطقه زمانی		CET (ساعت جهانی+۱)
-	تابستانی (DST)	CEST (ساعت جهانی)
دامنه اینترنتی		.at ۲
پیش‌شماره تلفنی		+۴۳
۱ تا پیش از سال ۲۰۰۲: شیلینگ ۲ دامنه .eu نیز استفاده می‌شود، این مشترک است با کشورهای دیگر عضو اتحادیه اروپا.

اتریش (به آلمانی: Österreich) یکی از کشورهای اروپای مرکزی است. پایتخت آن وین است. این کشور از شمال با آلمان و جمهوری چک، از شرق با اسلوواکی و مجارستان، از جنوب با ایتالیا و اسلوونی و از غرب با سوئیس و لیختنشتاین هم‌مرز است.

رود دانوب در شهر وین

نام اتریش در زبان فارسی

اتریش تلفظ فرانسوی (به فرانسوی: Autriche) نام این کشور است. نام آلمانی آن یعنی اؤستررَیش برگرفته از دو واژه اؤستر (شرق) و رَیش (قلمرو و پادشاهی) است که در مجموع این نام به معنی پادشاهی شرقی است.

پیشتر در سرزمینهای اسلامی، از جمله ایران، نام این کشور را نَمْسا (و در ایران گاه نَمْسه) می‌گفتند. در اسناد دوره قاجار و پیش از آن، واژهٔ نَمسا یا نَمسه به کشور اتریش اشاره دارد؛ حتی زبان آلمانی را نیز زبان نَمْسَوی یا نَمْساوی می‌خواندند، چراکه در آن دوره که هنوز کشور امپراتوری آلمان یکپارچه به‌وجود نیامده بود، امپراتوری‌های نمسا و پروس (و به‌ویژه نمسا) پرقدرت‌ترین و نام‌آورترین کشورهای آلمانی‌زبان، و درنتیجه، نماد این مردمان بودند. اصل واژهٔ نمسا روسی (و یا شاید به بیان دقیقتر اسلاوی) است و به معنای گنگ. روس‌ها خارجی‌ها را با این نام می‌خواندند و به تدریج صرفاً در مورد مردم آلمانی‌زبان و بالاخره در اشاره به مردم مهمترین کشور آلمانی‌زبان آن دوران —اتریش — به‌کار رفت. اکنون هم در زبان‌های اسلاوی (برای نمونه: به روسی неме́цкий، بلغاری немски، چکی němčina، لهستانی niemiecki، اسلواکی nemčina، اسلونیایی nemščina، اوکراینی німецька) و حتی زبان‌های غیر اسلاوی اروپای شرقی (مانند مجاری német، رومانیایی nemţeşte)، این واژه یا شبیه آن به‌کار می‌رود. واژهٔ نمسا در زبان‌های عربی و ترکی و فارسی هم برگرفته از نام روسی آن است. هنوز هم در زبان عربی به‌جای اتریش یا همانندهای آن، از واژهٔ نَمسا استفاده می‌شود.

تاریخ

پیش از سده‌های میانه، رومیان، اتریش کنونی را نوریکوم می‌نامیدند. نام اتریش از دوره شارلمانی باقی‌ماند. اتریش تا سالیان درازی هویت سیاسی مستقلی نداشت و در سده‌های میانه بخشی از شاهنشاهی روم به شمار می‌آمد.

در پایان سدهٔ ۱۳ رودلف هابسبورگ بر اتریش کنونی چیره شد و دودمان هابسبورگ از آن پس تا سده بیستم میلادی بر اتریش فرمان راندند. پس از فروپاشی امپراتوری مقدس روم در سال ۱۸۰۶، امپراتوری اتریش تشکیل شد. در ۱۸۶۷ امپراتوری دوگانه اتریش-مجارستان شکل گرفت که بعد از شکست دولت‌های محور در جنگ اول جهانی به چند بخش تقسیم شد.

در ۱۹۳۳ انگلبرت دولفوس حکومتی با گرایش‌های فاشیستی برپا کرد. در ۱۹۳۸ هیتلر کشور اتریش را به آلمان منضم کرد. بعد از پایان جنگ دوم جهانی اتریش به اشغال متفقین درآمد و از ۱۹۵۵ به صورت جمهوری فعلی درآمد.

سیاست

اتریش بعد از اتمام جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تاکنون یک جمهوری فدرال است. صدر اعظم و رئیس جمهور این کشور توسط مردم انتخاب می‌شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹م)، اتریش جزو نخستین کشورهایی بود که دولت موقت ایران را به رسمیت شناخت. در این زمان روابط ایران و اتریش به علّت روشن نبودن برخی از مسائل دیپلماتیک و وجود جوّ انقلابی، در حد معمول ادامه داشت. سفیر اتریش در تهران به عنوان سفیر اتریش در قاهره تعیین گردید. وی که دکتر کریستوف کورنارو (Christoph Cornaro) نام داشت و در دوران انقلاب در تهران بود در گزارشی به وزارت امور خارجه می‌نویسد که مسائل انقلاب تمامی فعالیّت‌های بازرگانی، اقتصادی و سیاسی را تحت‌الشعاع قرار داده است.

جمعیت

جمعیت این کشور در سال ۲۰۰۷ میلادی ۸٫۳۱۵٫۰۰۰ نفر گزارش شد.

جغرافیا

کشور اتریش با مساحت ۸۳٬۸۵۵ کیلومتر مربع تقریباً هم‌اندازه امارات است و از ۹ ایالت تشکیل یافته‌است. حدود ۶۰٪ این کشور را رشته کوه‌های آلپ شرقی شامل می‌شوند.

شهرهای مهم

زالتسبورگ

• وین
• گراتس
• اینسبروک
• زالتسبورگ
• کلاگن‌فورت
• لینتس
• لئوبن
• آیزن‌اشتات
• فیلاخ

تقسیمات کشوری

اتریش، که یک جمهوری فدرال است، ۹ ایالت را در بر می‌گیرد:

1. بورگن‌لاند
2. کرنتن
3. اوبراسترایش
4. نیدراسترایش
5. سالزبورگ
6. اشتایرمارک
7. تیرول
8. فورآرلبرگ
9. وین

بورگن‌لاند

کرنتن

نیدراسترایش

اوبراسترایش

زالتسبورگ

اشتایرمارک

تیرول

تیرول

فورآرلبرگ

وین

اقتصاد

اتریش دوازدهمین کشور ثروتمند جهان بر پایه سرانه تولید ناخالص داخلی است. تا دهه ۱۹۸۰ بسیاری از صنایع بزرگ اتریش ملی شدند. با این حال، در سال‌های اخیر خصوصی‌سازی باعث کاهش بخش دولتی در سطحی قابل مقایسه با دیگر اقتصادهای اروپایی شده است.

خیابان بازار ماریاهیلف در وین

جنبش کارگری در اتریش از قدرت زیادی برخوردار بوده و تأثیر زیادی بر حزب‌های کارگری می‌گذارند. گردشگری بین‌المللی مهم‌ترین بخش اقتصاد ملی اتریش است.

به طور سنتی کشور آلمان مهمترین شریک تجاری اتریش بوده است که این موضوع باعث شده است که نسبت به تغییرات سریع در اقتصاد آلمان آسیب‌پذیر شود.

مردم

دین

مذهب در اتریش (۲۰۱۴)      کاتولیک (۶۱٫۴٪)     ارتدکس شرقی (۶٪)     پروتستان (۴٪)     اسلام (۶٪)     سایر یا بی‌دین (۲۲٫۵٪)

در سال ۲۰۰۲ میلادی ۷۴٫۱٪ جمعیت اتریش کاتولیک ۴٫۶٪ پروتستان بودند که جز دین‌های رسمی این کشورند.

زبان

زبان رسمی اتریش آلمانی است. ۹۸٪ مردم این کشور به این زبان صحبت می‌کنند. در کنار آلمانی اقلیتی به زبان‌های کروات، اسلوونیای و مجارستانی صحبت می‌کنند.

جستارهای وابسته

• فهرست شهرهای اتریش
• شرکت نفت و گاز اوام‌وی
• نیروگاه هسته‌ای تسونتن‌دورف
• ای‌وی‌ان گروپ

پانویس‌ها و منابع

اتریش در پروژه‌های خواهر

پرونده‌های مرتبط در ویکی‌انبار
راهنمای سفر در ویکی‌سفر

• خیراندیش، رسول - شایان، سیاوش: ریشه یابی نام و پرچم کشورها، تهران ۱۳۷۰.
• علیخانی، مهدی. جغرافیای ایران و جهان (طبیعی و سیاسی). انتشارات پور، تابستان ۱۳۷۸. شابک ‎۰–۷–۹۰۸۳۱–۹۶۴.