شهرستان خاتم

خاتم
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	یزد
مردم
جمعیت	۳۴٬۷۸۰
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۵٬۲۵۶ کیلومتر مربع
داده‌های دیگر
فرماندار	فرجام فاضلی
پیش‌شماره تلفنی	۰۳۵۳۲۵۷
وب‌گاه	فرمانداری شهرستان خاتم
شهرها
هرات، مروست
تعداد بخش‌ها
مرکزی، مروست

شهرستان خاتم یکی از شهرستانهای استان یزد در مرکز ایران است. شهر هرات مرکز این شهرستان است. جمعیت شهرستان خاتم در سال ۱۳۸۹، برابر با ۳۴٬۷۸۰ نفر بوده‌است.

بخش عمده این شهرستان زیر پوشش جنگلی قرار دارد. جنگلهای پسته و حشی «باغ شادی» و جنگلهای بادام کوهی «چنارناز» از جمله پوشش گیاهی این منطقه به شمار می‌روند. این شهرستان مهمترین قطب کشاورزی استان یزد محسوب می‌شود. وجود منابع آبی فراوان از جمله سفره‌های وسیع آبهای زیرزمینی، همجواری با شهرستان سرسبز بوانات (فارس) و قرار گرفتن در مسیر رودخانه بوانات چشم‌انداز نویدبخشی را برای کشاورزی این منطقه ترسیم کرده. صنایع دستی شهرستان خاتم عبارتند ازقالی بافی، گیوه بافی، گلیم بافی و جوال بافی

پرنده زیبا و نادر «هوبره» در شهرستان خاتم بسیار یافت می‌شود.

از مهمترین آثار باستانی و تاریخی این شهرستان می‌توان به قلعه کبری در بالای کوه سرچشمه با فاصله ۵ کیلوتری غرب هرات، امام زاده پیرغیب با سنگ نوشته‌هایی به خط میخی در فاصله ۲۰ کیلوتری جنوب غربی هرات (منطق بوروییه)، مسجد فتح‌آباد در ۵ کیلومتری شمال شرقی هرات، قلعه ملکی و... اشاره کرد.

جغرافیا و اقلیم شهرستان خاتم

شهرستان خاتم با وسعت ۸۲۰۰ کیلوتر مربع در مختصات ۳۱ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۳۹ درجه و ۳۲ دقیقه تا۳۹ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی واقع گردیده‌است.
این شهرستان از شمال به شهرستان مهریز از شمال غرب به شهرستان ابرکوه از شرق به شهرستان شهربابک (استان کرمان) از غرب به شهرستان بوانات (استان فارس) واز جنوب به شهرستان نی ریز (استان فارس) هم‌مرز می‌باشد. این شهرستان در جنوبی‌ترین نقطه استان یزد و حد فاصل استان‌های فارس و کرمان و با ارتفاع ۱۶۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته‌است...

وضعیت اجتماعی شهرستان خاتم

منطقه این شهرستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود و هم جوار ی با استان‌های فار س و کرمان از نظر قومی و فرهنگی دارای ویژگی‌های خاص خود می‌باشد علاوه بر این باعث مهاجرپذیری و رشد فرهنگهای گوناگونی شده‌است به گونه‌ای که امروزه در شهرستان خاتم آمیزه‌ای از فرهنگ مردم فارس، کرمان ویزد مشاهده می‌شود. برای مثال لهجه تکلم مردم ترکیبی از گویش مردم استان‌های فارس و کرمان می‌باشد. از نظر دینی کلیه مردم شهرستان پیرو مذهب شیعه اثنی عشری می‌باشند.
در برخی از روستاها علاوه بر زبان فارسی مردم به زبان‌های دیگری چون زبان ترکی و عربی صحبت می‌کنند.
از لحاظ پوشش مردم ساکن خود شهرستان پوشش آنان با پوشش رسمی کشور یکسان است ولی در برخی از روستاها زندگی عشایری دارند و از تیره قرآیی هستند. لباس آنان بیشتر از لباس زنان قشقایی است که به زبان محلی لباس قری گویند.

سابقه تاریخی شهرستان خاتم

در مورد قدمت هرات و مروست آثار و شواهد نشان می‌دهد که دو منطقه بسیار قدیمی وتاریخی است و مورخان بر این باور هستند که منشأ سکونت در این منطقه به زمان ورود آریایی‌ها به ایران بازمی‌گردد. منطه هرات و مروست تا سال۱۳۵۹ دو دهستان از دهستانهای شهرستان شهربابک بوده‌اند. این منطقه در زمان ساسانیان به علت واقع شدن بین سرزمین فارس، کرمان و یزد از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌است. در گذشته‌های دور این منطقه قسمتی از فارس محسوب می‌شده‌است.
در آثار اسلامی (مسالک الممالک استخری، صوره الرض ابن حوقل، معجم البلدان یاقوت حموی، تاریخ کرمان پاریزی و فارسنامه ناصری...)از دو شهر هرات و مروست به نیکی یاد شده‌است.
شایان ذکر است بسیاری از آثار باستانی شهر هرات بر اثر سیل ویرانگر سال ۱۳۶۵ از بین رفت.

جاذبه‌های شهرستان خاتم

منابع طبیعی و تفرجگاهی: سرچشمه نهر مسیح هرات، چنار۲۰۰۰ ساله کرخنگان، جنگلهای باغ شادی و باغ معدن

غارها: غار بابا زاهد، غار چهل در، غار خانه خدا، غار چاه سنجد، غار پوزه سیاه، غار کوه زرد (کلسک)، غار کفتاری

قلعه‌ها: قلعه محمد کریم خان هرات، قلعه ملکی هرات، قلعه محمد باقری هرات، قلعه هاشم آبادهرات، قلعه میان ده چاهک، قلعه مروست، قلعه مبارکه

خانه‌ها و ابنیه‌های تاریخی: خانه دکتر صالحی، خانه رسولی‌ها، خانه وقفی، خانه صداقت

مساجد و زیارتگاه‌ها: مسجد شاه حسین، مسجد حاجی قاسم، مسجد و حسینیه کربلایی مجمد هاشم، مسجد هاشم‌آباد، مسجد کوشک، مسجد شاه محمد ترکان، شبستان مسجد فتح‌آباد،مقبره سید عباس

بقعه‌های متبرکه: بقعه سید نورالدین فتح‌آباد، بقعه شیخ عبدالله مروست، بقعه شیخ بها الدین مبارکه، بقعه شیخ کله پریده چاهک، بقعه گنبدی مروست، بقعه شریف السادات، بقعه دوازده امام، بقعه چلچراغ

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی شهرستان خاتم
  • دهستان چاهک
  • دهستان فتح‌آباد

شهر: هرات

---

• بخش مروست
  • دهستان ایثار
  • دهستان هرابرجان

شهر: مروست