تالاب عینک
تالاب عینک | |
---|---|
عینک سل | |
موقعیت | منطقه ۴ شهر رشت |
گروه | تالاب شهری |
مساحتِ رو | ۳۰ هکتار |
ژرفای میانگین | نامشخص |
ژرفای بیشین | نامشخص |
جاهای مسکونی | رشت |
زیاگان | کپورماهیان قورباغه پرندگان مهاجر |
گیاگان | لاله تالابی (انقراض) نی انار وحشی ازگیل خیزران گالی (حصیر) ارملک |
پینوشت | بزرگترین دریاچه طبیعی شهری ایران |
تالاب عینک (گیلکی: eèynak Sal) یا دریاچه عینک یا مرداب عینک تالابیست طبیعی که در منطقه ۴ شهر رشت واقع است از شرق به تقاطع غیرهمسطح شهدای گمنام از شمال به بلوار شهید افتخاری از جنوب به پارک دانشجو و مناطق مسکونی غیرمجاز و از غرب به شرکت دخانیات رشت محدود است. این تالاب بزرگترین تالاب شهری ایران و دومین تالاب بزرگ استان گیلان است.[۱] این تالاب به دلیل آن که در عکسهای هوایی شبیه عینک است به این نام خوانده میشود. این مرداب از مناطق گردشگری مهم شهر رشت محسوب میشود. محیط آن ۱۲ کیلومتر و منبع آبی آن ۳۰ هکتار است. این تالاب تاکنون از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران تحت پوشش کنوانسیون رامسر قرار نگرفته است؛ و وضعیت بسیار نامناسب زیستمحیطی دارد.[۲]
محتویات
طرح اکو توریسم عینک رشت[ویرایش]
فاز اول[ویرایش]
در سال ۱۳۷۸ پارک دانشجو به مساحت پنج هکتار (سه هکتار آبی و دو هکتار خشکی) در طرح گردشگری عینک رشت احداث شد.
فاز دوم[ویرایش]
فاز دوم طرح گردشگری تالاب عینک رشت در سطح ۱۶۰ هکتار آبی-خاکی اجرا خواهد شد. در این طرح کاربریهای زیادی از قبیل هتل، رصدخانه، قایقرانی، ماهیگیری، کمپینگ، فضاهای گردشگری و غیره پیش بینی شده است.[۳]
اکوسیستم[ویرایش]
تالاب عینک ویژگی خاص یک اکوسیستم زنده درون شهری است و در کریدور پروازی پرندگان مهاجر قرار دارد و قابلیت آن را دارد که بخشی از پرندگان مهاجر این تالاب را به عنوان زیستگاه خود انتخاب کرده که نمونه این موضوع در تالاب مصنوعی که درحومه لندن برای مشاهده پرندگان و آموزش محیط زیست به کودکان بهنام «دبلیو دبلیو تی» مشهور است و از معروفترین مراکز اکوتوریستی اروپا بوده، قابل مشاهده است.
شواهد درخصوص پوشش گیاهی نشان میدهد، حوزه مذکور سابقاً از تنوع و مرغوبیت زیادی بر خوردار بوده که در دهههای گذشته از این پوشش کاسته شده است. در گذشته نه چندان دور حاشیه این تالاب از انواع درختان و نیز گونههای انار وحشی، ازگیل، خیزران، گالی و ارملک پوشیده بود که رشد و توسعه ناموزون شهری در چند دهه گذشته موجب تغییر این اکوسیستم شده بطوری که بسیاری از این گونهها هماکنون از بین رفته است.[۴]
فاجعه آفت مهاجم سنبل آبی[ویرایش]
رشد مخرب گونه غیر بومی سنبل آبی سبب ایجاد فاجعه زیستمحیطی در نیمه غربی این تالاب شده و بخشی اعظم تالاب (از دخانیات گیلان تا انتهای پارک دانشجو) از تالاب در آستانه نابودی کامل قرار دارد.[۵][۶] در پی این فاجعه در فرودین ماه ۱۳۹۵ قربانعلی محمد پور مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با عدم مسئولیت پذیری این فاجعه پیگیری این فاجعه از وظایف شهرداری منطقه ۴ رشت و تشکلهای مردم نهاد دانست، و اقدامات اجرایی این سازمان برای گونه مهاجم سنبل آبی را تنها محدود به تالاب انزلی نمود.[۷][۸][۹] در پی این اظهارات ۵ مؤسسه مردمنهاد رشت با توجه به شانه خالی کردن نماینده سازمان حفاظت محیط زیست ایران در گیلان با امکاناتی اندک و تنها دو قایق شروع به برداشت گونه مهاجم و پاک سازی محدود این تالاب کردند.[۱۰][۱۱] پس از این انتقادات و جلسات اداره کل پدافند غیرعامل استانداری گیلان مسئولین اداره حفاظات کل محیط زیست گیلان در کنار سایر دستگاهها در برنامه پاکسازی این تالاب مشارکت کردند.[۱۲][۱۳] شرکت آب منطقهای گیلان با وجود مسئولیت قانونی در حفظ پهنه آبی این تالاب هیچ مشارکتی در احیا و پاکسازی این تالاب ندارد.[۱۴][۱۵]
دیگر عوامل تخریب محیط زیست تالاب[ویرایش]
- احداث سه دهنه پل خاکی و سنتی (فاقد پایه) و تکهتکه شدن تالاب به چهار قسمت مجزا
- انقراض گونه نیلوفر آبی به علت رشد گونه مهاجم سنبل آبی
- تخلیه روزانه و شبانه نخالههای ساختمانی و صنعتی و لاستیک در تالاب
- ساخت و ساز غیرمجاز در حریم قانونی دولت و حاشیه این تالاب طبیعی
- وجود دو نوع گیاه پیش رونده آبزی از نوع گیاه " لی " و " نی " در داخل استخر موجب کم شدن مساحت استخر و کدر شدن آب تالاب میشوند.
- مرگ و میر گسترده ماهیان به دلیل انفجار جمعیتی سرخس آزولا در پهنهٔ این تالاب.
- ورود مسقیم فاضلاب و پسابهای صنعتی و شهری به تالاب.
- کاهش شدید پرندگان مهاجر
- برگزاری نمایش عملیاتهای جنگی همراه با آلودگی صوتی و زیستمحیطی و رهاسازی سوختهای فسیلی تسلیحات نظامی و پوکهها در تالاب
- عدم وجود ایستگاه محیط بانی سازمان محیط زیست.
- عدم قرارگیری در کنوانسیون رامسر[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]
مالکیت[ویرایش]
از بزرگترین معضلات تالاب رو به نابودی عینک مالکیت آن است متولی فعلی پهنه آبی این تالاب شهری شرکت آب منطقهای گیلان است که چندی است در حال لایروبی بخشهایی از این تالاب بدون ملاحظههای زیستمحیطی و حفظ اکوسیستم آن است. ۲۰ سال است که از طرحهای متعدد گردشگری تالاب عینک توسط مشاوران و سرمایهگذاران متعدد میگذرد، اما هیچ گونه اتفاقی برای این تالاب نیفتاده و هنوز بلاتکلیف بوده و در حال تخریب است. متولی و مالک کل پهنه خشکی این تالاب شهرداری رشت بخشی از پهنه آبی در زمان سعادتی، استاندار وقت طی تفاهمنامهای با سازمان آب منطقهای برای ساخت موزه دفاع مقدس در اختیار بنیاد حفظ و آثار ارزشهای دفاع مقدس قرار گرفت اما همچنان پهنه خشکی این بخش هم در مالکیت شهرداری رشت است با توافق شهرداری و سپاه قدس گیلان پروژه دهکده مقاومت پارک موزه دفاع مقدس به زمینی وسیع در بلوار خلیج فارس شهر رشت منتقل شد.[۲۰] اخیراً مذاکراتی توسط شهرداری و شورای شهر رشت با سرمایهگذارانی از کشورهای سوئد و ترکیه انجام شده، اما مشکلات مالکیت سطوح آبی و خشکی، مانع عقد قرارداد برای بهسازی و سرمایهگذاری شده است.[۴][۲۱]
شرکت آب منطقهای گیلان خود را به عنوان متولی پهنه آبی میداند، درصورتی که تالاب در دل شهر قرار گرفته و متولی آن میبایستی شهرداری رشت باشد به جهت حفظ ونگهداری و زیباسازی پهنه خشکی تالاب است.[۲۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ «چشم عینک در حال کور شدن است».
- ↑ «تالاب عینک، رشت».
- ↑ «طرح گردشگری عینک رشت در سطح 160 هکتار آبی – خاکی اجرا میشود». خبرگزاری مهر، ۱۳۹۳/۳/۱۸. بازبینیشده در ۱۳۹۳/۳/۲۱.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «عینک تالاب فراموش شده شهر رشت». سازمان محیط زیست، 1393/3/26.
- ↑ «سنبلهای آبی روی تالاب عینک». رشت رؤیایی، ۲۶ اسفند ۱۳۹۴.
- ↑ «جان تالابهای گیلان در دست سنبل آبی/مهمان ناخوانده خطر ساز شد». خبرگزاری مهر.
- ↑ «مدیر کل حفاظت محیط زیست گیلان: دربارهٔ نابودی تالاب عینک باید شهرداری پاسخگو باشد».
- ↑ «دربارهٔ نابودی تالاب عینک باید شهرداری پاسخگو باشد».
- ↑ «شیرزاد گفت: به جای دامن زدن به اختلاف و شانه خالی از مسئولیت باید فکری اساسی برای رفع مشکل کنند». خبرگزاری فارس.
- ↑ «دیگر نمیتوانیم منتظر جلسات ادارات بمانیم». رشت رؤیایی.
- ↑ «رضا رسولی: اعتبار زنده سازی تالاب عینک در بودجه ۹۵ شهر رشت/ سنبلهای آبی از سطح تالاب جمع خواهد شد».
- ↑ «حمله همگانی به گیاه مهاجم سنبل آبی در تالاب عینک». محیط زیست گیلان.
- ↑ «تالاب عینک رشت در خطر نابودی است».
- ↑ «شیرزاد: نبودن آب منطقهای گیلان در کنار مردم جای سؤال دارد/رسولی: برای مبارزه با سنبل آبی نیاز به جنگ ۱۵ساله داریم/صابر: دستگاههای دولتی عزم مردم را الگوی خود قرار دهند».
- ↑ «واکنش آب منطقهای گیلان به اظهارات شیرزاد».
- ↑ «تخلیه نخالههای ساختمانی و صنعتی در تالاب عینک رشت + تصاویر».
- ↑ «غبار فراموشی بر تالاب عینک رشت/ طبیعت منطقه درحال تخریب است».
- ↑ .
- ↑ «پیدا شدن تانک جنگ جهانی اول در آبگیر عینک رشت+تصاویر و تکذیبیه».
- ↑ «انعقاد توافق نامه با سپاه قدس در مورد احداث پارک موزه و دهکده مقاومت».
- ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ [www.shomalnews.com/view/61864/تالاب عینک در چند قدمی نابودی است / «تالاب عینک در چند قدمی نابودی است»]. شمال نیوز، 1391/3/3.
- «۲۰ سال بلاتکلیفی طرح گردشگری مرداب عینک». همشهری آنلاین، ۷ شهریور ۱۳۸۸. بازبینیشده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
|
|
این یک مقالهٔ خرد پیرامون رشت است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |