ایروان
| ایروان Երևան Yerevan Erebuni |
|||
|---|---|---|---|
| شهر | |||
 افق شهر ایروان همراه کوه آرارات • مجتمع کارن دمیرچیان یادمان نسل‌کشی ارامنه •Saint Gregory Cathedral خیابان تامانیان و اپرای ایروان • کاسکاد ایروان میدان جمهوری |
|||
|
|||
 موقعیت شهر ایروان در کشور ارمنستان |
|||
 ایروان
|
|||
| مختصات: ۴۰°۱۱′ شمالی ۴۴°۳۱′ شرقی / ۴۰.۱۸۳° شمالی ۴۴.۵۱۷° شرقیمختصات: ۴۰°۱۱′ شمالی ۴۴°۳۱′ شرقی / ۴۰.۱۸۳° شمالی ۴۴.۵۱۷° شرقی | |||
| کشور |  ارمنستان |
||
| بنیانگذاری | ۷۸۲ (پیش از میلاد) | ||
| شهر شدن | ۱ اکتبر ۱۸۷۹ | ||
| بنیان‌گذار | آرگیشتی یکم | ||
| حکومت | |||
| • شهردار | تارون مارگاریان | ||
| مساحت | |||
| • شهر | ۲۲۳ کیلومتر مربع (۸۶ مایل مربع) | ||
| ارتفاع | ۹۸۹٫۴ متر (۳٬۲۴۶٫۱ پا) | ||
| جمعیت (۲۰۱۱) | |||
| • شهر | ۱٬۰۶۰٬۱۳۸ | ||
| • تراکم | ۴٬۸۰۰/کیلومتر مربع (۱۲٬۰۰۰/پا) | ||
| • منطقهٔ کلان‌شهری | ۱٬۲۴۵٬۷۰۰ | ||
| منطقهٔ زمانی | UTC (یوتی‌سی ۴+) | ||
| • تابستان (DST) | DST (یوتی‌سی ۵+) | ||
| کد پستی | ۰۰۰۱-۰۰۹۹ | ||
| پیش‌شماره(های) تلفن | ۱۰ ۳۷۴ | ||
| کد ایزو ۳۱۶۶ | AM.ER | ||
| زبان رسمی | ارمنی | ||
| مذهب | کلیسای حواری ارمنی | ||
| وب‌گاه | www.yerevan.am/am/ | ||
شهر ایرَوان (در ارمنی Երևան: یِرِوان) (/ˌjɛrəˈvɑːn/; [jɛɾɛˈvɑn]، 
listen راهنما·اطلاعات) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر جمهوری ارمنستان[۱] است. در امتداد رود هرازدان واقع شده است. ایروان مرکز اداری، فرهنگی و صنعتی این کشور است.
تاریخ ایروان به سده هشتم پیش از میلاد و پیدایش دژ اربونی در سال ۷۸۲ پیش از میلاد در دورترین نقطه غربی دشت آرارات توسط پادشاه آرگیشتی یکم بازمی‌گردد.[۲]
شهر ایروان توسط یونسکو به عنوان پایتخت جهانی کتاب در سال ۲۰۱۲ (میلادی) برگزیده شد.[۳] ایروان عضو وابسته به شهرهای اروپا است.[۴]
محتویات
- ۱ ساختار شناسی
- ۲ سمبل‌ها
- ۳ تاریخ
- ۳.۱ دوره اربونی و اورارتو
- ۳.۲ حکمرانی مادها و هخامنشیان
- ۳.۳ پادشاهی ارمنستان باستان
- ۳.۴ دوره ساسانیان
- ۳.۵ تهاجم اعراب مسلمان
- ۳.۶ ارمنستان باگراتونی
- ۳.۷ دوره سلجوقی، ارمنستان زاکارید و حکمرانی مغولان
- ۳.۸ طوایف آق قویونلو و قراقویونلو
- ۳.۹ حکمرانی ایرانیان
- ۳.۱۰ حکمرانی روس‌ها
- ۳.۱۱ استقلال کوتاه مدت
- ۳.۱۲ دوره شوروی
- ۳.۱۳ دوره استقلال
- ۴ جغرافیا
- ۵ دولت و سیاست
- ۶ جمعیت شناسی (ساختار جمعیتی)
- ۷ فرهنگ
- ۸ ترابری
- ۹ اقتصاد
- ۱۰ آموزش و پرورش
- ۱۱ ورزشی
- ۱۲ روابط بین‌المللی
- ۱۳ اشخاص سرشناس
- ۱۴ جستارهای ویژه
- ۱۵ منابع
- ۱۶ جستارهای وابسته
- ۱۷ پیوند به بیرون
ساختار شناسی[ویرایش]
سمبل‌ها[ویرایش]
تاریخ[ویرایش]
از ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد، انسان‌ها در محدوده ایروان زندگی می‌کرده‌اند. استحکامات عصر برنز شامل شنگاویت، کارمیربرد و بردادزور در این منطقه یافت شده‌اند. کاوش‌های باستان‌شناسی قلعهٔ اورارتویی به نام اربونی را که در ۷۸۲ (پیش از میلاد) و بنا به امر شاه آرگیشتی یکم بنا شده بود را نمایان ساخت که در محل ایروان فعلی و برای محافظت از حملات قفقازیان شمالی قرار داشت. کانال‌های آبیاری و مخزن آب اورارتویی نیز در این محل کشف شده‌است. قلعه تیش‌ابیانی (کارمیربلور) به دست سیت‌ها در ۵۸۵ (پیش از میلاد) تخریب شد.
بین سده‌های ۶ و ۴ پیش از میلاد، ایروان یکی از مراکز مهم قلمرو ساتراپ ارمنی در امپراتوری هخامنشی بود. دوره زمانی بین سده‌های ۴ و ۳ پیش از میلاد نیز به عصر سیاه ایروان معروف است چراکه دانش تاریخی دربارهٔ آنچه در این دوره بر ایروان گذشت در دسترس نیست. نخستین کلیسا در ایروان، کلیسای سنت پیتر و پاول در سده پنجم ساخته شد که در ۱۹۳۱ (میلادی) فروریخت.
در دوران عظمت اعراب، ایروان در ۶۵۸ (میلادی) به دست آنها افتاد. از آن زمان به مرکزی استراتژیک به عنوان گذرگاه کاروان‌های بازرگانی اروپا و هند مبدل شد. از سده هفتم به بعد نام ایروان به این شهر اطلاق شد و بین سده‌های ۹ و ۱۱ و بیش از حمله سلجوقیان، ایروان بخش امنی در دودمان باگراتونی بود.
ایروان در ۱۳۸۷ (میلادی) به چنگ تیمور درآمد و به تاراج رفت. شهر به عنوان مرکز اجرایی ایلخانیان درآمد، و به لحاظ اهمیت راهبردی خود در طی قرن‌ها، بارها میان عثمانی‌ها و ایرانیان رد و بدل شد. در اوج جنگهای میان ایران و عثمانی در ۱۵۱۳ تا ۱۷۳۷ (میلادی)، شهر ۱۴ بار دست به دست شد. در دوران شاه عباس اول و در ۱۶۰۴ (میلادی)، ده‌ها هزار ارمنی به ایران کوچانده شدند. نخستین نتایج این کوچ‌ها این بود که درصد مسلمین ساکن در این شهر به ۸۰ درصد رسید در حالیکه جمعیت ارمنیان محلی باقی‌مانده در سرزمین به ۲۰ درصد هم نمی‌رسید.
ژان شاردن، جهانگرد فرانسوی، از ایروان بازدید کرد و در کتابش، شرحی از این شهر را ذکر کرده‌است. زمین‌لرزه سهمگین ۷ ژوئن ۱۶۷۹ ارمنستان شهر ایروان را تخریب نمود.
در طی جنگ ایران و روس، و در تاریخ ۱ اکتبر ۱۸۲۷ شهر ایروان به دست ارتش روس (تحت ریاست ایوان پاسکویچ) افتاد و در ۱۸۲۸ (میلادی) و بر اساس عهدنامه ترکمانچای رسماً از تسلط ایرانیان خارج شد.[۵][پیوند مرده]
حاجی سیاح در سفرنامه خود می‌نویسد:
«شهری است در نهایت پاکیزگی. روی بازارها نپوشیده. میدان بسیار وسیع. باغچه‌های متعدد به اطراف میدان که برای تفرج مردم ساخته‌اند... روانه قلعه شدم خندق و باره بسیار محکم. داخل شده نزدیکی مسجدی بسیار خوبی بود. در آن قلعه چند سربازخانه برای سربازان و مجلسی برای مقصرین بود. از آنجا گذشتم گفتند جای سیاحت باغ حسن خان است، روانه گشتم باغی دیدم در نهایت صفا و طراوت. در وسط آن کلاه فرنگی به وضع ایران داشت...»[۶]
دوره اربونی و اورارتو[ویرایش]
حکمرانی مادها و هخامنشیان[ویرایش]
پادشاهی ارمنستان باستان[ویرایش]
دوره ساسانیان[ویرایش]
تهاجم اعراب مسلمان[ویرایش]
ارمنستان باگراتونی[ویرایش]
دوره سلجوقی، ارمنستان زاکارید و حکمرانی مغولان[ویرایش]
طوایف آق قویونلو و قراقویونلو[ویرایش]
حکمرانی ایرانیان[ویرایش]
حکمرانی روس‌ها[ویرایش]
استقلال کوتاه مدت[ویرایش]
دوره شوروی[ویرایش]
دوره استقلال[ویرایش]
جغرافیا[ویرایش]
ایروان در دامنهٔ کوه آرارات و بر کرانهٔ رود هرازدان بنا شده‌است و جمعیت آن در سال ۱۹۸۹ (میلادی)، ۱٬۲۰۱٬۵۳۹ نفر سرشماری شده‌است. این شهر در تقسیمات کشور ارمنستان تابع هیچ استانی نیست و در واقع در مرز چهار استان کوتایک در شمال، آرارات در جنوب، آرماویر در جنوب غربی و آراگاتسوتن در شمال غربی قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا از بین ۹۰۰ متر تا ۱۳۰۰ متر می‌باشد.
شهر ایروان از مراکز مهم اصلی صنعتی، فرهنگی، و علمی منطقهٔ قفقاز است. خطوط راه آهن گسترده‌ای از این شهر منشعب شده و شهر مرکز بازرگانی فراورده‌های کشاورزی است. علاوه بر این، کارخانه‌های ایروان در زمینه فراوری فلزات، ماشین‌افزار، لوازم برقی، شیمیایی، بافندگی و غذایی فعالیت دارند.
Topography and location[ویرایش]
آب و هوا[ویرایش]
| داده‌های اقلیم ایروان | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | ۱۹٫۵ (۶۷) |
۱۹٫۶ (۶۷) |
۲۶٫۰ (۷۹) |
۳۵٫۰ (۹۵) |
۳۴٫۲ (۹۴) |
۳۸٫۶ (۱۰۱) |
۴۱٫۶ (۱۰۷) |
۴۱٫۸ (۱۰۷) |
۴۰٫۰ (۱۰۴) |
۳۴٫۱ (۹۳) |
۲۸٫۵ (۸۳) |
۱۸٫۱ (۶۵) |
۴۱٫۸ (۱۰۷) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۰٫۶ (۳۳) |
۳٫۷ (۳۹) |
۱۱٫۷ (۵۳) |
۱۹٫۵ (۶۷) |
۲۴٫۳ (۷۶) |
۲۹٫۶ (۸۵) |
۳۴٫۰ (۹۳) |
۳۳٫۰ (۹۱) |
۲۹٫۰ (۸۴) |
۲۰٫۷ (۶۹) |
۱۲٫۱ (۵۴) |
۴٫۵ (۴۰) |
۱۸٫۵ (۶۵) |
| میانگین روزانه °C (°F) | −۴٫۱ (۲۵) |
−۱٫۳ (۳۰) |
۵٫۶ (۴۲) |
۱۲٫۹ (۵۵) |
۱۷٫۲ (۶۳) |
۲۲٫۰ (۷۲) |
۲۶٫۲ (۷۹) |
۲۵٫۳ (۷۸) |
۲۱٫۱ (۷۰) |
۱۳٫۲ (۵۶) |
۶٫۰ (۴۳) |
−۰٫۲ (۳۲) |
۱۲٫۰ (۵۴) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | −۷٫۸ (۱۸) |
−۵٫۳ (۲۲) |
۰٫۳ (۳۳) |
۶٫۹ (۴۴) |
۱۰٫۸ (۵۱) |
۱۴٫۷ (۵۸) |
۱۸٫۸ (۶۶) |
۱۷٫۸ (۶۴) |
۱۳٫۳ (۵۶) |
۷٫۰ (۴۵) |
۱٫۴ (۳۵) |
−۳٫۶ (۲۶) |
۶٫۲ (۴۳) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۲۷٫۶ (−۱۸) |
−۲۶ (−۱۵) |
−۱۹٫۱ (−۲) |
−۶٫۸ (۲۰) |
−۰٫۶ (۳۱) |
۳٫۷ (۳۹) |
۷٫۵ (۴۶) |
۷٫۹ (۴۶) |
۰٫۱ (۳۲) |
−۶٫۵ (۲۰) |
−۱۴٫۴ (۶) |
−۲۷٫۱ (−۱۷) |
−۲۷٫۶ (−۱۸) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۲۲ (۰٫۸۷) |
۲۵ (۰٫۹۸) |
۳۰ (۱٫۱۸) |
۳۷ (۱٫۴۶) |
۴۴ (۱٫۷۳) |
۲۱ (۰٫۸۳) |
۹ (۰٫۳۵) |
۸ (۰٫۳۱) |
۸ (۰٫۳۱) |
۲۷ (۱٫۰۶) |
۲۳ (۰٫۹۱) |
۲۳ (۰٫۹۱) |
۲۷۷ (۱۰٫۹۱) |
| میانگین روزهای بارندگی (≥ ۹۲) | ۹ | ۹ | ۸ | ۱۱ | ۱۳ | ۸ | ۵ | ۳ | ۴ | ۷ | ۷ | ۸ | ۹۲ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | ۹۳٫۰ | ۱۱۳٫۱ | ۱۶۱٫۲ | ۱۷۷٫۰ | ۲۴۱٫۸ | ۲۹۷٫۰ | ۳۴۴٫۱ | ۳۳۱٫۷ | ۲۷۹٫۰ | ۲۱۰٫۸ | ۱۳۸٫۰ | ۹۳٫۰ | ۲٬۴۷۹٫۷ |
| منبع: سازمان جهانی هواشناسی (UN),[۷][۸] | |||||||||||||
دولت و سیاست[ویرایش]
پایتخت[ویرایش]
شهرداری[ویرایش]
تقسیمات شهری[ویرایش]
شهر ایروان به دوازده ناحیه شهری (ارمنی: վարչական շրջան, varčakan šrĵan) تقسیم شده است.[۹] مجموع مساحت دوازده ناحیه ایروان ۲۲۳ کیلومترمربع (۸۶ مایل‌مربع) می‌باشد.[۱۰]
| District | Armenian | Population (2011 census) |
Population (2016 estimate) |
Area (km²) |
|---|---|---|---|---|
| ناحیه آجاپنیاک | Աջափնյակ | ۱۰۸٬۲۸۲ | ۱۰۹٬۱۰۰ | ۲۵ |
| ناحیه آرابکیر | Արաբկիր | ۱۱۷٬۷۰۴ | ۱۱۵٬۸۰۰ | ۱۲ |
| ناحیه آوان | Ավան | ۵۳٬۲۳۱ | ۵۳٬۱۰۰ | ۸ |
| ناحیه داوتاشن | Դավթաշեն | ۴۲٬۳۸۰ | ۴۲٬۵۰۰ | ۶ |
| ناحیه اربونی | Էրեբունի | ۱۲۳٬۰۹۲ | ۱۲۶٬۵۰۰ | ۴۸ |
| ناحیه کاناکر زیتون | Քանաքեր-Զեյթուն | ۷۳٬۸۸۶ | ۷۴٬۱۰۰ | ۸ |
| ناحیه کنترون | Կենտրոն | ۱۲۵٬۴۵۳ | ۱۲۵٬۷۰۰ | ۱۴ |
| ناحیه مالاتیا سباستیا | Մալաթիա-Սեբաստիա | ۱۳۲٬۹۰۰ | ۱۳۵٬۹۰۰ | ۲۶ |
| ناحیه نورک ماراش | Նորք-Մարաշ | ۱۲٬۰۴۹ | ۱۱٬۸۰۰ | ۴ |
| ناحیه نور نورک | Նոր Նորք | ۱۲۶٬۰۶۵ | ۱۳۰٬۳۰۰ | ۱۴ |
| ناحیه نوباراشن | Նուբարաշեն | ۹٬۵۶۱ | ۹٬۸۰۰ | ۱۸ |
| ناحیه شنگاویت | Շենգավիթ | ۱۳۵٬۵۳۵ | ۱۳۹٬۱۰۰ | ۴۰ |
جمعیت شناسی (ساختار جمعیتی)[ویرایش]
| {{وسط|ترکیب تاریخی جمعیت ایروان (بجز دژ ایروان)[۱۱] |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||
| ح. ۱۶۵۰[۱۱] |
|
|
|
|
|
||||
| ح. ۱۷۲۵[۱۲] |
|
|
|
|
|
||||
| ۱۸۳۰[۱۳] |
|
|
|
|
|
۱۹۵ | ۱٫۷٪ |
|
|
| ۱۸۷۳[۱۴] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ۱۸۹۷[۱۵] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ۱۹۲۶[۱۶] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ۱۹۳۹[۱۶] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ۱۹۵۹[۱۶] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ۱۹۷۹[۱۶] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ۲۰۰۱[۱۷] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ^ | |||||||||
ایروان در اصل شهر کوچکی بود تا آنکه پایتخت ارمنستان شد و به جمعیت یک میلیونی رسید. تا زمان فروپاشی اتحاد شوروی، ایروان شهری با بیشینه جمعیت ارمنی و کمینه جمعیت روسی، آذری، کرد و ایرانی بود؛ ولی پس از فروپاشی شوروی و جنگ قره باغ، جمعیت آذری این شهر در تبادل جمعیت میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در میانه سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ (میلادی) از کشور رانده شدند. همچنین بخش بزرگی از روس‌ها نیز در بحران اقتصادی سال ۱۹۹۰ (میلادی) از کشور مهاجرت کشور و هم اکنون اکثریت جمعیت شهر ارمنی است.
پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی به دلیل مشکلات و بحران‌های اقتصادی هزاران نفر اغلب به روسیه، آمریکای شمالی و اروپا مهاجرت کرده‌اند. جمعیت ایروان از ۱٬۲۵۰٬۰۰۰ در سال ۱۹۸۹ به ۱٬۱۰۳٬۴۸۸ در سال ۲۰۰۱ (میلادی)[۱۸][۱۹] و ۱٬۰۹۱٬۲۳۵ در سال ۲۰۰۳ کاهش پیدا کرد.[۲۰] با این حال جمعیت ایروان از سال ۲۰۰۷ رشد داشته است و هم اکنون به ۱٬۱۰۷٬۸۰۰ رسیده است.
گروه‌های قومی[ویرایش]
ایروان نخستین بار توسط ارمنیان مورد سکونت قرار گرفت و تا سده ۱۵ (میلادی) مردم از لحاظ ژنتیکی همسان بودند.[۱۱][۱۲][۲۳] مردم دژ ایروان که در سال ۱۵۸۰ میلادی ایجاد شد سربازهای مسلمان بودند که تقریباً دو تا سه هزار نفر را شامل می‌شدند.[۱۱] جهانگرد فرانسوی ژان باتیست تاورنیه که احتمالاً شش بار در میان سالهای ۱۶۳۱ تا ۱۶۶۸ میلادی از ایروان بازدید کرده است می‌گوید که شهر انحصارا از جمعیت ارمنی است.[۲۴] در میان جنگهای ایران و عثمانی در سال ۱۷۲۰ (میلادی) اکثریت مطلق جمعیت ارمنی بودند.[۱۲] ترکیب جمعیتی ایراوان به خاطر مجموعه‌ای از رویدادهای میان ایران و روسیه و عثمانی دگرگون شد و در سده ۱۹ (میلادی) اکثریت جمعیت مسلمانان شدند.
تا زمان پیوستن ارمنستان به اتحاد شوروی، ایروان یک شهر چند فرهنگی و ترکیبی از ارمنیان و تاتارهای قفقاز (آذربایجانی‌های امروز) بود. پس از نسل‌کشی ارمنی‌ها، بسیاری از ارمنیان آواره از ارمنستان غربی (ترکیه امروزی) به ارمنستان شرقی گریختند. در ۱۹۱۹ (میلادی) حدود ۷۵۰۰۰ ارمنی عمدتاً از واسپوراکان از امپراتوری عثمانی به ایروان رسیدند. بخش قابل توجهی از این آوارگان به خاطر تیفوس و دیگر بیماری‌ها جان خود را از دست دادند.[۲۵]
از ۱۹۲۱–۱۹۳۶ حدود ۴۲٬۰۰۰ هزار نفر از ارمینان عراق، ترکیه، ایران، یونان، سوریه، فرانسه، بلغارستان و غیره به ارمنستان شوروی آمدند و در ایروان ساکن شدند. موج دوم بازگشت‌ها از ۱۹۴۶–۱۹۴۸ با بازگشت ۱۰۰ هزار تن از ارمنیان کشورهای ایران، سوریه، لبنان، یونان، بلغارستان، رومانی، قبرس، فلسطین، عراق، مصر، فرانسه، ایالات متحده آمریکا و غیره به ارمنستان شوروی بازگشتند و دوباره در ایروان ساکن شدند؛ بنابراین در طول سه دهه در شوروی برای نخستین بار ایروان از نظر قومی همگن تر شد. در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ (میلادی) ۲٬۰۰۰ تن آذری باقی مانده در ایراوان نیز به دلیل جنگهای قره باغ ایروان را ترک کردند.
مذهب[ویرایش]
فرهنگ[ویرایش]
موزه‌ها[ویرایش]
کتابخانه‌ها[ویرایش]
- ماتناداران
- آرشیوهای ملی ارمنستان
هنری[ویرایش]
- سینما مسکو
- سینما مسکو
- مرکز خرید دالما گاردن
- مرکز خرید ایروان
- جشنواره بین‌المللی فیلم ایروان
- تالار اپرای ایروان
- تئاتر عروسکی هوهانس تومانیان ایروان
بناهای یادبود[ویرایش]
- دژ اربونی
- مسجد کبود، ایروان
- پل سرخ، ایروان
- تالار اپرای ایروان
- پانتئون کومیتاس
- سینما مسکو
- مام ارمنستان
- ماتناداران
- دریاچه ایروان
- یادمان نسل‌کشی ارمنی‌ها
- ورنیساژ ایروان
- یرابلور
- کاسکاد ایروان
- کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر
ترابری[ویرایش]
هوایی[ویرایش]
اتوبوس و تراموا[ویرایش]
مترو[ویرایش]
متروی ایروان در سال ۱۹۸۱ تاسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱ خط و ۱۰ ایستگاه می‌باشد.
راه آهن[ویرایش]
تاکسی[ویرایش]
اقتصاد[ویرایش]
صنعت[ویرایش]
امور مالی و خدماتی[ویرایش]
ساخت و ساز[ویرایش]
گردشگری[ویرایش]
آموزش و پرورش[ویرایش]
تسهیلات آموزشی و فرهنگی ایروان شامل هشت دانشگاه، فرهنگستان ملی علوم ارمنستان، موزهٔ دولتی و چندین کتابخانه از جمله یک مرکز بزرگ دستنویس‌ها به نام ماتناداران است. از جاذبه‌های گردشگری شهر می‌توان از کاسکاد (پلکان مشرف بر شهر)، مسجد کبود ایروان، تنها مسجد ایرانی بازمانده در شهر، بازمانده‌های یک دژ عثمانی از سده ۱۶ میلادی، صومعه داتِو و نوراوانک سده ۱۳ میلادی نام برد. نام فرودگاه شهر ایروان زوارتنوتس است.
دانشگاه دولتی ایروان در سال ۱۹۱۹ پایه‌گذاری شد. پس از دو سال در ۱۹۲۱ دانشگاه معماری و شهرسازی ایروان در غالب یک مدرسه فنی شروع به فعالیت کرد. دانشگاه پزشکی دولتی ایروان نیز یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور ارمنستان است که در مقاطع دکترای عمومی، تخصص‌های پزشکی و دکترای تخصصی در رشته‌های مختلف دانشجو دارد.
ورزشی[ویرایش]
روابط بین‌المللی[ویرایش]
شهرهای خواهر خوانده[ویرایش]
|
|
شراکت[ویرایش]
|
اشخاص سرشناس[ویرایش]
جستارهای ویژه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Bournoutian, George A. (2003). A concise history of the Armenian people: (from ancient times to the present) (2nd ed.). Costa Mesa, California: Mazda Publishers. ISBN 978-1-56859-141-4.
- ↑ Katsenelinboĭgen, Aron (1990). The Soviet Union: Empire, Nation and Systems. New Brunswick: Transaction Publishers. p. 143. ISBN 0-88738-332-7.
- ↑ "Yerevan named World Book Capital 2012 by UN cultural agency".
- ↑ "Members List". eurocities.eu. Retrieved 8 January 2015.
- ↑ گردشگر - تاریخچه شهر ایروان
- ↑ آذرپادگان
- ↑ "Pogoda.ru.net".
- ↑ "Climatological Information for Yerevan, Armenia" – pogoda.ru.net
- ↑ (ارمنی ) Վարչական շրջաններ
- ↑ Armstat:Yerevan population, 2011 census
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ (ارمنی ) M. Karapetyan (1986) "The Dynamics of the Number and Ethnic Structure of the Population of Yerevan in 1600—1724" Patma-Banasirakan Handes. pp. 95-109. ISSN 0135-0536
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ (ارمنی ) M. Karapetyan, Բնակչության էթնիկ կազմը և էթնիկ պրոցեսները Երևանում 1724-1800 թվականներին (Ethnic composition of the population of Yerevan and ethnographic processes in Yerevan from 1724 to 1800), Patma-Banasirakan Handes, 1987, Yerevan, فرهنگستان ملی علوم ارمنستان، ISSN 0135-0536
- ↑ (ارمنی ) Երևան քաղաքի բնակչության շարժընթացը 1824-1914թթ. Yerevan History Museum
- ↑ (روسی) Эривань // Географическо-статистический словарь Российской империи. Сост. по поручению Русского географического общества действ. член Общества П. Семёнов, при содействии действ. члена В. Зверинского. Т. V. Спб. , 1885, с. 870.
- ↑ (روسی) Демоскоп Weekly – г. Эривань
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ (روسی) Ethno-Caucasus: Армения
- ↑ Yerevan city: Ethnic Structure of De Jure Population National Statistical Service of the Republic of Armenia
- ↑ (ارمنی ) (روسی) V. Azatian et T. Hakopian, Երևան Ереван Yerevan, ИПО Parberakan, Erevan, 1989, p. 284.
- ↑ 2001 Census : ArmStat.
- ↑ "ArmStat, 2003 Census". Retrieved 21 March 2008.
- ↑ Boniface, Brian; Cooper, Chris; Cooper, Robyn (2012). Worldwide Destinations: The Geography of Travel and Tourism (6th ed.). Taylor & Francis. p. 338. ISBN 978-0-415-52277-9.
The snow-capped peak of Ararat is a holy mountain and national symbol for Armenians, dominating the horizon in the capital, Erevan, yet it is virtually inaccessible as it lies across the border in Turkey.
- ↑ Avagyan, Ṛafayel (1998). Yerevan--heart of Armenia: meetings on the roads of time. Union of Writers of Armenia. p. 17.
The sacred biblical mountain prevailing over Yerevan was the very visiting card by which foreigners came to know our country.
- ↑ Ramirez-Faria, Carlos (2007). Concise Encyclopaedia of World History. Atlantic. pp. 42–44. ISBN 81-269-0775-4.
- ↑ Tavernier, Jean-Baptiste. Les six voyages en Turquie, en Perse et aux Indes, Volume 1, p. 623
- ↑ Richard G. Hovannisian, The Republic of Armenia: The first year, 1918–1919, Universito of California, Los Angeles, 1971
- ↑ ۲۶٫۰۰ ۲۶٫۰۱ ۲۶٫۰۲ ۲۶٫۰۳ ۲۶٫۰۴ ۲۶٫۰۵ ۲۶٫۰۶ ۲۶٫۰۷ ۲۶٫۰۸ ۲۶٫۰۹ ۲۶٫۱۰ ۲۶٫۱۱ ۲۶٫۱۲ ۲۶٫۱۳ ۲۶٫۱۴ ۲۶٫۱۵ ۲۶٫۱۶ ۲۶٫۱۷ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامYerevan_twinnings_2وارد نشده‌است. - ↑ "A Message from the Peace Commission: Information on Cambridge's Sister Cities," 15 February 2008. Retrieved 12 October 2008.
- ↑ Richard Thompson. "Looking to strengthen family ties with 'sister cities'," Boston Globe, 12 October 2008. Retrieved 12 October 2008.
- ↑ "Tbilisi Sister Cities". Tbilisi City Hall. Tbilisi Municipal Portal. Archived from the original on 2013-07-24. Retrieved 2013-08-05.
- ↑ "Partner (Twin) towns of Bratislava". Bratislava-City.sk. Archived from the original on 2013-07-28. Retrieved 2013-08-05.
- ↑ "Pesquisa de Legislação Municipal - No 14471" [Research Municipal Legislation - No 14471]. Prefeitura da Cidade de São Paulo [Municipality of the City of São Paulo] (in Portuguese). Archived from the original on 2011-10-18. Retrieved 2013-08-23.
- ↑ Lei Municipal de São Paulo 14471 de 2007 WikiSource (پرتغالی)
- ↑ listed on Yerevan Municipality Official Website as کیشیناو.
- ↑ "Oraşe înfrăţite (Twin cities of Minsk) [via WaybackMachine.com]" (in Romanian). Primăria Municipiului Chişinău. Archived from the original on 3 November 2012. Retrieved 2013-07-21.
- ↑ "Yerevan official web: Sister cities: Nice".
- ↑ Riga and Yerevan sign for sister cities agreement
- ↑ "Yerevan, Amman Become Sister Cities". Asbarez. 29 October 2014.
- ↑ ۳۸٫۰۰ ۳۸٫۰۱ ۳۸٫۰۲ ۳۸٫۰۳ ۳۸٫۰۴ ۳۸٫۰۵ ۳۸٫۰۶ ۳۸٫۰۷ ۳۸٫۰۸ ۳۸٫۰۹ ۳۸٫۱۰ ۳۸٫۱۱ ۳۸٫۱۲ ۳۸٫۱۳ ۳۸٫۱۴ ۳۸٫۱۵ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامYerevan_partnershipsوارد نشده‌است. - ↑ "Partner Cities of Lyon and Greater Lyon". 2008 Mairie de Lyon. Retrieved 17 July 2009.
- ↑ "Երևանի և Ստեփանակերտի քաղաքապետերը բարեկամության համաձայնագիր են ստորագրել." [Mayors of Yerevan and Stepanakert Sign Friendship Agreement]. Tert.am. 28 September 2012.
کتابشناسی[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ایروان دارد. |
|
|
||||||||||
|
||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||
|
||||||||
|
|||||||||||||
|
||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||
