باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
مقاله برگزیده
منچستر یونایتد
Manchester United FC crest.png
نام کامل باشگاه فوتبال منچستر یونایتد
لقب شیاطین سرخ[۱] (Red Devils)
تأسیس سال ۱۸۷۸ (۱۳۸ سال پیش) با نام نیوتون هیث
ورزشگاه الدترافورد
گنجایش ۷۵،۶۴۳[۲]
مالک خانواده گلیزر (NYSE: MANU)
مدیران جوئل و آورام گلیزر
مربی ژوزه مورینیو
لیگ لیگ برتر فوتبال انگلستان
۱۶–۲۰۱۵ پنجم
وبگاه وبگاه رسمی
A halved-patterned shirt in two shades of red, white stripes going down each side of the torso. White shorts with red stripes down the sides. Black socks with a red band at the top and red stripes protruding from the side of the band.
لباس اول
A blue shirt with a grainy pattern and red stripes on the shoulders. Dark blue shorts. Blue socks with a grainy pattern and a plain blue and red top with red stripes protruding from the side of the red band.
لباس دوم
A white shirt with a dark grey gradient pattern going down the sleeves, dark grey stripes going down each side of the torso. Dark grey shorts with white stripes down the sides. White socks with a dark grey band at the top and dark grey stripes protruding from the side of the band.
لباس سوم
فصل کنونی

باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (به انگلیسی: Manchester United Football Club) یکی از باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال در لیگ برتر فوتبال انگلستان است. این باشگاه در سال ۱۸۷۸، با نام باشگاه فوتبال نیوتون هیث (به انگلیسی: Newton Heath LYR Football Club) تأسیس شد. در سال ۱۹۰۲، نام این باشگاه به منچستر یونایتد تغییر یافت[۱] و در سال ۱۹۱۰، ورزشگاه الدترافورد به عنوان ورزشگاه خانگی این تیم انتخاب شد.[۳]

در سال ۱۹۶۸، منچستریونایتد با سرمربیگری مت بازبی به عنوان اولین تیم انگلیسی در لیگ قهرمانان اروپا به قهرمانی رسید. این اتفاق ۱۰ سال پس از حادثه مونیخ رخ داد. در این حادثه ۸ تن از بازیکنان تیم فوتبال منچستریونایتد جان خود را از دست دادند. سر الکس فرگوسن که از نوامبر ۱۹۸۶ تا مهٔ ۲۰۱۳ سرمربیگری این تیم را بر عهده داشت، توانست ۳۸ جام مختلف برای باشگاه به دست آورد.[۴][۵][۶] در حال حاضر ژوزه مورینیو هدایت تیم را به عهده دارد.

منچستر یونایتد با داشتن ۲۰ عنوان قهرمانی در لیگ برتر، ۴ قهرمانی در جام اتحادیه، ۱۲ قهرمانی در جام حذفی،[۷] ۲۱ قهرمانی در سوپر جام انگلستان و هم‌چنین سه عنوان قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا یکی از پرافتخارترین باشگاه‌های فوتبال جهان به‌شمار می‌آید. آن‌ها تنها تیم انگلیسی هستند که توانستند در فصل ۹۹–۱۹۹۸ هر سه جام لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان اروپا (سه‌گانه) را به دست آورند.

منچستر یونایتد در فصل ۱۴–۲۰۱۳ با درآمد ۵۱۸ میلیون پوندی، دومین باشگاه فوتبال پردرآمد در دنیا شد[۸][۹] و در سال ۲۰۱۵ با ارزشی معادل ۱٫۹۸ میلیارد دلار، سومین باشگاه باارزش جهان شد.[۱۰] تا ژوئن ۲۰۱۵، برند منچستر یونایتد با ۱٫۲ میلیارد دلار ارزش، باارزش‌ترین برند فوتبالی است.[۱۱][۱۲] این باشگاه از پرطرفدارترین تیم‌های جهان به حساب می‌آید.[۱۳] بعد از عرضهٔ سهام این تیم در بورس لندن در سال ۱۹۹۱، مالکوم گلیزر در مهٔ ۲۰۰۵ با مبلغی بالغ بر ۸۰۰ میلیون پوند باشگاه را خرید. در اوت ۲۰۱۲، عرضه اولیه سهام باشگاه در بازار بورس نیویورک انجام گرفت.

محتویات

تاریخچه[ویرایش]

سال‌های ابتدایی (۱۹۴۵–۱۸۷۸)[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۱۹۴۵–۱۸۷۸)
نمودار پیشرفت باشگاه منچستر یونایتد در لیگ برتر انگلستان از فصل ۹۳–۱۸۹۲ تا ۰۸–۲۰۰۷

باشگاه فوتبال منچستر یونایتد در سال ۱۸۷۸ توسط شرکت راه‌آهن لانکشایر و یورکشایر و با نام نیوتون هیث شکل گرفت.[۱۴] در ابتدا این تیم فقط با تیم‌های شرکت‌های راه‌آهن دیگر بازی می‌کرد، ولی در ۲۰ نوامبر ۱۸۸۰ اولین بازی رسمی خود را در برابر بولتون واندررز انجام داد. بازیکنان تیم نیوتون هیث در این بازی لباس سبز و طلایی پوشیده بودند و بازی را نیز با نتیجه ۶ بر صفر واگذار کردند. این تیم از سال ۱۸۸۸ به عضویت یک لیگ محلی کوچک درآمد. این لیگ محلی پس از یک سال منحل شد و آن‌ها به لیگ دیگری به نام اتحاد فوتبال پیوستند. سه فصل بعد این لیگ با لیگ برتر فوتبال ادغام شد. این تیم از فصل ۹۳–۱۸۹۲ کار خود را در لیگ دسته اول شروع کرد. در آن موقع تیم از شرکت راه‌آهن استقلال یافته بود و پسوند LYR (مخفف Lancashire and Yorkshire Railway) از نام این تیم حذف شد. بعد از فقط دو فصل، باشگاه به دستهٔ دوم سقوط کرد.[۱۵]

تیم منچستر یونایتد در فصل ۱۹۰۶–۱۹۰۵
در این سال آن‌ها نایب قهرمان لیگ شدند

در ژانویه ۱۹۰۲، باشگاه با بدهی ۲٬۶۷۰ پوند (معادل ۲۱۰٬۰۰۰ پوند در سال ۲۰۱۱ میلادی) ورشکسته شد.[۱۶][۱۷] هری استفورد، کاپیتان تیم ۴ تاجر از جمله جان هنری دیویس (که رئیس باشگاه شد) را یافت که حاضر شدند هر کدام ۵۰۰ پوند در باشگاه سرمایه‌گذاری کنند و تیم را نجات دهند.[۱۸] در آن موقع نام تیم نیز تغییر کرد[۱۶] و در ۲۴ آوریل ۱۹۰۲ باشگاهی با نام منچستر یونایتد به صورت رسمی شکل گرفت.[۱۶] با سرمربیگری ارنست منگنال که تیم را در سال ۱۹۰۳ تحویل گرفت،[۱۸] آن‌ها موفق به نایب قهرمانی در لیگ دسته دوم در سال ۱۹۰۶ شدند و به لیگ دسته اول راه یافتند.[۱۸] هم‌چنین منچستر یونایتد در سال ۱۹۰۸، برای اولین بار توانست لیگ دسته اول را فتح کند که اولین قهرمانی منچستر یونایتد در لیگ به حساب می‌آید. در شروع فصل بعد، منچستر یونایتد عنوان قهرمانی در جام خیریه انگلیس را به‌دست‌آورد.[۱۶] و در پایان فصل نیز برای اولین بار، به عنوان قهرمانی جام حذفی انگلیس رسید. منچستر یونایتد در سال ۱۹۱۱، بار دیگر در لیگ دسته اول قهرمان شد، ولی در پایان آن فصل، منگنال منچستر یونایتد را ترک کرد و به منچستر سیتی پیوست.[۱۹]

در سال ۱۹۲۲، بعد از شروع دوباره لیگ‌های فوتبال پس از توقف سه ساله به علت جنگ جهانی اول، باشگاه به دسته دوم سقوط کرد.[۲۰] منچستر یونایتد در سال ۱۹۲۵، دوباره به لیگ دسته اول بازگشت،[۲۰] ولی در سال ۱۹۳۱ دوباره به دسته دوم رفت و به باشگاه یو-یویی تبدیل شد. در آن سال، منچستر یونایتد ضعیف‌ترین نتیجهٔ تاریخ خود را گرفت و در لیگ دسته دوم در رتبهٔ بیستم قرار گرفت. در اکتبر ۱۹۲۷، جان هنری دیویس درگذشت. باشگاه بار دیگر در آستانهٔ ورشکستگی قرار گرفت، ولی در دسامبر ۱۹۳۱، جیمز گیبسون در باشگاه سرمایه‌گذاری کرد و اداره باشگاه را در دست گرفت.[۲۱] در فصل ۳۹–۱۹۳۸ و در فاصله یک سال قبل از شروع جنگ جهانی دوم، باشگاه کار خود را در لیگ دسته اول در رتبه چهاردهم به پایان رساند.[۱۶]

سال‌های بازبی (۱۹۶۹–۱۹۴۵)[ویرایش]

نوشتار‌های اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۱۹۶۹–۱۹۴۵) و فاجعه هوایی مونیخ
«بچه‌های بازبی» در دانمارک (۱۹۵۵)

در اکتبر ۱۹۴۵، پس از از سرگیری دوبارهٔ مسابقات فوتبال بعد از جنگ جهانی دوم، مت بازبی با قراردادی ۵ ساله به منچستر یونایتد پیوست. او کارش را با جذب پنج بازیکن شروع کرد.[۲۲] بازبی در سال‌های ۱۹۴۷، ۱۹۴۸ و ۱۹۴۹ با تیم نایب قهرمان لیگ دسته اول شد و در سال ۱۹۴۸ نیز قهرمان جام حذفی انگلیس شد. در سال ۱۹۵۲، باشگاه پس از ۴۱ سال قهرمان لیگ دسته اول شد.[۲۲] با میانگین سنی ۲۲ سال، تیم سر مت بازبی در آن سال‌ها توسط رسانه‌ها «بچه‌های بازبی» (به انگلیسی: Busby Babes) خوانده می‌شد.[۲۳] در سال ۱۹۵۷، منچستر یونایتد به عنوان اولین تیم انگلیسی به لیگ قهرمانان اروپا راه یافت. آن‌ها در این مسابقات، در نیمه‌نهایی بازی را به رئال مادرید واگذار کردند و حذف شدند.[۲۴] در همان مسابقات، منچستر یونایتد با نتیجه ۱۰ بر صفر باشگاه بلژیکی اندرلشت را شکست داد. این پیروزی، به عنوان پرگل‌ترین بُرد منچستر یونایتد در تاریخ این باشگاه محسوب می‌شود.[۲۵]

در سال بعد و در همین مسابقات، در راه برگشت به خانه پس از برد مقابل ستاره سرخ بلگراد، هواپیمایی که بازیکنان منچستر یونایتد، تعدادی خبرنگار و مقامات باشگاه را به انگلیس انتقال می‌داد، در حالی که در مونیخ آلمان سوخت‌گیری کرده بود، درحال بلند شدن از زمین دچار سانحه شد. فاجعه هوایی مونیخ در ۶ فوریه ۱۹۵۸ رخ داد و جان ۲۳ نفر را گرفت، از جمله ۸ تن از بازیکنان منچستر یونایتد. جئوف بنت، راجر بایرن، ادی کولمن، دانکن ادواردز، مارک جونز، دیوید پگ، تامی تیلور و بیلی ولان بازیکنانی بودند که در این حادثه جان باختند و چندی دیگر از بازیکنان در این حادثه به شدت مجروح شدند.[۲۶]

نشانی که به افتخار کشته‌شدگان فاجعه هوایی مونیخ در الدترافورد نصب شده‌است

مت بازبی در این حادثه مجروح شد و در دوران درمانش، جیمی مورفی هدایت تیم را بر عهده گرفت.[۲۷] در آن سال آن‌ها به فینال جام حذفی رسیدند، اما در مقابل بولتون واندررز مغلوب شدند.[۱۶] با به رسمیت شناختن این فاجعه، یوفا از باشگاه دعوت کرد تا در فصل ۵۹–۱۹۵۸ لیگ قهرمانان اروپا درکنار ولورهمپتون شرکت کند. با وجود تصویب اتحادیه فوتبال انگلیس، سازمان لیگ تشخیص داد به علت این که منچستر یونایتد به این مسابقات راه پیدا نکرده‌است، نمی‌تواند در آن شرکت کند.[۱۶] بازبی با خریدن بازیکنانی هم‌چون دنیس لا و پت کرراند تیم دههٔ ۶۰ منچستر یونایتد را دوباره ساخت.[۲۸] این تیم همراه با بازیکنانی هم‌چون جرج بست در سال ۱۹۶۳ در جام حذفی قهرمان شد.[۱۶]

در فصل بعدی در لیگ نایب قهرمان شدند و در سال ۱۹۶۵ و ۱۹۶۷ توانستند در لیگ به مقام قهرمانی برسند.[۱۶] در سال ۱۹۶۸، منچستر یونایتد در فینال لیگ قهرمانان اروپا با نتیجهٔ ۴ بر ۱ تیم بنفیکا را شکست داد و به عنوان اولین تیم انگلیسی، در لیگ قهرمانان اروپا، قهرمان شد.[۲۴] در آن تیم، سه برندهٔ توپ طلای اروپا[۲۹] یعنی بابی چارلتون، دنیس لا و جرج بست حضور داشتند.[۲۸] مت بازبی در سال ۱۹۶۹ از سِمَت خود استعفا داد[۲۸] و ویلف مک‌گینس، بازیکن سابق منچستر یونایتد، جانشین وی شد.[۳۰]

۱۹۸۶–۱۹۶۹[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۱۹۸۶–۱۹۶۹)
برایان رابسون برای ۱۲ سال کاپیتان تیم منچستر یونایتد بود. او دارای رکورد بلندترین مدت کاپیتانی در این تیم است.[۳۱]

به دنبال کسب رتبهٔ هشتم در فصل ۷۰–۱۹۶۹ و شروع ضعیف در فصل ۷۱–۱۹۷۰، بازبی پذیرفت تا به صورت موقت سرمربی تیم بشود و ویلف مک‌گینس نیز به عنوان کمک مربی در تیم مشغول شد.[۳۲] در ژوئن ۱۹۷۱، فرانک اوفارل، به عنوان سرمربی برگزیده شد.[۳۲] ولی ۱۸ ماه بعد و در دسامبر ۱۹۷۲ تامی دوچرتی جانشین وی شد.[۳۳] دوچرتی منچستر یونایتد را از سقوط به دستهٔ پایین‌تر نجات داد؛ ولی در سال ۱۹۷۴ آن‌ها به دستهٔ پایین‌تر سقوط کردند. مثلث خط حملهٔ یونایتد یعنی بست، لا و چارلتون باشگاه را ترک کردند.[۳۲] باشگاه سال بعد به دسته اول بازگشت و در سال ۱۹۷۶ به بازی نهایی جام حذفی رسید. اما در آن‌جا مغلوب ساوت‌همپتون شد.[۳۲] منچستر یونایتد در سال ۱۹۷۷ باز هم به فینال رسید و این بار ۲ بر ۱ مقابل لیورپول به برتری رسید.[۳۲] دوچرتی پس از مدت کوتاهی و به دنبال افشای رابطه‌اش با همسر فیزیوتراپیست باشگاه، برکنار شد.[۳۴]

دیو سکستون در سال ۱۹۷۷، جانشین دوچرتی شد.[۳۳] با وجود خرید بازیکنان بزرگی هم‌چون جو جردن، گوردون مک‌کوئین، گری بیلی و رای ویلکینز، باشگاه در آن سال به نتیجهٔ قابل توجهی دست نیافت. آن‌ها در فصل ۸۰–۱۹۷۹ در لیگ و جام حذفی نایب قهرمان شدند.[۳۲] سکستون در سال ۱۹۸۱ برکنار و ران اتکینسون جانشین وی شد.[۳۳] او رکورد نقل‌ و انتقالات انگلیس را شکست و برایان رابسون را از وست برومویچ با مبلغ ۱٫۵ میلیون پوند به منچستر یونایتد آورد.[۳۵] با هدایت اتکینسون، منچستر یونایتد دو بار در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۵، قهرمان جام حذفی شد.[۳۳] در فصل ۸۶–۱۹۸۵ منچستر یونایتد، در حالی که به قهرمانی خیلی نزدیک بود، لیگ را با رتبه چهارم به پایان رساند. سال بعد منچستر یونایتد خطر سقوط را از سر گذراند و اتکینسون برکنار شد.[۳۳]

سال‌های فرگوسن (۲۰۱۳–۱۹۸۶)[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (تاکنون–۱۹۸۶)
The torso and head of a grey-haired white man. He is wearing spectacles and a black coat.
سر الکس فرگوسن

الکس فرگوسن و دستیارش آرچی ناکس در روز برکناری اتکینسون از تیم آبردین به منچستر یونایتد آمدند[۳۶] و با هدایت آن‌ها، باشگاه در آن فصل به رتبهٔ یازدهم لیگ دست یافت.[۳۶][۳۷] با وجود این که فرگوسن منچستر یونایتد را در فصل ۸۸–۱۹۸۷ در لیگ به مقام دوم رساند، ولی در فصل بعدی دوباره منچستر یونایتد یازدهم شد.[۱۶] فرگوسن در آستانهٔ برکناری بود، ولی با شکست دادن کریستال پالاس، آن‌ها قهرمان جام حذفی سال ۱۹۹۰ شدند و فرگوسن در سمت خود باقی‌ماند.[۳۸][۳۹] در فصل بعد منچستر یونایتد برای اولین بار در جام در جام اروپا قهرمان شد و در بازی سوپر جام اروپا با یک گل، ستاره سرخ بلگراد، قهرمان لیگ قهرمانان اروپا را شکست داد و سوپر جام اروپا را نیز به دست آورد.[۴۰] در فصل بعدی منچستر یونایتد در ومبلی تیم ناتینگهام فارست را یک بر صفر شکست داد و عنوان قهرمانی جام اتحادیه را به دست آورد.[۱۶] در سال ۱۹۹۳ باشگاه برای اولین پس از سال ۱۹۶۷، قهرمان لیگ برتر شد و در فصل بعدی نیز منچستر یونایتد جام حذفی و لیگ برتر را فتح کرد.[۴۰]

در فصل ۹۹–۱۹۹۸ منچستر یونایتد به نخستین تیم انگلیسی تبدیل شد که هر سه جام لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان اروپا را در یک فصل به دست می‌آورد. در حقیقت منچستر یونایتد تنها تیم انگلیسی است که سه‌گانه را در کارنامهٔ خود ثبت کرده‌است.[۴۱] آن‌ها در فینال لیگ قهرمانان سال ۱۹۹۹ در حالی که از بایرن مونیخ با یک گل عقب بودند، در وقت‌های اضافه با گل‌های اوله گانر سولسشیر و تدی شرینگهام به پیروزی رسیدند.[۴۲] هم‌چنین با شکست دادن تیم پالمیراس در توکیو، جام بین قاره‌ای را نیز به دست آوردند.[۴۳] پس از آن، فرگوسن به خاطر خدمات خود به فوتبال لقب سر را از ملکه بریتانیا دریافت کرد.[۳۸]

رایان گیگز رکورددار تعداد بازی و پرافتخارترین بازیکن در لیگ برتر انگلستان[۴۴]

در سال ۲۰۰۰، منچستر یونایتد به جام باشگاه‌های جهان راه یافت[۴۵] و لیگ برتر را نیز دوباره در فصل‌های ۲۰۰۰–۱۹۹۹ و ۲۰۰۱–۲۰۰۰ فتح کرد. آن‌ها در فصل ۲۰۰۲–۲۰۰۱ نایب قهرمان لیگ شدند و در فصل بعد، دوباره عنوان قهرمانی را به دست آوردند. قهرمانی جام حذفی فصل ۲۰۰۴–۲۰۰۳ نیز نصیب منچستر یونایتد شد.[۴۶] در فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۵ منچستر یونایتد برای اولین بار در تاریخ خود، از راه‌یابی به مرحله حذفی لیگ قهرمانان اروپا بازماند. اما با نایب قهرمانی در لیگ برتر و قهرمانی در جام اتحادیه، این امر را جبران کرد. منچستر یونایتد در فصل‌های ۰۷–۲۰۰۶ و ۰۸–۲۰۰۷ قهرمان لیگ برتر شد و در سال ۲۰۰۸ با شکست ۶ بر ۵ تیم چلسی در ضربات پنالتی (۱ بر ۱ مساوی در وقت قانونی و اضافه) قهرمان اروپا شد. در این بازی، رایان گیگز برای ۷۵۹مین بار برای منچستر یونایتد به میدان رفت و رکورد بابی چارلتون را شکست.[۴۷] در دسامبر همان سال، منچستر یونایتد قهرمان باشگاه‌های جهان شد و در فصل ۰۹–۲۰۰۸ در جام اتحادیه عنوان قهرمانی را کسب کرد.[۴۸] در تابستان آن سال، کریستیانو رونالدو با مبلغ ۸۰ میلیون پوند که در زمان خود رکوردی جهانی محسوب می‌شد، به رئال مادرید فروخته شد.[۴۹] در سال ۲۰۱۰ منچستریونایتد ۲ بر ۱ استون ویلا را در بازی نهایی جام اتحادیه شکست داد و توانست برای اولین بار در این جام، از مقام قهرمانی خود دفاع کند.[۵۰]

منچستر یونایتد در فصل ۱۰–۲۰۰۹ به مقام نایب قهرمانی رسید. اما در فصل ۱۱–۲۰۱۰، برای نوزدهمین بار در لیگ برتر قهرمان شد. منچستر یونایتد با کسب این عنوان، رکورد ۱۸ قهرمانی تیم لیورپول در لیگ را شکست و به پرافتخارترین تیم باشگاهی در لیگ برتر انگلستان تبدیل شد.[۵۱][۵۲]

بعد از نایب قهرمانی در فصل ۱۲–۲۰۱۱، منچستر یونایتد در فصل ۱۳–۲۰۱۲ توانست برای بیستمین بار قهرمان لیگ برتر شود.[۵۳]

تاکنون–۲۰۱۳[ویرایش]

روز ۸ مهٔ ۲۰۱۳، فرگوسن اعلام کرد که در پایان فصل بازنشسته می‌شود، اما به عنوان عضو هیئت رئیسه و سفیر، به فعالیتش در این باشگاه ادامه می‌دهد.[۶][۵۴] یک روز بعد، باشگاه منچستر یونایتد اعلام کرد که دیوید مویس با منچستر یونایتد قرارداد ۶ ساله امضا کرده و هدایت این تیم را بر عهده خواهد گرفت.[۵۵][۵۶][۵۷] ده ماه بعد، در ۲۲ آوریل ۲۰۱۴، به دنبال نتایج ضعیف یونایتد و عدم راهیابی این تیم به لیگ قهرمانان اروپا برای اولین بار پس از فصل ۹۶–۱۹۹۵، دیوید مویس از سمتش برکنار شد و رایان گیگز به صورت موقت، هدایت این تیم را برعهده گرفت.[۵۸] در ۱۹ مهٔ ۲۰۱۴ رسماً اعلام شد که لوئی فن خال با قراردادی سه ساله جانشین مویس می‌شود و رایان گیگز هم به عنوان دستیار در تیم خواهد بود.[۵۹] در ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، مالکوم گلیزر مالک باشگاه درگذشت.[۶۰]

یونایتد با فن خال در فصل اول به مقام چهارم لیگ رسید و به مرحلهٔ گروهی فصل بعد لیگ قهرمانان اروپا راه یافت، اما در همان مرحلهٔ گروهی حذف شد.[۶۱] فصل بعد با وجود چند خرید گران‌قیمت در لیگ به مقام پنجم رسید و باز هم از رسیدن به لیگ قهرمانان باز ماند. با این حال، در آن فصل یونایتد برای دوازدهمین بار به قهرمانی جام حذفی رسید و با رکورد آرسنال برابری کرد.[۶۲] با وجود این قهرمانی، دو روز بعد فن خال از کارش برکنار شد[۶۳] و در ۲۷ مهٔ ۲۰۱۶، ژوزه مورینیو با قراردادی سه ساله سرمربی‌گری این تیم را بر عهده گرفت.[۶۴]

آرم و لباس تیم[ویرایش]

آرم باشگاه منچستر یونایتد، از آرم شورای شهر منچستر گرفته شده‌است. اگرچه تغییرات بسیاری در آن دیده می‌شود و از آن آرم، فقط کشتی آن باقی‌مانده‌است.[۶۵] در دههٔ ۶۰ میلادی، به منچستر یونایتد لقب شیاطین سرخ داده شد. در آن زمان این لقب به صورت رسمی وارد برنامه‌های باشگاه شد و در دههٔ ۷۰ میلادی، نشان یک شیطان به آرم باشگاه اضافه شد.[۶۵]

  • ۱۹۷۳–۱۹۶۰

  • ۱۹۹۸–۱۹۷۳

  • تاکنون–۱۹۹۸

لباس تیم نیوتون هیث در ابتدا، پیراهن‌های سبز و زرد به همراه جوراب و شورت ورزشی آبی بود.[۶۶] بین سال‌های ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۶ پیراهن باشگاه رنگ سبز و طلایی بود[۶۶] تا این‌که در سال ۱۸۹۶، پیراهن باشگاه یک دست سفید شد و بازیکنان جوراب‌های آبی‌رنگ پوشیدند.[۶۶] بعد از آن که نام باشگاه در سال ۱۹۰۲ به منچستر یونایتد تغییر یافت، رنگ لباس تیم نیز عوض شد. از آن زمان به بعد بازیکنان پیراهن قرمز، شورت ورزشی سفید و جوراب سیاه می‌پوشیدند. تا سال ۱۹۲۲، تغییرات چندانی در لباس تیم صورت نگرفت تا این که در آن سال یک علامت V قرمز تیره به قسمت اطراف یقه پیراهن تیم اضافه شد. لباس خانگی تیم تا سال ۱۹۲۷ به همین شکل بود.[۶۶] در سال ۱۹۳۴، بازیکنان پیراهن‌های آلبالویی و سفید رنگ پوشیدند، ولی در فصل بعدی پیراهن تیم به همان قرمز یکدست تغییر یافت. از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۵، جوراب‌های بازیکنان از رنگ مشکی به رنگ سفید تغییر کرد و از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۱، جوراب‌های تیم، قرمزرنگ شد. در آن سال دوباره جوراب‌های تیم به رنگ مشکی درآمد. لباس تیم در فصل ۱۱–۲۰۱۰، قرمز رنگ با یقه‌های سفید، شورت ورزشی سفید و جوراب‌های مشکی بود.[۶۷] در طراحی پیراهن فصل ۱۳–۲۰۱۲ منچستر یونایتد، از نوعی پارچه از جنس کتان به نام گینگهام الهام گرفته شده‌است. این پارچه در طول انقلاب صنعتی در شهر منچستر تولید شده و به نوعی نماد این شهر به حساب می‌آید.[۶۸]

لباس دوم تیم اغلب فصل‌ها پیراهن و شورت ورزشی سفید و جوراب‌های سیاه بوده‌است، ولی چندین استثنا هم وجود داشته‌است. مثلاً در فصل ۲۰۰۰–۱۹۹۹ پیراهن دوم تیم، آبی نفتی به همراه‌های راه‌راه‌های باریک نقره‌ای رنگ بود[۶۹] و در فصل ۱۱–۲۰۱۰ لباس دوم تیم، پیراهن سفید به همراه خط‌های آبی و قرمز رنگ و شورت ورزشی سیاه و جوراب سفید رنگ بود.[۷۰] در فصل ۹۶–۱۹۹۵، آن‌ها برای دو بازی پیراهن تمام خاکستری پوشیدند، ولی به دلیل شکایت بازیکنان از این که در زمین نمی‌توانند یکدیگر را پیدا کنند، پیراهن دوم تیم تغییر کرد.[۷۱] از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶، پیراهن دوم تیم آبی و سفید رنگ بود. در سالی که منچستر یونایتد هر سه جام را به دست آورد، پیراهن دوم تیم یک‌دست سیاه‌رنگ بود. از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵، پیراهن دوم تیم سفید به همراه خطوط آبی و قرمز رنگ و جوراب‌ها و شورت‌های ورزشی آبی رنگ بود.[۶۹] در فصل ۰۹–۲۰۰۸، به مناسبت چهلمین سالگرد فتح لیگ قهرمانان اروپا برای نخستین بار، باشگاه پیراهن دوم تیم را به یک‌دست آبی تغییر داد.[۷۲]

ورزشگاه‌های خانگی[ویرایش]

الدترافورد
تئاتر رؤیاها
View of Old Trafford from East Stand.jpg
محل خیابان سر مت بازبی،
الدترافورد، منچستر بزرگ،
انگلستان
شروع ساخت ۱۹۰۹
تأسیس ۱۹ فوریه ۱۹۱۰
مالک منچستر یونایتد
گرداننده منچستر یونایتد
نوع زمین چمن
هزینه ساخت ۹۰٬۰۰۰ پوند (سال ۱۹۰۹)
طراح آرچیبالد لیچ (۱۹۰۹)
گنجایش ۷۵٬۸۱۱ (نشسته)[۷۳]
مستاجرها منچستر یونایتد (۱۹۱۰–تاکنون)
ابعاد زمین ۱۰۵ × ۶۸ متر
نوشتار‌های اصلی: الدترافورد، بانک استریت (زمین فوتبال) و نورث رود (زمین فوتبال)

نیوتون هیث در ابتدا در زمین نورث وود که زمینی نزدیک حیاط راه‌آهن بود، بازی می‌کرد.[۷۴] گنجایش اصلی آن ورزشگاه ۱۲٬۰۰۰ نفر بود. مقامات باشگاه تصمیم گرفتند تا برای پیوستن به لیگ برتر بر امکانات این ورزشگاه بیفزایند. در سال ۱۸۸۷، تغییرات کوچکی در ورزشگاه صورت گرفت و در سال ۱۸۹۱، باشگاه از حداقل ذخایر مالی خود برای نصب دو جایگاه جدید در ورزشگاه و اضافه شدن ۲٬۰۰۰ نفر به ظرفیت ورزشگاه استفاده کرد.[۷۵]

در ماه ژوئن ۱۸۹۳ که باشگاه به تازگی تحویل صاحبان جدیدش داده شده بود، زمین نورث وود برای باشگاه نامناسب تشخیص داده شد. ای. اچ آلبوت زمینهٔ استفاده از زمین بانک استریت در کلیتون را فراهم کرد.[۷۴]

در زمانی که بانک استریت به دلیل مشکلات مالی باشگاه تعطیل شد، هری استفورد توانست پول کافی جمع‌آوری کند و یک زمین موقت برای بازی‌های تیم در هارپورهی فراهم آورد. به دنبال سرمایه‌گذاری‌های جدید در باشگاه، جی. اچ دیویس ۵۰۰ پوند پرداخت و علاوه بر احیای زمین بانک استریت، یک جایگاه ۱٬۰۰۰ نفری جدید نیز به آن افزود. در عرض چهار سال، چهار طرف ورزشگاه دارای جایگاه شد و ظرفیت ورزشگاه به ۵۰٬۰۰۰ نفر رسید.[۷۵]

بعد از کسب عنوان قهرمانی لیگ در سال ۱۹۰۸ و قهرمانی در جام حذفی در سال بعد، بانک استریت برای جاه‌طلبی‌های بزرگ دیویس کافی نبود. در فوریه ۱۹۰۹، شش هفته قبل از فینال جام حذفی، الدترافورد به عنوان نام ورزشگاه جدید منچستر یونایتد تصویب شد.[۷۵] باشگاه، زمین ورزشگاه را به قیمت ۶۰٬۰۰۰ پوند خرید. بودجه‌ای ۳۰٬۰۰۰ پوندی به آرچیبالد لیچ (معمار) داده شد تا کار ساخت را شروع کند. در ابتدا قرار بود تا ورزشگاه ۱۰۰٬۰۰۰ نفری باشد، ولی با توجه به بودجه، به ۷۷٬۰۰۰ نفر کاهش یافت.[۷۵] ورزشگاه توسط آقایان براملد و اسمیت در شهر منچستر ساخته شد. رکورد حضور بیشترین تماشاگر در این ورزشگاه، در ۲۵ مارس ۱۹۳۹ ثبت شد. در آن بازی که نیمه‌نهایی جام حذفی بود، ۷۶٬۹۶۲ تماشاگر به ورزشگاه آمدند.[۷۵]

نمای بیرونی ورزشگاه الدترافورد

در طول جنگ جهانی دوم و به دلیل بمباران، بخش زیادی از ورزشگاه تخریب شد. تونل ورودی جنوب ورزشگاه، تنها قسمت باقی‌مانده از آن بود. بعد از جنگ باشگاه از کمیسیون خسارت جنگ ۲۲٬۲۷۸ پوند دریافت کرد تا ورزشگاه را بازسازی کند. در طول بازسازی ورزشگاه، منچستر یونایتد بازی‌های خانگی‌اش را در ورزشگاه خانگی منچسترسیتی برگزار می‌کرد. منچستر یونایتد سالانه ۵٬۰۰۰ پوند و به علاوه قسمتی از سود باشگاه را صرف کرد تا استرتفورد اند، جایگاه‌های غربی و شرقی ورزشگاه بازسازی شد. در مارس ۱۹۵۷، ۴۰٬۰۰۰ پوند صرف شد تا سیستم نور ورزشگاه برقرار شود. در سال ۱۹۸۷، سیستم روشنایی جدیدی در ورزشگاه نصب شد. سیستمی که تا امروز باقی‌مانده‌است.[۷۵]

بعد از ابلاغ گزارش تیلور، ظرفیت الدترافورد به ۴۴٬۰۰۰ نفر کاهش پیدا کرد. در سال ۱۹۹۵، جایگاه شمالی ورزشگاه، بازسازی شد و ظرفیت ورزشگاه به ۵۵٬۰۰۰ نفر افزایش یافت. در پایان فصل ۹۹–۱۹۹۸، جایگاه‌های شرقی و غربی نیز بازسازی شد و ظرفیت ورزشگاه به ۶۷٬۰۰۰ نفر افزایش یافت. از ژوئیه ۲۰۰۵ تا مهٔ ۲۰۰۶، با اضافه شدن جایگاه‌های شمال غربی و شمال شرقی، ۸٬۰۰۰ نفر دیگر به ظرفیت ورزشگاه افزوده شد. در ۲۶ مارس ۲۰۰۶، یک رکورد برای بیشترین حضور تماشاگر در یک بازی ثبت شد و ۶۹٬۰۷۰ نفر در ورزشگاه الدترافورد حضور یافتند.[۷۶] در ۳۱ مارس ۲۰۰۷، این رکورد شکسته شد، چرا که ۷۶٬۰۹۸ نفر بازی منچستر یونایتد و بلکبرن را از نزدیک تماشا کردند.[۷۷] یعنی فقط ۱۱۴ صندلی در این بازی خالی مانده بود (۰٫۱۵ ٪ از ظرفیت ورزشگاه). در سال ۲۰۰۹، به دلیل تعمیرات مختلف بر روی جایگاه‌ها، ۲۵۵ نفر از ظرفیت ورزشگاه کم شد و ظرفیت کل به ۷۵٬۹۵۷ کاهش یافت.[۷۸] منچستر یونایتد از لحاظ میانگین تماشاگر در بازی‌های خانگی، در اروپا بعد از بوروسیا دورتموند، دوم است.[۷۹][۸۰][۸۱]

هواداران[ویرایش]

هواداران منچستر یونایتد در مسکو؛ محل برگزاری بازی نهایی لیگ قهرمانان اروپا در سال ۲۰۰۸

منچستر یونایتد با داشتن بیشترین هوادار، باشگاه‌های هواداری و بیشترین میانگین تماشاگر برای هر بازی خانگی، پرطرفدارترین تیم جهان به حساب می‌آید.[۸۲] این باشگاه بالغ بر ۲۰۰ باشگاه هواداری رسمی را در ۲۴ کشور دنیا اداره می‌کند.[۸۳] باشگاه منچستر یونایتد به خاطر تورهای تابستانی خود و سفر به نقاط مختلف جهان در تعطیلات، محبوبیت ویژه‌ای در نزد مردم جهان دارد. نتایج یک نظرسنجی نیز در سال ۲۰۱۲ نشان می‌دهد که منچستر یونایتد با ۶۵۹ میلیون هوادار در سرتاسر دنیا، پرطرفدارترین تیم فوتبال دنیاست.[۸۴][۸۵]

رقیبان سنتی[ویرایش]

نوشتار‌های اصلی: شهرآورد منچستر، هماوردی لیورپول و منچستر یونایتد، هماوردی لیدز یونایتد و منچستر یونایتد و هماوردی آرسنال و منچستر یونایتد

منچستر یونایتد سه رقیب سنتی دارد:لیورپول، لیدز یونایتد و منچستر سیتی

حساسیت بازی دو تیم منچستر یونایتد و منچستر سیتی، به خاطر آن است که هر دو از یک شهر هستند و منچستر سیتی سال‌هاست سعی می‌کند تا جای منچستر یونایتد را به عنوان تیم اول شهر منچستر بگیرد.[۸۶]

رقابت دو تیم منچستر یونایتد و لیورپول، به دوران انقلاب صنعتی بازمی‌گردد. در آن زمان منچستر یک شهر مهم در صنعت نساجی بود و لیورپول نیز بندر مهمی به حساب می‌آمد.[۸۷]

به بازی بین دو تیم منچستر یونایتد و لیدز یونایتد جنگ رزها هم گفته می‌شود. زیرا لیدز یونایتد نمایندهٔ منطقهٔ یورکشایر و منچستر یونایتد نمایندهٔ منطقهٔ لانکشایر می‌باشد.[۸۸]

برند جهانی[ویرایش]

شرکت هواپیمایی آئروفلوت، رسماً وظیفهٔ جابه‌جایی اعضای باشگاه را بر عهده دارد.

باشگاه منچستر یونایتد به عنوان یک برند جهانی توصیف می‌شود. یک گزارش در سال ۲۰۰۹، نشان می‌دهد که ارزش تجاری و مالکیت معنوی باشگاه، حدود ۳۲۹ میلیون پوند است که از نظر قدرت برند دارای نمرهٔ AAA می‌باشد (قوی‌ترین برند).[۸۹] در سال ۲۰۱۳، مجله فوربز، برند منچستر یونایتد را با ارزشی معادل ۳٫۳ میلیارد دلار در رده نخست ارزشمندترین برندهای باشگاه‌های ورزشی جهان قرار داد.[۹۰] این باشگاه، در جدول پولی فوتبال دیلویت در ردهٔ سوم قرار دارد. (پس از رئال مادرید و بارسلونا)[۹۱]

قدرت برند و به طور کلی شهرت منچستر یونایتد در جهان، اغلب به بازسازی تیم منچستر یونایتد توسط مت بازبی و به دنبال آن کسب موفقیت‌های مختلف بعد از فاجعه هوایی مونیخ نسبت داده می‌شود، کاری که تحسین همگان را برانگیخت. تیمی شامل بازیکنانی چون بابی چارلتون، نوبی استایلز (اعضای تیم ملی انگلستان که قهرمان جهان شد)، دنیس لا و جرج بست. سبک بازی حمله‌ای این تیم به «تسخیر ابتکار فوتبال انگلیس» مشهور شده بود.[۹۲]

منچستر یونایتد نخستین باشگاه انگلیسی بود که سهامش در سال ۱۹۹۱، در بورس اوراق بهادار لندن، به فروش گذاشته شد.[۹۳] با این کار، باشگاه پیشرفت قابل توجهی در مسائل مالی کرد و استراتژی‌اش در بخش تبلیغاتی را بهبود بخشید. تمرکز باشگاه روی تبلیغات و موفقیت‌های ورزشی تیم در مسابقات مختلف، سود قابل توجهی را برای باشگاه به ارمغان آورد. قدرت برند منچستر یونایتد، با توجه رسانه‌های مختلف به بازیکنان این تیم در خارج از زمین، از جمله دیوید بکهام (که خیلی زود خودش یک برند در جهان شد)، بیشتر شد. این توجه باعث شد تا در روی زمین نیز توجه بیشتری به منچستر یونایتد شود و فرصت‌های خوبی از جمله حامیان مالی خوب و حق پخش تلویزیونی نصیب این تیم شود.[۹۴] در این زمان محبوبیت دیوید بکهام در آسیا دلیل جدایی ناپذیر موفقیت تجاری باشگاه در این قاره بود.[۹۵]

به خاطر کسب نتایج عالی در رقابت‌های مختلف، زمینه برای تولید درآمد بیشتر از طریق حقّ پخش تلویزیونی بازی‌های تیم، ایجاد شد. از آغاز لیگ برتر، منچستر یونایتد برای فروش حق پخش تلویزیونی بازی‌های تیم خود، بیشترین درآمد را در بین باشگاه‌های انگلیسی کسب کرده‌است. این باشگاه با شبکه اسکای بریتانیا قرارداد دارد.[۹۶][۹۷] منچستر یونایتد دارای بیشترین درآمد از طریق تبلیغات در بین تیم‌های انگلیسی است.[۹۸] راز موفقیت باشگاه در جذب حامیان مالی درجه یک، داشتن قرارداد ۱۳ ساله و ۳۰۳ میلیون پوندی با کمپانی نایک است که از سال ۲۰۰۲ طراحی و تولید لباس تیم را بر عهده گرفته‌است.[۹۹]

بازه زمانی تولیدکننده لباس حامی مالی پیراهن تیم
۱۹۴۵–۱۹۷۵ آمبرو بدون حامی مالی
۱۹۷۵–۱۹۸۰ آدمیرال اسپورتزور
۱۹۸۰–۱۹۸۲ آدیداس
۱۹۸۲–۱۹۹۲ شارپ
۱۹۹۲–۲۰۰۰ آمبرو
۲۰۰۰–۲۰۰۲ وودافون
۲۰۰۲–۲۰۰۶ نایک
۲۰۰۶–۲۰۱۰ ای‌آی‌جی
۲۰۱۰–۲۰۱۴ ای‌اوان
۲۰۱۴–۲۰۱۵ شورولت
۲۰۱۵– آدیداس

حامیان مالی[ویرایش]

حامیان مالی پیراهن تیم

شرکت شارپ، نخستین حامی مالی منچستر یونایتد به حساب می‌آید. این شرکت در فصل ۸۳–۱۹۸۲، قراردادی پنج ساله به ارزش ۵۰۰٬۰۰۰ پوند با منچستر یونایتد امضا کرد. شارپ تا فصل ۲۰۰۰–۱۹۹۹، حامی مالی منچستر بود. بعد از آن، باشگاه با شرکت وودافون، قرارداد چهارساله و ۳۰ میلیون پوندی امضا کرد.[۱۰۰] وودافون برای امضای قرارداد چهارساله‌ای دیگر به ارزش ۳۶ میلیون پوند موافقت کرد، ولی پس از دو فصل تصمیم گرفت قراردادش با باشگاه منچستر یونایتد را فسخ کند. آن‌ها دلیل این‌کار را تمرکز بیشتر روی حمایت مالی از لیگ قهرمانان اروپا اعلام کردند.[۱۰۰]

در شروع فصل ۰۷–۲۰۰۶، شرکت بیمه گروه بین‌المللی آمریکایی قراردادی چهارساله به ارزش ۵۶٫۵ میلیون پوند با باشگاه به امضا رساند که این مقدار، بالاترین مبلغ، برای یک حامی مالی در دنیا بود. این قرارداد در سپتامبر ۲۰۰۶ منعقد شد.[۱۰۱][۱۰۲] در ابتدای فصل ۱۱–۲۰۱۰، شرکت بیمه اتکایی آمریکایی به نام ای‌اوان قراردادی چهارساله و به مبلغ ۸۰ میلیون پوند با باشگاه منچستر یونایتد به امضا رساند که ارزشمندترین حامی مالی باشگاه‌های فوتبال در تاریخ به حساب می‌آید.[۱۰۳] در اوت ۲۰۱۱، دی‌اچ‌ال با یونایتد قراردادی چهارساله و به ارزش ۴۰ میلیون پوند امضا کرد و حامی لباس‌های تمرین تیم شد. گفته می‌شود این نخستین بار در فوتبال انگلستان بود که شرکتی حامی مالی لباس‌های تمرین تیمی می‌شود.[۱۰۴][۱۰۵] این قرارداد بیشتر از یک سال به طول نینجامید و باشگاه در اکتبر ۲۰۱۲ قرارداد را بازخرید کرد.[۱۰۶] در آوریل ۲۰۱۳، باشگاه قراردادی ۸ ساله با ای‌اوان به ارزش ۱۸۰ میلیون پوند برای لباس‌های تمرین تیم و همچنین اعطای حق نامگذاری مرکز تمرین ترافورد به شرکت ای‌اوان، به امضا رساند.[۱۰۷] در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲ باشگاه منچستر یونایتد با جنرال موتورز قرارداد هفت ساله‌ای به امضا رساند و جنرال موتورز از ابتدای فصل ۱۵–۲۰۱۴، به جای ای‌اوان حامی مالی پیراهن تیم شد. جنرال موتورز سالانه حدود ۸۰ میلیون دلار و در مجموع هفت سال، ۵۵۹ میلیون دلار به باشگاه منچستر یونایتد پرداخت می‌کند. لوگوی شورولت که از برندهای شرکت جنرال موتورز است، بر روی پیراهن تیم قرار گرفته‌است.[۱۰۸][۱۰۹]

تولیدکنندگان لباس تیم

تولیدکننده لباس‌های باشگاه در ابتدا آمبرو بود تا این که در سال ۱۹۷۵، باشگاه با شرکت آدمیرال اسپورتزور قراردادی ۵ ساله امضا کرد.[۱۱۰] در سال ۱۹۸۰، آدیداس تولید البسه یونایتد را به عهده گرفت[۶۶] تا این که در سال ۱۹۹۲، آمبرو دوباره با باشگاه قرارداد امضا کرد. آمبرو ۱۰ سال تولید لباس‌های منچستر را بر عهده داشت.[۶۶] پس از آن نایک قراردادی به ارزش ۳۰۲٫۹ میلیون پوند و تا سال ۲۰۱۵ با باشگاه امضا کرد. آن‌ها در ۲۲ ماه اول کار خود ۳٫۸ میلیون پیراهن فروختند.[۱۱۱] در سال ۲۰۱۴، نایک اعلام کرد که قراردادش را به دلیل هزینه‌های بالا با منچستر یونایتد تمدید نخواهد کرد.[۱۱۲][۱۱۳] کمپانی آدیداس با امضای قراردادی ۱۰ ساله به ارزش ۷۵۰ میلیون پوند، از ابتدای فصل ۱۶–۲۰۱۵، کار طراحی و تولید پیراهن‌های این تیم را برعهده گرفت.[۱۱۴][۱۱۵]

مالکیت و امور مالی[ویرایش]

باشگاه فوتبال منچستر یونایتد توسط شرکت راه‌آهن لانکشایر و یورکشایر تأسیس شد و در سال ۱۸۹۲ سهام آن به صورت اوراق بهادار ۱ پوندی به فروش گذاشته شد.[۱۱۶] در سال ۱۹۰۲، چهار سرمایه‌دار که یکی از آن‌ها جان هنری دیویس بود، هر کدام در باشگاه ۵۰۰ پوند سرمایه‌گذاری کردند و باشگاه را از ورشکستگی نجات دادند.[۱۶] بعد از مرگ دیویس در سال ۱۹۲۷، باشگاه دوباره در آستانهٔ ورشکستگی قرار گرفت، ولی در دسامبر ۱۹۳۱، جیمز گیبسون با سرمایه‌گذاری ۲٬۰۰۰ پوند، کنترل باشگاه را در دست گرفت.[۱۶] گیبسون در سال ۱۹۴۸، کار ادارهٔ باشگاه را به پسرش آلن، واگذار کرد. گیبسون سه سال بعد درگذشت. خانوادهٔ گیبسون مالکیت باشگاه را حفظ کردند، اما مدیریت باشگاه را به هارولد هاردمن، بازیکن سابق این تیم، سپردند.[۱۱۶]

چند روز پس از فاجعه مونیخ، لوئیس ادواردز که یکی از دوستان مت بازبی نیز بود، به هیئت مدیره پیشنهاد شد. وی ۴۰٬۰۰۰ پوند در باشگاه سرمایه‌گذاری کرد، ۵۴٪ سهام کل باشگاه را تصاحب کرد و در سال ۱۹۵۴، مدیر باشگاه شد. وقتی لیلیان گیبسون در ژانویه ۱۹۷۱ درگذشت، سهام وی به آلن گیبسون رسید. آلن مقداری از سهم خود را به پسر لوئیس ادواردز، مارتین، فروخت.[۱۱۶] مارتین ادواردز، بعد از مرگ پدرش در سال ۱۹۸۰ ادارهٔ باشگاه را در دست گرفت.[۱۱۷] رابرت مکسول که سرمایه‌داری بزرگ در حوزهٔ رسانه‌ها بود، تلاش کرد تا باشگاه را در سال ۱۹۸۴ بخرد، ولی ادواردز نپذیرفت.[۱۱۶] در سال ۱۹۸۹، مارتین ادواردز می‌خواست تا باشگاه را با مبلغ ۲۰ میلیون پوند به مایکل نایتون بفروشد، اما موفق نشد و به‌جای آن، نایتون به هیئت مدیرهٔ باشگاه پیوست. منچستر یونایتد در سال ۱۹۹۱، بار دیگر به بورس انگلستان (بورس لندن) رفت و ۶٫۷ میلیون پوند از سهامش فروخته شد.[۱۱۶] در سال ۱۹۹۸، پیشنهاد دیگری برای خرید منچستر یونایتد به آن باشگاه ارائه شد. این بار از طرف یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌داران رسانه‌ای دنیا یعنی روپرت مرداک. سهام‌داران باشگاه علیه مرداک جبهه گرفتند و گروه اعتماد حامیان منچستر یونایتد هواداران را به خرید سهام باشگاه تشویق کرد تا مرداک باشگاه را صاحب نشود.[۱۱۸] پیشنهاد مرداک در آن زمان نظیر نداشت. او برای خرید باشگاه ۶۲۳ میلیون پوند پیشنهاد کرده بود.[۱۱۶] هیئت مدیره با فروش باشگاه موافقت کرد، اما کمیسیون انحصار و ادغام بریتانیا در آوریل ۱۹۹۹، این قرارداد را لغو کرد.[۱۱۶] چند سال بعد، بین سرمربی باشگاه سر الکس فرگوسن و مدیران آن یعنی جان مگنیر و جان پاتریک مک‌کانوس (که تا آن زمان بیشتر سهام باشگاه را تصاحب کرده بودند) جنگ قدرت درگرفت. این دو سعی کردند تا فرگوسن را از منصبش برکنار کنند. هیئت مدیره پاسخ آن‌ها را با کم کردن سهمشان و اخراج تدریجی‌شان از باشگاه داد.[۱۱۶]

در ماه مهٔ ۲۰۰۵، مالکوم گلیزر ۲۸٫۷٪ سهام باشگاه را خرید. سپس با ۸۰۰ میلیون پوند (۱٫۵ میلیارد دلار) ۹۹٪ درصد باشگاه را خرید.[۱۱۹][۱۲۰] در سال ۲۰۰۶، باشگاه اعلام کرد که ۶۶۰ میلیون پوند بدهی دارد و در نتیجه سود سالانه باشگاه به ۶۲ میلیون پوند کاهش می‌یابد.[۱۲۱][۱۲۲] در ژانویه ۲۰۱۰، باشگاه با بدهی ۷۱۶٫۵ میلیون پوند (۱٫۱۷ میلیارد دلار)[۱۲۳] مجبور شد تا ۵۰۴ میلیون پوند از سهام خود را از طریق اوراق بهادار به فروش بگذارد که به آن‌ها کمک کرد تا ۵۰۹ میلیون پوند از بدهی خود به بانک‌های خارجی را بپردازد.[۱۲۴] سود سالیانهٔ باشگاه به ۴۵ میلیون پوند تقلیل یافت و این باعث شروع اعتراض هواداران شد.[۱۲۵] از آن زمان بعد گروه‌های هواداری در اعتراض به گلیزرها تشکیل شد که با نمادهای سبز و طلایی رنگ (به رنگ لباس تیم اولیه یعنی نیوتون هیث) در ورزشگاه و زمین تمرین باشگاه حاضر می‌شوند.[۱۲۶]

در اوت ۲۰۱۱، باور عمومی بر این بود که گلیزرها با شرکت کردیت سوئیس به توافق رسیده‌اند تا عرضه اولیه سهام باشگاه به ارزش ۱ میلیارد دلار (تقریباً ۶۰۰ میلیون پوند) در بازار بورس سنگاپور انجام بگیرد.[۱۲۷] اما در ژوئیه ۲۰۱۲، اعلام شد که سهام باشگاه در بازار بورس نیویورک عرضه خواهد شد.[۱۲۸] سهام‌ها قرار بود ارزشی بین ۱۶ تا ۲۰ دلار داشته باشند، اما پس از عرضهٔ سهام و نظرات منفی تحلیل‌گران بورس، به ۱۴ دلار کاهش یافت. با وجود کاهش ارزش سهام، منچستر یونایتد همچنان با ۲٫۳ میلیارد دلار، باارزش‌ترین باشگاه فوتبال در دنیا بود.[۱۲۹]

بازیکنان[ویرایش]

ترکیب تیم نخست[ویرایش]

تا ۷ دسامبر ۲۰۱۶[۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲]

تذکر: پرچم استفاده شده در کنار نام بازیکنان نشان‌دهندهٔ ملیتی است که برای بازیکنان در فیفا ثبت شده‌است. این بازیکنان ممکن است بیش از یک ملیت داشته باشند.

شماره نقش بازیکن
۱ اسپانیا دروازه‌بان داوید د خیا
۳ ساحل عاج مدافع اریک بایی
۴ انگلستان مدافع فیل جونز
۵ آرژانتین مدافع مارکوس روخو
۶ فرانسه هافبک پل پوگبا
۷ هلند مهاجم ممفیس دپای
۸ اسپانیا هافبک خوان ماتا
۹ سوئد مهاجم زلاتان ابراهیموویچ
۱۰ انگلستان مهاجم وین رونی (کاپیتان)[۱۳۳]
۱۱ فرانسه مهاجم آنتونی مارسیال
۱۲ انگلستان مدافع کریس اسمالینگ (کاپیتان سوم)[۱۳۴]
۱۴ انگلستان هافبک جس لینگارد
۱۶ انگلستان هافبک مایکل کریک (کاپیتان دوم)[۱۳۵]
۱۷ هلند مدافع دیلی بلیند
شماره نقش بازیکن
۱۸ انگلستان هافبک اشلی یانگ
۱۹ انگلستان مهاجم مارکوس راشفورد
۲۰ آرژانتین دروازه‌بان سرخیو رومرو
۲۱ اسپانیا هافبک آندر هررا
۲۲ ارمنستان هافبک هنریخ مخیتاریان
۲۳ انگلستان مدافع لوک شاو
۲۴ هلند مدافع تیموتی افوسو-منسا
۲۵ اکوادور هافبک آنتونیو والنسیا
۲۷ بلژیک هافبک مروان فلاینی
۲۸ فرانسه هافبک مورگان اشنایدرلین
۳۱ آلمان هافبک باستین شواین‌اشتایگر
۳۲ انگلستان دروازه‌بان سام جانستون
۳۶ ایتالیا مدافع متئو دارمیان
۳۸ انگلستان مدافع اگزل تائونزب

بازیکنان جدا شده به صورت قرضی[ویرایش]

شماره نقش بازیکن
۱۵ بلژیک مهاجم عدنان یانوزای (در باشگاه فوتبال ساندرلند تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷[۱۳۶])
۴۳ انگلستان مدافع کامرون بورتویک-جکسون (در باشگاه فوتبال ولورهمپتون تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷[۱۳۷])
۴۴ برزیل مدافع آندریاس پریرا (در باشگاه فوتبال گرانادا تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷[۱۳۸])
شماره نقش بازیکن
اروگوئه مدافع گیلرمو وارلا (در باشگاه فوتبال اینتراخت فرانکفورت تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷[۱۳۹])
— انگلستان مهاجم جیمز ویلسون (در باشگاه فوتبال دربی کانتی تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷[۱۴۰])

کاپیتان‌های باشگاه[ویرایش]

نوشتار اصلی: فهرست بازیکنان باشگاه فوتبال منچستر یونایتد § کاپیتان‌های باشگاه

از سال ۱۸۸۲ تاکنون، ۴۵ بازیکن وظیفهٔ کاپیتانی را برای تیم منچستر یونایتد (در ابتدا نیوتون هیث) برعهده داشته‌اند.[۱۴۱] اولین کاپیتان باشگاه که نامش مشخص است، ئی. توماس (E. Thomas) بوده‌است. وی از سال ۱۸۸۲ تا ۱۸۸۳ کاپیتانی تیم را عهده‌دار بوده‌است.[۱۴۱] برایان رابسون دارای رکورد بلندمدت‌ترین دوران کاپیتانی در تیم می‌باشد. او از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۴ کاپیتان منچستر یونایتد بود.[۱۴۱] روی کین که از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ کاپیتان تیم بود،[۱۴۱] پرافتخارترین کاپیتان باشگاه به حساب می‌آید.[۱۴۲] او در طول این سال‌ها همراه با منچستر یونایتد، چهار بار در لیگ برتر، دو بار در جام حذفی، یک بار در جام خیریه، یک بار در لیگ قهرمانان اروپا و یک بار در جام بین قاره‌ای قهرمان شد.[۱۴۲][۱۴۳] بعد از خداحافظی گری نویل از فوتبال، نمانیا ویدیچ کاپیتانی تیم را بر عهده گرفت تا این که در سال ۲۰۱۴ یونایتد را ترک کرد.[۱۴۴][۱۴۵][۱۴۶] بعد از ویدیچ، وین رونی به عنوان کاپیتان باشگاه برگزیده شد.[۱۴۷]

آکادمی و بازیکنان ذخیره[ویرایش]

نوشتار اصلی: آکادمی و بازیکنان ذخیره باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

آکادمی و بازیکنان ذخیره باشگاه فوتبال منچستر یونایتد تیم دوم باشگاه فوتبال منچستر یونایتد است. این تیم در لیگ برتر فوتبال آکادمی انگلستان بازی می‌کند. از سال ۱۹۹۹ که این لیگ تأسیس شد، آن‌ها در سال‌های ۲۰۰۲، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۱۰، ۲۰۱۲، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ قهرمان این لیگ شدند. بسیاری از بازیکنان بزرگ تیم منچستر یونایتد مانند رایان گیگز، پل اسکولز و دیوید بکهام در این تیم رشد کرده‌اند.[۱۴۸][۱۴۹]

رکوردها و آمار[ویرایش]

نوشتار اصلی: فهرست رکوردها و آمارهای باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

رکوردهای بازیکنان[ویرایش]

بیشترین تجربه بازی[ویرایش]

تندیس مثلث خط حمله منچستر یونایتد در سال‌های دور

رایان گیگز که از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۴ در منچستر یونایتد بازی می‌کرد، ۹۶۳ بازی برای این تیم انجام داد که از این حیث، در بین بازیکنان منچستر یونایتد رکورد دار می‌باشد. بعد از وی بابی چارلتون که از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۷۳ در یونایتد بازی می‌کرد، با ۷۵۸ بازی در رتبه دوم قرار دارد. هم‌چنین پل اسکولز با ۷۱۸ بازی در رتبه سوم قرار دارد.[۱۵۰]

بهترین گلزنان تاریخ باشگاه[ویرایش]

بابی چارلتون با زدن ۲۴۹ گل در ۷۵۸ بازی برای منچستر یونایتد، بهترین گلزن تاریخ باشگاه به حساب می‌آید. رکورد وی از سال ۱۹۷۳ تاکنون دست نخورده باقی‌مانده‌است. بعد از او دنیس لا با ۲۳۷ گل در ۴۰۴ بازی در رده دوم قرار دارد. وین رونی هم با ۲۴۵ گل در ۵۱۹ مسابقه، سومین گلزن تاریخ باشگاه محسوب می‌شود.[۱۵۱]

جوایز بازیکنان[ویرایش]

توپ طلای اروپا[ویرایش]

کریستیانو رونالدو

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب توپ طلای اروپا شده‌اند:[۱۵۲]

کفش طلای اروپا[ویرایش]

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب کفش طلای اروپا شده‌اند:

بهترین بازیکن سال یوفا[ویرایش]

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب عنوان بهترین بازیکن سال یوفا شده‌اند:[۱۵۴]

بازیکن سال فوتبال جهان[ویرایش]

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب عنوان بازیکن سال فوتبال جهان شده‌اند:

جایزه پوشکاش فیفا[ویرایش]

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب جایزه پوشکاش فیفا شده‌اند:

نقل و انتقالات[ویرایش]

بیشترین هزینه خرید بازیکن[ویرایش]

گران‌قیمت‌ترین خرید باشگاه منچستر یونایتد، آنخل دی‌ماریا است که در اوت ۲۰۱۴ با مبلغ ۵۹٫۷ میلیون پوند به این باشگاه پیوست که رکورد نقل‌وانتقالات در انگلستان را نیز شکست.[۱۵۷] بعد از وی، خوان ماتا در رتبهٔ دوم قرار دارد. ماتا در ژانویه ۲۰۱۴ در ازای پرداخت ۳۷٫۱ میلیون پوند به چلسی، به یونایتد پیوست.[۱۵۸][۱۵۹][۱۶۰] همچنین منچستر برای امضای قرارداد با آنتونی مارسیال در سال ۲۰۱۵، ۳۶ میلیون پوند پرداخت که بیشترین هزینهٔ پرداخت شده برای یک بازیکن نوجوان به حساب می‌آید.[۱۶۱]

بیشترین مبلغ فروش بازیکن[ویرایش]

کریستیانو رونالدو، در تابستان ۲۰۰۹، با انتقال ۸۰ میلیون پوندی‌اش به رئال مادرید، گران‌قیمت‌ترین بازیکن فروخته شده در باشگاه است.[۱۶۲] آنخل دی‌ماریا با انتقال ۴۴٫۱ میلیون پوندی به پاری سن ژرمن در ردهٔ دوم قرار دارد.[۱۶۳] دیوید بکام که در سال ۲۰۰۳، با مبلغ ۲۵ میلیون پوند به رئال مادرید رفت در رتبهٔ بعدی قرار دارد.[۱۵۹]

مقامات باشگاه[ویرایش]

مدیران و سرپرستان باشگاه[ویرایش]

مقامات باشگاه فوتبال منچستر یونایتد[ویرایش]

کادر فنی و پزشکی[ویرایش]

تاریخچه مربیان باشگاه[ویرایش]

نوشتار اصلی: فهرست مربیان باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

نام مربیان منچستر یونایتد از آغاز تاکنون در پی آمده‌است:[۱۷۵][۱۷۶]

سال نام توضیحات
۱۸۷۸–۱۸۹۲ نامعلوم
۱۸۹۲–۱۹۰۰ انگلستان آلفرد هارولد آلبوت
۱۹۰۰–۱۹۰۳ انگلستان جیمز وست
۱۹۰۳–۱۹۱۲ انگلستان ارنست منگنال
۱۹۱۲–۱۹۱۴ انگلستان جان بنتلی
۱۹۱۴–۱۹۲۲ انگلستان جک رابسون
۱۹۲۲–۱۹۲۶ اسکاتلند جان چپمن اولین مربی غیر انگلیسی
۱۹۲۶–۱۹۲۷ انگلستان لل هیلدیتچ
۱۹۲۷–۱۹۳۱ انگلستان هربرت باملت
۱۹۳۱–۱۹۳۲ انگلستان والتر کریکمر
۱۹۳۲–۱۹۳۷ اسکاتلند اسکات دانکن
۱۹۳۷–۱۹۴۵ انگلستان والتر کریکمر
۱۹۴۵–۱۹۶۹ اسکاتلند مت بازبی
۱۹۶۹–۱۹۷۰ انگلستان ویلف مک‌گینس
۱۹۷۰–۱۹۷۱ اسکاتلند مت بازبی
۱۹۷۱–۱۹۷۲ جمهوری ایرلند فرانک اوفارل اولین مربی غیر بریتانیایی
۱۹۷۲–۱۹۷۷ اسکاتلند تامی دوچرتی
۱۹۷۷–۱۹۸۱ اسکاتلند دیو سکستون
۱۹۸۱–۱۹۸۶ انگلستان ران اتکینسون
۱۹۸۶–۲۰۱۳ اسکاتلند سر الکس فرگوسن پرافتخارترین مربی و دارای طولانی‌ترین مدت مربیگری در منچستر یونایتد[۱۷۷]
۲۰۱۳–۲۰۱۴ اسکاتلند دیوید مویس
۲۰۱۴ ولز رایان گیگز بازیکن-مربی موقت
۲۰۱۴–۲۰۱۶ هلند لوئی فان خال اولین مربی غیر بریتانیایی و غیر ایرلندی
۲۰۱۶–تاکنون پرتغال ژوزه مورینیو

افتخارات[ویرایش]

جام لیگ قهرمانان اروپا که منچستر یونایتد در سال ۱۹۹۹ آن را به دست آورد

منچستر یونایتد در سال ۱۹۰۸، برای اولین بار قهرمان لیگ دسته اول شد و در سال بعد نیز برای اولین بار در جام حذفی مقام قهرمانی را کسب کرد. دهه ۹۰ میلادی، موفق‌ترین دههٔ منچستر یونایتد به حساب می‌آید. آن‌ها در این سال‌ها ۵ قهرمانی لیگ برتر، ۴ قهرمانی در جام حذفی، ۱ قهرمانی در جام اتحادیه، ۵ عنوان قهرمانی در جام خیریه، ۱ قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، ۱ قهرمانی در جام در جام اروپا، ۱ قهرمانی در سوپر جام اروپا و ۱ عنوان قهرمانی در جام بین قاره‌ای به دست آوردند. این باشگاه با ۱۱ عنوان قهرمانی در جام اتحادیه و ۱۸ بار حضور در بازی نهایی این رقابت‌ها رکورددار محسوب می‌شود.[۱۷۸] منچستر یونایتد ۲۰ بار قهرمان لیگ شده‌است[توضیح ۱] و از این حیث در بین تیم‌های انگلیسی پیشتاز است.[۵۲] هم‌چنین منچستریونایتد در سال ۱۹۶۸ به عنوان نخستین تیم انگلیسی به قهرمانی اروپا رسید.[۲۴]

تنها افتخاری که منچستریونایتد کسب نکرده‌است، قهرمانی در لیگ اروپا است.[۱۷۹] یونایتدها فقط یک بار در فصل ۸۵–۱۹۸۴ به یک‌چهارم‌ نهایی این رقابت‌ها رسیده‌اند.[۱۸۰]

قهرمانی‌های باشگاه فوتبال منچستر یونایتد در پی آمده‌است:[۲۱][۳۲][۱۷۹]

دوره ۱۹۰۷
۱۹۰۸		 ۱۹۰۸
۱۹۰۹		 ۱۹۱۰
۱۹۱۱		 ۱۹۳۵
۱۹۳۶		 ۱۹۴۷
۱۹۴۸		 ۱۹۵۱
۱۹۵۲		 ۱۹۵۵
۱۹۵۶		 ۱۹۵۶
۱۹۵۷		 ۱۹۶۲
۱۹۶۳		 ۱۹۶۴
۱۹۶۵		 ۱۹۶۶
۱۹۶۷		 ۱۹۶۷
۱۹۶۸		 ۱۹۷۴
۱۹۷۵		 ۱۹۷۶
۱۹۷۷
دسته اول 1 1 1 1 1 1 1
جام حذفی فوتبال انگلیس 1 1 1 1
لیگ قهرمانان اروپا 1
جام خیریه انگلیس 1 1 1 1 1 1 1
دسته دوم 1 1
دوره ۱۹۸۲
۱۹۸۳		 ۱۹۸۴
۱۹۸۵		 ۱۹۸۹
۱۹۹۰		 ۱۹۹۰
۱۹۹۱		 ۱۹۹۲
۱۹۹۳		 ۱۹۹۳
۱۹۹۴		 ۱۹۹۴
۱۹۹۵		 ۱۹۹۵
۱۹۹۶		 ۱۹۹۶
۱۹۹۷		 ۱۹۹۸
۱۹۹۹		 ۱۹۹۹
۲۰۰۰		 ۲۰۰۰
۲۰۰۱		 ۲۰۰۲
۲۰۰۳		 ۲۰۰۳
۲۰۰۴
لیگ برتر 1 1 1 1 1 1 1 1
جام حذفی فوتبال انگلیس 1 1 1 1 1 1 1
جام اتحادیه فوتبال انگلیس 1
لیگ قهرمانان اروپا 1
جام خیریه انگلیس 1 1 1 1 1 1 1 1
جام در جام اروپا 1
جام بین قاره‌ای 1
سوپر جام اروپا 1
دوره ۲۰۰۵
۲۰۰۶		 ۲۰۰۶
۲۰۰۷		 ۲۰۰۷
۲۰۰۸		 ۲۰۰۸
۲۰۰۹		 ۲۰۰۹
۲۰۱۰		 ۲۰۱۰
۲۰۱۱		 ۲۰۱۱
۲۰۱۲		 ۲۰۱۲
۲۰۱۳		 ۲۰۱۳
۲۰۱۴		 ۲۰۱۵
۲۰۱۶		 ۲۰۱۶
۲۰۱۷
لیگ برتر 1 1 1 1 1
جام حذفی فوتبال انگلیس 1
جام اتحادیه فوتبال انگلیس 1 1 1
لیگ قهرمانان اروپا 1
جام باشگاه‌های جهان 1
جام خیریه انگلیس 1 1 1 1 1 1

دوگانه و سه‌گانه‌ها[ویرایش]

دوگانه‌ها[ویرایش]

دوره ۱۹۹۳
۱۹۹۴		 ۱۹۹۵
۱۹۹۶		 ۱۹۹۸
۱۹۹۹		 ۲۰۰۷
۲۰۰۸		 ۲۰۰۸
۲۰۰۹
لیگ و جام حذفی YesY YesY YesY
لیگ و جام اتحادیه YesY


لیگ و لیگ قهرمانان اروپا YesY YesY

سه‌گانه‌ها[ویرایش]

دوره ۱۹۹۸
۱۹۹۹
لیگ و جام حذفی و لیگ قهرمانان اروپا YesY


جام‌هایی نظیر جام باشگاه‌های جهان، جام خیریه، سوپر جام‌ها و جام بین قاره‌ای به دلیل حضور تعداد کمی تیم، در بحث سه‌گانه‌ها و دوگانه‌ها قابل صرف نظر کردن هستند و جز سه‌گانه در نظر گرفته نمی‌شوند.[۱۸۱]

توضیحات[ویرایش]

  1. ↑ ۷ قهرمانی در لیگ دسته اول و ۱۳ قهرمانی در لیگ برتر؛ از سال ۱۹۹۲، نام لیگ دسته اول به لیگ برتر تغییر یافت.

پانویس[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ “Manchester United Football Club”. Premier League. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 4 August 2012. 
  2. ↑ "Manchester United – Stadium". premierleague.com. Premier League. Retrieved 9 September 2016. 
  3. ↑ “History by Decade 1910-1919”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 4 August 2012. 
  4. ↑ Stewart, Rob. “Sir Alex Ferguson successful because he was given time, says Steve Bruce”. The Daily Telegraph (London: Telegraph Media Group), 1 October 2009. Retrieved 11 May 2012. 
  5. ↑ Northcroft, Jonathan. “20 glorious years, 20 key decisions”. The Sunday Times, 5 November 2006. Retrieved 4 August 2012. 
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ “Sir Alex Ferguson to retire as Manchester United manager”. BBC Sport, 8 May 2013. Retrieved 9 May 2013. 
  7. ↑ “Manchester United win 11th FA Cup”. CBC Sports (Canadian Broadcasting Corporation), 22 May 2004. Retrieved 10 June 2011. 
  8. ↑ "Deloitte Money League: Manchester United second only to Real Madrid in list of world's richest clubs". Sky Sports (BSkyB). 22 January 2015. Retrieved 23 January 2015. 
  9. ↑ Gibson, Owen (2 March 2010). "Manchester United fall behind Barcelona on Deloitte rich list". The Guardian (London: Guardian News and Media). Retrieved 6 April 2010. 
  10. ↑ "Real Madrid 'most valuable' sports team - Forbes". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 15 July 2015. Retrieved 20 July 2015. 
  11. ↑ "Manchester United is 'most valuable football brand'". BBC News (British Broadcasting Corporation). 8 June 2015. Retrieved 8 June 2015. 
  12. ↑ Schwartz, Peter J. (18 April 2012). "Manchester United Again The World's Most Valuable Soccer Team". Forbes Magazine. Retrieved 5 May 2012. 
  13. ↑ Cass, Bob. “United moving down south as fanbase reaches 333 million”. Daily Mail (London: Associated Newspapers), 15 December 2007. Retrieved 5 May 2012. 
  14. ↑ “Manchester United History”. Footbo. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  15. ↑ “Manchester United History”. football-england.com. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  16. ↑ ۱۶٫۰۰ ۱۶٫۰۱ ۱۶٫۰۲ ۱۶٫۰۳ ۱۶٫۰۴ ۱۶٫۰۵ ۱۶٫۰۶ ۱۶٫۰۷ ۱۶٫۰۸ ۱۶٫۰۹ ۱۶٫۱۰ ۱۶٫۱۱ ۱۶٫۱۲ “Manchester United History”. Stretford end. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  17. ↑ “What Were the UK Earnings and Prices Then?”. MeasuringWorth. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 12 August 2011. 
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ “History by Decade 1900-1909”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  19. ↑ “1910-1919 History by Decade”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ “History by Decade 1920-1929”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2012. 
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ “History by Decade 1930-1939”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ “History by Decade 1940-1949”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  23. ↑ Morgan, Steve. “Birth and Rise of the Babes”. ManUtd.com (Manchester United), 6 February 2008. Retrieved 8 June 2011. 
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ “Matt Busby years”. Spartacus. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  25. ↑ “The Best and Worst”. Stretford End. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  26. ↑ “1958: United players killed in air disaster”. BBC News, 6 February 1958. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  27. ↑ “History by Decade 1950-1959”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ ۲۸٫۲ “1960-1969 History by Decade”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  29. ↑ “European Footballer of the Year (Ballon d'Or)”. RSSSF, 11 December 2009. Retrieved 8 June 2011. 
  30. ↑ “Wilf McGuinness at Man Utd”. The Gordon Poole Agency. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  31. ↑ “Bryan Robson”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 5 June 2011. 
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ ۳۲٫۳ ۳۲٫۴ ۳۲٫۵ ۳۲٫۶ “History by Decade 1970-1979”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  33. ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ ۳۳٫۲ ۳۳٫۳ ۳۳٫۴ “The period from Busby to Ferguson (1969-1986)”. About Man Utd. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  34. ↑ “1977: Manchester United sack manager”. BBC News, 4 July 1977. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  35. ↑ “History by Decade 1980-1989”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  36. ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ “History by Decade 1980-1989”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  37. ↑ “The Ferguson revolution”. About Man Utd. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  38. ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ “Arise Sir Alex?”. BBC News, 27 May 1999. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  39. ↑ Bevan, Chris. “How Robins saved Ferguson's job”. BBC Sport, 4 November 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ “History by Decade 1990-1999”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011. 
  41. ↑ “United crowned kings of Europe”. BBC Sport, 26 May 1999. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  42. ↑ “Sport's greatest ever comebacks”. Daily Mail (London: Associated Newspapers), 26 May 2005. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  43. ↑ “Intercontinental Club Cup”. RSSSF, 8 March 2004. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  44. ↑ “Ryan Giggs wins 2009 BBC Sports Personality award”. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 13 December 2009. Retrieved 24 April 2013. 
  45. ↑ “Football's global power struggle”. BBC News, 20 December 1999. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  46. ↑ “Man Utd win FA Cup”. BBC Sport, 22 May 2004. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  47. ↑ Shuttleworth, Peter. “Spot-on Giggs overtakes Charlton”. BBC Sport, 21 May 2008. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  48. ↑ McNulty, Phil. “Man Utd 0–0 Tottenham (aet)”. BBC Sport, 1 March 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  49. ↑ Ogden, Mark. “Cristiano Ronaldo transfer: World-record deal shows football is booming, says Sepp Blatter”. The Daily Telegraph (London: Telegraph Media Group), 12 June 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 9 January 2011. 
  50. ↑ “Rooney the hero as United overcome Villa”. ESPNsoccernet, 28 February 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011. 
  51. ↑ Doyle, Joe. “Blackburn 1-1 Manchester United: Controversial Rooney penalty hands United point and record 19th title”. Goal.com, 14 May 2011. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 14 May 2011. 
  52. ↑ ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ “Manchester United clinch record 19th english title”. The Independent, 14 May 2011. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 14 May 2011. 
  53. ↑ “How Manchester United won the 2012–13 Barclays Premeir League”. premierleague.com (Premier League), 22 April 2013. Retrieved 22 April 2013. 
  54. ↑ “Sir Alex Ferguson to retire this summer, Manchester United confirm”. Sky Sports, 8 May 2013. Retrieved 9 May 2013. 
  55. ↑ “David Moyes: Manchester United appoint Everton boss”. BBC Sport, 9 May 2013. Retrieved 9 May 2013. 
  56. ↑ Jackson, Jamie. “David Moyes quits as Everton manager to take over at Manchester United”. The Guardian, 9 May 2013. Retrieved 10 May 2013. 
  57. ↑ “United appoint Moyes”. ManUtd.com (Manchester United), 9 May 2013. Retrieved 10 May 2013. 
  58. ↑ "David Moyes sacked by Manchester United after just 10 months in charge". The Guardian. 22 April 2014. Retrieved 22 April 2014. 
  59. ↑ "Manchester United: Louis van Gaal confirmed as new manager". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 19 May 2014. Retrieved 29 May 2014. 
  60. ↑ "Manchester United owner Malcolm Glazer dies aged 86". The Guardian (Guardian News and Media). 28 May 2014. 
  61. ↑ Wilkinson, Jack (9 December 2015). "Wolfsburg 3-2 Man Utd: Champions League exit for van Gaal's men". Sky Sports (BSkyB). Retrieved 17 February 2016. 
  62. ↑ Smith, Alan (2016-05-21). "Crystal Palace 1-2 Manchester United (aet): FA Cup final – as it happened!". the Guardian. Retrieved 2016-05-21. 
  63. ↑ Stone, Simon; Roan, Dan (23 May 2016). "Manchester United: Louis van Gaal sacked as manager". BBC Sport. Retrieved 23 May 2016. 
  64. ↑ "Jose Mourinho: Man Utd confirm former Chelsea boss as new manager". BBC Sport. 27 May 2016. Retrieved 27 May 2016. 
  65. ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ “The Manchester United crest”. About Man Utd. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  66. ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ ۶۶٫۲ ۶۶٫۳ ۶۶٫۴ ۶۶٫۵ “Manchester United Home Kits Since 1878”. Historical Kits. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  67. ↑ “New home kit unveiled”. ManUtd.com (Manchester United), 15 July 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  68. ↑ “United unveil new kit”. ManUtd.com (Manchester United), 11 May 2012. Retrieved 18 August 2012. 
  69. ↑ ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ “Manchester United Change Kits”. Historical Kits. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  70. ↑ “United unveil new away kit”. ManUtd.com (Manchester United), 4 August 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  71. ↑ “13.04.96 Manchester United's grey day at The Dell”. BBC News, 30 August 2002. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  72. ↑ “New blue kit for 08/09”. ManUtd.com (Manchester United), 28 August 2008. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  73. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام cap وارد نشده‌است.
  74. ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ “The Birth of Manchester United”. manutdtalk, 7 January 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  75. ↑ ۷۵٫۰ ۷۵٫۱ ۷۵٫۲ ۷۵٫۳ ۷۵٫۴ ۷۵٫۵ “Old Trafford”. Red Manchester. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  76. ↑ “Man Utd 3–0 Birmingham”. BBC Sport, 26 March 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 29 January 2011. 
  77. ↑ Coppack, Nick. “Report: United 4 Blackburn 1”. ManUtd.com (Manchester United), 31 March 2007. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  78. ↑ Bartram, Steve. “OT100 #9: Record gate”. ManUtd.com (Manchester United), 19 November 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  79. ↑ "Barclays Premier League Stats: Team Attendance - 2012-13". ESPN FC (ESPN Internet Ventures). 3 May 2013. Retrieved 11 May 2013. 
  80. ↑ "German Bundesliga Stats: Team Attendance - 2012-13". ESPN FC. ESPN Internet Ventures. Retrieved 11 May 2013. 
  81. ↑ "Spanish La Liga Stats: Team Attendance - 2012-13". ESPN FC. ESPN Internet Ventures. Retrieved 11 May 2013. 
  82. ↑ Rice, Simon. “Manchester United top of the 25 best supported clubs in Europe”. The Independent (London: Independent Print), 6 November 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  83. ↑ “Local Supporters Clubs”. ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 23 April 2011. 
  84. ↑ “United is world's most popular FC”. ManUtd.com (Manchester United), 29 May 2012. Retrieved 4 August 2012. 
  85. ↑ Gilman, Dan. “Survey findings suggest Manchester United are world's most popular club”. Goal.com, 29 May 2012. Retrieved 4 August 2012. 
  86. ↑ “Man City a small club - Ferguson”. BBC Sport, 26 July 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 20 May 2011. 
  87. ↑ Rohrer, Finlo. “Scouse vs Manc”. BBC Sport, 21 August 2007. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  88. ↑ “Smith: I'd go to Man Utd”. Daily Mail (London: Associated Newspapers), 11 May 2004. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  89. ↑ “Top 25 Football Club Brands” (PDF). Brand Finance, September 2011. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 July 2011. 
  90. ↑ Badenhausen, Kurt (16 July 2012). "Manchester United Tops The World's 50 Most Valuable Sports Teams". Forbes. Retrieved 16 July 2012. 
  91. ↑ “Real Madrid becomes the first sports team in the world to generate €400m in revenues as it tops Deloitte Football Money League”. Deloitte, 2 March 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  92. ↑ “The Busby Years”. manutd.co.za. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  93. ↑ “Manchester United FC Ltd”. Football Economy. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  94. ↑ “Manchester United – The Global Mega Brand!”. Truly Deeply. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  95. ↑ “Beckham fever grips Japan”. BBC Sport, 18 June 2003. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  96. ↑ Gibson, Owen. “BSkyB sells Manchester United stake”. The Guardian (London: Guardian News and Media), 7 October. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011. 
  97. ↑ Harbord, David. “Proposed Merger Between BSkyB and Manchester United: An Economic Commentary” (PDF). 22 December 1998. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  98. ↑ Kelly, Anna. “England's Most Successful Professional Football Club”. article-niche. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  99. ↑ . http://www.manutd.com/en/Club/Sponsors.aspx?sponsorid=%7BB796C032-0FE8-4930-9E1C-33C4EB6C6C8F.  | عنوان = OFFICIAL SPONSORS | تاریخ بازدید = 5 June 2011 | ناشر = ManUtd.com (Manchester United) |کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VmDn7zO | تاریخ بایگانی = 8 May 2012
  100. ↑ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۱ Ducker, James. “Manchester United show financial muscle after signing record £80m shirt contract”. The Times (London: Times Newspapers), 4 June 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  101. ↑ “Oilinvest to renegotiate Juventus sponsorship”. SportBusiness (SBG Companies), 7 September 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  102. ↑ “Man Utd sign £56m AIG shirt deal”. BBC News, 6 April 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  103. ↑ Ben, Smith and Ducker, James. “Manchester United announce £80 million sponsorship deal with Aon”. The Times (London: Times Newspapers), 3 June 2011. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  104. ↑ “DHL delivers new shirt deal”. ManUtd.com (Manchester United), 22 August 2011. Retrieved 18 August 2012. 
  105. ↑ “Manchester United unveils two new commercial deals”. BBC News (British Broadcasting Corporation), 22 August 2011. Retrieved 18 August 2012. 
  106. ↑ "Manchester United buy back training kit sponsorship rights from DHL". The Guardian (Guardian News and Media). 26 October 2012. Retrieved 12 September 2014. 
  107. ↑ Ogden, Mark (7 April 2013). "Manchester United to sign £180m Aon deal to change name of Carrington training base". The Telegraph. Retrieved 28 January 2014. 
  108. ↑ “Chevrolet signs seven year deal”. ManUtd.com (Manchester United), 30 July 2012. Retrieved 31 July 2012. 
  109. ↑ Edgecliffe, Andrew. “GM in record Man Utd sponsorship deal”. FT.com, 4 August 2012. Retrieved 16 August 2013. 
  110. ↑ “Admiral: Heritage”. Admiral Sportswear. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  111. ↑ “Man Utd in £300m Nike deal”. BBC News, 3 November 2000. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  112. ↑ "Premier League: Sportswear giants Nike to end Manchester United sponsorship". Sky Sports. Retrieved 9 July 2014. 
  113. ↑ Bray, Chad (July 9, 2014). "Nike and Manchester United Set to End Equipment Partnership". The New York Times. Retrieved July 9, 2014. 
  114. ↑ Jackson, Jamie (14 July 2014). "Manchester United sign record 10-year kit deal with Adidas worth £750m". theguardian.com (Guardian News and Media). Retrieved 14 July 2014. 
  115. ↑ De Menezes, Jack (14 July 2014). "Manchester United and adidas announce record £75m-per-year deal after Nike pull out". independent.co.uk (Independent Print). Retrieved 14 July 2014. 
  116. ↑ ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ ۱۱۶٫۲ ۱۱۶٫۳ ۱۱۶٫۴ ۱۱۶٫۵ ۱۱۶٫۶ ۱۱۶٫۷ “Manchester United Football Club plc”. Funding Universe. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  117. ↑ “1989: Man U sold in record takeover dea”. BBC News, 18 August 1989. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  118. ↑ “Our History, and Our Future”. joinmust.org. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  119. ↑ “Manchester United's new owner”. CBC Sports, 22 June 2005. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  120. ↑ “Glazer Man Utd stake exceeds 75%”. BBC News, 16 May 2005. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  121. ↑ “Glazers Tighten Grip On United With Debt Refinancing”. The Political Economy of Football, 8 July 2006. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  122. ↑ “Manchester United reveal refinancing plans”. RTÉ, 18 July 2006. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  123. ↑ “Manchester United debt hits £716m”. BBC News, 20 January 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  124. ↑ “Manchester United to raise £500m”. BBC News, 11 January 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  125. ↑ “Manchester United raise £504m in bond issue”. BBC News, 22 January 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  126. ↑ Hassan, Nabil and Roan, Dan. “Wealthy Man Utd fans approach broker about takeover”. BBC Sport, 30 January 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  127. ↑ Gibson, Owen (16 August 2011). "Manchester United eyes a partial flotation on Singapore stock exchange". The Guardian (London: Guardian News and Media). Retrieved 17 August 2011. 
  128. ↑ 1Hrishikesh, Sharanya; Pandey, Ashutosh (3 July 2012). "Manchester United picks NYSE for U.S. public offering". Thomson Reuters. Retrieved 4 July 2012. 
  129. ↑ Rushe, Dominic (10 August 2012). "Manchester United IPO: share prices cut before US stock market flotation". The Guardian (Guardian News and Media). Retrieved 24 August 2012. 
  130. ↑ "First Team". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 26 August 2014. 
  131. ↑ Marshall, Adam (7 August 2015). "Revealed: Manchester United squad numbers for 2015/16 Barclays Premier League". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 7 August 2015. 
  132. ↑ "Manchester United FC". UEFA.com. Union of European Football Associations. 2 September 2015. Retrieved 2 September 2015. 
  133. ↑ Hibbs, Ben (12 August 2014). "Wayne Rooney named Manchester United captain". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 12 June 2015. 
  134. ↑ Jolly, Richard (30 August 2015). "Chris Smalling made Manchester United's third captain". ESPN FC (ESPN Internet Ventures). Retrieved 12 September 2015. 
  135. ↑ Hann, Michael (20 December 2014). "Michael Carrick takes over as Manchester United vice-captain from Darren Fletcher". The Independent (London: Independent Print). Retrieved 20 December 2014. 
  136. ↑ Marshall, Adam (12 August 2016). "Adnan Januzaj joins Sunderland on loan". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 12 August 2016. 
  137. ↑ "Borthwick-Jackson Joins Wolves on loan". ManUtd.com (Manchester United). 22 August 2016. Retrieved 22 August 2016. 
  138. ↑ "Manchester United youngster Andreas Pereira is joining Granada on loan". www.granadacf.es.com (Granada CF). 26 August 2016. Retrieved 26 August 2016. 
  139. ↑ Marshall, Adam (23 July 2016). "Loan move agreed for Guillermo Varela". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 23 July 2016. 
  140. ↑ Froggatt, Mark (20 August 2016). "Wilson set to join Derby County on loan". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 20 August 2016. 
  141. ↑ ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ ۱۴۱٫۲ ۱۴۱٫۳ “Captains of Newton Heath & Manchester United”. MUFC info. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  142. ↑ ۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ “Roy Keane”. MUFC info. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  143. ↑ “Roy Keane”. ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  144. ↑ Stobart, Greg. “Manchester United captain Nemanja Vidic has emerged as the ultimate leader”. Goal.com, 2 February 2011. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  145. ↑ Coppack, Nick. “Vidic retains armband”. ManUtd.com (Manchester United), 17 September 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 6 June 2011. 
  146. ↑ "Nemanja Vidic: Manchester United defender to leave at end of season". BBC Sport. 7 February 2014. Retrieved 7 February 2014. 
  147. ↑ “Wayne Rooney named Manchester United captain”. ManUtd.com (Manchester United), 12 August 2014. Retrieved 13 August 2014. 
  148. ↑ “Reserves”. ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 4 August 2012. 
  149. ↑ “The Academy”. ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 4 August 2012. 
  150. ↑ “All Time appearances”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 4 August 2012. 
  151. ↑ “All Time Goal Scorers”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 4 August 2012. 
  152. ↑ “European Footballer of the Year («Ballon d'Or»)”. RSSSF, 9 October 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  153. ↑ “Ronaldo scoops ESM Golden Shoe”. UEFA, 17 June 2008. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  154. ↑ “FIFA World Player of the Year – Men's votes by player”. FIFA, 12 January 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  155. ↑ “FIFA World Player of the Year – Men's votes by player” (PDF). FIFA, 12 January 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  156. ↑ “Ronaldo's 'incredible, fantastic' goal”. FIFA, 12 January 2009. Archived from the original on 22 July 2011. Retrieved 22 July 2011. 
  157. ↑ "Angel Di Maria: Man Utd pay British record £59.7m for winger". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 26 August 2014. Retrieved 26 August 2014. 
  158. ↑ "Man Utd sign Mata for £37.1m". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 25 January 2014. Retrieved 25 January 2014. 
  159. ↑ ۱۵۹٫۰ ۱۵۹٫۱ Hinson, Paul. “United All-Time Transfer List”. Red11.org, June 2004. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  160. ↑ “redStat - Manchester United Statistics 1970-2009”. redStat. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  161. ↑ "Anthony Martial: Man Utd sign Monaco forward for £36m". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 1 September 2015. Retrieved 1 September 2015. 
  162. ↑ “Ronaldo completes £80m Real move”. BBC News, 1 July 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  163. ↑ "Di Maria completes £44m PSG move". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 6 August 2015. Retrieved 6 August 2015. 
  164. ↑ “Who Owns Manchester United?”. ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  165. ↑ Gardner, Neil. “Martin Edwards voices concerns over Manchester United's future”. Times Online (London: Times Newspapers), 8 October 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  166. ↑ ۱۶۶٫۰ ۱۶۶٫۱ ۱۶۶٫۲ ۱۶۶٫۳ “"Who are the Directors of Manchester United PLC?”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 1 July 2013. 
  167. ↑ “Who are the directors of Manchester United”. ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  168. ↑ “Reds' new Club Secretary”. ManUtd.com (Manchester United), 20 December 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  169. ↑ “Manchester United appoint Bryan Robson as global ambassador”. The Times (London: Times Newspapers), 20 March 2008. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 June 2011. 
  170. ↑ Tuck, James (17 July 2013). "Cole enjoying club role". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 2 June 2014. 
  171. ↑ "Nev's new role". ManUtd.com (Manchester United). 8 April 2011. Retrieved 2 June 2014. 
  172. ↑ "New role for Schmeichel". ManUtd.com (Manchester United). 27 July 2012. Retrieved 2 June 2014. 
  173. ↑ "Jose Mourinho: Man Utd confirm former Chelsea boss as new manager". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 27 May 2016. Retrieved 7 July 2016. 
  174. ↑ ۱۷۴٫۰ ۱۷۴٫۱ ۱۷۴٫۲ Marshall, Adam (7 July 2016). "Mourinho's coaching team confirmed". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 7 July 2016. 
  175. ↑ “Managers”. Stretford End. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 9 June 2011. 
  176. ↑ “A.H. Albut”. worldfootball. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 9 June 2011. 
  177. ↑ “Managers: Sir Alex Ferguson”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 2 July 2013. 
  178. ↑ “Cup Final Results”. The Football Association. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 22 January 2011. 
  179. ↑ ۱۷۹٫۰ ۱۷۹٫۱ “Trophy Room”. ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 23 April 2011. 
  180. ↑ Ross, James. “UEFA Cup 1984-85”. RSSSF, 9 January 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 
  181. ↑ Rice, Simon. “Treble treble: The teams that won the treble”. The Independent (London: Independent Print), 20 May 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 10 June 2011. 

پیوند به بیرون[ویرایش]

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به باشگاه فوتبال منچستر یونایتد در ویکی‌گفتاورد موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ باشگاه فوتبال منچستر یونایتد موجود است.
باشگاه فوتبال منچستر یونایتد
تاریخچه
فاجعه هوایی مونیخ
ورزشگاه‌های خانگی
زمین‌های تمرین
رقیبان
هواداران
رسانه
مقاله‌های مرتبط
باشگاه فوتبال منچستر یونایتد – ترکیب کنونی
داده‌های کتابخانه‌ای

الگو:لیگ‌های فوتبال انگلستان

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=باشگاه_فوتبال_منچستر_یونایتد&oldid=18547430»