شعر دهه هفتاد
لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای استفادهشده در ویکیپدیا نیست. |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
شعری که از آن به عنوان شعر دهه هفتاد نامبرده میشود، شامل طیفی از آثار شاعرانی است که نه لزوماً از اواخر دهه ۶۰ و یا اوایل دهه هفتاد نوشتن و انتشار اشعارشان را آغار کردند، بلکه نمود پختگی کارشان در این دهه مطرح شدهاست.
تعدادی از تاثیرگذاران و بنیان گذاران اصلی دهه هفتاد که از نیمه دوم دهه شصت شعرشان پخته و مطرح شدند:
تعدادی از رهروان اصلی دهه هفتاد که از ابتدای این دهه آهسته آهسته بدان پیوستند:
بنیانگذاران اصلی شعر هفتاد به واسطهٔ میانسالیشان غالباً از هیاهو دوری جستند اما اگر بخواهیم پیشینه و تاریخچهای برای منشأ شکلگیری دههٔ هفتاد دست و پا کنیم میتوان به جرأت بر اسامی بنیانگذاران آن و سپس رهروان آن پای فشرد. دههٔ هفتاد با تلاش شاعران جوان از سویی مطرح و از سویی دچار هرج و مرج شد، شاعران دهههای ۴۰، ۵۰ و ۶۰ با گذار از مرحلهٔ انقلاب و جنگ ناگزیر به سوررئالیسم با بکار گیری خر ق عادت و حس آمیزی پناه برد، این شاعران رفته رفته آرایههای ویژهای با شعرشان رصد کردند که شعرهای «چند صدایی»، با تم گریز از مرکز و اسکیزوفرنیکال و «شعر نگارهای» (موسوم به «شعرتوگراف»، «وسط چین»، «مربع»، احیای معما و چیستانهای منظوم قدیمی در شکل شعری نو با عنوان «لغز»، احیای گونهٔ جدید شعر «کانکریت» با عنوان «خواندیدنی»)، شعر «گفتار»، «شعرحرکت» و همچنین «کاریکلماتورهای اپیزودی» با عنوان «شعرهای چند صدایی» و شعرهایی که از حس آمیزی و خرق عادت و استعاره با مضون اصلی طنز با عنوان «فرانو» و شعر به مثابه زبان با عنوان «وستایی» درپی چنین وضعیتی شکل گرفتند، این جریانهای شعری متعاقب تغییرات بنیادین در حوزهٔ مسائل سیاسی و اجتماعی و تغییر در مناسبات اطلاعرسانی جهان با ظهور ابر رایانهها نیز مهندسی ژنتیک، تسخیر کرات، پایان یافتن دنیای دو قطبی، و شکست تلخ اردوگاه کمونیسم و جای گزینی خرده تفکرات ملل و به نوعی ورود پر چالش علوم نظری همچون:"فلسفه و زیبایی شناسی سایر هنرها و مبتلا به آن اینترنت، راه افتادن سایتها و وبلاگ نویسی خبری و ادبی و هنری، ماهواره، بلوتوسهای تلفنهای همراه و مخلص کلام دگردیسی اساسی در وظایف رسانهای در اواخر دههٔ شصت و تکثر گرایی مطرح در اندیشههای فلسفی بدان انگیزه میدهد. شعر مضمون گرای دهههای چهل و پنجاه در دههٔ هفتاد به نوعی تعدیل میشود و زبان و بازیهای زبانی در این شعرها نقش پر رنگ تری به خود میگیرد. به طور کلی در این نوع شعری کلان نگری در ابعاد معرفتی و فلسفی جای خود را به تفرد، جزئیات، پرهیز از ادبیت و توجه به منسبات زبان کوجه و بازار میبخشد و فضای شعر به خواننده اجازه میدهد که به تاویل و تفسیرهایی شخصی دست پیدا کند. صور خیال و به ویژه در برخی استعاره از شعرهای شاعران این جریان حذف و به جای آن عناصر عینی پیرامون شاعر به عنوان دال و نه مدلول در اختیار خواننده قرار میگیرد تا ناگفتهها ی دیگر شاعر در ذهن او ساخته شود. تنوع در شعر دههٔ هفتاد یکی از نکات مهم و بلکه استراتژیک آن است که شائبهٔ سبک بودگی و «جریانسازی» در آن را از بین میبرد، به عبارت دیگر شاعران این جریان بیش از آنکه در هدف اشتراک داشته باشند، در گریزاز مبدأ دیدگاههای مشترک داشتهاند و از قضا بیشترین انتقادات را خود از خودکردهاند.
منابع[ویرایش]
- ۱. گزارههای منفرد(نقد شعر امروز ایران): علی باباچاهی (انتشارات سپنتا:۱۳۸۰)
- ۲. سه دهه شاعران حرفهای:علی باباچاهی(انتشارات ویستار:۱۳۸۱)
- ۴. ویژه شعرهای جریانی درادبیات ایران ۱۳۸۵ - «برخورد زیر رادیکال یا چگونه از شعر دهه شصت / دهه هفتاد بیرون میپرد!!!!»،
- ۵. . (گیله وا شماره ۹۰ مصاحبهای از: هوشنگ عباسی سردبیر گیله وا با علیرضا پنجهای شاعر و روزنامهنگار تحت عنوان پرواز ققنوس از خاکستر زبان)
- ۶. (روزنامهٔ ایران، ۱۳ آبان ۱۳۸۰، مصاحبهٔ یزدان سلحشور با علیرضا پنجهای)
- ۷. گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران (نقد و بررسی)، دکتر کاووس حسن لی، نشر ثالث، ۱۳۸۳
- ۸. من شاعر شعرتوگراف هستم، علیرضا پنجهای، ویژه هنر و اندیشه گیله وا، به کوشش محمد تقی صالح پور، تابستان ۱۳۸۲
- ۹. ی ادبی وازنا مقاله ی شعر دهه ی هفتاد از بهزاد خواجات
- ۱۰. پایاننامه کارشناسی ادبیات/مریم محمدی/ دانشگاه شیراز ۱۳۸۶/ آغازگران راستین شعر دههٔ ۷۰ ایران/نسخه موجود در قسمت پایاننامههای ادبیات شعری- کتابخانه دانشگاه
|