آواشناسی
زبانشناسی |
---|
نظری |
توصیفی |
|
کاربردی و آزمایشگاهی |
مقالات مرتبط |
آواشناسی شاخهای از زبانشناسی است که مطالعه اصوات گفتار انسان را تشکیل میدهد[۱] و با خواص فیزیکی اصوات گفتاری (آواها) ارتباط دارد که عبارتند از: تولید فیزیولوژیکی آنها، خواص آکوستیک، درک مخاطب و وضعیت نروفیزیولوژیکی. از سوی دیگر، واج شناسی به تعیین مشخصات گرامری چکیده سیستمهای اصوات مربوط میشود.
محتویات
پیشینه[ویرایش]
آواشناسی در سال ۲۵۰۰ پیش از میلاد مسیح در هند باستان مورد مطالعه قرار گرفته و تعریف پانینی از مکان و طرز گفتار اصوات صامت در قرن پنجم پیش از میلاد مسیح به سانسکریت برمی گردد. امروزه الفبای هندی اصلی، حروف صمات خود را مطابق با دستهبندی پانینی منظم کردهاند. یونانیان باستان نیز نخستین افرادی تلقی میشوند که یک سیستم نوشتاری را برای الفبای آوایی ارائه کردند. آواشناسی مدرن با الکساندر ملویل بل آغاز شد که کتاب «گفتار مرئی» او سیستمی از نشانههای دقیق را برای نوشتن اصوات گفتاری فراهم مینمود.[۲] مطالعه آواشناسی در اواخر دهه نوزدهم به سرعت رشد کرد که بخشی از آن ناشی از ابداع آواسنج (فنوگراف) بود که اجازه میداد تا سیگنال گفتار ثبت شود. آواشناسان قادر بودند چندین بار سیگنال گفتار را بازپخش کرده و از فیلترهای آکوستیک برای آن سیگنال استفاده نمایند. اما برای انجام این کار باید قادر به استنتاج دقیق تری در مورد طبیعت آکوستیک سیگنال گفتار میبودند. لودیمار هرمان با استفاده از آواسنج ادیسون خواص طیفی اصوات صامت و صدادار را بررسی کرده و در این مقالات بود که اصطلاح «مرکب» برای نخستین بار معرفی شد. همچنین هرمان صداهای ضبط شده صداداری را که با آواسنج ادیسون ساخته شده بود، در سرعتهای متفاوتی بازپخش کرد تا نظریات تولید حروف صدادار ویلیس و ویتستون را آزمایش کند.
زمینههای فرعی[ویرایش]
آواشناسی به عنوان یک رشته تحقیقاتی دارای سه شاخه اصلی است:
- آواشناسی تفصیلی به تفصیل گفتار مربوط میشود؛ یعنی موقعیت، شکل و حرکت تفصیل دهندهها یا اعضای گفتاری مانند لبها، زبان و تاهای دهانی
- آواشناسی آکوستیک با آکوستیک گفتار ارتباط دارد: خواص طیفسنجی امواج صدای تولید شده توسط گفتار مانند فرکانس، شدت و ساختار هارمونیک آنها.
- آواشناسی ممیزی با درک گفتار متناسب است: درک، دستهبندی و شناسایی اصوات گفتاری و نقش سیستم ممیزی و مغز در این فرایند.
آوانگاری[ویرایش]
آوانگاری فونتیک سیستمی برای نوشتن آوای اصوات است که در زبان گفتاری یا زبان ایمایی ایجاد میشود. در شناخته شدهترین سیستم برای آوانگاری فونتیک یعنی الفبای آوانگاری بینالمللی (IPA) از نقشهبرداری یک به یک بین آواها و نمادهای نوشتاری استفاده میشود.[۳] ,[۴] طبیعت استانداردشده IPA به کاربران آن اجازه میدهد تا آواها، گویشها و لحنهای زبانهای مختلف را به درستی و به طور جامع بنویسند.[۳][۵] IPA ,[۶] نه تنها برای مطالعه آواشناسی، بلکه برای آموزش زبان، بازیگری حرفهای و آسیبشناسی گفتار ابزار مفیدی است.[۵]
کاربردها[ویرایش]
کاربردهای آواشناسی عبارتند از:
- آواشناسی مباحثهای که عبارت است از کاربرد آواشناسی (علم گفتار) برای اهداف (قانونی) مباحثهای
- شناسایی گفتار یعنی آنالیز و آوانویسی گفتار ضبط شده با استفاده از یک سیستم کامپیوتری
ارتباط با واج شناسی[ویرایش]
برخلاف آواشناسی، واجشناسی عبارت است از مطالعه چگونگی الگوپذیری اصوات و ایماها در داخل و بین زبانها که چنین مسائلی را با سطوح و جنبههای دیگر زبان مرتبط میکند. آواشناسی با خواص تفصیلی و آکوستیک اصوات گفتاری، چگونگی تولید شدن آنها و چگونگی درک آنها ارتباط دارد. آواشناسان میتوانند به عنوان بخشی از این بررسی به خواص فیزیکی کنتراستهای صدای معنادار و یا معنای اجتماعی کدگذاری شده در سیگنال گفتار (مانند جنسیت، مسائل جنسی، مسائل اخلاقی و غیره) بپردازند. با این حال یکی از بخشهای اساسی تحقیقات انجام شده در زمینه آواشناسی به عناصر معنی دار موجود در سیگنال گفتار مربوط نمیشود. درحالی که به شکل گستردهای در مورد این مسئله موافقت شده که واج شناسی ریشه در آواشناسی دارد، شاخه متمایزی از زبانشناسی است که به اصوات و ایماها به عنوان واحدهای چکیده (مانند ویژگیها، واجها، وزنها، هجاها و غیره) و تغییر شرطی آنها (مثلا از طریق قوانین آلوفونیک، محدودیتها و یا قوانین اشتقاق آنها) مربوط میشود.[۷] واج شناسی از طریق دستهای از ویژگیهای متمایز با آواشناسی ارتباط دارد که نمایش چکیده واحدهای گفتاری را برای ایماهای تفصیلی، سیگنالهای آکوستیک و یا نمایشهای ادراکی مجسم میکند.[۸][۹][۱۰]
پانویس[ویرایش]
- ↑ O'Grady (2005) p.15
- ↑ Alexander Melville Bell 1819-1905. University at Buffalo, The State University of New York.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ a b O'Grady (2005) p.17
- ↑ International Phonetic Association (1999) Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge University Press.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ a b Ladefoged, Peter (1975) A Course in Phonetics. Orlando: Harcourt Brace. 5th ed. Boston:Thomson/Wadsworth 2006.
- ↑ Ladefoged, Peter & Ian Maddieson (1996) The Sounds of the World’s Languages. Oxford: Blackwell.
- ↑ Kingston, John. 2007. The Phonetics-Phonology Interface, in The Cambridge Handbook of Phonology (ed. Paul DeLacy), Cambridge University Press.
- ↑ Halle, Morris. 1983. On Distinctive Features and their articulatory implementation, Natural Language and Linguistic Theory, p. 91 - 105
- ↑ Jakobson, Roman, Gunnar Fant, and Morris Halle. 1976. Preliminaries to Speech Analysis: The Distinctive Features and their Correlates, MIT Press.
- ↑ Hall, T. Allen. 2001. Phonological representations and phonetic implementation of distinctive features, Mouton de Gruyter.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
ویکیپدیای انگلیسی
منابع بیشتر[ویرایش]
O'Grady, William, et al. (2005). Contemporary Linguistics: An Introduction (5th ed.).Bedford/St. Martin's. ISBN 0-312-41936-8.
پیوند به بیرون[ویرایش]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آواشناسی موجود است. |