مرکز زمین (به عمق تقریبی ۶۴۰۰ کیلومتر) که در حدود ۴۰۰۰ درجه سانتیگراد حرارت دارد، به عنوان یک منبع حرارتی عمل نموده و موجب تشکیل و پیدایش مواد مذاب با درجه حرارت ۶۵۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد در اعماق ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتری از سطح زمین میگردد. بطورمیانگین میزان انتشار این حرارت از سطح زمین که فرایندی مستمر است معادل ۸۲ میلی وات در واحد سطح است که با در نظر گرفتن مساحت کل سطح زمین مجموع کل اتلاف حرارت از سطح آن، برابر با ۴۲ میلیون مگاوات است. در واقع این میزان حرارت غیر عادی، عامل اصلی پدیدههای زمینشناسی از جمله فعالیتهای آتشفشانی، ایجاد زمین لرزهها، پیدایش رشته کوهها (فعالیتهای کوه زایی) و همچنین جابجایی صفحات تکتونیکی میباشد که کره زمین را به یک سیستم دینامیک تبدیل نموده و پیوسته آن را تحت تغییرات گوناگون قرار میدهد. به وسیله یک سیال مانند بخار یا آب داغ یا هر دو میتوان این حرارت را به سطح زمین انتقال داد. از این انرژی گرمایی در سطح زمین میتوان در کاربردهای متفاوت از جمله تولید برق استفاده کرد.
امروزه ۸۵ تا ۹۰ درصد منازل ایسلند برای تأمین گرما و آب گرم مورد نیاز خود از انرژی زمین گرمایی استفاده میکنند.[۱][۲]
وجود کوههای آتشفشان باید نیاکان ما را از این حقیقت آگاه ساخته باشد که برخی نقاط درونی زمین داغ هستند. اوج این آگاهی بین قرنهای ۱۶ و ۱۷ بود، یعنی زمانی که اولین معادن تا عمق چند صد متری سطح زمین حفر گردیدند و بشر بر اساس ادراکات فیزیکی سادهای استنباط نمود که دمای زمین با افزایش عمق آن زیاد میشود.[۳] احتمالاً نخستین اندازهگیریهای دمای زمین به وسیله دماسنج در سال ۱۷۴۰ و در معدنی نزدیک به ناحیه بلفورت در کشور فرانسه انجام شد. در سال ۱۸۷۰ با روشهای پیشرفته علمی نوع رفتار حرارتی زمین مورد مطالعه قرارگرفت.[۴] در سال ۱۹۰۴، نخستین بار در شهر لاردرلوی ایتالیا از انرژی زمین گرمایی برای تولید برق استفاده شد. تا سال ۱۹۵۰ بهرهگیری از انرژی زمین گرمایی رشد چندانی نداشت، اما حد فاصل سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۳ به دلیل گران شدن بیسابقه و ناگهانی نفت، همه کشورها به فکر استفاده از انرژیهای جایگزین افتادند[۵]